[Felieton „TS”] Tadeusz Płużański: Dyplomaci, czyli ciągłość prawna II RP

20 października 1972 r. władze watykańskie poinformowały ambasadora Kazimierza Papée, reprezentującego rząd RP na uchodźstwie, o tym, że Stolica Apostolska uważa jego misję za zakończoną.
Tadeusz Płużański
Tadeusz Płużański / Fundacja Łączka

Sytuacja legalnych polskich władz w Londynie skomplikowała się po powstaniu w Warszawie tzw. Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej i uznaniu go w latach 1945–1946 przez większość państw na świecie. Jednak pięć krajów nadal uważało, że emigracyjny rząd RP pozostaje prawowitą władzą, podmiotem prawa międzynarodowego pod nazwą Rzeczpospolita Polska. Były to: Republika Libanu (do 1956 r.), Irlandia (do 1957 r.), Republika Kuby (do 1959 r.), Państwo Hiszpańskie (do 1968/1969 r.) i Stolica Apostolska (do 1972 r.). Tym samym wymienione państwa podważały status komunistycznych organów władzy w Polsce, uważając je za narzucone, uzurpatorskie.

Protest przeciwko uzurpacji TRJN

W ten sposób po 1945 r. nadal działa pięć polskich placówek: Ambasada RP przy Stolicy Apostolskiej, Poselstwo RP w Madrycie, Poselstwo RP w Hawanie, Poselstwo RP w Bejrucie i Konsulat Generalny RP w Dublinie. Placówki te stanowiły „realne oblicze ciągłości prawnej państwa na obczyźnie” – mówił w 1954 r. polski dyplomata Kajetan Morawski, w czasie wojny ambasador RP w Paryżu, który po cofnięciu przez Francję uznania polskiego rządu emigracyjnego nadal pracował na rzecz wolnej Polski. Kierownikami wspomnianych polskich placówek na świecie byli kolejno: w Libanie: Zygmunt Zawadowski, w Irlandii: trzej konsulowie – Wacław Tadeusz Dobrzyński, Ludwik Teclaff i Zofia Zaleska, na Kubie: Roman Dębicki, w Hiszpanii: Józef Potocki, a przy Stolicy Apostolskiej: Kazimierz Papée. Ci niekwestionowani przedstawiciele polskich władz (i ich urzędnicy) mieli wciąż szerokie kompetencje. Wydawali i przedłużali paszporty – oczywiście w imieniu Rzeczpospolitej Polskiej. Przywracali nazwiska, potwierdzali stan cywilny, wydawali świadectwa zdolności do zawarcia małżeństwa, wystawiali dokumenty zastępujące metrykę urodzenia, zaświadczali pisemnie, że dana osoba studiowała w II RP lub uczęszczała w trakcie wojny na tajne komplety. Pamiętajmy też, że wokół polskich ambasad, poselstw i konsulatów ogniskowało się życie społeczno-polityczne i kulturalne emigracji.

Kazimierz Papée – kim był

Ale wróćmy do Kazimierza Papée. Urodził się 10 stycznia 1889 r. we Lwowie. Był prawnikiem po Uniwersytecie Jagiellońskim, a w latach 1915–1916 służył w Legionach Polskich. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości wstąpił do służby dyplomatycznej. Pracował w poselstwie RP w Hadze, następnie w Berlinie. Był chargé d’affaires w poselstwie w Kopenhadze, później w Turcji i w Estonii. W1929 r. Papée został konsulem generalnym w Królewcu, a w 1932 r. komisarzem generalnym RP w Wolnym Mieście Gdańsku, w okresie zaostrzających się stosunków polsko-niemieckich. Funkcję ambasadora Rzeczypospolitej Polskiej przy Stolicy Apostolskiej pełnił od 15 lipca 1939 r. do końca grudnia 1958 r. Po śmierci papieża Piusa XII, gdy nowy papież Jan XXIII odmówił jego akredytacji, sprawował funkcję administratora spraw Ambasady RP przy Stolicy Apostolskiej w randze chargé d’affaires ad interim.

 

 

 


 

POLECANE
Afera korupcyjna w ukraińskim parlamencie. Zarzuty wobec grupy deputowanych z ostatniej chwili
Afera korupcyjna w ukraińskim parlamencie. Zarzuty wobec grupy deputowanych

Organy antykorupcyjne Ukrainy poinformowały w poniedziałek o zarzutach wobec uczestników zorganizowanej grupy przestępczej, która działała w Radzie Najwyższej (parlamencie) tego kraju. Wśród podejrzanych jest pięciu deputowanych.

