Sensacyjne znalezisko w archikatedrze wileńskiej - odkryto insygnia grobowe władców Polski i Litwy

Sensacyjne odkrycie w kryptach archikatedry wileńskiej. Badacze znaleźli tam tajny schowek z insygniami przeznaczonymi do pochówków władców Polski i Litwy - króla Polski i wielkiego księcia litewskiego Aleksandra Jagiellończyka, pierwszej żony Zygmunta Augusta Elżbiety Habsburżanki i jego drugiej żony Barbary Radziwiłłówny.
Odkrycie w archikatedrze Sensacyjne znalezisko w archikatedrze wileńskiej - odkryto insygnia grobowe władców Polski i Litwy
Odkrycie w archikatedrze / Fot. Vilniaus arkivyskupija / Aistė Karpytė

O wyjątkowym odkryciu na specjalnie zwołanej konferencji prasowej poinformował metropolita wileński, arcybiskup Gintaras Gruszas. - Trzej Królowie przynieśli nam w darze trzy korony - powiedział hierarcha. Odkrycia dokonano 16 grudnia 2024 roku, gdy natrafiono na skrytkę z 1939 roku.

Co odnaleziono?

Chodzi o korony grobowe króla Aleksandra Jagiellończyka, Elżbiety Habsburżanki i Barbary Radziwiłłówny. W przypadku pierwszej żony monarchy odnaleziono również łańcuch, medalion, pierścień i tabliczkę natrumienną. Do Barbary Radziwiłłówny należało natomiast berło, jabłko królewskie, trzy pierścienie, łańcuch i dwie tabliczki natrumienne.

Odkryte regalia wykonano już po śmierci władców, cudem ocalono je przed II wojną światową, a zapomniane grobowce odkryto kilka lat wcześniej, po powodzi z 1931 roku.

- Po wybuchu wojny w obliczu groźby zamknięcia katedry wileńskiej, kapituła zadbała o zabezpieczenie jej wartościowych przedmiotów. Skarbiec katedralny zamurowano w niszy w jednej z klatek schodowych świątyni - wyjaśniał ekonom archidiecezji wileńskiej Mykolas Juozapaviczius. 

- Odnalezione insygnia pogrzebowe władców Litwy i Polski stanowią bezcenną wartość historyczną, są symbolami długotrwałej tradycji państwowości Litwy, znakami Wilna jako stolicy oraz wspaniałymi dziełami złotnictwa i jubilerstwa - zaznaczył abp Gintaras Gruszas.

W skrytce odkryto również 6 srebrnych plakietek zdobiących Kaplicę św. Kazimierza oraz wiele wotów: pierścionki, kolczyki, krzyżyki, a także kilka insygniów biskupich. Znaleziono także tabliczkę z trumny biskupa wileńskiego Benedykta Wojny.

- Podjęto wiele prób odnalezienia tych insygniów, dlatego szczerze cieszę się i dziękuję wszystkim, którzy z życzliwością przyczynili się do tych poszukiwań. Dzięki współpracy wielu instytucji te bezcenne wartości zostały wreszcie odnalezione. Teraz zostaną zbadane, odrestaurowane i w przyszłości udostępnione społeczeństwu – dodał metropolita wileński.

Chronologia poszukiwań insygniów

Zamurowaną skrytkę ze skarbcem katedry odnaleziono w 1985 roku. Sądzono, że miejsce insygniów władców znajduje się w podziemiach katedry.

Po odzyskaniu niepodległości przez Litwę kilkukrotnie podejmowano próby poszukiwań. Największą uwagę zawsze poświęcano poszukiwaniom miejsca pochówku Wielkiego Księcia Witolda, które do tej pory nie przyniosły rezultatów.

W 2009 roku uruchomiono projekt polskiego Ministerstwa Kultury, podczas którego współpracowano z litewskimi instytucjami zajmującymi się ochroną dziedzictwa. Uzyskano wówczas zgodę od ówczesnej administracji archidiecezji na badania nieinwazyjne przy użyciu georadaru, termowizji i detektora metalu. Podczas tych poszukiwań opierano się również na relacji świadka, który brał udział w ukrywaniu insygniów. Ekspertyza podziemi katedry nie przyniosła jednak wymiernych rezultatów.

