Roszczenie o zatrudnienie

Stosunek pracy jest więzią prawną łączącą pracownika z pracodawcą, która powstaje na podstawie umowy o pracę powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę. W obecnych czasach wydaje się oczywiste, że nikt nie może zmusić nikogo do podjęcia pracy, o czym zresztą przesądza Konstytucja (art. 65 ust. 1 i 2) – aczkolwiek należy wskazać, że ustawa zasadnicza dopuszcza istnienie wyjątków od tej zasady, o ile przewiduje je ustawa (tego typu wyjątek zawiera art. 47 ustawy o zapobieganiu zakażeniom i chorom zakaźnym u ludzi). 
 Roszczenie o zatrudnienie
/ inewi.pl

 Na gruncie Kodeksu pracy przywołaną zasadę wyraża art. 11, zgodnie z którym nawiązanie stosunku pracy oraz ustalenie warunków pracy i płacy, bez względu na podstawę prawną tego stosunku, wymaga zgodnego oświadczenia woli pracodawcy i pracownika. Poza oczywistym potwierdzeniem reguły o swobodzie decyzji pracownika w przedmiocie podjęcia lub nie stosunku pracy przepis ten wskazuje również na fakt, że co do zasady pracodawca także podejmuje nieprzymuszoną decyzję o tym, czy nawiązać stosunek pracy z danym pracownikiem, czy też nie. Innymi słowy, zasadniczo pracownik nie ma roszczenia o zatrudnienie, czyli nie może żądać od pracodawcy, ażeby ten go zatrudnił. O ile jednak w przypadku pracownika zasada ta jest bardzo rzadko uchylana, o tyle w przypadku pracodawców dochodzi do tego znacznie częściej. Należy jednak podkreślić, że nawet ta okoliczność nie zmienia faktu, że pracownik może żądać zatrudnienia tylko i wyłącznie wówczas, gdy ma ku temu wyraźną podstawę prawną.  
Na gruncie Kodeksu pracy wskazać można kilka sytuacji, w których ustawodawca nałożył na pracodawcę obowiązek zatrudnienia pracownika (oczywiście warunkiem niezbędnym jest przy tym sama chęć podjęcia zatrudnienia po stronie pracownika). Pierwszą jest wyrok sądu przywracającego pracownika po pracy, wówczas gdy rozwiązanie umowy o pracę przez pracodawcę nastąpiło sprzecznie z prawem (art. 45 ust. 1 oraz 56 § 1 kp). Kolejną sytuacją jest ta, gdy postępowanie karne zostało umorzone lub gdy zapadł wyrok uniewinniający wobec pracownika, a uprzednio jego stosunek pracy wygasł z powodu trzymiesięcznej nieobecności w pracy ze względu na przebywanie w areszcie tymczasowym (art. 66 kp). 
Z obowiązkiem o charakterze względnym mamy natomiast do czynienia wówczas, gdy w okresie 6 miesięcy od rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia, z przyczyn wymienionych w art. 53 § 1 i 2 kp (odpowiednio długa usprawiedliwiona nieobecność) pracownik zgłosi swój powrót do pracy niezwłocznie po ustaniu tych przyczyn, jako że wtedy pracodawca powinien go ponownie zatrudnić, ale w miarę swoich możliwości.
Również obowiązek ponownego zatrudnienia przewiduje tzw. ustawa o zwolnieniach grupowych. W świetle jej art. 9 w razie ponownego zatrudniania pracowników w tej samej grupie zawodowej pracodawca powinien zatrudnić pracownika, z którym rozwiązał stosunek pracy w ramach grupowego zwolnienia, jeżeli zwolniony pracownik zgłosi zamiar podjęcia zatrudnienia u tego pracodawcy w ciągu roku od dnia rozwiązania z nim stosunku pracy (obowiązek ten wiąże pracodawcę przez 15 miesięcy).
Podsumowując – regułą w prawie pracy jest brak możliwości żądania nawiązania stosunku pracy, aczkolwiek istnieją od niej wyjątki, które zdecydowanie częściej dotyczą pracodawcy niż pracownika.


dr Jakub Szmit 
Starszy specjalista w Zespole Prawnym KK NSZZ „Solidarność”


 

POLECANE
Niech spie.dala. Silni Razem wściekli na Donalda Tuska gorące
"Niech spie.dala". "Silni Razem" wściekli na Donalda Tuska

Hasztag #SilniRazem po wielokrotnej kompromitacji nie jest już tak popularny na "X". Jednak stał się symbolem najbardziej zajadłej postawy "antypis". I potocznie tak są dziś nazywani najbardziej zajadli zwolennicy Donalda Tuska, Platformy Obywatelskiej, czy Romana Giertycha. A dzisiaj nie są z Donalda Tuska, mówić bardzo oględnie, zadowoleni.

