Po uchyleniu wyroku na "Krwawego Tulipana". Ekspert: Państwo drwi z pokrzywdzonych z pomocą sędziów

Popełniono zbrodnię, sprawca musi ponieść karę. Kara powinna być wymierzona możliwie szybko, wtedy pełni nie tylko funkcję represyjną, ale również prewencyjną. Kara ma odstraszać potencjalnych sprawców, którzy muszę wiedzieć, że kara ich nie ominie.
Sędzia. Ilustracja poglądowa Po uchyleniu wyroku na
Sędzia. Ilustracja poglądowa / Screen YT Magazyn Śledczy Anity Gargas

Decyzją szczecińskiego sądu apelacyjnego państwo drwi z pokrzywdzonych, za pomocą swoich funkcjonariuszy- sędziów, którzy chyba zapomnieli rotę ślubowania. Sędzia ma orzekać na podstawie przepisów prawa kierując się zasadami uczciwości i godności. Przepis art.107 prawa o ustroju sądów powszechnych stanowi, że kwestionowanie statusu sędziów jest deliktem dyscyplinarnym. Ponadto Trybunał Konstytucyjny postanowieniem z dnia 28 stycznia 2020 r. sygn. akt Kpt 1/20 (M.P.2020.103), uznał za niedopuszczalne stosowanie art. 439 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego (Dz. U. z 2020 r. poz. 30) w rozumieniu przyjętym w uchwale składu połączonych Izb Cywilnej, Karnej oraz Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Najwyższego z dnia 23 stycznia 2020 r. (BSA I-4110-1/2020. Oznacza, to że fakt powołania sędziego po 2018 r. nie może stanowić bezwzględnej przyczyny odwoławczej. Warto w tym miejscu przytoczyć cytat z wyroku Trybunału Konstytucyjnego P 10/19: „W świetle powyższego, nietrudno wyobrazić sobie skutki przyjęcia konstytucyjności zakwestionowanych w niniejszym pytaniu norm prawnych dla porządku i obrotu prawnego. Efektem mógłby być paraliż, a nawet całkowita dekompozycja, wymiaru sprawiedliwości.”

Priorytetem karnego postępowania odwoławczego jest wydanie orzeczenia merytorycznego. Ustawodawca wprowadził tą zmianę właśnie po to, aby nie dochodziło do pochopnego uchylenia wyroku, jak to miało miejsce przed nowelizacją procedury karnej. W orzecznictwie Sądu Najwyższego  jest utrwalone, że aktualnie obowiązujące przepisy procedury karnej (art. 437 § 1 i 2 k.p.k.) ustanawiają regułę, zgodnie z którą sąd odwoławczy po rozpoznaniu sprawy wydaje orzeczenie merytoryczne (utrzymujące w mocy zaskarżone orzeczenie lub zmieniające zaskarżone orzeczenie), a nie kasatoryjne. Możliwość wydania przez sąd odwoławczy wyroku uchylającego stanowi wyjątek, uzasadniony bądź procesowymi ograniczeniami swobody orzekania sądu odwoławczego, bądź zaistnieniem takich rażących uchybień w procedowaniu sądu pierwszej instancji, które dyskwalifikują postępowanie przed sądem a quo jako podstawę rozstrzygnięcia kwestii odpowiedzialności karnej oskarżonego. (Postanowienie Sądu Najwyższego  z dnia 13 grudnia 2024  r. lex nr 3790336).

 

Uchylenie wyroku na "Krwawego Tulipana"

Przypomnijmy, sąd odwoławczy uchylił wyrok w sprawie seryjnego mordercy w części skazującej na dożywocie, z uwagi na zakwestionowanie statusu jednego z sędziów rozpoznających sprawę. Sąd nakazał ponowne rozpoznanie sprawy stwierdzając, że sędzia sprawozdawca straciła (po kilkunastu latach orzekania)  przymiot niezawisłości realizując ustawowe prawo wyborcze tj. popierając konkretnego sędziego, który ubiegał o członkostwo w Krajowej Radzie Sądownictwa. Absurd- nie tylko, takie stanowisko naruszyło prawo obywatela -sędziego, który na mocy ustawy czyli w zgodzie z przepisami prawa realizuje swoje uprawnienie. Na tę okoliczność jako zagrożenie  dla systemu demokratycznego państwa prawnego zwrócił uwagę w wypowiedzi publicznej specjalista z zakresu praw człowieka dr Michał Skwarzyński.