W 2023 roku rozpoczęto negocjacje z Litewskim Instytutem Historii dotyczące szczegółowej cyfrowej inwentaryzacji podziemi z wykorzystaniem skanera 3D. Analiza uzyskanych danych miała umożliwić identyfikację zmian konstrukcyjnych i w ten sposób nieinwazyjnie wykryć potencjalne miejsca skrytek. Projekt ten jednak nie został zrealizowany z powodu braku finansowania.

Zainicjowano również projekt państwowy o podobnych celach – cyfryzację dziedzictwa kulturowego na platformie „eKultura”, realizowany przez Litewską Bibliotekę Narodową im. Martynasa Mažvydasa we współpracy z Departamentem Dziedzictwa Kulturowego przy Ministerstwie Kultury.

9 października 2024 roku w katedrze wileńskiej odbyło się spotkanie w sprawie poszukiwań skrytki z insygniami władców, w którym uczestniczyli przedstawiciele archidiecezji wileńskiej, Departamentu Dziedzictwa Kulturowego przy Ministerstwie Kultury oraz Muzeum Pałacu Władców. Ustalono, że Muzeum Dziedzictwa Kościelnego, z pomocą specjalistów z Muzeum Pałacu Władców, może przeprowadzić poszukiwania potencjalnych miejsc skrytki za pomocą kamery endoskopowej.

16 grudnia 2024 roku w podziemiach katedry wileńskiej przeprowadzono poszukiwania skrytki z 1939 roku za pomocą kamery endoskopowej przez istniejące wcześniej otwory i szczeliny. Badania opierały się na planach podziemi z okresu międzywojennego oraz współczesnych, a także na zapisanych relacjach świadka. Po kilku próbach skrytkę odnaleziono. Zdecydowano się tego samego dnia wyjąć, opisać, skatalogować i przenieść znajdujące się tam wartości do bezpiecznego miejsca. W niedalekiej przyszłości zostaną one zbadane, odrestaurowane i udostępnione społeczeństwu.

Karol Darmoros


 

POLECANE
Tadeusz Płużański: Adwo-kaci polskich patriotów tylko u nas
Tadeusz Płużański: Adwo-kaci polskich patriotów

15 marca 1948 r. Wojskowy Sąd Rejonowy w Warszawie skazał na karę śmierci rotmistrza Witolda Pileckiego, Tadeusza Płużańskiego (mojego ojca) i Marię Szelągowską. Wyrok, podobnie, jak w innych pokazowych procesach stalinizmu, nie zapadł na sali sądowej, ale w zaciszu ubeckich gabinetów.

Sprawa Ukrainy jest tylko pretekstem tylko u nas
Sprawa Ukrainy jest tylko pretekstem

Jednym z priorytetowych, otwarcie głoszonych celów polityki zarówno Niemiec, jak i Francji jest tzw. autonomia strategiczna Unii Europejskiej. Termin ten ma oznaczać niezależność polityczną, gospodarczą i militarną Unii od innych aktorów światowej polityki.

Znana dziennikarka „Dzień dobry TVN” trafiła do szpitala Wiadomości
Znana dziennikarka „Dzień dobry TVN” trafiła do szpitala

Dziennikarka znana z „Dzień dobry TVN” trafiła do szpitala.

Prezydent Ukrainy: operacja kurska spełniła swoje zadania polityka
Prezydent Ukrainy: operacja kurska spełniła swoje zadania

Operacja ukraińskich wojsk w obwodzie kurskim na zachodzie Rosji spełniła swoje zadania, gdyż odciągnęła siły rosyjskie z trudnych kierunków frontu; obecnie sytuacja na tym odcinku jest ciężka – powiedział w piątek prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski.

Tȟašúŋke Witkó: Kompromitacja szefa niemieckiego wywiadu. Nie pierwsza tylko u nas
Tȟašúŋke Witkó: Kompromitacja szefa niemieckiego wywiadu. Nie pierwsza

Nie mam obyczaju publicznie uskarżać się na stan moich osobistych finansów oraz wysokość gaży pobieranej za klecenie felietonów, jednak uważam, że zarabiam zdecydowanie za mało. Naturalnie, wielokrotnie napomykałem o przedmiotowym fakcie redaktorowi naczelnemu, jednakże człek ów pozostał nieugięty w sprawie podniesienia mej płacy.