Niemcy zazdroszczą polskim producentom kamperów Wiadomości
Niemcy zazdroszczą polskim producentom kamperów

Polskie marki kamperów zdobywają coraz większe uznanie na niemieckim rynku. Affinity, Freedo, Masuria i Vannado nie tylko przekonują klientów wysoką jakością, ale także zyskują lojalność dealerów.

„Zaraz zemdleję”. Dramatyczne wyznanie Nataszy Urbańskiej Wiadomości
„Zaraz zemdleję”. Dramatyczne wyznanie Nataszy Urbańskiej

Podróż powrotna z Czarnogóry do Polski okazała się dla Nataszy Urbańskiej jednym z najbardziej stresujących doświadczeń w życiu. Artystka opisała na Instagramie sytuację, do której doszło na pokładzie samolotu LOT lecącego z Podgoricy do Warszawy. Zemdlała, a - jak twierdzi - personel pokładowy zignorował nie tylko jej stan, ale i potrzeby pozostałych pasażerów.

Sukces tym razem nie dla Polek. Włoszki zbyt mocne w półfinale LN Wiadomości
Sukces tym razem nie dla Polek. Włoszki zbyt mocne w półfinale LN

Polskie siatkarki przegrały z Włoszkami 0:3 (18:25, 16:25, 14:25) w półfinale rozgrywanego w Łodzi turnieju finałowego Ligi Narodów. W niedzielę zagrają w meczu o trzecie miejsce z przegranym drugiego sobotniego półfinału, w którym Brazylia zmierzy się z Japonią.

Nowy model AI uciekał się do szantażu, aby uniknąć wyłączenia w fikcyjnym teście gorące
Nowy model AI uciekał się do szantażu, aby uniknąć wyłączenia w fikcyjnym teście

Nowy Claude Opus 4 firmy Anthropic często uciekał się do szantażu, aby uniknąć wyłączenia w fikcyjnym teście. Model groził ujawnieniem prywatnych informacji o inżynierach, którzy mieli planować jego wyłączenie.

Awaryjne lądowanie samolotu LOT w Warszawie z ostatniej chwili
Awaryjne lądowanie samolotu LOT w Warszawie

Z powodu sygnału o możliwej usterce lecący z Warszawy do Sofii samolot linii LOT musiał awaryjnie lądować na Lotnisku Chopina. - Lądowanie odbyło się w asyście służb. Maszyna wylądowała bezpiecznie - poinformował rzecznik prasowy Polskich Linii Lotniczych LOT Krzysztof Moczulski.

Wielki słup dymu nad Katowicami. Trwa dogaszanie Wiadomości
Wielki słup dymu nad Katowicami. Trwa dogaszanie

W sobotnie popołudnie, 26 lipca, w Katowicach doszło do pożaru w rejonie ul. Sądowej i Raciborskiej. Paliły się podkłady kolejowe składowane w pobliżu torowiska, w bezpośrednim sąsiedztwie budowy przy dworcu głównym PKP.

Niebezpieczny incydent w Krakowie. Kilkanaście osób poszkodowanych Wiadomości
Niebezpieczny incydent w Krakowie. Kilkanaście osób poszkodowanych

W piątkowy wieczór doszło do niebezpiecznego incydentu na przystanku tramwajowym przy ul. Bronowickiej w Krakowie. Z okna przejeżdżającego tramwaju ktoś rozpylił gaz pieprzowy w stronę grupy osób czekających na peronie. Jak informują poszkodowani, sytuacja miała miejsce około godziny 19:30.

Komunikat dla mieszkańców Rzeszowa z ostatniej chwili
Komunikat dla mieszkańców Rzeszowa

Prawie 250 tys. zł kosztować będzie dokumentacja projektowa nowego domu kultury, który powstanie w Rzeszowie na osiedlu Krakowska Południe przy ul. Stojałowskiego. Dokumentacja gotowa ma być w ciągu 10 miesięcy.

Czerwona flaga na Pomorzu i w Zachodniopomorskiem. GIS zakazuje kąpieli Wiadomości
Czerwona flaga na Pomorzu i w Zachodniopomorskiem. GIS zakazuje kąpieli

Czerwone flagi zakazujące wejścia do wody wiszą w sobotę w dwunastu kąpieliskach w województwach pomorskim i zachodniopomorskim. Powodem jest zakwit sinic.

