Epifania, czyli Objawienie Pańskie - jedno z dwóch najstarszych chrześcijańskich świąt

6 stycznia, Kościół obchodzi uroczystość Objawienia Pańskiego, popularnie zwane świętem Trzech Króli. To jedno z najstarszych świąt chrześcijańskich. Tego dnia w świątyniach święci się kadzidło oraz kredę, którą następnie oznacza się drzwi domów. W Polsce odbywają się też coraz bardziej popularne Orszaki Trzech Króli. Ofiary składane na tacę w polskich Kościołach przekazywane są na wsparcie misjonarzy z naszego kraju na całym świecie.
Adoracja Dzieciątka Epifania, czyli Objawienie Pańskie - jedno z dwóch najstarszych chrześcijańskich świąt
Adoracja Dzieciątka / wikimedia commons/public_domain/Matthias Stom - Holland

Tradycja

Uroczystość Objawienia Pańskiego obok Wielkanocy należy do najstarszych świąt chrześcijańskich. Na Wschodzie znane już było w czasach apostolskich. Około sto lat później zaczęto obchodzić je również w Kościele zachodnim, już jako święto Trzech Króli.

Kościół wspomina trzy wydarzenia: pokłon mędrców, chrzest Jezusa w Jordanie i pierwszy cud w Kanie Galilejskiej. Odwołania do tych wydarzeń są szczególnie widoczne w antyfonie do Benedictus w jutrzni: „Dzisiaj się Kościół złączył z Chrystusem, swoim Oblubieńcem, który go z grzechów obmył w Jordanie; biegną mędrcy z darami na królewskie gody, a woda przemieniona w wino cieszy biesiadników”, a także w antyfonie do Magnificat w Nieszporach: „W tym dniu tak świętym trzy cuda wysławiamy: dziś gwiazda przywiodła mędrców do żłóbka; dziś podczas godów woda stała się winem; dziś Chrystus dla naszego zbawienia przyjął od Jana chrzest w Jordanie”.

Do IV wieku Boże Narodzenie oraz Epifania – czyli Objawienie – obchodzone były tego samego dnia, w związku z czym liturgiczna celebracja Wigilii Epifanii jest analogiczna do Wigilii Bożego Narodzenia. 

W Kościele greckokatolickim na Ukrainie a także w Polsce święto to jest obchodzone od ubiegłego roku także 6 stycznia. W Kościele rzymskokatolickim z okazji tego święta mówimy o przyjściu trzech króli do Dzieciątka Jezus, natomiast w tradycji Kościoła greckokatolickiego o Jezusie, który przychodzi do Jana Chrzciciela nad rzekę Jordan, aby przyjąć chrzest. Nad nim pojawia się Duch Święty pod postacią gołębicy i rozlega się głos: „Ten jest mój syn umiłowany, w którym mam upodobanie”. Jest to objawienie Jezusa w Trójcy Świętej.

Ze względu na trwanie przy kalendarzu juliańskim, 6 stycznia w niektórych Kościołach prawosławnych obchodzone jest Boże Narodzenie, natomiast Objawienie zwane „Świętem Jordanu” dwa tygodnie później (19 stycznia). 

– Jest to jedno z dwunastu wielkich świąt Kościoła prawosławnego i jest tak samo ważne dla wiernych Kościoła prawosławnego, jak Święto Trzech Króli w Kościele rzymskokatolickim – mówi KAI ks. Marcin Gościk, wikariusz prawosławnej parafii pw. świętych równych Apostołom Braci Cyryla i Metodego w Białej Podlaskiej. – Często w dzień święta wierni Kościoła prawosławnego ruszają do pobliskich zbiorników wodnych, studni, jezior, rzek, aby tam poświęcić wodę na pamiątkę chrztu Pana Jezusa – dodaje.

Także luteranie wspominają chrzest Jezusa w Jordanie dokonany przez Jana Chrzciciela. W okresie reformacji Marcin Luter próbował zmienić nazwę święta Epifanii na święto Chrztu Pańskiego, jednak ostatecznie nie przyjęło się to.

