Astronomiczna sensacja. Na tej planecie może być życie

Najnowsze odkrycia astronomów coraz bardziej przychylają się do tego, żeby potwierdzić, że komos jest bardziej żywy, niż nam się wydawało.
Niebo gwiazdy, zdjęcie podglądowe Astronomiczna sensacja. Na tej planecie może być życie
Niebo gwiazdy, zdjęcie podglądowe / Unsplash

Co musisz wiedzieć?

  • Astronomowie odkryli na odległej o 124 lata świetlne egzoplanecie K2-18b biosygnatury.
  • Na Marsie naukowcy odkryli węglany.
  • Inna grupa badaczy oświadczyła, że potrafi stworzyć trójwymiarową mapę atmosfery innej planety.

 

Odkrycie przez astronomów z Cambridge biosygnatur na odległej o 124 lata świetlne egzoplanecie K2-18b zbiegło się z ogłoszonymi przez NASA informacjami o odkryciu węglanów na Marsie, co świadczy o bogatej i dynamicznej tektonice Czerwonej Planety. 

Dzięki podobnej przeszłości – zdaniem naukowców – powstało życie również na Ziemi. Inna grupa badaczy gwiazd donosi tymczasem, że potrafi już stworzyć trójwymiarową mapę atmosfery innej planety pozasłonecznej – chodzi o WASP-121b, nazywaną w atlasach Tylosem, którą dzieli od nas odległość 900 lat świetlnych. 

 

Być może gościnny gigant

Oba odkrycia na pozasłonecznych planetach to krok milowy w badaniu możliwości powstawania życia w kosmosie, w środowiskach innych niż ziemskie. Tylos, którego atmosferę zmapowaliśmy, jest gorącym Jowiszem, który obiega swoją gwiazdę macierzystą w zawrotnym tempie około 30 godzin. Właśnie tyle trwa tam planetarny rok – dla porównania nasza Ziemia krąży wokół Słońca raz na 365 dni. Ale to nie jedyne zaskoczenie. Planeta ma doskonale zsynchronizowany ruch obrotowy i obiegowy, a więc jej dzień trwa... również 30 godzin. Oznacza to, że – podobnie jak ziemski Księżyc – jedna strona planety zawsze jest zwrócona w stronę swojej gwiazdy, a więc w atmosferze pojawiają się różnice w temperaturach sięgające niewyobrażalnych dla Ziemi wartości. 

Dzięki obserwacjom planety wykonanym z największego na Ziemi teleskopu VLT Europejskiego Obserwatorium Południowego w jej atmosferze odkryto niespotykanie porywiste wiatry oraz rozróżnialne pasma, w których występują różne pierwiastki chemiczne, prąd strumieniowy rozciągający się na chłodniejszej połowie atmosfery egzoplanety i raptownie wznoszący się, gdy przechodzi do jej gorącej części, przenosi gorące powietrze umożliwiające pojawienie się życia. Czy będziemy potrafili je wykryć – jeżeli takie istnieje? 

 

Pierwsze biosygnatury 

Naukowcy z Cambridge ogłosili właśnie, że poradzili sobie z odkryciem biosygnatur – czyli możliwych śladów życia – na planecie nazwanej technicznie K2-18b. Zdaniem zespołu naukowców w atmosferze planety znajdują się dwa charakterystyczne wyłącznie dla reakcji organicznych związki – chodzi o siarczan dimetylu i disiarczek dimetylu. Na Ziemi oba produkowane są wyłącznie przez fitoplankton i nie powstają w żadnej innej naturalnej lub sztucznie wywołanej reakcji chemicznej. Nie tylko to – stężenia wspomnianych związków chemicznych są nawet tysiąc razy wyższe niż na Ziemi, co trudno byłoby wyjaśnić bez udziału procesów biologicznych. Krótko mówiąc, podobnie wyglądała ziemska atmosfera, kiedy życie powstawało właśnie u nas, w rozgrzanym stygnącą lawą wielkim oceanie mniej więcej cztery miliardy lat temu. W atmosferze stwierdzono również braki amoniaku – to także podobieństwo do Ziemi z początków kształtowania się życia i świadczyć może o istnieniu na jej powierzchni wielkich oceanów. 

