Ks. Waldemar Chrostowski: Bóg dał się zamknąć w kruchym ludzkim ciele

– Grecy i Żydzi nie potrafili wyjść poza granice własnych wyobrażeń i poprzestawali na takiej koncepcji bóstwa i Boga, jaką sobie przez wieki wyrobili. Wydawało im się absolutnie niemożliwe, żeby Bóg dał się zamknąć w ułomnym i kruchym ludzkim ciele. Dla Żydów tak wielkie uniżenie Boga stanowiło zgorszenie. Kultura grecka postrzegała wcielenie Boga jako głupstwo. Istota królowania Jezusa nie sprowadza się do ram doczesności, lecz otwiera perspektywy wieczności – mówi ks. prof. dr hab. Waldemar Chrostowski w rozmowie z Jakubem Pacanem.
Ks. Waldemar Chrostowski Ks. Waldemar Chrostowski: Bóg dał się zamknąć w kruchym ludzkim ciele
Ks. Waldemar Chrostowski / screen YT - Sądy Przesądy

W okresie Bożego Narodzenia wciąż słyszymy, że wypełniły się zapowiedzi mesjańskie, nadchodzi Mesjasz, ale co to naprawdę oznacza? 

– To oznacza, że Bóg nie pozostawił ludzi samym sobie. Ludzkość od początku naznaczona była grzechem i złem. Bóg wybrał Abrahama, a potem jego potomków, którzy w pogańskim świecie mieli być Jego świadkami. Nie zawsze potrafili sprostać temu zadaniu, ale wbrew wszystkim ich niewiernościom Bóg związał się z nimi. Jego obecność w świecie była ukierunkowana ku przyszłości, co znalazło wyraz w zapowiedziach, że radykalnie wejdzie w historię. Na rozmaite sposoby wyobrażano sobie to oczekiwane wejście Boga w dzieje ludzkości. Zgodnie z zapowiedziami proroków oczekiwano Mesjasza, czyli Namaszczonego, który do świata naznaczonego grzechem wprowadzi światło Boże. Rzeczywistość przerosła oczekiwania, ponieważ obiecanym Mesjaszem okazał się sam Bóg, objawiając, że istnieje jako Ojciec i Syn, i Duch Święty.

Nadzieja żydowska

Słuchałem kiedyś nawróconego Żyda i trochę mu zazdrościłem zachwytu nad odkrytym Mesjaszem. Do nas chyba nie dociera rzeczywisty wymiar figury Mesjasza, jego władztwa.

– Nadzieja żydowska, która nie uznaje Jezusa za Mesjasza i Syna Bożego, różni się od nadziei chrześcijańskiej. Nadzieja żydowska jest ukierunkowana w dużej mierze ku teraźniejszości, którą zwykliśmy nazywać doczesnością. To, co będzie później, wtedy, kiedy skończy się bieg świata, w gruncie rzeczy pozostaje poza obrębem tej nadziei. Natomiast nadzieja chrześcijańska wychodzi poza granice śmierci i tego właśnie dotyczy władztwo Jezusa. Nie jest to królowanie na sposób ludzki odzwierciedlające różne modele sprawowania władzy, które znamy z obserwacji państw i rządów. Królowanie Jezusa jest skierowane do ludzkich sumień i serc, lecz jest to królowanie, które daje również siłę i moc do tego, żeby sprostać temu zadaniu. Istota królowania Jezusa nie sprowadza się do ram doczesności, lecz otwiera perspektywy wieczności. Nie ma drugiej religii, która tak mocno podkreślałaby ów aspekt eschatologiczny.

Lektura Ewangelii o Mesjaszu bez znajomości całej historii zbawienia, kontekstów historycznych i kulturowych, w których została osadzona, jest trudna.

– Nikt z nas nie przystępuje do czytania Ewangelii, jakby był swoistą białą plamą. Każdy ma jakieś przedrozumienie, a karmiony nim poznaje i przeżywa tekst czterech Ewangelii kanonicznych. One są krótkie, ponieważ powstawały dwa tysiące lat temu. Wtedy pamięć o Jezusie i materiał piśmienniczy potrzebowały tego, by były bardzo syntetyczne. Ewangelie wyrosły z tradycji ustnej, w której przekazywano to, co uznawano za najważniejsze. Nasze trudności z Ewangelią według św. Mateusza biorą się także stąd, że jest to dzieło napisane dla Żydów – zarówno tych, którzy uwierzyli w Jezusa, jak i tych, którzy w Niego nie uwierzyli. Tymczasem świat żydowski – dawny i współczesny – jest nam bardzo mało znany. 