Dawniej w Polsce obchodom święta towarzyszyło wiele zwyczajów, które rzadko wciąż są kultywowane. W domach pod koniec obiadu świątecznego roznoszono ciasto - jeśli ktoś otrzymał ciasto migdałowe, był królem migdałowym. Dzieci chodziły po domach z gwiazdą i śpiewały kolędy o trzech królach, otrzymując od gospodyni tzw. szczodraki, czyli rogale. Śpiewało się kolędy o trzech królach. Współcześnie oprócz tradycyjnej Mszy świętej organizowane są także Orszaki Trzech Króli

Jezus dla każdego

Święto Epifanii przypomina o objawieniu się Boga, który staje się człowiekiem. Przychodzi do całego świata, co symbolizuje pokłon Trzech Mędrców ze Wschodu, którym tradycja nadała imiona Kacpra, Melchiora i Baltazara.

– Jezus nie rodzi się tylko dla Żydów, jest powołany także dla pogan. Jego przesłanie jest uniwersalne. Nikt nie ma specjalnych biletów, żeby dostać się do Betlejem. Uwierzyć w Chrystusa może każdy – podkreśla w rozmowie z KAI biblista, wikariusz warszawskiej katedry, ks. Maciej Jaszczołt. Jego komentarz do Ewangelii na święto Trzech Króli wysłuchać można na kanale Jaskinia Słowa na YouTubie.

Ewangelia św. Mateusza mówi o Magach lub Mędrcach ze Wschodu, którzy idąc za gwiazdą, przybyli do Betlejem, szukając nowo narodzonego króla żydowskiego. Ks. Jaszczołt zwraca uwagę, że święto Objawienia Pańskiego ma dwa poziomy – jeden teologiczny, a drugi ludowy.

– Uroczystość Objawienia Pańskiego jest uzupełnieniem wydarzeń z Betlejem, po to, aby człowiek nie zatrzymał się tylko na narodzinach Dzieciątka Jezus, ale zwrócił uwagę, kim jest Ten, który się narodził. To święto pokazuje, że łatwo jest pójść za Jezusem z Betlejem, ale trzeba też pójść za Jezusem, który oddał swoje życie za nas na krzyżu – mówi.

Symbolika

Dary przyniesione przez mędrców to złoto, kadzidło i mirra, które kolejno symbolizują godność królewską, kapłańską, natomiast mirra służąca do namaszczania ciał oznacza zapowiedź śmierci Zbawiciela i wypełnienie proroctw mesjańskich. – Kadzidło jest symbolem boskości. Ziarenka pachnącej żywicy, rzuca się na węgiel w świątyni jerozolimskiej oddając cześć Bogu – zauważa ks. Jaszczołt.

Zapalone w domach kadzidło ma być znakiem modlitwy. Z kolei poświęconą kredą wypisuje się na drzwiach mieszkań litery K+M+B, jako inicjały imion trzech króli, bądź litery C+M+B oznaczające „Christus mansionem benedicat”, co tłumaczy się „Niech Chrystus błogosławi ten dom!”, lub „Christus multorum benefactor” – co oznacza „Chrystus dobroczyńcą wielu”. – To nie są tylko litery, to słowa błogosławieństwa domu, to nie są też plusy, to są symbole krzyża. Jest to znak wiary, że właśnie w tym domu mieszka chrześcijanin i tu oddawana jest Bogu cześć – wyjaśnia biblista.

Dzień wolny od pracy

W powojennej Polsce uroczystość Objawienia Pańskiego była dniem wolnym od pracy do 16 listopada 1960 roku, kiedy to święto zostało zniesione.