Planetę K2-18b znamy już od ponad 10 lat i niemal od początku była uznawana za jednego z najpoważniejszych kandydatów do odnalezienia śladów życia poza naszym kosmicznym domem. Choć jest to planeta ośmiokrotnie większa od Ziemi (z odpowiednio większym ciążeniem), okrąża swoją gwiazdę po orbicie o okresie 33 ziemskich dni – to rekord, choć gwarantujący, że pomimo ciążenia atmosfera planety jest bardzo dynamiczna. Już kilka tygodni po odkryciu dzięki danym pozyskanym z Kosmicznego Teleskopu Hubble’a znaleziono znaczne ilości pary wodnej w jej atmosferze. Niedługo później również wodę w stanie ciekłym – planeta w swoim układzie znajduje się dokładnie w ekosferze gwiazdy, co gwarantuje, że przez cały czas woda jest tam płynna. A to warunek sine qua non powstania i istnienia życia podobnego do ziemskiego (innego nie znamy). 

 

A może życie było bliżej?

– To najsilniejszy jak dotąd dowód na aktywność biologiczną poza Układem Słonecznym. Jesteśmy bardzo ostrożni. Musimy zadać sobie pytanie, czy sygnał jest prawdziwy i co oznacza. Za kilka dekad możemy spojrzeć wstecz na ten moment i rozpoznać, że wtedy żywy wszechświat był w zasięgu ręki. To może być punkt zwrotny, w którym nagle będziemy w stanie odpowiedzieć na fundamentalne pytanie, czy jesteśmy sami we wszechświecie – mówił na konferencji prasowej prof. Nikku Madhusudhana z Uniwersytetu Cambridge, szef zespołu odkrywców. 

Okazuje się, że również Mars mógł być (a może wciąż jest, choć go jeszcze nie znaleziono) doskonałym domem dla życia. Łazik Curiosity wykrył na Marsie ślady węglanów – informuje NASA. Odkrycie przemawia za większymi szansami na istnienie w przeszłości życia na Czerwonej Planecie – w zestawieniu ze znalezionymi skamieniałościami podobnymi do organizmów jednokomórkowych z meteorytu marsjańskiego znalezionego w lodzie Antarktyki, czyni „żywą” przeszłość Czerwonej Planety niemal pewną. 

Na podstawie danych gromadzonych w marsjańskim kraterze Gale badacze starają się zrozumieć dawne zmiany klimatu planety. Osady z węglanów od dawna uznawano za minerał, który mógł powstać w bogatej w dwutlenek węgla dawnej atmosferze Marsa, jednak wcześniejsze odkrycia w tym zakresie były nieliczne.

 

Ocean, który szybko wysechł

Najnowsze odkrycie sugeruje, że marsjańska atmosfera zawierała kiedyś wystarczającą ilość dwutlenku węgla, by umożliwić istnienie ciekłej wody na powierzchni. Wraz z jej stopniowym przerzedzaniem się dwutlenek węgla przekształcił się w formę skalną.

– Odkrycie dużych depozytów węgla w kraterze Gale to zaskakująca wiadomość i istotny przełom w naszym rozumieniu geologicznej i atmosferycznej ewolucji Marsa – podkreśla prof. Ben Tutolo, jeden z odkrywców węglanów w marsjańskiej glebie, dodając, że dotarcie do wspomnianych warstw skalnych było długoterminowym celem misji Mars Science Laboratory. – To dowód na wielkie wysychanie planety podczas jej dramatycznego przejścia od ciepłego i wilgotnego wczesnego okresu do obecnego zimnego i suchego stanu.

To nie jedyne ostatnie odkrycie na młodszym bracie Ziemi. Perseverance, inny badający marsjański glob ziemski łazik, wskazuje z kolei na wulkaniczną przeszłość planety, co ma ogromne znaczenie dla poszukiwań śladów życia.

Jego najnowsza analiza ujawniła dwa wyraźnie różne typy skał wulkanicznych. Pierwszy z nich – ciemny i bogaty w żelazo oraz magnez, zawiera minerały, takie jak piroksen i skalenie plagioklazowe, a także ślady przekształconego oliwinu. Brzmi znajomo? Podobne skały można znaleźć również na Ziemi. I podobnie jak w naszym kosmicznym domu aktywny przez dłuższy czas system wulkaniczny mógł oznaczać, że przez długie okresy wczesnej historii Marsa panowały tam warunki sprzyjające życiu.


 

POLECANE
Otwarte i tolerancyjne Niemcy to mit tylko u nas
Otwarte i tolerancyjne Niemcy to mit

Niemcy od dawna nie są już takim krajem, za jaki się podają. Nowe dane zza Odry pokazują bowiem, że w Niemczech jest coraz więcej przemocy wobec gejów, kobiet i Żydów. Gdyby takie statystyki wychodziły z Polski, Unia Europejska już dawno lamentowałaby nad bezpieczeństwem w naszym kraju. Jak jednak poradzą sobie z tymi problemami Niemcy?

