[wywiad] Ks. prof. Wielebski: parafialne rady duszpasterskie to głos doradczy w parafii

– Działalność parafialnych rad duszpasterskich trzeba widzieć w kontekście uczenia się współodpowiedzialności za parafię. Parafialna rada duszpasterska jest głosem doradczym, ale proboszcz powinien poważnie rozważyć wskazania rady na drodze wzajemnego rozeznania. Proboszcz nie może traktować rady w sposób przedmiotowy – mówi w rozmowie z KAI ks. prof. Tomasz Wielebski, kapłan diecezji warszawsko-praskiej, kierownik Katedry Prakseologii Pastoralnej i Organizacji Duszpasterstwa Wydziału Teologicznego UKSW, przewodniczący Stowarzyszenia Polskich Pastoralistów.
Ks. prof. Tomasz Wielebski [wywiad] Ks. prof. Wielebski: parafialne rady duszpasterskie to głos doradczy w parafii
Ks. prof. Tomasz Wielebski / fot. Ewa Kotowska-Rasiak/KAI

Synodalność

Ewa Kotowska-Rasiak (KAI): Księże Profesorze proszę powiedzieć co oznacza słowo synodalność, którego obecnie tak często się używa?

Ks. prof. Tomasz Wielebski: – Wokół tego terminu jest duże zamieszanie. Niemiecka droga synodalna sprawiła, że niektórzy podchodzą do synodalności z dystansem. To, co dzieje się w Niemczech nie nadaje się do naśladowania. Mówiąc o synodalności warto przywołać dokument Międzynarodowej Komisji Teologicznej z 2018 r., gdzie teolodzy zdefiniowali synodalność. Powiem o elementach, które tworzą całość. Pierwszy element to droga. Wszyscy ochrzczeni wchodzimy na tę drogę. Jak jest droga, to powinien być cel. Celem dalszym jest zbawienie, celem bliższym jest zaangażowanie całego Kościoła, a więc osób świeckich i duchownych w ewangelizację, bo po to Chrystus założył Kościół. Następny element synodalności to jest kwestia otwierania się na natchnienia Ducha Świętego. Mamy uczyć się najpierw słuchania Ducha Świętego, a później słuchania siebie nawzajem. Jeszcze jest jeden bardzo ważny element, mianowicie rozeznawanie charyzmatów, które otrzymał każdy świecki jak i duchowny. Charyzmaty mamy po to, abyśmy nimi wzajemnie służyli w procesie ewangelizacji. I to są te wszystkie elementy, które tworzą właściwie rozumianą synodalność. Papież Franciszek wrócił do soborowego obrazu Kościoła rozumianego jako ludu Bożego. Walcząc ciągle z „klerykalizmem”, podkreśla konieczność zaangażowania całego Kościoła, świeckich i duchownych w proces ewangelizacji. Synodalności musimy ciągle uczyć się.

- Jest Ksiądz Profesor redaktorem książki „Synodalność wyzwaniem dla Kościoła w Polsce”. Jakie tematy są w niej zawarte?

– Chodziło mi o to, aby przygotować takie naukowe podstawy rozumienia synodalności, bo myślę, że to zamieszanie wokół synodalności bierze się z tego, że wielu nie rozumie, o co w tym wszystkim chodzi. Dlatego zgromadziłem wielu profesorów i spojrzeliśmy na synodalność z różnego punktu widzenia. Zaczęliśmy od podstaw biblijnych. Później przedstawiliśmy jak wyglądała synodalność w Kościele pierwszych wieków. Następnie pokazaliśmy synodalność w kontekście nauczania papieża Franciszka. Pokazaliśmy też pewne praktyki, jakie są w niektórych diecezjach realizowane. Ponadto z adiunktem dr. Mateuszem Tutakiem jeszcze raz analizowaliśmy raporty synodalne ze wszystkich diecezji w Polsce, trochę inaczej niż to zrobił Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego. Wytyczyliśmy pewne kierunki działań na przyszłość, m.in. wskazaliśmy na konieczność angażowania się parafialnych rad duszpasterskich w proces przekształcania parafii we wspólnoty. Myślę, że jeżeli na początku dobrze się to ustawi teologicznie, a później będzie w praktyce realizować się, co nieraz jest rzeczą trudną, to pójdziemy w dobrym kierunku.