Istotne znaczenie ma również fakt,  że w sprawie tzw. „Krwawego Tulipana” szczeciński sąd apelacyjny okazał się być niekonsekwentny.

Z informacji publicznie dostępnych wynika, że wyrok został utrzymany w części uniewinniającej. To jak to się ma do treści art.439 §1 kpk, zgodnie z którym niezależnie od granic zaskarżenia i podniesionych zarzutów oraz wpływu uchybienia na treść orzeczenia sąd odwoławczy na posiedzeniu uchyla zaskarżone orzeczeni. Przepis ma brzmienie kategoryczne i nie pozostawia uznania dla sądu w zakresie tej konkretnej przesłanki.

Skoro zatem sąd odwoławczy stwierdził, że sąd był nienależycie obsadzony to na mocy wskazanego przepisu powinien orzeczenie uchylić w całości. Kolokwialnie nie można w jednej sprawie być trochę sądem, a trochę nim nie być. Nie da się racjonalnie  wyjaśnić decyzji sądu.

 

Może jest jakaś nadzieja, że zbrodniarza wkrótce spotka kara?

Moim zdaniem „światełko w tunelu niesprawiedliwości” pojawia się gdy analizujemy instytucję  przewidzianą w art. 539 a kpk tj. skargi  na wyrok uchylający sądu odwoławczego. Ten środek prawny  został wprowadzony do kodeksu postępowania karnego w wyniku nowelizacji z 2016 r. W uzasadnieniu projektu ustawy nowelizacyjnej wskazano na potrzebę stworzenia instytucjonalnego mechanizmu zabezpieczającego reformatoryjność orzekania (por. uzasadnienie projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw, VIII kadencja, druk sejm. nr 207). Skarga ma zatem nie tylko służyć eliminowaniu bezzasadnych uchyleń wyroków sądów pierwszej instancji, lecz także wywołać „efekt mrożenia”, polegający na skłonieniu sędziów sądów odwoławczych do większej powściągliwości w wydawaniu wyroków kasatoryjnych. Przedmiotem kontroli w tym postępowaniu jest tylko stwierdzenie, czy uchylając wyrok sądu pierwszej instancji z przekazaniem sprawy do ponownego rozpoznania, sąd odwoławczy kierował się podstawami wydania wyroku kasatoryjnego wskazanymi w art. 539a § 3 k.p.k. oraz czy takie rozstrzygnięcie było w konkretnej sprawie konieczne ( Dariusz Świecki komentarz do kpk opubl. lex)

Termin na wniesienie skargi wynosi 7 dni od doręczenia wyroku wraz z uzasadnieniem, uprawnione są strony (w tym oskarżyciel posiłkowy), a właściwym do jego rozpoznania jest Sąd Najwyższy.

Jako obywatele mamy prawo oczekiwać od Prokuratury, której zadaniem jest stanie na straży  praworządności, że skorzysta z wspominanego środka prawnego. Trzeba bowiem pamiętać, że sprawiedliwość która przychodzi zbyt późno jest niesprawiedliwością!

[Autorka - Kamila Borszowska-Moszowska, zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego wykładowca KSSiP i Akademii Nauk Stosowanych im. Angelusa Silesiusa]


 

POLECANE
Zachowaj ostrożność. Ważny komunikat Rządowego Centrum Bezpieczeństwa z ostatniej chwili
"Zachowaj ostrożność". Ważny komunikat Rządowego Centrum Bezpieczeństwa

Rządowe Centrum Bezpieczeństwa (RCB) wydało pilny alert dotyczący pożaru składowiska odpadów w miejscowości Mokrawica (woj. zachodniopomorskie). Mieszkańcy otrzymali ostrzeżenie, by unikać okolicznych terenów i zamknąć okna w promieniu 2 km od miejsca zdarzenia.

