Zdrowy karp i drapieżnik ze światłowstrętem

To starożytni Rzymianie wprowadzili karpie, poławiane w Dunaju, do rzek, jezior i stawów na terenie Europy. Co robili z sandaczami, nie wiadomo, wiadomo natomiast, że każdy, kto przyglądał się choć raz tej żywej rybie, zauważył jego nienaturalnie fosforyzujący wzrok. Dzisiejszy szybko rosnący i mocno wygrzbiecony karp hodowlany jest wynikiem wielowiekowej selekcji.
 Zdrowy karp i drapieżnik ze światłowstrętem
/ autor
Karp po czesku

Kolebką współczesnego karpia europejskiego (hodowlanego) są Czechy, w których od XII w. istniały już specjalistyczne hodowle tej ryby. Największe ośrodki hodowli karpia stały się szybko bardzo dobrze prosperującą i kwitnącą dziedziną ówczesnego przemysłu. W tworzenie stawów hodowlanych zaangażował się osobiście Karol IV Luksemburski.
Poza najbardziej rozpowszechnioną w Europie pełnołuską odmianą karpia udało się również wyselekcjonować odmiany całkowicie pozbawione łusek oraz formy z tylko jednym szeregiem olbrzymich łusek wzdłuż linii bocznej i małych w okolicy grzbietu. Z czasem także wyhodowano karpie, u których pojedyncze duże łuski występują jedynie poniżej płetwy grzbietowej lub u nasady innych płetw. Wśród tych odmian istnieje oczywiście wiele form pośrednich, których doskonałym przykładem może być karp lustrzeń.
 
Karp na dziko

Natomiast w Azji, w zlewni Morza Kaspijskiego, Azowskiego i Aralskiego, oraz w Europie – zlewni Morza Czarnego, żyje dzika forma karpia – sazan, który przed 8 tys. lat, kiedy klimat był cieplejszy, zamieszkiwał wody górnego Dunaju. Dzisiaj granicą występowania tej ryby w Europie jest odcinek Dunaju pomiędzy Austrią i Węgrami.
Dziko żyjące karpie mają wydłużone, nieznacznie bocznie spłaszczone ciało pokryte w całości dużymi łuskami, charakterystyczną długa płetwę grzbietową i dwie pary krótkich wąsików. Formy hodowlane są dla odmiany wysoko wygrzbiecone, zaokrąglone, często ze zredukowaną pokrywą łuskową na ciele.
Karpie żyją w głębokich, płytkich, wolno płynących lub stojących wodach. Nie stronią również od silnego nurtu rzeki, ale najczęściej preferują spokojne odnogi, starorzecza i rozlewiska. Często przebywają w głębszych partiach zbiorników, trzymając się blisko dna, gdzie szukają pożywienia (głównie larw owadów wodnych, mięczaków, skorupiaków, robaków, roślin i innych organizmów bentonicznych) w mule.
W Polsce w warunkach naturalnych ryby tego gatunku niestety nie rozmnażają się. Karpie są długowieczne, mogą żyć nawet do 50 lat. Karp dziki należy do ryb dużych, ponieważ dorasta do 1,2 m i ponad 33 kg wagi.

Karp po polsku
 
Od 1987 r. w kraju prowadzone są intensywne badania monitorujące, których celem jest określenie dopuszczalnego stężenia następujących związków: pestycydów chloroorganicznych, polichlorowanych bifenyli (PCB), metali ciężkich oraz substancji toksycznych w mięsie karpi.
W pracach laboratoryjnych przebadano sto różnych (z różnych części kraju) próbek tkanki mięśniowej karpi. Pozostałości PCB w przeliczeniu na masę mięśni badanych ryb wyniosły średnio 0,001 mg/kg, a stężenie w mięsie karpi należy zaklasyfikować i określić jako bardzo małe – zdecydowanie niższe aniżeli normy obowiązujące w Unii Europejskiej. Zawartość metali ciężkich (kadm, rtęć, ołów i arsen) oscylowała wokół tzw. granicy oznaczalności tj. 0,01 mg/kg. Natomiast średnie stężenie cynku – 4,24 mg/kg i miedzi – 0,26 mg/kg w tkance mięśniowej badanych ryb było znacznie poniżej dopuszczalnych norm.