Czytaj także: „Wiele jest zmyślonych”. W Pakistanie nastąpił drastyczny wzrost spraw o bluźnierstwa

Parafialne rady duszpasterskie

- Księże Profesorze jak w praktyce powinno wyglądać działanie parafialnych rad duszpasterskich?

– Działalność parafialnych rad duszpasterskich trzeba widzieć w kontekście uczenia się współodpowiedzialności za parafię. Wszyscy członkowie rad powinni mieć przed oczyma właściwą eklezjologię, a właściwa eklezjologia jest związana z dobrym zrozumieniem roli hierarchii w Kościele. Wrócę do synodalności i dokumentu Międzynarodowej Komisji Teologicznej „Synodalność w życiu i misji Kościoła”. W tym dokumencie jest bardzo wyraźne rozróżnienie na dwa procesy: przygotowanie decyzji i podjęcie decyzji. Przygotowanie pewnych decyzji wiąże się z szerokim rozeznaniem, natomiast już podjęcie danej decyzji następuje przez papieża, biskupa, proboszcza. Musimy pamiętać, że wszystkie rady w Kościele mają charakter doradczy i nie można przekładać myślenia, że rada duszpasterska to parlament czy rada gminy, gdzie decyzje zapadają większością głosów. Niektórzy myślą, że przegłosują to czy tamto. Dlatego trzeba sobie to dobrze od strony teologicznej poustawiać, aby w praktyce dobrze to realizować. Chcę tu nawiązać jeszcze do instrukcji Kongregacji ds. duchowieństwa „Nawrócenie pastoralne wspólnoty parafialnej w służbie misji ewangelizacyjnej Kościoła”, gdzie te wszystkie kwestie są dobrze podjęte i jest pokazana rola rad duszpasterskich i ekonomicznych nie z eliminowaniem roli proboszcza. W Europie zachodniej doszło do pewnych patologii, bo zabrakło formacji teologicznej członków rad i nieraz radni zaczęli podejmować pewne kwestie, eliminując rolę proboszcza. Zatem dobre ustawienie teologiczne jest punktem wyjścia.

- Czyli członkowie rady mogą doradzać, ale decyzję podejmuje proboszcz?

– Tak. Parafialna rada duszpasterska jest głosem doradczym w parafii. Proboszcz powinien poważnie rozważyć wskazania rady na drodze wzajemnego rozeznania. Proboszcz nie może traktować rady w sposób przedmiotowy. To jest związane z właściwie rozumianą synodalnością, bo dokument podkreśla, że podstawowymi strukturami synodalnymi w parafii są rady duszpasterskie i ekonomiczne.

Czytaj także: Franciszek: Duch Święty daje nam modlitwę, a modlitwa daje nam Ducha Świętego

Formacja prezbiterów

- Ksiądz Profesor działa także w Zespole ds. przygotowania wskazań dla formacji stałej i posługi prezbiterów w Polsce.

– Tak. Działam intensywnie w zespole, który został powołany przez Księdza Prymasa ds. opracowania zasad formacji stałej kapłanów w Polsce na czele którego, stoi biskup kaliski Damian Bryl. Bardzo cenię biskupa Damiana za umiejętność słuchania opinii różnych osób. Myślę, że to jest bardzo ważne w kontekście uczenia się bycia na drodze synodalnej. W ramach prac zespołu podejmujemy ostatnio badania wikariuszy dotyczące tego, czy proponowana w diecezjach formacja stała odpowiada na ich wielorakie potrzeby. Później ten raport będzie opublikowany jako coś pomocnego, żeby te zasady formacji stałej nie ujmowały tylko pewnych rzeczy w kontekście teologicznym, ale bardzo konkretnie odpowiadały na potrzeby księży. To też wpisuje się w proces właściwie rozumianej synodalności.

Rozmawiała Ewa Kotowska-Rasiak

Ewa Kotowska-Rasiak, ek


 

POLECANE
Mateusz Morawiecki ostro o roku rządów Tuska: Zobaczcie, jak oni zrobili was w konia polityka
Mateusz Morawiecki ostro o roku rządów Tuska: Zobaczcie, jak oni zrobili was w konia

Były premier Mateusz Morawiecki podczas piątkowej konferencji prasowej skomentował rok rządów Donalda Tuska. Polityk odniósł się m.in. do budżetu państwa na przyszły rok.

Zapadł wyrok w sprawie byłego ministra zdrowia Adama Niedzielskiego Wiadomości
Zapadł wyrok w sprawie byłego ministra zdrowia Adama Niedzielskiego

Były minister zdrowia Adam Niedzielski został skazany za ujawnienie poufnych danych lekarza. Wyrok nie jest prawomocny.