Specjalny komunikat produkcji „Tańca z gwiazdami”. Tego nikt się nie spodziewał Wiadomości
Specjalny komunikat produkcji „Tańca z gwiazdami”. Tego nikt się nie spodziewał

Już w najbliższą niedzielę, 16 marca, widzowie Polsatu obejrzą kolejny odcinek programu „Dancing with the Stars. Taniec z gwiazdami”. Tymczasem produkcja show postanowiła sprawić niespodziankę jednej z uczestniczek - Darii Sycie, która 14 marca obchodziła urodziny.

Szokująca reakcja sali na pytanie Trzaskowskiego o relacje ze Stanami Zjednoczonymi. Jest nagranie polityka
Szokująca reakcja sali na pytanie Trzaskowskiego o relacje ze Stanami Zjednoczonymi. Jest nagranie

Podczas jednego ze spotkań wyborczych w Krakowie Rafał Trzaskowski zapytał swoich wyborców, co powinno być priorytetem w polskiej polityce zagranicznej: współpraca ze Stanami Zjednoczonymi czy Unią Europejską. Reakcja sali była jednoznaczna - niemal nikt nie opowiedział się za USA, natomiast prawie wszyscy wskazali na Unię Europejską.

Szef Ruchu Kontroli Wyborów: Te wybory będą fałszowane tylko u nas
Szef Ruchu Kontroli Wyborów: Te wybory będą fałszowane

- Dla nas najważniejszą rzeczą jest kontrolowanie całego procesu wyborczego – mówi w rozmowie z Mateuszem Kosińskim Marcin Dybowski, prezes Ruchu Kontroli Wyborów.

Niepokojące doniesienia z Wrocławia. Groźna choroba wraca po 24 latach Wiadomości
Niepokojące doniesienia z Wrocławia. Groźna choroba wraca po 24 latach

We Wrocławiu potwierdzono pierwszy od 24 lat przypadek błonicy w Polsce. Do Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego im. J. Gromkowskiego trafił sześciolatek, który prawdopodobnie zaraził się podczas wakacji w Afryce. Dziecko jest w bardzo ciężkim stanie i przebywa na oddziale intensywnej terapii.

Dramat w Tatrach. Lawina porwała narciarza Wiadomości
Dramat w Tatrach. Lawina porwała narciarza

Ratownicy TOPR przetransportowali poszkodowanego skialpinistę do szpitala w Zakopanem po tym, jak został on częściowo przysypany lawiną w rejonie szlaku na Rysy. Doznał on niegroźnych obrażeń – przekazał naczelnik TOPR Jan Krzysztof.

REKLAMA

Sensacyjne znalezisko w archikatedrze wileńskiej - odkryto insygnia grobowe władców Polski i Litwy

Sensacyjne odkrycie w kryptach archikatedry wileńskiej. Badacze znaleźli tam tajny schowek z insygniami przeznaczonymi do pochówków władców Polski i Litwy - króla Polski i wielkiego księcia litewskiego Aleksandra Jagiellończyka, pierwszej żony Zygmunta Augusta Elżbiety Habsburżanki i jego drugiej żony Barbary Radziwiłłówny.
Odkrycie w archikatedrze Sensacyjne znalezisko w archikatedrze wileńskiej - odkryto insygnia grobowe władców Polski i Litwy
Odkrycie w archikatedrze / Fot. Vilniaus arkivyskupija / Aistė Karpytė

O wyjątkowym odkryciu na specjalnie zwołanej konferencji prasowej poinformował metropolita wileński, arcybiskup Gintaras Gruszas. - Trzej Królowie przynieśli nam w darze trzy korony - powiedział hierarcha. Odkrycia dokonano 16 grudnia 2024 roku, gdy natrafiono na skrytkę z 1939 roku.

Co odnaleziono?

Chodzi o korony grobowe króla Aleksandra Jagiellończyka, Elżbiety Habsburżanki i Barbary Radziwiłłówny. W przypadku pierwszej żony monarchy odnaleziono również łańcuch, medalion, pierścień i tabliczkę natrumienną. Do Barbary Radziwiłłówny należało natomiast berło, jabłko królewskie, trzy pierścienie, łańcuch i dwie tabliczki natrumienne.

Odkryte regalia wykonano już po śmierci władców, cudem ocalono je przed II wojną światową, a zapomniane grobowce odkryto kilka lat wcześniej, po powodzi z 1931 roku.