Izajasza napełnia duchowa radość przyszłej obietnicy: „Albowiem Dziecię nam się narodziło, Syn został nam dany”. Czy prorok miał mistyczne spotkania z zapowiadanym Mesjaszem?

– Nie sądzę, żeby było to mistyczne spotkanie, raczej dał on wyraz głębokiemu zawierzeniu Bogu i wsłuchaniu się w Jego głos. Wyrażając swoją wiarę, prorok Izajasz utrwalił nie tylko głębokie uczucia religijne, lecz i wyobrażenia nawiązujące do ówczesnych realiów społecznych i kulturowych. Pochodzą one z innego świata niż ten, w którym żyjemy. Staramy się je zrozumieć, ale powinniśmy pamiętać, że chociaż Izajasz nakreślił piękny obraz przyszłego Mesjasza, to jednak rzeczywistość przerosła wszelkie jego oczekiwania i wyobrażenia. Narodziny Jezusa w Betlejem wniosły coś, czego prorok absolutnie się nie spodziewał: Bóg dla nas i naszego zbawienia stał się człowiekiem. 

Z kolei w Ewangelii św. Jana Jezus mówi: „Abraham, ojciec wasz, rozradował się z tego, że ujrzał mój dzień – ujrzał [go] i ucieszył się”. Jak to rozumieć?

– Wraz z przyjściem Jezusa spełniło się rzeczywiste przeznaczenie wybrania i powołania Abrahama. Abraham nie został wybrany ze względu na siebie samego ani tych, którzy od niego fizycznie pochodzili, ale ze względu na duchowe dobro całej ludzkości. Spośród jego potomków pochodzi Jezus Chrystus, który wypełnił sens powołania Abrahama. Nawiązując do Abrahama, Jezus wskazuje również, że patriarcha biblijnego Izraela wciąż żyje, śmierć nie położyła kresu jego istnieniu. 

A dlaczego to dla nas takie niezwykłe, że Bóg stał się człowiekiem? Dlaczego to tak doniosłe?

– Od dwóch tysięcy lat stawiane jest pytanie: Dlaczego Bóg stał się człowiekiem? Postawione po łacinie: „Cur Deus homo” zostało podjęte podczas średniowiecznej dysputy na uniwersytecie paryskim. Debatowali franciszkanie i dominikanie. Ci drudzy twierdzili, że Bóg stał się człowiekiem, ponieważ człowiek zgrzeszył tak wielkim nieposłuszeństwem, że ów grzech przeniósł się na całą ludzkość i z tej niewoli grzechu mógł wyrwać nas tylko Bóg. Franciszkanie twierdzili, że godność człowieka stworzonego przez Boga jest tak wielka, o czym mówi pierwszy rozdział Księgi Rodzaju: „Stworzył więc Bóg człowieka na swój obraz, na obraz Boży go stworzył”, że już w dziele stworzenia mieści się perspektywa wcielenia Syna Bożego. Owa dyskusja pomiędzy franciszkanami a dominikanami najlepiej uzmysławia wagę tego pytania i istotne kierunki odpowiedzi. Być może nie potrzeba wybierać pomiędzy jednym a drugim stanowiskiem. Tak czy inaczej, jest absolutnie pewne, że Bóg stał się człowiekiem z miłości do człowieka i z tej miłości podzielił z nami nasz ludzki los, także w tym, co najbardziej tragiczne. Gdy w Betlejem aniołowie i pasterze obwieszczali radość z narodzin Jezusa, gdy Józef i Maryja czule patrzyli na nowo narodzone Dziecię, w pobliskiej Jerozolimie rosło już drzewo na Jego krzyż.

"Grecy i Żydzi nie potrafili wyjść poza granice własnego rozumowania"

Dlaczego wcielenie Boga było tak oburzające w ówczesnym świecie? Odrzucili to nie tylko Żydzi, ale gorszyło to Greków, a później odrzucił to islam.