Im ciemniej, tym lepiej

Sandacz to typowy nocny myśliwy. W siatkówce jego oczu znajdują się doskonałe, niezwykle czułe komórki receptorowe: pręciki i czopki. Mało tego, receptory wzrokowe sandacza są drażnione podwójnie. Raz w sposób normalny, przechodzącymi przez nie promieniami światła, a drugim razem na skutek jego odbicia od rozmieszczonych w nabłonku barwnikowym kryształków guaniny, jednego z ważniejszych składników kwasów nukleinowych i nukleotydów. Kryształki te kosztem ostrości odbieranego obrazu zwiększają wrażliwość wzroku sandacza, umożliwiając mu doskonałe widzenie niemal w zupełniej ciemności.
Wpływ światła na intensywność żerowania tego gatunku jest niezmiernie istotny. Przekonał się o tym niemiecki przyrodnik Reinhardt Wiese, który postanowił dokładnie zbadać, jak zachowują się sandacze w różnych warunkach oświetlenia. W tym celu po kilkudniowej adaptacji umieścił w ogromnym, 400-litrowym akwarium sześć młodych drapieżników. Rolę słońca w tych badaniach odgrywała 1000-watowa lampa.
Eksperymenty
Pierwszy eksperyment imitował typowe skwarne, słoneczne popołudnie. Lampa została umieszczona idealnie nad środkiem akwarium w taki sposób, że jej promienie padały pod kątem 90° na wodę. Dwa osobniki natychmiast schowały się do swoich kryjówek zbudowanych z korzeni drzew. Pozostałe, które się tam nie zmieściły, postanowiły się ukryć, przywierając mocno do dna, tak że tylko po lekkim falowaniu płetwy ogonowej można było poznać, że żyją. Wiadomo oczywiście, że w takich warunkach nigdy nie zainteresowałyby się nawet najbardziej łowną przynętą. W drugim eksperymencie do akwarium docierało jedynie słabe, rozproszone oświetlenie. W wodzie panował idealny półmrok. Po upływie ok. 15-20 minut od wyłączenia oświetlenia ryby stały się bardzo aktywne. Zaczęły przemieszczać się po całym akwarium, penetrując wszystkie głębokości wody i wcale nie starały się być przy tym w strefie dna. Doświadczenie to Wiese powtarzał wielokrotnie i wynik był zawsze taki sam. Ustalono ponad wszelką wątpliwość, że sandacz unika ostrego światła. Szuka przed nim skutecznej kryjówki lub stara się przenieść w głębiny, gdzie zawsze panuje półmrok. Niemniej oprócz komfortu egzystencji potrzebne jest mu również pożywienie. Głębiny zazwyczaj nie oferują go zbyt wiele. Co innego przypowierzchniowe warstwy wody, gdzie zawsze przebywają stada uklei oraz małych płoci, jazgarzy i okoni. I właśnie reakcja na różny stopień oświetlenia wody daje pełną odpowiedź, jaką strategię spinningową należy wybrać, żeby odnosić sukcesy przy połowie tego drapieżnika.
Gdzie łowić sandacza
Na ilość światła w wodzie wpływa w ogólnym stopniu wysokość słońca nad horyzontem. Gdy jest ono nisko, większość promieni słonecznych padających na powierzchnię wody odbija się od niej i w głębi panuje nadal półmrok. Natomiast gdy słońce jest w zenicie, woda jest mocno naświetlona. Rzecz jasna efekty wywołane przez słońce są różne w wodach przejrzystych, a zupełnie inne w mętnych lub pokrytych kożuchem glonów lub roślinności pływającej. Duża ilość zawiesin lub fitoplanktonu zawsze dużo szybciej pochłania i rozprasza promienie słoneczne. Dlatego w takich wodach łatwiej jest znaleźć sandaczowi preferowaną ciemność. W wodzie przejrzystej optymalne dla żerowania oświetlenie występuje tylko przed świtem lub o zmierzchu. Drapieżniki w poszukiwaniu pokarmu przenoszą się wtedy z głębin w płytsze, przybrzeżne partie wody, w pobliże podwodnych górek i innych miejsc, gdzie gromadzi się dużo drobnicy. W ciągu dnia intensywność światła wzrasta, sandacze powracają w głębsze partie wody i ich aktywność w poszukiwaniu ulubionego pokarmu maleje. Nie oznacza to jednak, że nie zaatakują przepływającej im koło pyska ryby lub sztucznej przynęty. Ale nie będą na pewno polowały aktywnie. Nieco inaczej przedstawia się sprawa w wodach mało przejrzystych, ciemnych i mętnych. Tu w nocy nawet dla cieniolubnych sandaczy ilość światła może okazać się za mała. W związku z tym licznie przybywają w strefy położone blisko brzegu, ale aktywnie nie żerują. Czekają, aż warunki do rozpoczęcia polowania staną się optymalne. A w mętnych i ciemnych wodach następuje to we wczesnych godzinach rannych i popołudniowych. Co do rzek, to intensywność oświetlenia zależy od wielu czynników atmosferycznych. Duże zachmurzenie powoduje, że nawet w południe istnieją w wodzie dogodne warunki do żerowania sandaczy. Ponadto każde zacienione miejsce: most, drzewa, wykroty, skarpy, nawisy, powalone do wody drzewo stwarza doskonałą możliwość intensywnego żerowania nawet w środku słonecznego dnia.