Zasłynął skokiem ze stratosfery. Tragiczny wypadek austriackiego sportowca Wiadomości
Zasłynął skokiem ze stratosfery. Tragiczny wypadek austriackiego sportowca

Z Włoch napływają dramatyczne informacje. Podczas lotu motoparalotnią nad Porto Sant’Elpidio Felix Baumgartner, austriacki sportowiec, stracił kontrolę nad maszyną, prawdopodobnie w wyniku nagłego pogorszenia stanu zdrowia, i rozbił się w basenie należącym do hotelowego kompleksu.

Niemcy spadły z pozycji lidera. Imigranci szturmują inny kraj UE pilne
Niemcy spadły z pozycji lidera. Imigranci szturmują inny kraj UE

Przez ostatnie dziesięć lat Niemcy były głównym kierunkiem dla osób ubiegających się o azyl i przybywających do Europy spoza UE. Obecnie jednak sytuacja uległa zmianie i na czele tego zestawienia pojawił się nowy kraj.

Ogromna większość Polaków chce kupować polską żywność. Wyniki sondażu Wiadomości
Ogromna większość Polaków chce kupować polską żywność. Wyniki sondażu

Blisko 80 proc. Polaków deklaruje, że przy wyborze produktów spożywczych stara się sięgać po żywność krajową, a 67 proc. uważa ją za lepszą jakościowo od zagranicznej – wynika z najnowszego raportu CBOS. Tylko 17 proc. ankietowanych wskazuje, że cena jest dla nich kluczowym kryterium podczas zakupów.

Niemieckie czołgi mają ruszyć na podbój świata tylko u nas
Niemieckie czołgi mają ruszyć na podbój świata

Armin Papperger, prezes niemieckiego koncernu zbrojeniowego Rheinmetall AG, w rozmowie z gazetą die Welt mówił o dynamicznym rozwoju niemieckiej branży zbrojeniowej, nowych zamówieniach i planach ekspansji na rynek amerykański.

W Zakopanem pojawił się billboard po arabsku. To promocja dubajskiego biura podróży Wiadomości
W Zakopanem pojawił się billboard po arabsku. To promocja dubajskiego biura podróży

W Zakopanem pojawił się billboard reklamujący biuro podróży ze Zjednoczonych Emiratów Arabskich, skierowany wyłącznie do arabskich turystów – bez polskiego tłumaczenia. Firma wzbudza kontrowersje, ponieważ w swojej ofercie ma wycieczki m.in. do Rosji.

Szef węgierskiego MSZ o odwołaniu polskiego ambasadora: Obecny rząd Polski jest za wojną, my za pokojem polityka
Szef węgierskiego MSZ o odwołaniu polskiego ambasadora: "Obecny rząd Polski jest za wojną, my za pokojem"

– Choć między naszymi krajami zdarzają się spory polityczne, Węgry wciąż mają istotny interes w utrzymywaniu dobrych relacji z Polską. Wydaje się jednak, że obecne władze w Warszawie tego nie podzielają – stwierdził w czwartek minister spraw zagranicznych Węgier Péter Szijjártó.

Rewolucja w Wlk. Brytanii. 16-latkowie pójdą do urn? Wiadomości
Rewolucja w Wlk. Brytanii. 16-latkowie pójdą do urn?

Wicepremier Wielkiej Brytanii Angela Rayner zapowiedziała, że rząd podejmuje kroki mające na celu zwiększenie uczestnictwa obywateli w życiu publicznym. „Chcemy, aby więcej osób mogło aktywnie włączać się w brytyjską demokrację” – podkreśliła. Jednym z kluczowych elementów nowego projektu jest obniżenie wieku wyborczego z 18 do 16 lat na terenie całego kraju.

Rzecznik Instytutu Pileckiego odwołany z ostatniej chwili
Rzecznik Instytutu Pileckiego odwołany

Dziś od rana w mediach pojawiały się nieoficjalne informacje, że rzecznik Instytutu Pileckiego, Jan Gebert, ma zostać odwołany ze stanowiska. Decyzja ta miała być m.in. reakcją na skandal, jaki wywołały wpisy na profilu Instytutu na platformie X, wybielające płk. Maksymiliana Schnepfa, biorącego czynny udział w Obławie Augustowskiej. Wieczorem na stronie Instytutu Pileckiego jako rzecznik figurowała już Luiza Jurgiel-Żyła.

