Ekspert: Jak kwestię prawa łaski, w ramach szczególnej pozycji Prezydenta RP, rozumieli współtwórcy Konstytucji

„Prezydent ma cząstkę uprawnień w każdym segmencie władz (…). Prezydent ma takie kompetencje jak (…) stosowanie prawa łaski. Są to elementy władzy sądowniczej” - czyli o tym jak wyjątkową pozycję Prezydenta RP przewidywali twórcy Konstytucji RP z 1997 r., w tym m.in. prof. Andrzej Rzepliński czy A. Kwaśniewski i co z tego wynika.
Ważne Ekspert: Jak kwestię prawa łaski, w ramach szczególnej pozycji Prezydenta RP, rozumieli współtwórcy Konstytucji
Ważne / grafika własna

Spór o to czy Prezydent RP miał możliwość zastosowania prawa łaski (aktu abolicji indywidualnej) na podstawie art. 139 Konstytucji RP wobec nieprawomocne skazanych Mariusz Kamiński i Maciej Wąsik zaostrza się.

Czytaj również: Viktor Orban obejmie ważne stanowisko w UE? Zaskakujące doniesienia z Brukseli

Nie żyje Mateusz Rutkowski. Skoczek narciarski miał zaledwie 37 lat

 

Eksperci o prawie łaski

Należy odnotować wypowiedzi profesorów prawa, którzy wskazywali, że Prezydent ma możliwość zastosowania prawa łaski w każdym momencie, bowiem jest to jego prerogatywa (tak m. in. A. Murzynowski, S. Waltoś, T. Grzegorczyk, R. Piotrowski, S. Stachowiak czy były I Prezes SN Lech Gardocki). Pamiętać należy, że możliwość uchylenia karalności czynu w toku postępowania możliwe jest również przez władzę ustawodawczą (np. ustawa abolicyjna). W jednym i drugim przypadku postępowanie karne umarza się.
 
W sytuacji w której doszło do zastosowania aktu łaski wobec 2 polityków, kwestia skutków takiego aktu na nowo rozgrzała opinię publiczną . W sprawie tej wypowiedział się SN, który w uchwale I KZP 4/17 stwierdził, że akt taki wywołuje skutki wyłącznie wobec osób, „których winę stwierdzono prawomocnym wyrokiem sądu”.

 

Opinie twórców Konstytucji

Warto jednak odnotować w jaki sposób kwestię prawa łaski w ramach szczególnej pozycji Prezydenta RP, rozumieli współtwórcy naszej Konstytucji.
 
Może Państwo nie wiecie, ale projekt wstępny ustawy zasadniczej przygotowany przez Komisję Konstytucyjną Zgromadzenia Narodowego z 19.06.1996 r. zawierał przepis art. 151:

„1. Orzeczenia sądów nie mogą być zmieniane ani uchylane przez organy władzy ustawodawczej lub wykonawczej.
2. Przepis ust. 1 nie dotyczy amnestii i prawa łaski”.

Czyli projektodawcy proponowali ograniczenie prawa łaski wyłącznie do prawomocnych orzeczeń. Nie zaskoczę Państwa - przepis ten… został wykreślony na etapie późniejszych prac.
 
I tutaj trzeba przypomnieć o czymś, co w ogóle nie pojawia się w debacie na temat uprawnień Prezydenta. Otóż Prezydent RP w naszej Konstytucji nie jest „zwykłym” organem władzy wykonawczej, ale „najwyższym przedstawicielem RP i gwarantem ciągłości władzy państwowej” (art. 126 ust. 1). To ważne stwierdzenie nie było przypadkowe na etapie prac. Prezydent pochodzi z wyborów powszechnych, a zatem posiada szczególny mandat i określoną pozycję ustrojową w PR. To sprawiło, że Prezydent jest opisany w Konstytucji w odrębnym rozdziale V (Rada Ministrów z administracją rządową ma inny).

 

Dyskusja nt. prawa łaski

Na etapie prac nad konstytucją dyskusja wokół prawa łaski prezydenta właściwie ograniczała się do tego czy głowa państwa powinna stosować je wobec osób pociągniętych do odpowiedzialności przed Trybunał Stanu czy nie (polemika posłów J. Ciemniewskiego i J. Szymańskiego).
 