Wyimek
Największy karp w Polsce został złowiony 7 marca 2016 r. w Jeziorze Rybnickim, ważył 34,5 kg. Największy okaz karpia o wadze 98 kg zamieszkuje wody filipińskiego jeziora Pinatubo na Wyspie Luzon.
 
wyimek
Instynkt podpowiada sandaczom, że w warunkach, kiedy potencjalne ofiary też widzą dobrze, polowanie nie ma żadnego sensu. Lepiej poczekać na zmierzch i wykorzystać przewagę w postaci efektu zaskoczenia i doskonałego wzroku.  

Przemysław Miller

Artykuł pochodzi z najnowszego numeru "TS" (52/2016) dostępnego też w wersji cyfrowej tutaj

 

POLECANE
Tadeusz Płużański: Prowokacja kielecka tylko u nas
Tadeusz Płużański: Prowokacja kielecka

Tragedia kielecka – tak zatytułowaną informację autorstwa Tadeusza Szturm de Sztrema, działacza Polskiej Partii Socjalistycznej – Wolność, Równość, Niepodległość, można znaleźć w aktach powojennego mordu sądowego na rtm. Witoldzie Pileckim. Antysowiecka grupa Pileckiego dzięki kurierom przekazała ją do sztabu II Korpusu Polskiego gen. Władysława Andersa we Włoszech.

Blackout w Czechach. Premier przekazał nowe ustalenia Wiadomości
Blackout w Czechach. Premier przekazał nowe ustalenia

Premier Czech Petr Fiala powiedział dziennikarzom po posiedzeniu Centralnego Sztabu Kryzysowego, że przyczyną awarii prądu w piątek była usterka techniczna. Wykluczył cyberatak jako powód. Według Fiali awaria objęła 500 tys. odbiorców prądu. Po południu bez energii elektrycznej było 2000 odbiorców.

Rząd Tuska zrezygnował z uporczywego łamania prawa w tej jednej kwestii Wiadomości
"Rząd Tuska zrezygnował z uporczywego łamania prawa w tej jednej kwestii"

Rząd Donalda Tuska opublikował w Dzienniku Ustaw uchwałę Sądu Najwyższego, która potwierdza ważność wyboru Karola Tadeusza Nawrockiego na urząd Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. Uchwała dotyczy wyborów prezydenckich, które odbyły się 18 maja i 1 czerwca 2025 roku.

Tȟašúŋke Witkó: król jest nagi tylko u nas
Tȟašúŋke Witkó: król jest nagi

„W polityce, jak nie idzie, to nie idzie!”. Państwo, naturalnie, doskonale wiecie, że autorem przytoczonej frazy jest Włodzimierz Czarzasty, a wygłosił on ją po serii ciosów wyborczych, jakie spadły na Sojusz Lewicy Demokratycznej niemal dekadę temu. Osobiście, jakiegoś większego nabożeństwa do słów wypowiadanych przez tego byłego członka Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej nie mam, ale to jedno zdanie – jakże prawdziwe i słuszne – zapadło mi w pamięci na długo. Zresztą, jeśli przyjrzeć się bliżej obecnym losom premiera Donalda Tuska, wtedy widać jak na dłoni, że tyczy ono wszystkich graczy sceny politycznej, od prawicy do lewicy

Nowy komunikat GIS. Na ten produkt trzeba uważać Wiadomości
Nowy komunikat GIS. Na ten produkt trzeba uważać

Główny Inspektorat Sanitarny poinformował o wycofaniu jednej z partii popularnych chipsów Lay's. Wykryto w niej niebezpieczne substancje, które nie powinny znajdować się w żywności. Jeśli masz ten produkt w domu – nie jedz go i jak najszybciej zwróć do sklepu.