Żądania Rosji ws. zniesienia sankcji. Trump odpowiada z ostatniej chwili
Żądania Rosji ws. zniesienia sankcji. Trump odpowiada

– Przyglądamy się rosyjskim warunkom dotyczącym rozejmu na Morzu Czarnym, w tym zniesieniu sankcji – oświadczył we wtorek prezydent USA Donald Trump.

Nie żyje Oleg Gordijewski. Mówią, że zapobiegł III wojnie światowej tylko u nas
Nie żyje Oleg Gordijewski. Mówią, że zapobiegł III wojnie światowej

Był wysokim rangą oficerem sowieckiego wywiadu. Stał się jednym z najważniejszych uciekinierów na Zachód w czasie zimnej wojny. Mało kto tak bardzo przyczynił się do zrozumienia, a w konsekwencji pokonania Imperium Zła.

Czy on jest psychopatą?. Zbigniew Ziobro nie przebiera w słowach polityka
"Czy on jest psychopatą?". Zbigniew Ziobro nie przebiera w słowach

Były minister sprawiedliwości Zbigniew Ziobro w ostrych słowach skomentował działalność posła Koalicji Obywatelskiej Romana Giertycha. – Giertych to człowiek skrajnie zdemoralizowany – mówił podczas wywiadu dla Telewizji Republika.

USA zawiesiły program ruchu bezwizowego dla Rumunii Wiadomości
USA zawiesiły program ruchu bezwizowego dla Rumunii

Ministerstwo Bezpieczeństwa Krajowego (DHS) USA ogłosiło we wtorek, że wstrzymuje uczestnictwo Rumunii w programie ruchu bezwizowego Visa Waiver Program (VWP). Rumunia została przyłączona do programu w ostatnich dniach administracji Joego Bidena.

Najnowszy sondaż parlamentarny. Koalicja 13 grudnia straciłaby władzę polityka
Najnowszy sondaż parlamentarny. Koalicja 13 grudnia straciłaby władzę

Gdyby wybory parlamentarne odbyły się w najbliższą niedzielę, Koalicja Obywatelska (KO) uzyskałaby największe poparcie – wynika z najnowszego sondażu Opinia24 wykonanego na zlecenie tvn24 - jednak jej koalicjanci nie dostaliby się do Sejmu co musiałby spowodować utratę władzy przez Koalicję 13 grudnia.

Wielkopolska: Akcja służb pod Poznaniem. Tajemnicze znalezisko na polu z ostatniej chwili
Wielkopolska: Akcja służb pod Poznaniem. Tajemnicze znalezisko na polu

Na polu uprawnym koło Dopiewa w Wielkopolsce znaleziono kolejny tajemniczy obiekt, najprawdopodobniej resztki rakiety Falcon 9 – poinformował we wtorek rzecznik wielkopolskiej policji mł. insp. Andrzej Borowiak.

Komunikat dla mieszkańców Krakowa z ostatniej chwili
Komunikat dla mieszkańców Krakowa

Dobre wieści dla mieszkańców Krakowa! Już wkrótce Łąki Nowohuckie staną się jeszcze bardziej przyjazne dla spacerowiczów i miłośników przyrody.

Amerykańska delegacja na Grenlandii polityka
Amerykańska delegacja na Grenlandii

Wizyta żony wiceprezydenta USA J.D. Vance'a, Ushy, a także doradcy amerykańskiego prezydenta ds. bezpieczeństwa narodowego Mike'a Waltza i ministra energii Chrisa Wrighta na Grenladii została uznana przez premier Danii Mette Frederiksen jako przejaw "amerykańskiej presji".