Drożdże z genem niesporczaka wróciły z kosmosu. Polski eksperyment może pomóc podbić Marsa Wiadomości
Drożdże z genem niesporczaka wróciły z kosmosu. Polski eksperyment może pomóc podbić Marsa

Jak drożdże wzbogacone białkiem niesporczaka radzą sobie z mikrograwitacją i promieniowaniem jonizującym w przestrzeni kosmicznej - dzięki misji Sławosza Uznańskiego-Wiśniewskiego sprawdzają to naukowcy ze Szczecina, Poznania i Katowic. Pojemnik z drożdżami wrócił z orbity i jest już w Polsce.

REKLAMA

Astronomiczna sensacja. Na tej planecie może być życie

Najnowsze odkrycia astronomów coraz bardziej przychylają się do tego, żeby potwierdzić, że komos jest bardziej żywy, niż nam się wydawało.
Niebo gwiazdy, zdjęcie podglądowe Astronomiczna sensacja. Na tej planecie może być życie
Niebo gwiazdy, zdjęcie podglądowe / Unsplash

Co musisz wiedzieć?

  • Astronomowie odkryli na odległej o 124 lata świetlne egzoplanecie K2-18b biosygnatury.
  • Na Marsie naukowcy odkryli węglany.
  • Inna grupa badaczy oświadczyła, że potrafi stworzyć trójwymiarową mapę atmosfery innej planety.

 

Odkrycie przez astronomów z Cambridge biosygnatur na odległej o 124 lata świetlne egzoplanecie K2-18b zbiegło się z ogłoszonymi przez NASA informacjami o odkryciu węglanów na Marsie, co świadczy o bogatej i dynamicznej tektonice Czerwonej Planety. 

Dzięki podobnej przeszłości – zdaniem naukowców – powstało życie również na Ziemi. Inna grupa badaczy gwiazd donosi tymczasem, że potrafi już stworzyć trójwymiarową mapę atmosfery innej planety pozasłonecznej – chodzi o WASP-121b, nazywaną w atlasach Tylosem, którą dzieli od nas odległość 900 lat świetlnych. 

 

Być może gościnny gigant

Oba odkrycia na pozasłonecznych planetach to krok milowy w badaniu możliwości powstawania życia w kosmosie, w środowiskach innych niż ziemskie. Tylos, którego atmosferę zmapowaliśmy, jest gorącym Jowiszem, który obiega swoją gwiazdę macierzystą w zawrotnym tempie około 30 godzin. Właśnie tyle trwa tam planetarny rok – dla porównania nasza Ziemia krąży wokół Słońca raz na 365 dni. Ale to nie jedyne zaskoczenie. Planeta ma doskonale zsynchronizowany ruch obrotowy i obiegowy, a więc jej dzień trwa... również 30 godzin. Oznacza to, że – podobnie jak ziemski Księżyc – jedna strona planety zawsze jest zwrócona w stronę swojej gwiazdy, a więc w atmosferze pojawiają się różnice w temperaturach sięgające niewyobrażalnych dla Ziemi wartości. 

Dzięki obserwacjom planety wykonanym z największego na Ziemi teleskopu VLT Europejskiego Obserwatorium Południowego w jej atmosferze odkryto niespotykanie porywiste wiatry oraz rozróżnialne pasma, w których występują różne pierwiastki chemiczne, prąd strumieniowy rozciągający się na chłodniejszej połowie atmosfery egzoplanety i raptownie wznoszący się, gdy przechodzi do jej gorącej części, przenosi gorące powietrze umożliwiające pojawienie się życia. Czy będziemy potrafili je wykryć – jeżeli takie istnieje? 

 

Pierwsze biosygnatury 

Naukowcy z Cambridge ogłosili właśnie, że poradzili sobie z odkryciem biosygnatur – czyli możliwych śladów życia – na planecie nazwanej technicznie K2-18b. Zdaniem zespołu naukowców w atmosferze planety znajdują się dwa charakterystyczne wyłącznie dla reakcji organicznych związki – chodzi o siarczan dimetylu i disiarczek dimetylu. Na Ziemi oba produkowane są wyłącznie przez fitoplankton i nie powstają w żadnej innej naturalnej lub sztucznie wywołanej reakcji chemicznej. Nie tylko to – stężenia wspomnianych związków chemicznych są nawet tysiąc razy wyższe niż na Ziemi, co trudno byłoby wyjaśnić bez udziału procesów biologicznych. Krótko mówiąc, podobnie wyglądała ziemska atmosfera, kiedy życie powstawało właśnie u nas, w rozgrzanym stygnącą lawą wielkim oceanie mniej więcej cztery miliardy lat temu. W atmosferze stwierdzono również braki amoniaku – to także podobieństwo do Ziemi z początków kształtowania się życia i świadczyć może o istnieniu na jej powierzchni wielkich oceanów. 