Powyborcza zabawa zapałkami tylko u nas
Powyborcza zabawa zapałkami

Polityczna szarża Romana Giertycha nie zmieniła i raczej nie ma szans zmienić wyniku wyborów, ani doprowadzić do ich powtórzenia, jednak społeczne szkody przez nią uczynione odczuwać będziemy jeszcze długo.

Niemcy: 20-latek zaatakował podróżnych młotkiem Wiadomości
Niemcy: 20-latek zaatakował podróżnych młotkiem

Cztery osoby zostało lekko ranne w czwartek w wyniku ataku mężczyzny z młotkiem w dalekobieżnym pociągu w Bawarii w Niemczech - poinformowała miejscowa policja. Napastnik został aresztowany.

Nowy selekcjoner reprezentacji Polski. Znane nazwisko wraca do gry Wiadomości
Nowy selekcjoner reprezentacji Polski. Znane nazwisko wraca do gry

Powrót Adama Nawałki na stanowisko selekcjonera reprezentacji Polski jeszcze niedawno wydawał się mało realny. Dziś jednak ten scenariusz staje się coraz bardziej prawdopodobny. Jak ujawnił Roman Kołtoń w swoim programie „Prawda Futbolu”, były trener kadry jest gotów ponownie objąć stanowisko – choćby tymczasowo.

 Straż Graniczna wydała komunikat. Ważne informacje dla mieszkańców pogranicza Wiadomości
Straż Graniczna wydała komunikat. Ważne informacje dla mieszkańców pogranicza

Mieszkańcy pracujący po niemieckiej stronie granicy mogą być spokojni, kontrole na granicy będą wyrywkowe, nie będzie to kontrola 100 procent osób – powiedział PAP por. Paweł Biskupik, rzecznik prasowy Komendanta Nadodrzańskiego Oddziału Straży Granicznej.

Mam problem. Artur Barciś zwrócił się do fanów Wiadomości
"Mam problem". Artur Barciś zwrócił się do fanów

Znany polski aktor Artur Barciś, niespodziewanie zwrócił się do fanów za pośrednictwem swojego profilu na Facebooku. W krótkim, ale szczerym wpisie wyjaśnił, dlaczego nie jest w stanie odpowiedzieć każdemu, kto zaprasza go do znajomych.

REKLAMA

Zdrowy karp i drapieżnik ze światłowstrętem

To starożytni Rzymianie wprowadzili karpie, poławiane w Dunaju, do rzek, jezior i stawów na terenie Europy. Co robili z sandaczami, nie wiadomo, wiadomo natomiast, że każdy, kto przyglądał się choć raz tej żywej rybie, zauważył jego nienaturalnie fosforyzujący wzrok. Dzisiejszy szybko rosnący i mocno wygrzbiecony karp hodowlany jest wynikiem wielowiekowej selekcji.
 Zdrowy karp i drapieżnik ze światłowstrętem
/ autor
Karp po czesku

Kolebką współczesnego karpia europejskiego (hodowlanego) są Czechy, w których od XII w. istniały już specjalistyczne hodowle tej ryby. Największe ośrodki hodowli karpia stały się szybko bardzo dobrze prosperującą i kwitnącą dziedziną ówczesnego przemysłu. W tworzenie stawów hodowlanych zaangażował się osobiście Karol IV Luksemburski.
Poza najbardziej rozpowszechnioną w Europie pełnołuską odmianą karpia udało się również wyselekcjonować odmiany całkowicie pozbawione łusek oraz formy z tylko jednym szeregiem olbrzymich łusek wzdłuż linii bocznej i małych w okolicy grzbietu. Z czasem także wyhodowano karpie, u których pojedyncze duże łuski występują jedynie poniżej płetwy grzbietowej lub u nasady innych płetw. Wśród tych odmian istnieje oczywiście wiele form pośrednich, których doskonałym przykładem może być karp lustrzeń.
 