Jest porozumienie z Rosją. Zełenski zabiera głos z ostatniej chwili
Jest porozumienie z Rosją. Zełenski zabiera głos

Prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski poinformował we wtorek, że według USA wdrażanie porozumień o zawieszeniu broni między Rosją a Ukrainą na morzu oraz tych dotyczących obiektów infrastruktury energetycznej powinno rozpocząć się niezwłocznie po opublikowaniu wspólnych oświadczeń ukraińsko-amerykańskiego i amerykańsko-rosyjskiego .

REKLAMA

Po uchyleniu wyroku na "Krwawego Tulipana". Ekspert: Państwo drwi z pokrzywdzonych z pomocą sędziów

Popełniono zbrodnię, sprawca musi ponieść karę. Kara powinna być wymierzona możliwie szybko, wtedy pełni nie tylko funkcję represyjną, ale również prewencyjną. Kara ma odstraszać potencjalnych sprawców, którzy muszę wiedzieć, że kara ich nie ominie.
Sędzia. Ilustracja poglądowa Po uchyleniu wyroku na
Sędzia. Ilustracja poglądowa / Screen YT Magazyn Śledczy Anity Gargas

Decyzją szczecińskiego sądu apelacyjnego państwo drwi z pokrzywdzonych, za pomocą swoich funkcjonariuszy- sędziów, którzy chyba zapomnieli rotę ślubowania. Sędzia ma orzekać na podstawie przepisów prawa kierując się zasadami uczciwości i godności. Przepis art.107 prawa o ustroju sądów powszechnych stanowi, że kwestionowanie statusu sędziów jest deliktem dyscyplinarnym. Ponadto Trybunał Konstytucyjny postanowieniem z dnia 28 stycznia 2020 r. sygn. akt Kpt 1/20 (M.P.2020.103), uznał za niedopuszczalne stosowanie art. 439 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego (Dz. U. z 2020 r. poz. 30) w rozumieniu przyjętym w uchwale składu połączonych Izb Cywilnej, Karnej oraz Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Najwyższego z dnia 23 stycznia 2020 r. (BSA I-4110-1/2020. Oznacza, to że fakt powołania sędziego po 2018 r. nie może stanowić bezwzględnej przyczyny odwoławczej. Warto w tym miejscu przytoczyć cytat z wyroku Trybunału Konstytucyjnego P 10/19: „W świetle powyższego, nietrudno wyobrazić sobie skutki przyjęcia konstytucyjności zakwestionowanych w niniejszym pytaniu norm prawnych dla porządku i obrotu prawnego. Efektem mógłby być paraliż, a nawet całkowita dekompozycja, wymiaru sprawiedliwości.”

Priorytetem karnego postępowania odwoławczego jest wydanie orzeczenia merytorycznego. Ustawodawca wprowadził tą zmianę właśnie po to, aby nie dochodziło do pochopnego uchylenia wyroku, jak to miało miejsce przed nowelizacją procedury karnej. W orzecznictwie Sądu Najwyższego  jest utrwalone, że aktualnie obowiązujące przepisy procedury karnej (art. 437 § 1 i 2 k.p.k.) ustanawiają regułę, zgodnie z którą sąd odwoławczy po rozpoznaniu sprawy wydaje orzeczenie merytoryczne (utrzymujące w mocy zaskarżone orzeczenie lub zmieniające zaskarżone orzeczenie), a nie kasatoryjne. Możliwość wydania przez sąd odwoławczy wyroku uchylającego stanowi wyjątek, uzasadniony bądź procesowymi ograniczeniami swobody orzekania sądu odwoławczego, bądź zaistnieniem takich rażących uchybień w procedowaniu sądu pierwszej instancji, które dyskwalifikują postępowanie przed sądem a quo jako podstawę rozstrzygnięcia kwestii odpowiedzialności karnej oskarżonego. (Postanowienie Sądu Najwyższego  z dnia 13 grudnia 2024  r. lex nr 3790336).

