Kolejni działacze opozycji antykomunistycznej otrzymali "Krzyże Wolności i Solidarności"
Opublikowano dnia 06.05.2019 17:41
Za zasługi w działalności na rzecz niepodległości i suwerenności Polski oraz respektowania praw człowieka w PRL, Prezydent RP przyznał odznaczenia dwudziestu czterem osobom (trzem pośmiertnie). W imieniu głowy państwa, Krzyże wręczył prezes IPN dr Jarosław Szarek.
twitter @ipn_krakowPrzedstawiamy krótkie biogramy 19 osób, które zostały odznaczone (w tym trzy pośmiertnie). Wykaz nie zawiera danych pięciu osób, które nie wyraziły zgody na przetwarzanie danych osobowych.
Marek Stanisław Byrgiel
Od 1979 r. związany z młodzieżową antykomunistyczną grupą konspiracyjną „Porozumienie Młodych”, działającą na terenie Skawiny i współpracującej z krakowskimi strukturami Konfederacji Polski Niepodległej. Uczestnik akcji ulotkowych, malowania napisów antyreżimowych i manifestacji patriotycznych. Drukarz i kolporter wydawnictw podziemnych. Represjonowany i inwigilowany w związku z prowadzoną działalnością niepodległościową.
Stanisław Piotr Chmielewski
Związany z NSZZ „Solidarność” od 1980 r., współtwórca struktur związku w Zespole Elektrociepłowni Kraków. Po wprowadzeniu stanu wojennego współorganizator strajku protestacyjnego i podziemnej „Solidarności”. Uczestnik manifestacji patriotycznych oraz akcji pomocy represjonowanym i ich rodzinom. Kolporter wydawnictw podziemnych, redaktor „Solidarności Energetyków”. Inwigilowany przez SB.
Jan Władysław Fróg
Po wprowadzeniu stanu wojennego współzałożyciel tajnej „Solidarności” w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Krakowie. Organizator i uczestnik demonstracji antyreżimowych i akcji ulotkowych. Drukarz i kolporter wydawnictw podziemnych, współpracownik Regionalnego Komitetu Solidarności. Inicjator akcji interwencji w celu przywrócenia do pracy zwolnionych z uczelni działaczy opozycyjnych.
Ryszard Leon Golański
Współzałożyciel NSZZ „Solidarność” w Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie. Po wprowadzeniu stanu wojennego uczestnik strajku okupacyjnego na uczelni, w ramach ochraniającej akcję Gwardii Strajkowej. Przewodniczący Tajnej Komisji „Solidarności” w Instytucie Elektroniki AGH. Uczestnik akcji pomocy działaczom opozycji, kolporter wydawnictw podziemnych. Represjonowany i inwigilowany przez SB.
Małgorzata Maria Kotarba
W 1976 r. zaangażowała się w działalność w Komitecie Obrony Robotników. Uczestniczka Czarnego Marszu po zamordowaniu Stanisława Pyjasa, sygnatariuszka deklaracji założycielskiej i rzecznik Studenckiego Komitetu Solidarności (pod panieńskim nazwiskiem Gątkiewicz). Od 1980 r. związana z NSZZ „Solidarność” Pracowników Oświaty i Wychowania w Krakowie. Po wprowadzeniu stanu wojennego działała w podziemiu, m.in. kolportowała wydawnictwa antyreżimowe. Represjonowana i inwigilowana przez SB.
s. Elżbieta Janina Krawczyk
Od 1974 r. związana z Duszpasterstwem Akademickim „Beczka” krakowskich dominikanów, od 1977 r. z Komitetem Samoobrony Społecznej KOR, rzeczniczka Studenckiego Komitetu Solidarności. Organizatorka struktur „Solidarności” środowisk medycznych w Rabce-Zdroju, delegat na I Krajowy Zjazd Delegatów NSZZ „Solidarność”. Po wprowadzeniu stanu wojennego internowana do marca 1982 r. Związana z Duszpasterstwem Ludzi Pracy w Rabce, kolporterka wydawnictw podziemnych. Inwigilowana przez SB.