– Grecy i Żydzi nie potrafili wyjść poza granice własnego rozumowania i własnych wyobrażeń. Poprzestawali na takiej koncepcji bóstwa i Boga, jaką sobie przez wieki wyrobili. Wydawało im się absolutnie niemożliwe – to przy całym dowartościowaniu człowieka, które mamy w kulturze hebrajskiej i greckiej – żeby Bóg dał się zamknąć w ułomnym, ograniczonym i kruchym ludzkim ciele. Dla Żydów tak wielkie uniżenie Boga stanowiło zgorszenie, zaczęto więc protestować: „To nie może być Bóg!”. Jan Paweł II słusznie powiedział, że „ten wielki protest nazywa się najpierw Synagogą, a potem Islamem”. Z kolei kultura grecka postrzegała wcielenie Boga jako głupstwo. Grecy mieli w swoim panteonie bardzo wielu bogów, ale istniała radykalna granica, która oddzielała ich od ludzkiego świata. Wielką barierą, o czym świadczy wystąpienie św. Pawła w Atenach, okazała się też prawda o zmartwychwstaniu Jezusa. Znamienne jednak, że o ile dla większości Żydów próg przekroczenia wiary w Jezusa Chrystusa okazał się nie do pokonania, o tyle zdecydowana większość Greków przeszła przez ten próg i Grecy stali się narodem chrześcijańskim.


 

POLECANE
Nowy sondaż. PiS ze znaczną przewagą z ostatniej chwili
Nowy sondaż. PiS ze znaczną przewagą

Z najnowszego sondażu IBRiS przeprowadzonego na zlecenie dziennika „Rzeczpospolita” wynika, że gdyby wybory odbyły się w najbliższą niedzielę, rząd koalicyjny KO, Trzeciej Drogi i Lewicy nie utrzymałby władzy. PiS natomiast mógłby stworzyć rząd z Konfederacją.

Raport prokuratury Bodnara ws. 200 afer PiS. Poseł zwrócił uwagę na ważny szczegół z ostatniej chwili
Raport prokuratury Bodnara ws. "200 afer PiS". Poseł zwrócił uwagę na ważny szczegół

Były wiceszef MS Michał Wójcik (PiS), komentując zaprezentowany we wtorek przez prokuratorów Bodnara raport ocenił, że nie wskazano ani jednego polityka, który by wpływał na jakiekolwiek postępowanie. Jego zdaniem przedstawione sprawy są "znane i medialne".

Nie żyje znana modelka. Wypadła z balkonu Wiadomości
Nie żyje znana modelka. Wypadła z balkonu

Media obiegła informacja o śmierci celebrytki i modelki - Courtney Mills.

Modły do drogowskazu, a symbolem zbawienia serduszko WOŚP. W sieci burza po happeningu Trzaskowskiego z ostatniej chwili
"Modły do drogowskazu, a symbolem zbawienia serduszko WOŚP". W sieci burza po "happeningu" Trzaskowskiego

"Przecież gdybym w ramach wyborczego trollingu odwalił taki numer, że poszedłbym ze zniczem pod jakiś słupek, bo nie chciałoby mi się jechać na cmentarz i bym się tam przy słupku zadumał, a obok jeszcze przygrywałby facet na trąbce, to by mnie zjedzono w komentarzach" – pisze na platformie X twórca Kanału Zero Krzysztof Stanowski, komentując sposób, w jaki prezydent Warszawy Rafał Trzaskowski upamiętnił rocznicę śmierci Pawła Adamowicza.

Kultowy teleturniej Polsatu wraca na antenę. Widzów czekają zmiany Wiadomości
Kultowy teleturniej Polsatu wraca na antenę. Widzów czekają zmiany

Popularny teleturniej „Awantura o kasę” wraca na antenę Polsatu z premierowymi odcinkami. Po krótkiej przerwie program znów będzie gościł w weekendowe popołudnia. Wiadomo, że emisja rozpocznie się w sobotę, 1 marca, o godz. 17:30. Tym razem widzowie mogą liczyć na więcej odcinków niż jesienią, bo stacja zaplanowała ich aż 22.