REKLAMA

Roszczenie o zatrudnienie

Stosunek pracy jest więzią prawną łączącą pracownika z pracodawcą, która powstaje na podstawie umowy o pracę powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę. W obecnych czasach wydaje się oczywiste, że nikt nie może zmusić nikogo do podjęcia pracy, o czym zresztą przesądza Konstytucja (art. 65 ust. 1 i 2) – aczkolwiek należy wskazać, że ustawa zasadnicza dopuszcza istnienie wyjątków od tej zasady, o ile przewiduje je ustawa (tego typu wyjątek zawiera art. 47 ustawy o zapobieganiu zakażeniom i chorom zakaźnym u ludzi). 
 Roszczenie o zatrudnienie
/ inewi.pl

 Na gruncie Kodeksu pracy przywołaną zasadę wyraża art. 11, zgodnie z którym nawiązanie stosunku pracy oraz ustalenie warunków pracy i płacy, bez względu na podstawę prawną tego stosunku, wymaga zgodnego oświadczenia woli pracodawcy i pracownika. Poza oczywistym potwierdzeniem reguły o swobodzie decyzji pracownika w przedmiocie podjęcia lub nie stosunku pracy przepis ten wskazuje również na fakt, że co do zasady pracodawca także podejmuje nieprzymuszoną decyzję o tym, czy nawiązać stosunek pracy z danym pracownikiem, czy też nie. Innymi słowy, zasadniczo pracownik nie ma roszczenia o zatrudnienie, czyli nie może żądać od pracodawcy, ażeby ten go zatrudnił. O ile jednak w przypadku pracownika zasada ta jest bardzo rzadko uchylana, o tyle w przypadku pracodawców dochodzi do tego znacznie częściej. Należy jednak podkreślić, że nawet ta okoliczność nie zmienia faktu, że pracownik może żądać zatrudnienia tylko i wyłącznie wówczas, gdy ma ku temu wyraźną podstawę prawną.  
Na gruncie Kodeksu pracy wskazać można kilka sytuacji, w których ustawodawca nałożył na pracodawcę obowiązek zatrudnienia pracownika (oczywiście warunkiem niezbędnym jest przy tym sama chęć podjęcia zatrudnienia po stronie pracownika). Pierwszą jest wyrok sądu przywracającego pracownika po pracy, wówczas gdy rozwiązanie umowy o pracę przez pracodawcę nastąpiło sprzecznie z prawem (art. 45 ust. 1 oraz 56 § 1 kp). Kolejną sytuacją jest ta, gdy postępowanie karne zostało umorzone lub gdy zapadł wyrok uniewinniający wobec pracownika, a uprzednio jego stosunek pracy wygasł z powodu trzymiesięcznej nieobecności w pracy ze względu na przebywanie w areszcie tymczasowym (art. 66 kp). 
Z obowiązkiem o charakterze względnym mamy natomiast do czynienia wówczas, gdy w okresie 6 miesięcy od rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia, z przyczyn wymienionych w art. 53 § 1 i 2 kp (odpowiednio długa usprawiedliwiona nieobecność) pracownik zgłosi swój powrót do pracy niezwłocznie po ustaniu tych przyczyn, jako że wtedy pracodawca powinien go ponownie zatrudnić, ale w miarę swoich możliwości.
Również obowiązek ponownego zatrudnienia przewiduje tzw. ustawa o zwolnieniach grupowych. W świetle jej art. 9 w razie ponownego zatrudniania pracowników w tej samej grupie zawodowej pracodawca powinien zatrudnić pracownika, z którym rozwiązał stosunek pracy w ramach grupowego zwolnienia, jeżeli zwolniony pracownik zgłosi zamiar podjęcia zatrudnienia u tego pracodawcy w ciągu roku od dnia rozwiązania z nim stosunku pracy (obowiązek ten wiąże pracodawcę przez 15 miesięcy).
Podsumowując – regułą w prawie pracy jest brak możliwości żądania nawiązania stosunku pracy, aczkolwiek istnieją od niej wyjątki, które zdecydowanie częściej dotyczą pracodawcy niż pracownika.


dr Jakub Szmit 
Starszy specjalista w Zespole Prawnym KK NSZZ „Solidarność”



 

Polecane
Emerytury
Stażowe