Planetę K2-18b znamy już od ponad 10 lat i niemal od początku była uznawana za jednego z najpoważniejszych kandydatów do odnalezienia śladów życia poza naszym kosmicznym domem. Choć jest to planeta ośmiokrotnie większa od Ziemi (z odpowiednio większym ciążeniem), okrąża swoją gwiazdę po orbicie o okresie 33 ziemskich dni – to rekord, choć gwarantujący, że pomimo ciążenia atmosfera planety jest bardzo dynamiczna. Już kilka tygodni po odkryciu dzięki danym pozyskanym z Kosmicznego Teleskopu Hubble’a znaleziono znaczne ilości pary wodnej w jej atmosferze. Niedługo później również wodę w stanie ciekłym – planeta w swoim układzie znajduje się dokładnie w ekosferze gwiazdy, co gwarantuje, że przez cały czas woda jest tam płynna. A to warunek sine qua non powstania i istnienia życia podobnego do ziemskiego (innego nie znamy). 

 

A może życie było bliżej?

– To najsilniejszy jak dotąd dowód na aktywność biologiczną poza Układem Słonecznym. Jesteśmy bardzo ostrożni. Musimy zadać sobie pytanie, czy sygnał jest prawdziwy i co oznacza. Za kilka dekad możemy spojrzeć wstecz na ten moment i rozpoznać, że wtedy żywy wszechświat był w zasięgu ręki. To może być punkt zwrotny, w którym nagle będziemy w stanie odpowiedzieć na fundamentalne pytanie, czy jesteśmy sami we wszechświecie – mówił na konferencji prasowej prof. Nikku Madhusudhana z Uniwersytetu Cambridge, szef zespołu odkrywców. 

Okazuje się, że również Mars mógł być (a może wciąż jest, choć go jeszcze nie znaleziono) doskonałym domem dla życia. Łazik Curiosity wykrył na Marsie ślady węglanów – informuje NASA. Odkrycie przemawia za większymi szansami na istnienie w przeszłości życia na Czerwonej Planecie – w zestawieniu ze znalezionymi skamieniałościami podobnymi do organizmów jednokomórkowych z meteorytu marsjańskiego znalezionego w lodzie Antarktyki, czyni „żywą” przeszłość Czerwonej Planety niemal pewną. 

Na podstawie danych gromadzonych w marsjańskim kraterze Gale badacze starają się zrozumieć dawne zmiany klimatu planety. Osady z węglanów od dawna uznawano za minerał, który mógł powstać w bogatej w dwutlenek węgla dawnej atmosferze Marsa, jednak wcześniejsze odkrycia w tym zakresie były nieliczne.

 

Ocean, który szybko wysechł

Najnowsze odkrycie sugeruje, że marsjańska atmosfera zawierała kiedyś wystarczającą ilość dwutlenku węgla, by umożliwić istnienie ciekłej wody na powierzchni. Wraz z jej stopniowym przerzedzaniem się dwutlenek węgla przekształcił się w formę skalną.

– Odkrycie dużych depozytów węgla w kraterze Gale to zaskakująca wiadomość i istotny przełom w naszym rozumieniu geologicznej i atmosferycznej ewolucji Marsa – podkreśla prof. Ben Tutolo, jeden z odkrywców węglanów w marsjańskiej glebie, dodając, że dotarcie do wspomnianych warstw skalnych było długoterminowym celem misji Mars Science Laboratory. – To dowód na wielkie wysychanie planety podczas jej dramatycznego przejścia od ciepłego i wilgotnego wczesnego okresu do obecnego zimnego i suchego stanu.

To nie jedyne ostatnie odkrycie na młodszym bracie Ziemi. Perseverance, inny badający marsjański glob ziemski łazik, wskazuje z kolei na wulkaniczną przeszłość planety, co ma ogromne znaczenie dla poszukiwań śladów życia.

Jego najnowsza analiza ujawniła dwa wyraźnie różne typy skał wulkanicznych. Pierwszy z nich – ciemny i bogaty w żelazo oraz magnez, zawiera minerały, takie jak piroksen i skalenie plagioklazowe, a także ślady przekształconego oliwinu. Brzmi znajomo? Podobne skały można znaleźć również na Ziemi. I podobnie jak w naszym kosmicznym domu aktywny przez dłuższy czas system wulkaniczny mógł oznaczać, że przez długie okresy wczesnej historii Marsa panowały tam warunki sprzyjające życiu.



 

Polecane
Emerytury
Stażowe