Tusk skomentował fatalny wynik sondażowy Trzaskowskiego z ostatniej chwili
Tusk skomentował fatalny wynik sondażowy Trzaskowskiego

– Będzie 50 na 50, taka jest logika dzisiaj wyborów prezydenckich nie tylko w Polsce – mówił w Helsinkach na konferencji prasowej premier Donald Tusk, pytany o fatalny wynik kandydata KO na prezydenta Rafała Trzaskowskiego w sondażu dla RMF FM.

Mosbacher: Polska w relacjach z resztą UE powinna pokazać, że nie gra roli dziecka z ostatniej chwili
Mosbacher: Polska w relacjach z resztą UE powinna pokazać, że nie gra roli dziecka

USA dostrzegają kluczową rolę Polski w Europie i w NATO; chcą współpracować z Polską w tworzeniu architektury bezpieczeństwa - zapewniła we wtorek Georgette Mosbacher, była ambasador USA w Polsce w czasie pierwszej prezydentury Donalda Trumpa.

Koniec z telefonami w szkołach. Kolejny kraj zdecydował Wiadomości
Koniec z telefonami w szkołach. Kolejny kraj zdecydował

Władze Brazylii zakazały uczniom korzystania z telefonów komórkowych w szkołach, uzasadniając to troską o ich zdrowie i edukację. Podobne zakazy wprowadzono już w kilku innych krajach, choć część ekspertów kwestionuje skuteczność takich przepisów.

Niebywałe doniesienia z Tańca z gwiazdami. To ona zostanie nową uczestniczką show gorące
Niebywałe doniesienia z "Tańca z gwiazdami". To ona zostanie nową uczestniczką show

Wielkimi krokami zbliża się 16. edycja programu "Taniec z gwiazdami". Wszyscy sympatycy show czekają na ujawnienie, kto weźmie w nim udział. Okazuje się, że kolejną dobrze znaną osobą, która spróbuje swoich sił na parkiecie, będzie dziennikarka Magdalena Mołek.

Decyzja ws. umowy UE-Mercosur zapadła. Tusk i Trzaskowski mydlą oczy z ostatniej chwili
"Decyzja ws. umowy UE-Mercosur zapadła. Tusk i Trzaskowski mydlą oczy"

Poseł OdNowy Krzysztof Ciecióra w rozmowie z portalem DoRzeczy.pl zabrał głos ws. umowy UE–Mercosur. Podkreślił, że nie widzi, by polski rząd podejmował jakąkolwiek aktywność w celu zablokowania umowy, której wdrożenie przyniesie katastrofalne skutki dla polskiego rolnictwa.

REKLAMA

Ks. Waldemar Chrostowski: Bóg dał się zamknąć w kruchym ludzkim ciele

– Grecy i Żydzi nie potrafili wyjść poza granice własnych wyobrażeń i poprzestawali na takiej koncepcji bóstwa i Boga, jaką sobie przez wieki wyrobili. Wydawało im się absolutnie niemożliwe, żeby Bóg dał się zamknąć w ułomnym i kruchym ludzkim ciele. Dla Żydów tak wielkie uniżenie Boga stanowiło zgorszenie. Kultura grecka postrzegała wcielenie Boga jako głupstwo. Istota królowania Jezusa nie sprowadza się do ram doczesności, lecz otwiera perspektywy wieczności – mówi ks. prof. dr hab. Waldemar Chrostowski w rozmowie z Jakubem Pacanem.
Ks. Waldemar Chrostowski Ks. Waldemar Chrostowski: Bóg dał się zamknąć w kruchym ludzkim ciele
Ks. Waldemar Chrostowski / screen YT - Sądy Przesądy

W okresie Bożego Narodzenia wciąż słyszymy, że wypełniły się zapowiedzi mesjańskie, nadchodzi Mesjasz, ale co to naprawdę oznacza? 