Na posiedzeniu Kom. Konstyt. ZN 25.01.1995 r. zawarto jednak głosy, które potwierdzały, że Prezydent RP ma uprawnienia do ingerowania w możliwość sprawowania władzy sądowniczej, co wynikało właśnie ze szczególnej roli jako „gwaranta władzy państwowej”:

„(…) Prezydent ma takie kompetencje jak powoływanie sędziów, czy stosowanie prawa łaski. Sąd to elementy władzy sądowniczej”

– prof. L. Wiśniewski

„(…) Prezydent ma cząstkę uprawnień w każdym segmencie władz. Można bowiem wskazać uprawnienia prezydenta w zakresie ustawodawstwa i sądownictwa. To kwestia bezsporna”

– poseł J. Szymański.

Przedstawiciel prezydenta L. Wałęsy prof. A. Rzepliński przy okazji nie miał wątpliwości, że głowa państwa ma mandat równy parlamentarnemu, co daje mu ogromne uprawnienia (to w kontekście ustawy abolicyjnej).
 
Oddajmy też głos A. Kwaśniewskiemu:

„Prezydent posiada legitymację taką samą jak parlament i z tego względu musi zająć silniejszą pozycję niż pozycja prezydenta w konstytucji marcowej”.

To tyle o tym jaką rolę prezydentowi przewidywali twórcy naszej ustawy zasadniczej.

[autor, mec. Bartosz Lewandowski jest adwokatem i rektorem Collegium Intermarium]


 

POLECANE
Kaczyński: Musimy stworzyć konstytucję, której nikt nie wywróci jednym palcem Wiadomości
Kaczyński: Musimy stworzyć konstytucję, której nikt nie wywróci jednym palcem

Prezes Prawa i Sprawiedliwości wskazał na konieczność zmiany w Polsce konstytucji, na taką której - jak mówił - jednym palcem nie da się wywrócić. Podczas niedzielnego wystąpienia w Opolu Jarosław Kaczyński ponownie przestrzegał przed migracją, która - w jego ocenie - grozi „zagładą” naszej cywilizacji.

Przygraniczna niemiecka Brandenburgia planuje budowę nowych ośrodków dla imigrantów Wiadomości
Przygraniczna niemiecka Brandenburgia planuje budowę nowych ośrodków dla imigrantów

Władze Brandenburgii zapowiadają istotne zmiany w polityce migracyjnej. Minister spraw wewnętrznych René Wilke ogłosił plany stworzenia kilku nowych ośrodków dla imigrantów - zarówno tych, którzy zamierzają zostać, jak i tych, którzy powinni opuścić Niemcy. To reakcja na coraz większe napięcia społeczne i rosnącą presję związaną z niekontrolowaną migracją.

Żywy Znak dla Powstania Warszawskiego 2025. Kotwica pamięci tylko u nas
Żywy Znak dla Powstania Warszawskiego 2025. Kotwica pamięci

1 sierpnia 2025 roku, Warszawa, plac Zamkowy. Godzina „W” . Przestrzeń, ludzie nagle zawyły syreny. Setki, a nawet tysiące osób — dzieci, rodziny, seniorów, harcerzy, żołnierzy, dawnych opozycjonistów, młodzież z biało-czerwonymi opaskami i flagami — stali podczas godziny „W”, ramię w ramię, tworząc żywy symbol Polski Walczącej. Cały happening emanował atmosferą patriotyzmu, wspólnoty i refleksji nad historią. Mając w pamięci tych, którzy poświęcili swoją młodość, a często złożyli też swoje życie na ołtarzu walki o wolną i suwerenną Polskę.

Wielka Brytania uderza w przemytników ludzi. Surowa kara za reklamy w sieci z ostatniej chwili
Wielka Brytania uderza w przemytników ludzi. Surowa kara za reklamy w sieci

Wielka Brytania ogłosiła w niedzielę, że osobom reklamującym w serwisach społecznych nielegalne przekraczanie granicy lub sprzedaż fałszywych paszportów grozi kara do pięciu lat więzienia. Według brytyjskiego rządu nowe prawo pomoże w zawalczeniu gangów zajmujących się przemytem ludzi.

Karambol na A2. GDDKiA wydała komunikat z ostatniej chwili
Karambol na A2. GDDKiA wydała komunikat

Siedem samochodów zderzyło się w niedzielę po godz. 17 na autostradzie A2 między węzłami Skierniewice i Wiskitki. Jedna osoba jest ranna. Trasa w kierunku Warszawy jest częściowo zablokowana.