Karp na dziko

Natomiast w Azji, w zlewni Morza Kaspijskiego, Azowskiego i Aralskiego, oraz w Europie – zlewni Morza Czarnego, żyje dzika forma karpia – sazan, który przed 8 tys. lat, kiedy klimat był cieplejszy, zamieszkiwał wody górnego Dunaju. Dzisiaj granicą występowania tej ryby w Europie jest odcinek Dunaju pomiędzy Austrią i Węgrami.
Dziko żyjące karpie mają wydłużone, nieznacznie bocznie spłaszczone ciało pokryte w całości dużymi łuskami, charakterystyczną długa płetwę grzbietową i dwie pary krótkich wąsików. Formy hodowlane są dla odmiany wysoko wygrzbiecone, zaokrąglone, często ze zredukowaną pokrywą łuskową na ciele.
Karpie żyją w głębokich, płytkich, wolno płynących lub stojących wodach. Nie stronią również od silnego nurtu rzeki, ale najczęściej preferują spokojne odnogi, starorzecza i rozlewiska. Często przebywają w głębszych partiach zbiorników, trzymając się blisko dna, gdzie szukają pożywienia (głównie larw owadów wodnych, mięczaków, skorupiaków, robaków, roślin i innych organizmów bentonicznych) w mule.
W Polsce w warunkach naturalnych ryby tego gatunku niestety nie rozmnażają się. Karpie są długowieczne, mogą żyć nawet do 50 lat. Karp dziki należy do ryb dużych, ponieważ dorasta do 1,2 m i ponad 33 kg wagi.

Karp po polsku
 
Od 1987 r. w kraju prowadzone są intensywne badania monitorujące, których celem jest określenie dopuszczalnego stężenia następujących związków: pestycydów chloroorganicznych, polichlorowanych bifenyli (PCB), metali ciężkich oraz substancji toksycznych w mięsie karpi.
W pracach laboratoryjnych przebadano sto różnych (z różnych części kraju) próbek tkanki mięśniowej karpi. Pozostałości PCB w przeliczeniu na masę mięśni badanych ryb wyniosły średnio 0,001 mg/kg, a stężenie w mięsie karpi należy zaklasyfikować i określić jako bardzo małe – zdecydowanie niższe aniżeli normy obowiązujące w Unii Europejskiej. Zawartość metali ciężkich (kadm, rtęć, ołów i arsen) oscylowała wokół tzw. granicy oznaczalności tj. 0,01 mg/kg. Natomiast średnie stężenie cynku – 4,24 mg/kg i miedzi – 0,26 mg/kg w tkance mięśniowej badanych ryb było znacznie poniżej dopuszczalnych norm.