Wody Polskie odrzucają roszczenia gminy Tolkmicko po lipcowej powodzi z ostatniej chwili
Wody Polskie odrzucają roszczenia gminy Tolkmicko po lipcowej powodzi

Z doniesień serwisu portel.pl wynika, że Wody Polskie nie uznały roszczeń finansowych gminy Tolkmicko związanych z lipcową powodzią i w związku z tym odmawiają miastu zwrotu poniesionych kosztów. Chodzi o ponad 757 tys. zł wydanych na akcję ratowniczą, usuwanie skutków zalania i zabezpieczenie terenu. Stanowisko w tej sprawie przekazał Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Gdańsku.

Złoty prezes NBP tylko u nas
Złoty prezes NBP

Wartość złota w rezerwach Narodowego Banku Polskiego gwałtownie wzrosła w 2025 roku wraz z rekordowymi cenami kruszcu na światowych rynkach. Dzięki konsekwentnej strategii zakupów prowadzonej od kilku lat Polska należy dziś do grona największych posiadaczy złota w Europie, a jego udział w rezerwach walutowych zbliża się do poziomu 20 procent.

Trump: Przeprowadziliśmy atak na port w Wenezueli z ostatniej chwili
Trump: Przeprowadziliśmy atak na port w Wenezueli

Prezydent USA Donald Trump powiedział w poniedziałek, że siły amerykańskie doprowadziły do eksplozji w dokach w jednym z portów w Wenezueli, gdzie przemytnicy narkotyków mieli załadowywać swoje łodzie. Do ataku miało dojść w ubiegłym tygodniu.

Greccy rolnicy blokują drogi i ostrzegają przed Mercosur. Jest apel do Polski z ostatniej chwili
Greccy rolnicy blokują drogi i ostrzegają przed Mercosur. Jest apel do Polski

Greccy rolnicy protestują przeciwko umowie UE z Mercosur i ostrzegają przed jej skutkami dla rolnictwa. W reportażu polsko-greckiej fundacji Hagia Marina pada bezpośredni apel do polskich rolników. „Bez nas, rolników, nie będą mieli co jeść” – podkreślają uczestnicy protestów.

Co Karol Nawrocki powiedział Donaldowi Trumpowi? Marcin Przydacz zdradził kulisy rozmów z ostatniej chwili
Co Karol Nawrocki powiedział Donaldowi Trumpowi? Marcin Przydacz zdradził kulisy rozmów

Szef prezydenckiego Biura Polityki Międzynarodowej Marcin Przydacz zdradził kulisy rozmów Karola Nawrockiego z Donaldem Trumpem w związku z rozmowami pokojowymi ws. wojny na Ukrainie. Co polski prezydent przekazał amerykańskiemu przywódcy?

Prezydent Nawrocki spotka się z Kosiniakiem-Kamyszem, Siemoniakiem i szefami służb z ostatniej chwili
Prezydent Nawrocki spotka się z Kosiniakiem-Kamyszem, Siemoniakiem i szefami służb

W styczniu prezydent Karol Nawrocki spotka się wicepremierem, szefem MON Władysławem Kosiniakiem-Kamyszem, ministrem Tomaszem Siemoniakiem oraz szefami służb – przekazał PAP rzecznik prezydenta Rafał Leśkiewicz. Dodał, że cieszy zmiana stanowiska strony rządowej ws. spotkania.

Ważny komunikat dla mieszkańców Warszawy z ostatniej chwili
Ważny komunikat dla mieszkańców Warszawy

Stołeczny urząd miasta przypomina o kolejnych zmianach w warszawskiej Strefie Czystego Transportu. Od 1 stycznia 2026 roku zaostrzone zostaną zasady wjazdu dla części pojazdów. Nowe ograniczenia obejmą starsze auta benzynowe i z silnikiem Diesla, jednak dla mieszkańców rozliczających podatki w stolicy przewidziano wyjątki.

Przez Polskę pojedzie pociąg z Przemyśla prosto na lotnisko we Frankfurcie Wiadomości
Przez Polskę pojedzie pociąg z Przemyśla prosto na lotnisko we Frankfurcie

Jednym pociągiem, bez przesiadek, z Przemyśla aż na lotnisko we Frankfurcie nad Menem. Nowe połączenie kolejowe przejedzie przez całą Polskę i połączy wschodnią część kraju z jednym z największych portów lotniczych w Europie.