– Okres PRL-u to czas laicyzacji. To był ideologiczny program, który komuniści próbowali inkorporować na wzór związku sowieckiego, aby deprawować życie publiczne. Marzeniem dla nich byłoby, gdyby na portretach w kościołach znalazły się portrety Stalina – ocenia historyk z Uniwersytetu Kardynała Wyszyńskiego, prof. Wiesław Wysocki. Dopiero 50 lat później dzień wolny od pracy został przywrócony. 6 stycznia jest dniem wolnym od obowiązku pracy także we Włoszech, Niemczech, Grecji, Hiszpanii, Austrii, Szwecji, Słowacji czy Finlandii.

Misjonarze

Święto Trzech Króli jest również Dniem Modlitwy i Pomocy Misjom. Zgodnie z zaleceniem Konferencji Episkopatu Polski tego dnia w parafiach w całej Polsce zanoszona jest do Boga modlitwa za misjonarzy i zbierane są ofiary na Krajowy Fundusz Misyjny.

Obecnie na świecie pracuje 1690 polskich misjonarzy w 99 krajach świata, a ich liczba maleje. Jest to okazja do modlitwy o nowe powołania misyjne.

Uroczystość Objawienia Pańskiego jest również Misyjnym Dniem Dzieci. Od 30 lat co roku grupy Papieskiego Dzieła Misyjnego Dzieci wyruszają na ulice miast i kolędują. W tym roku dzieci idą, aby głosić ewangelię i zbierać datki na pomoc swoim rówieśnikom na terenach misyjnych w Kolumbii.
 

mos, mp


 

POLECANE
Trzy powody, dla których Trump może zagrać ostro z Rosją tylko u nas
Trzy powody, dla których Trump może zagrać ostro z Rosją

Związek Sowiecki, a potem Rosja, mogły funkcjonować tylko dzięki węglowodorom sprzedawanym… Zachodowi. Już w czasach zimnej wojny, gdy Niemcy z RFN aż przebierali nóżkami, żeby Breżniew im rurę z gazem doprowadził.

Bodnar zabiera głos ws. raportu prokuratorów z ostatniej chwili
Bodnar zabiera głos ws. raportu prokuratorów

Za raportem z audytu spraw z lat 2016-2023 pójdą konkretne zawiadomienia do rzeczników dyscyplinarnych, którzy przeprowadzą odpowiednie postępowania wyjaśniające - zapowiedział we wtorek szef MS, prokurator generalny Adam Bodnar. Przypomniał, że możliwe są także postępowania karne.

Nowy sondaż. PiS ze znaczną przewagą z ostatniej chwili
Nowy sondaż. PiS ze znaczną przewagą

Z najnowszego sondażu IBRiS przeprowadzonego na zlecenie dziennika „Rzeczpospolita” wynika, że gdyby wybory odbyły się w najbliższą niedzielę, rząd koalicyjny KO, Trzeciej Drogi i Lewicy nie utrzymałby władzy. PiS natomiast mógłby stworzyć rząd z Konfederacją.

Raport prokuratury Bodnara ws. 200 afer PiS. Poseł zwrócił uwagę na ważny szczegół z ostatniej chwili
Raport prokuratury Bodnara ws. "200 afer PiS". Poseł zwrócił uwagę na ważny szczegół

Były wiceszef MS Michał Wójcik (PiS), komentując zaprezentowany we wtorek przez prokuratorów Bodnara raport ocenił, że nie wskazano ani jednego polityka, który by wpływał na jakiekolwiek postępowanie. Jego zdaniem przedstawione sprawy są "znane i medialne".

Nie żyje znana modelka. Wypadła z balkonu Wiadomości
Nie żyje znana modelka. Wypadła z balkonu

Media obiegła informacja o śmierci celebrytki i modelki - Courtney Mills.