Miejscowość pod Krakowem zyska szybkie połączenie kolejowe Wiadomości
Miejscowość pod Krakowem zyska szybkie połączenie kolejowe

Myślenice, miasto zamieszkałe przez ponad 17 tysięcy osób, wyróżnia się na tle innych miejscowości w województwie małopolskim brakiem połączenia kolejowego. To jedyne tak duże miasto w regionie, do którego nie docierają pociągi pasażerskie - nie ma tu ani torów, ani stacji kolejowej. Jednak ta sytuacja ma się wkrótce zmienić dzięki planom budowy nowej linii kolejowej, która połączy Myślenice z Krakowem.

Kaczyński ostrzega przed udawanym zwrotem w prawo PO. Padło nazwisko z ostatniej chwili
Kaczyński ostrzega przed udawanym zwrotem w prawo PO. Padło nazwisko

Jarosław Kaczyński w Zabrzu ostrzegł przed udawanym skrętem w prawo Platformy Obywatelskiej, który ma być "firmowany" przez Radosława Sikorskiego.

Antyimigranckie demonstracje w wielu miastach Wielkiej Brytanii z ostatniej chwili
Antyimigranckie demonstracje w wielu miastach Wielkiej Brytanii

W ostatnich godzinach w Londynie doszło do kolejnego protestu przeciwko zakwaterowywaniu migrantów w hotelach. Setki osób zebrały się przed hotelem Thistle City Barbican w centrum miasta, domagając się jego zamknięcia jako ośrodka dla osób ubiegających się o azyl. W stronę budynku kierowano okrzyki, takie jak: „Szumowiny” i „Brytania jest pełna”.

Niemieckie ministerstwo kultury opublikowało post z okazji rocznicy Powstania Warszawskiego ze zdjęciem z Powstania w Getcie z ostatniej chwili
Niemieckie ministerstwo kultury opublikowało post z okazji rocznicy Powstania Warszawskiego ze zdjęciem z Powstania w Getcie

Niemieckie ministerstwo kultury opublikowało wpis z okazji rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego ilustrując go zdjęciem z Powstania w Getcie Warszawskim.

Dziewczynka w walizce. Szybka reakcja zapobiegła tragedii Wiadomości
Dziewczynka w walizce. Szybka reakcja zapobiegła tragedii

Do szokującego odkrycia doszło w niedzielę w Nowej Zelandii, podczas rutynowej podróży autobusem. 27-letnia pasażerka wsiadła do pojazdu, a swoją walizkę umieściła w luku bagażowym. Wszystko przebiegało normalnie aż do chwili, gdy autobus zatrzymał się na planowany postój w mieście Kaiwaka, na północy kraju.

REKLAMA

Ekspert: Jak kwestię prawa łaski, w ramach szczególnej pozycji Prezydenta RP, rozumieli współtwórcy Konstytucji

„Prezydent ma cząstkę uprawnień w każdym segmencie władz (…). Prezydent ma takie kompetencje jak (…) stosowanie prawa łaski. Są to elementy władzy sądowniczej” - czyli o tym jak wyjątkową pozycję Prezydenta RP przewidywali twórcy Konstytucji RP z 1997 r., w tym m.in. prof. Andrzej Rzepliński czy A. Kwaśniewski i co z tego wynika.
Ważne Ekspert: Jak kwestię prawa łaski, w ramach szczególnej pozycji Prezydenta RP, rozumieli współtwórcy Konstytucji
Ważne / grafika własna

Spór o to czy Prezydent RP miał możliwość zastosowania prawa łaski (aktu abolicji indywidualnej) na podstawie art. 139 Konstytucji RP wobec nieprawomocne skazanych Mariusz Kamiński i Maciej Wąsik zaostrza się.