Ławrow: 91 ukraińskich dronów zaatakowało rezydencję Putina. Jest odpowiedź Zełenskiego z ostatniej chwili
Ławrow: 91 ukraińskich dronów zaatakowało rezydencję Putina. Jest odpowiedź Zełenskiego

W poniedziałek Rosja oskarżyła Ukrainę o próbę ataku dronami na państwową rezydencję Władimira Putina. Prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski kategorycznie zaprzeczył tym zarzutom, nazywając je próbą storpedowania negocjacji pokojowych.

REKLAMA

[Felieton „TS”] Tadeusz Płużański: Dyplomaci, czyli ciągłość prawna II RP

20 października 1972 r. władze watykańskie poinformowały ambasadora Kazimierza Papée, reprezentującego rząd RP na uchodźstwie, o tym, że Stolica Apostolska uważa jego misję za zakończoną.
Tadeusz Płużański
Tadeusz Płużański / Fundacja Łączka

Sytuacja legalnych polskich władz w Londynie skomplikowała się po powstaniu w Warszawie tzw. Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej i uznaniu go w latach 1945–1946 przez większość państw na świecie. Jednak pięć krajów nadal uważało, że emigracyjny rząd RP pozostaje prawowitą władzą, podmiotem prawa międzynarodowego pod nazwą Rzeczpospolita Polska. Były to: Republika Libanu (do 1956 r.), Irlandia (do 1957 r.), Republika Kuby (do 1959 r.), Państwo Hiszpańskie (do 1968/1969 r.) i Stolica Apostolska (do 1972 r.). Tym samym wymienione państwa podważały status komunistycznych organów władzy w Polsce, uważając je za narzucone, uzurpatorskie.

Protest przeciwko uzurpacji TRJN

W ten sposób po 1945 r. nadal działa pięć polskich placówek: Ambasada RP przy Stolicy Apostolskiej, Poselstwo RP w Madrycie, Poselstwo RP w Hawanie, Poselstwo RP w Bejrucie i Konsulat Generalny RP w Dublinie. Placówki te stanowiły „realne oblicze ciągłości prawnej państwa na obczyźnie” – mówił w 1954 r. polski dyplomata Kajetan Morawski, w czasie wojny ambasador RP w Paryżu, który po cofnięciu przez Francję uznania polskiego rządu emigracyjnego nadal pracował na rzecz wolnej Polski. Kierownikami wspomnianych polskich placówek na świecie byli kolejno: w Libanie: Zygmunt Zawadowski, w Irlandii: trzej konsulowie – Wacław Tadeusz Dobrzyński, Ludwik Teclaff i Zofia Zaleska, na Kubie: Roman Dębicki, w Hiszpanii: Józef Potocki, a przy Stolicy Apostolskiej: Kazimierz Papée. Ci niekwestionowani przedstawiciele polskich władz (i ich urzędnicy) mieli wciąż szerokie kompetencje. Wydawali i przedłużali paszporty – oczywiście w imieniu Rzeczpospolitej Polskiej. Przywracali nazwiska, potwierdzali stan cywilny, wydawali świadectwa zdolności do zawarcia małżeństwa, wystawiali dokumenty zastępujące metrykę urodzenia, zaświadczali pisemnie, że dana osoba studiowała w II RP lub uczęszczała w trakcie wojny na tajne komplety. Pamiętajmy też, że wokół polskich ambasad, poselstw i konsulatów ogniskowało się życie społeczno-polityczne i kulturalne emigracji.

Kazimierz Papée – kim był

Ale wróćmy do Kazimierza Papée. Urodził się 10 stycznia 1889 r. we Lwowie. Był prawnikiem po Uniwersytecie Jagiellońskim, a w latach 1915–1916 służył w Legionach Polskich. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości wstąpił do służby dyplomatycznej. Pracował w poselstwie RP w Hadze, następnie w Berlinie. Był chargé d’affaires w poselstwie w Kopenhadze, później w Turcji i w Estonii. W1929 r. Papée został konsulem generalnym w Królewcu, a w 1932 r. komisarzem generalnym RP w Wolnym Mieście Gdańsku, w okresie zaostrzających się stosunków polsko-niemieckich. Funkcję ambasadora Rzeczypospolitej Polskiej przy Stolicy Apostolskiej pełnił od 15 lipca 1939 r. do końca grudnia 1958 r. Po śmierci papieża Piusa XII, gdy nowy papież Jan XXIII odmówił jego akredytacji, sprawował funkcję administratora spraw Ambasady RP przy Stolicy Apostolskiej w randze chargé d’affaires ad interim.

 

 

 



 

Polecane