Modły do drogowskazu, a symbolem zbawienia serduszko WOŚP. W sieci burza po happeningu Trzaskowskiego z ostatniej chwili
"Modły do drogowskazu, a symbolem zbawienia serduszko WOŚP". W sieci burza po "happeningu" Trzaskowskiego

"Przecież gdybym w ramach wyborczego trollingu odwalił taki numer, że poszedłbym ze zniczem pod jakiś słupek, bo nie chciałoby mi się jechać na cmentarz i bym się tam przy słupku zadumał, a obok jeszcze przygrywałby facet na trąbce, to by mnie zjedzono w komentarzach" – pisze na platformie X twórca Kanału Zero Krzysztof Stanowski, komentując sposób, w jaki prezydent Warszawy Rafał Trzaskowski upamiętnił rocznicę śmierci Pawła Adamowicza.

Kultowy teleturniej Polsatu wraca na antenę. Widzów czekają zmiany Wiadomości
Kultowy teleturniej Polsatu wraca na antenę. Widzów czekają zmiany

Popularny teleturniej „Awantura o kasę” wraca na antenę Polsatu z premierowymi odcinkami. Po krótkiej przerwie program znów będzie gościł w weekendowe popołudnia. Wiadomo, że emisja rozpocznie się w sobotę, 1 marca, o godz. 17:30. Tym razem widzowie mogą liczyć na więcej odcinków niż jesienią, bo stacja zaplanowała ich aż 22.

Tusk skomentował fatalny wynik sondażowy Trzaskowskiego z ostatniej chwili
Tusk skomentował fatalny wynik sondażowy Trzaskowskiego

– Będzie 50 na 50, taka jest logika dzisiaj wyborów prezydenckich nie tylko w Polsce – mówił w Helsinkach na konferencji prasowej premier Donald Tusk, pytany o fatalny wynik kandydata KO na prezydenta Rafała Trzaskowskiego w sondażu dla RMF FM.

Mosbacher: Polska w relacjach z resztą UE powinna pokazać, że nie gra roli dziecka z ostatniej chwili
Mosbacher: Polska w relacjach z resztą UE powinna pokazać, że nie gra roli dziecka

USA dostrzegają kluczową rolę Polski w Europie i w NATO; chcą współpracować z Polską w tworzeniu architektury bezpieczeństwa - zapewniła we wtorek Georgette Mosbacher, była ambasador USA w Polsce w czasie pierwszej prezydentury Donalda Trumpa.

Koniec z telefonami w szkołach. Kolejny kraj zdecydował Wiadomości
Koniec z telefonami w szkołach. Kolejny kraj zdecydował

Władze Brazylii zakazały uczniom korzystania z telefonów komórkowych w szkołach, uzasadniając to troską o ich zdrowie i edukację. Podobne zakazy wprowadzono już w kilku innych krajach, choć część ekspertów kwestionuje skuteczność takich przepisów.

REKLAMA

Epifania, czyli Objawienie Pańskie - jedno z dwóch najstarszych chrześcijańskich świąt

6 stycznia, Kościół obchodzi uroczystość Objawienia Pańskiego, popularnie zwane świętem Trzech Króli. To jedno z najstarszych świąt chrześcijańskich. Tego dnia w świątyniach święci się kadzidło oraz kredę, którą następnie oznacza się drzwi domów. W Polsce odbywają się też coraz bardziej popularne Orszaki Trzech Króli. Ofiary składane na tacę w polskich Kościołach przekazywane są na wsparcie misjonarzy z naszego kraju na całym świecie.
Adoracja Dzieciątka Epifania, czyli Objawienie Pańskie - jedno z dwóch najstarszych chrześcijańskich świąt
Adoracja Dzieciątka / wikimedia commons/public_domain/Matthias Stom - Holland

Tradycja

Uroczystość Objawienia Pańskiego obok Wielkanocy należy do najstarszych świąt chrześcijańskich. Na Wschodzie znane już było w czasach apostolskich. Około sto lat później zaczęto obchodzić je również w Kościele zachodnim, już jako święto Trzech Króli.