– To oznacza, że Bóg nie pozostawił ludzi samym sobie. Ludzkość od początku naznaczona była grzechem i złem. Bóg wybrał Abrahama, a potem jego potomków, którzy w pogańskim świecie mieli być Jego świadkami. Nie zawsze potrafili sprostać temu zadaniu, ale wbrew wszystkim ich niewiernościom Bóg związał się z nimi. Jego obecność w świecie była ukierunkowana ku przyszłości, co znalazło wyraz w zapowiedziach, że radykalnie wejdzie w historię. Na rozmaite sposoby wyobrażano sobie to oczekiwane wejście Boga w dzieje ludzkości. Zgodnie z zapowiedziami proroków oczekiwano Mesjasza, czyli Namaszczonego, który do świata naznaczonego grzechem wprowadzi światło Boże. Rzeczywistość przerosła oczekiwania, ponieważ obiecanym Mesjaszem okazał się sam Bóg, objawiając, że istnieje jako Ojciec i Syn, i Duch Święty.

Nadzieja żydowska

Słuchałem kiedyś nawróconego Żyda i trochę mu zazdrościłem zachwytu nad odkrytym Mesjaszem. Do nas chyba nie dociera rzeczywisty wymiar figury Mesjasza, jego władztwa.

– Nadzieja żydowska, która nie uznaje Jezusa za Mesjasza i Syna Bożego, różni się od nadziei chrześcijańskiej. Nadzieja żydowska jest ukierunkowana w dużej mierze ku teraźniejszości, którą zwykliśmy nazywać doczesnością. To, co będzie później, wtedy, kiedy skończy się bieg świata, w gruncie rzeczy pozostaje poza obrębem tej nadziei. Natomiast nadzieja chrześcijańska wychodzi poza granice śmierci i tego właśnie dotyczy władztwo Jezusa. Nie jest to królowanie na sposób ludzki odzwierciedlające różne modele sprawowania władzy, które znamy z obserwacji państw i rządów. Królowanie Jezusa jest skierowane do ludzkich sumień i serc, lecz jest to królowanie, które daje również siłę i moc do tego, żeby sprostać temu zadaniu. Istota królowania Jezusa nie sprowadza się do ram doczesności, lecz otwiera perspektywy wieczności. Nie ma drugiej religii, która tak mocno podkreślałaby ów aspekt eschatologiczny.

Lektura Ewangelii o Mesjaszu bez znajomości całej historii zbawienia, kontekstów historycznych i kulturowych, w których została osadzona, jest trudna.

– Nikt z nas nie przystępuje do czytania Ewangelii, jakby był swoistą białą plamą. Każdy ma jakieś przedrozumienie, a karmiony nim poznaje i przeżywa tekst czterech Ewangelii kanonicznych. One są krótkie, ponieważ powstawały dwa tysiące lat temu. Wtedy pamięć o Jezusie i materiał piśmienniczy potrzebowały tego, by były bardzo syntetyczne. Ewangelie wyrosły z tradycji ustnej, w której przekazywano to, co uznawano za najważniejsze. Nasze trudności z Ewangelią według św. Mateusza biorą się także stąd, że jest to dzieło napisane dla Żydów – zarówno tych, którzy uwierzyli w Jezusa, jak i tych, którzy w Niego nie uwierzyli. Tymczasem świat żydowski – dawny i współczesny – jest nam bardzo mało znany. 

Izajasza napełnia duchowa radość przyszłej obietnicy: „Albowiem Dziecię nam się narodziło, Syn został nam dany”. Czy prorok miał mistyczne spotkania z zapowiadanym Mesjaszem?

– Nie sądzę, żeby było to mistyczne spotkanie, raczej dał on wyraz głębokiemu zawierzeniu Bogu i wsłuchaniu się w Jego głos. Wyrażając swoją wiarę, prorok Izajasz utrwalił nie tylko głębokie uczucia religijne, lecz i wyobrażenia nawiązujące do ówczesnych realiów społecznych i kulturowych. Pochodzą one z innego świata niż ten, w którym żyjemy. Staramy się je zrozumieć, ale powinniśmy pamiętać, że chociaż Izajasz nakreślił piękny obraz przyszłego Mesjasza, to jednak rzeczywistość przerosła wszelkie jego oczekiwania i wyobrażenia. Narodziny Jezusa w Betlejem wniosły coś, czego prorok absolutnie się nie spodziewał: Bóg dla nas i naszego zbawienia stał się człowiekiem. 