Marcin Jan Mamoń
Od 1984 r. związany z Duszpasterstwem Szkół Średnich „Przystań” krakowskich dominikanów, od 1985 r. z Federacją Młodzieży Walczącej, a następnie Ruchem „Wolność i Pokój” oraz reaktywowanym w 1988 r. Niezależnym Zrzeszeniem Studentów. Uczestnik demonstracji antyreżimowych, akcji ulotkowych i akcji malowania napisów, kolporter wydawnictw podziemnych. Wielokrotnie zatrzymywany i karany przez kolegia ds. wykroczeń.
Maria Michałek
Od 1980 r. związana z NSZZ „Solidarność” na Uniwersytecie Jagiellońskim. Po wprowadzeniu stanu wojennego kolportowała wydawnictwa podziemne. Organizatorka cyklicznych demonstracji pod tablicą pamięci w Instytucie Zoologii UJ, gdzie z okazji świąt narodowych i 13 dnia każdego miesiąca składała kwiaty. Uczestniczka akcji pomocy więźniom politycznym i ich rodzinom, demonstracji patriotycznych oraz działalności duszpasterstw w Mogile i Mistrzejowicach.
Julian Morawiec
Współorganizator NSZZ „Solidarność” w Krakowskich Zakładach Elektronicznych „Unitra-Telpod”. Po wprowadzeniu stanu wojennego uczestnik strajku w KZE. Aresztowany i skazany przez Sąd Warszawskiego Okręgu Wojskowego na rok i sześć miesięcy więzienia w zawieszeniu oraz grzywnę. Na wniosek prokuratury Sąd Najwyższy uchylił zawieszenie kary, jednak jej wykonanie wstrzymano z powodu amnestii w 1983 r. Represjonowany i inwigilowany przez SB wyjechał z Polski w 1985 r.
Renata Barbara Murawska
Od 1976 r. związana z Komitetem Obrony Robotników i KSS KOR, a następnie Studenckim Komitetem Solidarności. Kolporterka wydawnictw podziemnych. Z uwagi na prowadzoną działalność uniemożliwiono jej podjęcie pracy na Uniwersytecie Jagiellońskim oraz różnych zakładach pracy na terenie województwa kieleckiego. W okresie stanu wojennego zaangażowała się w pomoc więzionym i ich rodzinom. Inwigilowana przez SB.
Krzysztof Zbigniew Nowakowski
Od 1980 r. związany z Niezależnym Zrzeszeniem Studentów Uniwersytetu Jagiellońskiego, NSZZ „Solidarność” oraz – od 1982 r. – z Konfederacją Polski Niepodległej. Uczestnik strajku okupacyjnego Collegium Novum UJ (wrzesień 1981 r.) i akcji wsparcia dla strajku uczniowskiego we Włoszczowie w 1984 r. przeciwko usunięciu krzyży ze szkoły. Od 1983 r. uczestnik Marszów Szlakiem I Kompanii Kadrowej. Represjonowany i inwigilowany przez SB.
Józefa Barbara Parzelska
Związana z NSZZ „Solidarność” od 1980 r. Po wprowadzeniu stanu wojennego uczestniczka głodówki w parafii św. Maksymiliana Marii Kolbego w Mistrzejowicach, której uczestnicy wyrażali solidarność z internowanymi, głodującymi w Rzeszowie-Załężu. Aktywna uczestniczka Konfraterni Robotniczej w parafii mistrzejowickiej oraz Chrześcijańskiego Uniwersytetu Robotniczego im. kard. Stefana Wyszyńskiego, a także akcji pomocy prześladowanym i więzionym.
Barbara Smardz
Związana z podziemnym Niezależnym Zrzeszeniem Studentów od połowy lat 80., współpracowniczka Tajnej Komisji Robotniczej Hutników NSZZ „Solidarność” w Hucie im. Lenina. Kolporterka wydawnictw podziemnych, współpracowała przy druku konspiracyjnego pisma NZS Akademii Górniczo-Hutniczej „Gwarek” oraz pisma TKRH „Solidarności Hutników”.