Kościół wspomina trzy wydarzenia: pokłon mędrców, chrzest Jezusa w Jordanie i pierwszy cud w Kanie Galilejskiej. Odwołania do tych wydarzeń są szczególnie widoczne w antyfonie do Benedictus w jutrzni: „Dzisiaj się Kościół złączył z Chrystusem, swoim Oblubieńcem, który go z grzechów obmył w Jordanie; biegną mędrcy z darami na królewskie gody, a woda przemieniona w wino cieszy biesiadników”, a także w antyfonie do Magnificat w Nieszporach: „W tym dniu tak świętym trzy cuda wysławiamy: dziś gwiazda przywiodła mędrców do żłóbka; dziś podczas godów woda stała się winem; dziś Chrystus dla naszego zbawienia przyjął od Jana chrzest w Jordanie”.

Do IV wieku Boże Narodzenie oraz Epifania – czyli Objawienie – obchodzone były tego samego dnia, w związku z czym liturgiczna celebracja Wigilii Epifanii jest analogiczna do Wigilii Bożego Narodzenia. 

W Kościele greckokatolickim na Ukrainie a także w Polsce święto to jest obchodzone od ubiegłego roku także 6 stycznia. W Kościele rzymskokatolickim z okazji tego święta mówimy o przyjściu trzech króli do Dzieciątka Jezus, natomiast w tradycji Kościoła greckokatolickiego o Jezusie, który przychodzi do Jana Chrzciciela nad rzekę Jordan, aby przyjąć chrzest. Nad nim pojawia się Duch Święty pod postacią gołębicy i rozlega się głos: „Ten jest mój syn umiłowany, w którym mam upodobanie”. Jest to objawienie Jezusa w Trójcy Świętej.

Ze względu na trwanie przy kalendarzu juliańskim, 6 stycznia w niektórych Kościołach prawosławnych obchodzone jest Boże Narodzenie, natomiast Objawienie zwane „Świętem Jordanu” dwa tygodnie później (19 stycznia). 

– Jest to jedno z dwunastu wielkich świąt Kościoła prawosławnego i jest tak samo ważne dla wiernych Kościoła prawosławnego, jak Święto Trzech Króli w Kościele rzymskokatolickim – mówi KAI ks. Marcin Gościk, wikariusz prawosławnej parafii pw. świętych równych Apostołom Braci Cyryla i Metodego w Białej Podlaskiej. – Często w dzień święta wierni Kościoła prawosławnego ruszają do pobliskich zbiorników wodnych, studni, jezior, rzek, aby tam poświęcić wodę na pamiątkę chrztu Pana Jezusa – dodaje.

Także luteranie wspominają chrzest Jezusa w Jordanie dokonany przez Jana Chrzciciela. W okresie reformacji Marcin Luter próbował zmienić nazwę święta Epifanii na święto Chrztu Pańskiego, jednak ostatecznie nie przyjęło się to.

Dawniej w Polsce obchodom święta towarzyszyło wiele zwyczajów, które rzadko wciąż są kultywowane. W domach pod koniec obiadu świątecznego roznoszono ciasto - jeśli ktoś otrzymał ciasto migdałowe, był królem migdałowym. Dzieci chodziły po domach z gwiazdą i śpiewały kolędy o trzech królach, otrzymując od gospodyni tzw. szczodraki, czyli rogale. Śpiewało się kolędy o trzech królach. Współcześnie oprócz tradycyjnej Mszy świętej organizowane są także Orszaki Trzech Króli

Jezus dla każdego

Święto Epifanii przypomina o objawieniu się Boga, który staje się człowiekiem. Przychodzi do całego świata, co symbolizuje pokłon Trzech Mędrców ze Wschodu, którym tradycja nadała imiona Kacpra, Melchiora i Baltazara.

– Jezus nie rodzi się tylko dla Żydów, jest powołany także dla pogan. Jego przesłanie jest uniwersalne. Nikt nie ma specjalnych biletów, żeby dostać się do Betlejem. Uwierzyć w Chrystusa może każdy – podkreśla w rozmowie z KAI biblista, wikariusz warszawskiej katedry, ks. Maciej Jaszczołt. Jego komentarz do Ewangelii na święto Trzech Króli wysłuchać można na kanale Jaskinia Słowa na YouTubie.