Z kolei w Ewangelii św. Jana Jezus mówi: „Abraham, ojciec wasz, rozradował się z tego, że ujrzał mój dzień – ujrzał [go] i ucieszył się”. Jak to rozumieć?

– Wraz z przyjściem Jezusa spełniło się rzeczywiste przeznaczenie wybrania i powołania Abrahama. Abraham nie został wybrany ze względu na siebie samego ani tych, którzy od niego fizycznie pochodzili, ale ze względu na duchowe dobro całej ludzkości. Spośród jego potomków pochodzi Jezus Chrystus, który wypełnił sens powołania Abrahama. Nawiązując do Abrahama, Jezus wskazuje również, że patriarcha biblijnego Izraela wciąż żyje, śmierć nie położyła kresu jego istnieniu. 

A dlaczego to dla nas takie niezwykłe, że Bóg stał się człowiekiem? Dlaczego to tak doniosłe?

– Od dwóch tysięcy lat stawiane jest pytanie: Dlaczego Bóg stał się człowiekiem? Postawione po łacinie: „Cur Deus homo” zostało podjęte podczas średniowiecznej dysputy na uniwersytecie paryskim. Debatowali franciszkanie i dominikanie. Ci drudzy twierdzili, że Bóg stał się człowiekiem, ponieważ człowiek zgrzeszył tak wielkim nieposłuszeństwem, że ów grzech przeniósł się na całą ludzkość i z tej niewoli grzechu mógł wyrwać nas tylko Bóg. Franciszkanie twierdzili, że godność człowieka stworzonego przez Boga jest tak wielka, o czym mówi pierwszy rozdział Księgi Rodzaju: „Stworzył więc Bóg człowieka na swój obraz, na obraz Boży go stworzył”, że już w dziele stworzenia mieści się perspektywa wcielenia Syna Bożego. Owa dyskusja pomiędzy franciszkanami a dominikanami najlepiej uzmysławia wagę tego pytania i istotne kierunki odpowiedzi. Być może nie potrzeba wybierać pomiędzy jednym a drugim stanowiskiem. Tak czy inaczej, jest absolutnie pewne, że Bóg stał się człowiekiem z miłości do człowieka i z tej miłości podzielił z nami nasz ludzki los, także w tym, co najbardziej tragiczne. Gdy w Betlejem aniołowie i pasterze obwieszczali radość z narodzin Jezusa, gdy Józef i Maryja czule patrzyli na nowo narodzone Dziecię, w pobliskiej Jerozolimie rosło już drzewo na Jego krzyż.

"Grecy i Żydzi nie potrafili wyjść poza granice własnego rozumowania"

Dlaczego wcielenie Boga było tak oburzające w ówczesnym świecie? Odrzucili to nie tylko Żydzi, ale gorszyło to Greków, a później odrzucił to islam.

– Grecy i Żydzi nie potrafili wyjść poza granice własnego rozumowania i własnych wyobrażeń. Poprzestawali na takiej koncepcji bóstwa i Boga, jaką sobie przez wieki wyrobili. Wydawało im się absolutnie niemożliwe – to przy całym dowartościowaniu człowieka, które mamy w kulturze hebrajskiej i greckiej – żeby Bóg dał się zamknąć w ułomnym, ograniczonym i kruchym ludzkim ciele. Dla Żydów tak wielkie uniżenie Boga stanowiło zgorszenie, zaczęto więc protestować: „To nie może być Bóg!”. Jan Paweł II słusznie powiedział, że „ten wielki protest nazywa się najpierw Synagogą, a potem Islamem”. Z kolei kultura grecka postrzegała wcielenie Boga jako głupstwo. Grecy mieli w swoim panteonie bardzo wielu bogów, ale istniała radykalna granica, która oddzielała ich od ludzkiego świata. Wielką barierą, o czym świadczy wystąpienie św. Pawła w Atenach, okazała się też prawda o zmartwychwstaniu Jezusa. Znamienne jednak, że o ile dla większości Żydów próg przekroczenia wiary w Jezusa Chrystusa okazał się nie do pokonania, o tyle zdecydowana większość Greków przeszła przez ten próg i Grecy stali się narodem chrześcijańskim.



 

Polecane
Emerytury
Stażowe