Czytaj również: Viktor Orban obejmie ważne stanowisko w UE? Zaskakujące doniesienia z Brukseli

Nie żyje Mateusz Rutkowski. Skoczek narciarski miał zaledwie 37 lat

 

Eksperci o prawie łaski

Należy odnotować wypowiedzi profesorów prawa, którzy wskazywali, że Prezydent ma możliwość zastosowania prawa łaski w każdym momencie, bowiem jest to jego prerogatywa (tak m. in. A. Murzynowski, S. Waltoś, T. Grzegorczyk, R. Piotrowski, S. Stachowiak czy były I Prezes SN Lech Gardocki). Pamiętać należy, że możliwość uchylenia karalności czynu w toku postępowania możliwe jest również przez władzę ustawodawczą (np. ustawa abolicyjna). W jednym i drugim przypadku postępowanie karne umarza się.
 
W sytuacji w której doszło do zastosowania aktu łaski wobec 2 polityków, kwestia skutków takiego aktu na nowo rozgrzała opinię publiczną . W sprawie tej wypowiedział się SN, który w uchwale I KZP 4/17 stwierdził, że akt taki wywołuje skutki wyłącznie wobec osób, „których winę stwierdzono prawomocnym wyrokiem sądu”.

 

Opinie twórców Konstytucji

Warto jednak odnotować w jaki sposób kwestię prawa łaski w ramach szczególnej pozycji Prezydenta RP, rozumieli współtwórcy naszej Konstytucji.
 
Może Państwo nie wiecie, ale projekt wstępny ustawy zasadniczej przygotowany przez Komisję Konstytucyjną Zgromadzenia Narodowego z 19.06.1996 r. zawierał przepis art. 151:

„1. Orzeczenia sądów nie mogą być zmieniane ani uchylane przez organy władzy ustawodawczej lub wykonawczej.
2. Przepis ust. 1 nie dotyczy amnestii i prawa łaski”.

Czyli projektodawcy proponowali ograniczenie prawa łaski wyłącznie do prawomocnych orzeczeń. Nie zaskoczę Państwa - przepis ten… został wykreślony na etapie późniejszych prac.
 
I tutaj trzeba przypomnieć o czymś, co w ogóle nie pojawia się w debacie na temat uprawnień Prezydenta. Otóż Prezydent RP w naszej Konstytucji nie jest „zwykłym” organem władzy wykonawczej, ale „najwyższym przedstawicielem RP i gwarantem ciągłości władzy państwowej” (art. 126 ust. 1). To ważne stwierdzenie nie było przypadkowe na etapie prac. Prezydent pochodzi z wyborów powszechnych, a zatem posiada szczególny mandat i określoną pozycję ustrojową w PR. To sprawiło, że Prezydent jest opisany w Konstytucji w odrębnym rozdziale V (Rada Ministrów z administracją rządową ma inny).

 

Dyskusja nt. prawa łaski

Na etapie prac nad konstytucją dyskusja wokół prawa łaski prezydenta właściwie ograniczała się do tego czy głowa państwa powinna stosować je wobec osób pociągniętych do odpowiedzialności przed Trybunał Stanu czy nie (polemika posłów J. Ciemniewskiego i J. Szymańskiego).
 
Na posiedzeniu Kom. Konstyt. ZN 25.01.1995 r. zawarto jednak głosy, które potwierdzały, że Prezydent RP ma uprawnienia do ingerowania w możliwość sprawowania władzy sądowniczej, co wynikało właśnie ze szczególnej roli jako „gwaranta władzy państwowej”:

„(…) Prezydent ma takie kompetencje jak powoływanie sędziów, czy stosowanie prawa łaski. Sąd to elementy władzy sądowniczej”

– prof. L. Wiśniewski

„(…) Prezydent ma cząstkę uprawnień w każdym segmencie władz. Można bowiem wskazać uprawnienia prezydenta w zakresie ustawodawstwa i sądownictwa. To kwestia bezsporna”

– poseł J. Szymański.

Przedstawiciel prezydenta L. Wałęsy prof. A. Rzepliński przy okazji nie miał wątpliwości, że głowa państwa ma mandat równy parlamentarnemu, co daje mu ogromne uprawnienia (to w kontekście ustawy abolicyjnej).
 
Oddajmy też głos A. Kwaśniewskiemu:

„Prezydent posiada legitymację taką samą jak parlament i z tego względu musi zająć silniejszą pozycję niż pozycja prezydenta w konstytucji marcowej”.

To tyle o tym jaką rolę prezydentowi przewidywali twórcy naszej ustawy zasadniczej.

[autor, mec. Bartosz Lewandowski jest adwokatem i rektorem Collegium Intermarium]



 

Polecane
Emerytury
Stażowe