Ewangelia św. Mateusza mówi o Magach lub Mędrcach ze Wschodu, którzy idąc za gwiazdą, przybyli do Betlejem, szukając nowo narodzonego króla żydowskiego. Ks. Jaszczołt zwraca uwagę, że święto Objawienia Pańskiego ma dwa poziomy – jeden teologiczny, a drugi ludowy.

– Uroczystość Objawienia Pańskiego jest uzupełnieniem wydarzeń z Betlejem, po to, aby człowiek nie zatrzymał się tylko na narodzinach Dzieciątka Jezus, ale zwrócił uwagę, kim jest Ten, który się narodził. To święto pokazuje, że łatwo jest pójść za Jezusem z Betlejem, ale trzeba też pójść za Jezusem, który oddał swoje życie za nas na krzyżu – mówi.

Symbolika

Dary przyniesione przez mędrców to złoto, kadzidło i mirra, które kolejno symbolizują godność królewską, kapłańską, natomiast mirra służąca do namaszczania ciał oznacza zapowiedź śmierci Zbawiciela i wypełnienie proroctw mesjańskich. – Kadzidło jest symbolem boskości. Ziarenka pachnącej żywicy, rzuca się na węgiel w świątyni jerozolimskiej oddając cześć Bogu – zauważa ks. Jaszczołt.

Zapalone w domach kadzidło ma być znakiem modlitwy. Z kolei poświęconą kredą wypisuje się na drzwiach mieszkań litery K+M+B, jako inicjały imion trzech króli, bądź litery C+M+B oznaczające „Christus mansionem benedicat”, co tłumaczy się „Niech Chrystus błogosławi ten dom!”, lub „Christus multorum benefactor” – co oznacza „Chrystus dobroczyńcą wielu”. – To nie są tylko litery, to słowa błogosławieństwa domu, to nie są też plusy, to są symbole krzyża. Jest to znak wiary, że właśnie w tym domu mieszka chrześcijanin i tu oddawana jest Bogu cześć – wyjaśnia biblista.

Dzień wolny od pracy

W powojennej Polsce uroczystość Objawienia Pańskiego była dniem wolnym od pracy do 16 listopada 1960 roku, kiedy to święto zostało zniesione.

– Okres PRL-u to czas laicyzacji. To był ideologiczny program, który komuniści próbowali inkorporować na wzór związku sowieckiego, aby deprawować życie publiczne. Marzeniem dla nich byłoby, gdyby na portretach w kościołach znalazły się portrety Stalina – ocenia historyk z Uniwersytetu Kardynała Wyszyńskiego, prof. Wiesław Wysocki. Dopiero 50 lat później dzień wolny od pracy został przywrócony. 6 stycznia jest dniem wolnym od obowiązku pracy także we Włoszech, Niemczech, Grecji, Hiszpanii, Austrii, Szwecji, Słowacji czy Finlandii.

Misjonarze

Święto Trzech Króli jest również Dniem Modlitwy i Pomocy Misjom. Zgodnie z zaleceniem Konferencji Episkopatu Polski tego dnia w parafiach w całej Polsce zanoszona jest do Boga modlitwa za misjonarzy i zbierane są ofiary na Krajowy Fundusz Misyjny.

Obecnie na świecie pracuje 1690 polskich misjonarzy w 99 krajach świata, a ich liczba maleje. Jest to okazja do modlitwy o nowe powołania misyjne.

Uroczystość Objawienia Pańskiego jest również Misyjnym Dniem Dzieci. Od 30 lat co roku grupy Papieskiego Dzieła Misyjnego Dzieci wyruszają na ulice miast i kolędują. W tym roku dzieci idą, aby głosić ewangelię i zbierać datki na pomoc swoim rówieśnikom na terenach misyjnych w Kolumbii.
 

mos, mp



 

Polecane
Emerytury
Stażowe