 

Uchylenie wyroku na "Krwawego Tulipana"

Przypomnijmy, sąd odwoławczy uchylił wyrok w sprawie seryjnego mordercy w części skazującej na dożywocie, z uwagi na zakwestionowanie statusu jednego z sędziów rozpoznających sprawę. Sąd nakazał ponowne rozpoznanie sprawy stwierdzając, że sędzia sprawozdawca straciła (po kilkunastu latach orzekania)  przymiot niezawisłości realizując ustawowe prawo wyborcze tj. popierając konkretnego sędziego, który ubiegał o członkostwo w Krajowej Radzie Sądownictwa. Absurd- nie tylko, takie stanowisko naruszyło prawo obywatela -sędziego, który na mocy ustawy czyli w zgodzie z przepisami prawa realizuje swoje uprawnienie. Na tę okoliczność jako zagrożenie  dla systemu demokratycznego państwa prawnego zwrócił uwagę w wypowiedzi publicznej specjalista z zakresu praw człowieka dr Michał Skwarzyński.

Istotne znaczenie ma również fakt,  że w sprawie tzw. „Krwawego Tulipana” szczeciński sąd apelacyjny okazał się być niekonsekwentny.

Z informacji publicznie dostępnych wynika, że wyrok został utrzymany w części uniewinniającej. To jak to się ma do treści art.439 §1 kpk, zgodnie z którym niezależnie od granic zaskarżenia i podniesionych zarzutów oraz wpływu uchybienia na treść orzeczenia sąd odwoławczy na posiedzeniu uchyla zaskarżone orzeczeni. Przepis ma brzmienie kategoryczne i nie pozostawia uznania dla sądu w zakresie tej konkretnej przesłanki.

Skoro zatem sąd odwoławczy stwierdził, że sąd był nienależycie obsadzony to na mocy wskazanego przepisu powinien orzeczenie uchylić w całości. Kolokwialnie nie można w jednej sprawie być trochę sądem, a trochę nim nie być. Nie da się racjonalnie  wyjaśnić decyzji sądu.

 

Może jest jakaś nadzieja, że zbrodniarza wkrótce spotka kara?

Moim zdaniem „światełko w tunelu niesprawiedliwości” pojawia się gdy analizujemy instytucję  przewidzianą w art. 539 a kpk tj. skargi  na wyrok uchylający sądu odwoławczego. Ten środek prawny  został wprowadzony do kodeksu postępowania karnego w wyniku nowelizacji z 2016 r. W uzasadnieniu projektu ustawy nowelizacyjnej wskazano na potrzebę stworzenia instytucjonalnego mechanizmu zabezpieczającego reformatoryjność orzekania (por. uzasadnienie projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw, VIII kadencja, druk sejm. nr 207). Skarga ma zatem nie tylko służyć eliminowaniu bezzasadnych uchyleń wyroków sądów pierwszej instancji, lecz także wywołać „efekt mrożenia”, polegający na skłonieniu sędziów sądów odwoławczych do większej powściągliwości w wydawaniu wyroków kasatoryjnych. Przedmiotem kontroli w tym postępowaniu jest tylko stwierdzenie, czy uchylając wyrok sądu pierwszej instancji z przekazaniem sprawy do ponownego rozpoznania, sąd odwoławczy kierował się podstawami wydania wyroku kasatoryjnego wskazanymi w art. 539a § 3 k.p.k. oraz czy takie rozstrzygnięcie było w konkretnej sprawie konieczne ( Dariusz Świecki komentarz do kpk opubl. lex)

Termin na wniesienie skargi wynosi 7 dni od doręczenia wyroku wraz z uzasadnieniem, uprawnione są strony (w tym oskarżyciel posiłkowy), a właściwym do jego rozpoznania jest Sąd Najwyższy.

Jako obywatele mamy prawo oczekiwać od Prokuratury, której zadaniem jest stanie na straży  praworządności, że skorzysta z wspominanego środka prawnego. Trzeba bowiem pamiętać, że sprawiedliwość która przychodzi zbyt późno jest niesprawiedliwością!

[Autorka - Kamila Borszowska-Moszowska, zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego wykładowca KSSiP i Akademii Nauk Stosowanych im. Angelusa Silesiusa]



 

Polecane
Emerytury
Stażowe