Europejski filar praw socjalnych – Solidarność popiera, ale nie można zapomnieć o jego niedoskonałościach
Te niedoskonałości przedstawiła m.in. dr hab. Joanna Unterschuetz z Wyższej Szkoły Administracji i Biznesu im. E. Kwiatkowskiego w Gdyni w czasie czerwcowego seminarium zorganizowanego przez Solidarność i Centrum Partnerstwa Społecznego „Dialog”. Wskazała, że Filar w swojej sferze deklaratywnej co prawda podnosi wartość dialogu i partnerów społecznych, ale konkretne jego zapisy nie wzmacniają ich pozycji w porównaniu z innymi dokumentami UE. – Już sam sposób ujęcia zasady 8. Filaru może budzić wątpliwości. Zwłaszcza tam, gdzie mowa jedynie o „zachęcaniu” partnerów społecznych do negocjowania i zawierania układów zbiorowych oraz do „wspierania zwiększonej zdolności partnerów społecznych do propagowania dialogu społecznego”, pomija się jednocześnie prawo do prowadzenia sporów zbiorowych i strajku – mówiła prelegentka. Wskazała, że w dokumencie brak jest wskaźników, które pozwoliłyby monitorować poziom dialogu i stanu spraw społecznych w poszczególnych krajach UE. – Pozycja partnerów społecznych nie jest zbyt silna, to od nich samych zależy, w jaki sposób Filar wykorzystają – reasumowała Joanna Unterschuetz. W dyskusji, jaka wywiązała się po prezentacji, jej uczestnicy podkreślili, że z założenia dokument miał charakter deklaratywny. Barbara Surdykowska, ekspert Solidarności, wskazała też, że nie zapadła ostateczna decyzja w kwestii wskaźników.
Warto też zauważyć, że 13 marca 2018 r. Komisja Europejska wydała komunikat dotyczący monitorowania realizacji Europejskiego filaru praw socjalnych. Wskazała w nim, że większość kompetencji i narzędzi niezbędnych do realizacji Filaru posiadają organy lokalne, regionalne i krajowe.
Jaka Wspólnota?
Dyskusja towarzysząca seminarium ukazała potrzebę pilnej odpowiedzi na pytanie, jaka Unia Europejska jest potrzebna jej obywatelom. Sławomir Adamczyk, szef Działu Branżowo-Konsultacyjnego Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”, zauważył, że Unia Europejska kojarzy nam się wyłącznie z integracją ekonomiczną, tymczasem zacieśnianie więzi powinno mieć także wymiar społeczny. – Widać, że na skutek ostatniego kryzysu i problemów związanych ze zniwelowaniem jego następstw, spada zaufanie obywateli dla instytucji unijnych. W odpowiedzi Unia chce wzmocnić wymiar społeczny swoich działań i przez to zwiększyć zaufanie obywateli do jej instytucji – powiedział Sławomir Adamczyk. Zauważył jednak, że rzeczywista realizacja polityki społecznej UE wymagałaby zmiany traktatów, a na to obecnie nikt się nie zgodzi. – Zachodzi znacząca asymetria między wymiarem ekonomicznym a społecznym w UE – podkreślił.
„S” motywuje rząd do podpisania Filaru
Europejski filar praw socjalnych został przyjęty 17 listopada 2017 r. na szczycie Unii Europejskiej w Goeteborgu. Niemal do ostatniego dnia nie wiadomo było, jak polski rząd podchodzi do tej inicjatywy. W tej sprawie Prezydium „S” podjęło decyzję i przyjęło stanowisko zalecające przyjęcie Filaru. 23 maja 2017 r. Prezydium KK wydało decyzję nr 64/17. Wyraziło w nim zadowolenie z powodu działań Komisji Europejskiej. „W naszej ocenie inicjatywa ta pozwala żywić nadzieję na uzupełnienie istniejących traktatowych swobód gospodarczych o działania zmierzające do nadania procesowi integracji europejskiej jednoznacznego wymiaru społecznego, co pozwoli wzmóc konwergencję w obszarze standardów socjalnych”. Prezydium wskazało też na potrzebę działań polskiego rządu. „Ponieważ filar jest koncepcją kompleksową i długofalową, składającą się zarówno z działań miękkich, jak i propozycji działań legislacyjnych, uważamy, że kluczowe jest przystąpienie polskiego rządu do tej inicjatywy tak, aby pełnoprawnie móc oddziaływać na jej funkcjonowanie, a nie tylko być «biernym» odbiorcą działań legislacyjnych, które będą jej efektem” – napisano. W październiku Prezydium KK wyraziło stanowisko, w którym napisano m.in.: „Prezydium KK wzywa rząd RP do podjęcia działań mających na celu pełne włączenie się Polski w działania na rzecz Europejskiego filaru praw społecznych”. Również inne centrale związkowe z Europy Środkowej popierają Filar.
Europejski filar praw socjalnych
Europejski filar praw socjalnych w założeniu wytycza „mapę drogową” dojścia do równowagi między działaniami ekonomicznymi a tymi z obszaru socjalnego na poziomie Wspólnoty Europejskiej. Zawiera zalecenia, których realizacja mogłaby przyczynić się do podniesienia jakości życia i pracy obywateli UE. Na stronie „S” Barbara Surdykowska przedstawiła „Krótki przewodnik po Europejskim filarze praw socjalnych”.
Artykuł pochodzi z najnowszego numeru "TS" (25/2018) do kupienia w wersji cyfrowej tutaj.