Grzegorz Mariusz Surdy
Od 1981 r. związany z Niezależnym Zrzeszeniem Studentów. Po wprowadzeniu stanu wojennego zaangażował się w działalność podziemną. Organizator i uczestnik akcji ulotkowych i plakatowych, redaktor i organizator kolportażu pism podziemnych, współorganizator audycji Radia „Solidarność”. Od 1985 r. związany z Ruchem „Wolność i Pokój”, uczestnik Międzynarodowej Konferencji Praw Człowieka w parafii św. Maksymiliana Kolbego w Mistrzejowicach (1988). Dwukrotnie skazany na karę więzienia, wielokrotnie na kary finansowe, inwigilowany przez SB do 1990 r.
Wojciech Ludwik Szopiński
Współorganizator struktur NSZZ „Solidarność” w Przedsiębiorstwie Hurtu Spożywczego w Nowym Targu w 1980 r. Przewodniczący Sekcji Interwencji Komisji Zakładowej, członek prezydium Zarządu Delegatury Regionu Małopolska NSZZ „Solidarność” w Nowym Targu. Po wprowadzeniu stanu wojennego internowany i osadzony do marca 1982 r. w ośrodku odosobnienia w Rzeszowie-Załężu.
Ryszard Wyrobiec
Od 1980 r. związany z NSZZ „Solidarność”, przewodniczący Komisji Zakładowej w Bumar-Fablok w Chrzanowie. Po wprowadzeniu stanu wojennego internowany do stycznia 1982 r. Po zwolnieniu z internowania zaangażował się w działalność podziemną w ramach tajnego Prezydium NSZZ „Solidarność” Bumar-Fablok, w związku z czym był nękany przez SB rozmowami ostrzegawczymi i inwigilowany.
Odznaczeni pośmiertnie
Franciszek Perlak (1927-1987)
Skazany przez Wojskowy Sąd Rejonowy w Rzeszowie w 1950 r. na pięć lat więzienia za wsparcie udzielane oddziałom podziemia niepodległościowego. Od 1978 r. związany z Komitetem Samoobrony Chłopskiej w Łowisku oraz Komitetem Samoobrony Społecznej KOR. Kolporter wydawnictw podziemnych. Od 1980 r. zaangażowany w działalność w „Solidarności Wiejskiej”, w 1981 r. współtwórca struktur NSZZ „Solidarność” Rolników Indywidualnych na Podkarpaciu. Po wprowadzeniu stanu wojennego internowany do marca 1982 r., następnie zaangażowany w działalność podziemną. Inwigilowany przez SB.
Józef Stanisław Słaboń (1949-2007)
Związany z NSZZ „Solidarność” od 1980 r., członek Prezydium Komisji Zakładowej w Charsznickiej Odlewni Żeliwa. Po wprowadzeniu stanu wojennego uczestnik strajku, aresztowany, a następnie w styczniu 1982 r. skazany przez Sąd Wojewódzki w Kielcach na rok i 10 miesięcy bezwzględnego pozbawienia wolności oraz pozbawienia praw publicznych na trzy lata. Zwolniony z więzienia w kwietniu 1983 r.
Andrzej Marek Szewczyk (1959-1982)
W 1980 r. zaangażował się w działalność niepodległościową, którą szczególnie rozwinął po wprowadzeniu stanu wojennego – współpracował z Komitetem Oporu Społecznego, brał udział w akcjach malowania napisów na murach. W nocy z 17 na 18 kwietnia 1982 r. został napadnięty i bestialsko pobity przez funkcjonariuszy ZOMO. Zmarł w szpitalu 8 czerwca 1982 r. nie odzyskując świadomości. Był pierwszą ofiarą stanu wojennego w Krakowie.
Źródło: ipn.gov.pl
5
0