- Po wybuchu wojny w obliczu groźby zamknięcia katedry wileńskiej, kapituła zadbała o zabezpieczenie jej wartościowych przedmiotów. Skarbiec katedralny zamurowano w niszy w jednej z klatek schodowych świątyni - wyjaśniał ekonom archidiecezji wileńskiej Mykolas Juozapaviczius. 

- Odnalezione insygnia pogrzebowe władców Litwy i Polski stanowią bezcenną wartość historyczną, są symbolami długotrwałej tradycji państwowości Litwy, znakami Wilna jako stolicy oraz wspaniałymi dziełami złotnictwa i jubilerstwa - zaznaczył abp Gintaras Gruszas.

W skrytce odkryto również 6 srebrnych plakietek zdobiących Kaplicę św. Kazimierza oraz wiele wotów: pierścionki, kolczyki, krzyżyki, a także kilka insygniów biskupich. Znaleziono także tabliczkę z trumny biskupa wileńskiego Benedykta Wojny.

- Podjęto wiele prób odnalezienia tych insygniów, dlatego szczerze cieszę się i dziękuję wszystkim, którzy z życzliwością przyczynili się do tych poszukiwań. Dzięki współpracy wielu instytucji te bezcenne wartości zostały wreszcie odnalezione. Teraz zostaną zbadane, odrestaurowane i w przyszłości udostępnione społeczeństwu – dodał metropolita wileński.

Chronologia poszukiwań insygniów

Zamurowaną skrytkę ze skarbcem katedry odnaleziono w 1985 roku. Sądzono, że miejsce insygniów władców znajduje się w podziemiach katedry.

Po odzyskaniu niepodległości przez Litwę kilkukrotnie podejmowano próby poszukiwań. Największą uwagę zawsze poświęcano poszukiwaniom miejsca pochówku Wielkiego Księcia Witolda, które do tej pory nie przyniosły rezultatów.

W 2009 roku uruchomiono projekt polskiego Ministerstwa Kultury, podczas którego współpracowano z litewskimi instytucjami zajmującymi się ochroną dziedzictwa. Uzyskano wówczas zgodę od ówczesnej administracji archidiecezji na badania nieinwazyjne przy użyciu georadaru, termowizji i detektora metalu. Podczas tych poszukiwań opierano się również na relacji świadka, który brał udział w ukrywaniu insygniów. Ekspertyza podziemi katedry nie przyniosła jednak wymiernych rezultatów.

W 2023 roku rozpoczęto negocjacje z Litewskim Instytutem Historii dotyczące szczegółowej cyfrowej inwentaryzacji podziemi z wykorzystaniem skanera 3D. Analiza uzyskanych danych miała umożliwić identyfikację zmian konstrukcyjnych i w ten sposób nieinwazyjnie wykryć potencjalne miejsca skrytek. Projekt ten jednak nie został zrealizowany z powodu braku finansowania.

Zainicjowano również projekt państwowy o podobnych celach – cyfryzację dziedzictwa kulturowego na platformie „eKultura”, realizowany przez Litewską Bibliotekę Narodową im. Martynasa Mažvydasa we współpracy z Departamentem Dziedzictwa Kulturowego przy Ministerstwie Kultury.

9 października 2024 roku w katedrze wileńskiej odbyło się spotkanie w sprawie poszukiwań skrytki z insygniami władców, w którym uczestniczyli przedstawiciele archidiecezji wileńskiej, Departamentu Dziedzictwa Kulturowego przy Ministerstwie Kultury oraz Muzeum Pałacu Władców. Ustalono, że Muzeum Dziedzictwa Kościelnego, z pomocą specjalistów z Muzeum Pałacu Władców, może przeprowadzić poszukiwania potencjalnych miejsc skrytki za pomocą kamery endoskopowej.

16 grudnia 2024 roku w podziemiach katedry wileńskiej przeprowadzono poszukiwania skrytki z 1939 roku za pomocą kamery endoskopowej przez istniejące wcześniej otwory i szczeliny. Badania opierały się na planach podziemi z okresu międzywojennego oraz współczesnych, a także na zapisanych relacjach świadka. Po kilku próbach skrytkę odnaleziono. Zdecydowano się tego samego dnia wyjąć, opisać, skatalogować i przenieść znajdujące się tam wartości do bezpiecznego miejsca. W niedalekiej przyszłości zostaną one zbadane, odrestaurowane i udostępnione społeczeństwu.

Karol Darmoros



 

Polecane
Emerytury
Stażowe