Im ciemniej, tym lepiej

Sandacz to typowy nocny myśliwy. W siatkówce jego oczu znajdują się doskonałe, niezwykle czułe komórki receptorowe: pręciki i czopki. Mało tego, receptory wzrokowe sandacza są drażnione podwójnie. Raz w sposób normalny, przechodzącymi przez nie promieniami światła, a drugim razem na skutek jego odbicia od rozmieszczonych w nabłonku barwnikowym kryształków guaniny, jednego z ważniejszych składników kwasów nukleinowych i nukleotydów. Kryształki te kosztem ostrości odbieranego obrazu zwiększają wrażliwość wzroku sandacza, umożliwiając mu doskonałe widzenie niemal w zupełniej ciemności.
Wpływ światła na intensywność żerowania tego gatunku jest niezmiernie istotny. Przekonał się o tym niemiecki przyrodnik Reinhardt Wiese, który postanowił dokładnie zbadać, jak zachowują się sandacze w różnych warunkach oświetlenia. W tym celu po kilkudniowej adaptacji umieścił w ogromnym, 400-litrowym akwarium sześć młodych drapieżników. Rolę słońca w tych badaniach odgrywała 1000-watowa lampa.
Eksperymenty
Pierwszy eksperyment imitował typowe skwarne, słoneczne popołudnie. Lampa została umieszczona idealnie nad środkiem akwarium w taki sposób, że jej promienie padały pod kątem 90° na wodę. Dwa osobniki natychmiast schowały się do swoich kryjówek zbudowanych z korzeni drzew. Pozostałe, które się tam nie zmieściły, postanowiły się ukryć, przywierając mocno do dna, tak że tylko po lekkim falowaniu płetwy ogonowej można było poznać, że żyją. Wiadomo oczywiście, że w takich warunkach nigdy nie zainteresowałyby się nawet najbardziej łowną przynętą. W drugim eksperymencie do akwarium docierało jedynie słabe, rozproszone oświetlenie. W wodzie panował idealny półmrok. Po upływie ok. 15-20 minut od wyłączenia oświetlenia ryby stały się bardzo aktywne. Zaczęły przemieszczać się po całym akwarium, penetrując wszystkie głębokości wody i wcale nie starały się być przy tym w strefie dna. Doświadczenie to Wiese powtarzał wielokrotnie i wynik był zawsze taki sam. Ustalono ponad wszelką wątpliwość, że sandacz unika ostrego światła. Szuka przed nim skutecznej kryjówki lub stara się przenieść w głębiny, gdzie zawsze panuje półmrok. Niemniej oprócz komfortu egzystencji potrzebne jest mu również pożywienie. Głębiny zazwyczaj nie oferują go zbyt wiele. Co innego przypowierzchniowe warstwy wody, gdzie zawsze przebywają stada uklei oraz małych płoci, jazgarzy i okoni. I właśnie reakcja na różny stopień oświetlenia wody daje pełną odpowiedź, jaką strategię spinningową należy wybrać, żeby odnosić sukcesy przy połowie tego drapieżnika.
Gdzie łowić sandacza
Na ilość światła w wodzie wpływa w ogólnym stopniu wysokość słońca nad horyzontem. Gdy jest ono nisko, większość promieni słonecznych padających na powierzchnię wody odbija się od niej i w głębi panuje nadal półmrok. Natomiast gdy słońce jest w zenicie, woda jest mocno naświetlona. Rzecz jasna efekty wywołane przez słońce są różne w wodach przejrzystych, a zupełnie inne w mętnych lub pokrytych kożuchem glonów lub roślinności pływającej. Duża ilość zawiesin lub fitoplanktonu zawsze dużo szybciej pochłania i rozprasza promienie słoneczne. Dlatego w takich wodach łatwiej jest znaleźć sandaczowi preferowaną ciemność. W wodzie przejrzystej optymalne dla żerowania oświetlenie występuje tylko przed świtem lub o zmierzchu. Drapieżniki w poszukiwaniu pokarmu przenoszą się wtedy z głębin w płytsze, przybrzeżne partie wody, w pobliże podwodnych górek i innych miejsc, gdzie gromadzi się dużo drobnicy. W ciągu dnia intensywność światła wzrasta, sandacze powracają w głębsze partie wody i ich aktywność w poszukiwaniu ulubionego pokarmu maleje. Nie oznacza to jednak, że nie zaatakują przepływającej im koło pyska ryby lub sztucznej przynęty. Ale nie będą na pewno polowały aktywnie. Nieco inaczej przedstawia się sprawa w wodach mało przejrzystych, ciemnych i mętnych. Tu w nocy nawet dla cieniolubnych sandaczy ilość światła może okazać się za mała. W związku z tym licznie przybywają w strefy położone blisko brzegu, ale aktywnie nie żerują. Czekają, aż warunki do rozpoczęcia polowania staną się optymalne. A w mętnych i ciemnych wodach następuje to we wczesnych godzinach rannych i popołudniowych. Co do rzek, to intensywność oświetlenia zależy od wielu czynników atmosferycznych. Duże zachmurzenie powoduje, że nawet w południe istnieją w wodzie dogodne warunki do żerowania sandaczy. Ponadto każde zacienione miejsce: most, drzewa, wykroty, skarpy, nawisy, powalone do wody drzewo stwarza doskonałą możliwość intensywnego żerowania nawet w środku słonecznego dnia.

Wyimek
Największy karp w Polsce został złowiony 7 marca 2016 r. w Jeziorze Rybnickim, ważył 34,5 kg. Największy okaz karpia o wadze 98 kg zamieszkuje wody filipińskiego jeziora Pinatubo na Wyspie Luzon.
 
wyimek
Instynkt podpowiada sandaczom, że w warunkach, kiedy potencjalne ofiary też widzą dobrze, polowanie nie ma żadnego sensu. Lepiej poczekać na zmierzch i wykorzystać przewagę w postaci efektu zaskoczenia i doskonałego wzroku.  

Przemysław Miller

Artykuł pochodzi z najnowszego numeru "TS" (52/2016) dostępnego też w wersji cyfrowej tutaj


 

Polecane
Emerytury
Stażowe