Nie żyje ikona rocka z ostatniej chwili
Nie żyje ikona rocka

Media obiegła smutna wiadomość. Nie żyje jedna z ikon rocka. Była pionierką tego gatunku muzycznego w Izraelu.

PiS zebrało potężną kwotę od sympatyków polityka
PiS zebrało potężną kwotę od sympatyków

Skarbnik Prawa i Sprawiedliwości Henryk Kowalczyk w rozmowie z radiem RMF FM poinformował, że dzięki ofiarności sympatyków ugrupowanie Jarosława Kaczyńskiego zdołało zebrać ponad 11 mln zł. Zaangażowanych w zbiórkę pieniędzy miało być prawie 100 tys. osób.

Partia Razem odwiesza Paulinę Matysiak polityka
Partia Razem odwiesza Paulinę Matysiak

Poseł Lewicy, należąca do partii Razem Paulina Matysiak, została zawieszona w prawach członkowskich Razem po tym, jak razem z posłem PiS Marcinem Horałą poinformowała o powołaniu ruchu społecznego "Tak dla rozwoju".

Wylosowano grupy el. mistrzostw świata 2026. Polacy poznali rywali Wiadomości
Wylosowano grupy el. mistrzostw świata 2026. Polacy poznali rywali

W piątek w Zurychu rozlosowano grupy eliminacji do mistrzostw świata w 2026 r., które odbędą się na boiskach w USA, Meksyku i Kanadzie. Reprezentacja Polski trafiła do pięciozespołowej grupy, gdzie zmierzy się z jedną ze światowych potęg piłkarskich.

Dania chce łatwiejszej deportacji imigrantów skazanych za przestępstwa gorące
Dania chce łatwiejszej deportacji imigrantów skazanych za przestępstwa

– Każda deportacja cudzoziemca będącego kryminalistą jest zwycięstwem naszego kraju – powiedział na początku grudnia Kaare Dybvad Bek, duński minister imigracji, cytowany przez portal European Conservative.

Francja: Prezydent Emmanuel Macron powołał nowego premiera pilne
Francja: Prezydent Emmanuel Macron powołał nowego premiera

Według najnowszych doniesień medialnych Prezydent Francji Emmanuel Macron powołał nowego premiera.

Na kogo stawiają młodzi Polacy? Ta partia zdobywa ich głosy polityka
Na kogo stawiają młodzi Polacy? Ta partia zdobywa ich głosy

Przed rokiem głosy najmłodszych wyborców, mimo zwycięstwa PiS w wyborach parlamentarnych, przesądziły o powstaniu 13 grudnia rządu koalicji. Dziś ta grupa wiekowa nie jest już tak entuzjastycznie nastawiona do swoich faworytów sprzed roku.

Trzęsienie ziemi w Pałacu Buckingham. Nigdy nie widziałem, żeby ktoś tak szalał Wiadomości
Trzęsienie ziemi w Pałacu Buckingham. "Nigdy nie widziałem, żeby ktoś tak szalał"

W Pałacu Buckingham trwają przygotowania do świąt. W tym okresie rodzina królewska znacznie się uaktywnia i podejmuje liczne filantropijne aktywności, spotkania ze zwykłymi ludźmi. Jedno z nich miało wyjątkowo burzliwy przebieg.

REKLAMA

[wywiad] Ks. prof. Wielebski: parafialne rady duszpasterskie to głos doradczy w parafii

– Działalność parafialnych rad duszpasterskich trzeba widzieć w kontekście uczenia się współodpowiedzialności za parafię. Parafialna rada duszpasterska jest głosem doradczym, ale proboszcz powinien poważnie rozważyć wskazania rady na drodze wzajemnego rozeznania. Proboszcz nie może traktować rady w sposób przedmiotowy – mówi w rozmowie z KAI ks. prof. Tomasz Wielebski, kapłan diecezji warszawsko-praskiej, kierownik Katedry Prakseologii Pastoralnej i Organizacji Duszpasterstwa Wydziału Teologicznego UKSW, przewodniczący Stowarzyszenia Polskich Pastoralistów.
Ks. prof. Tomasz Wielebski [wywiad] Ks. prof. Wielebski: parafialne rady duszpasterskie to głos doradczy w parafii
Ks. prof. Tomasz Wielebski / fot. Ewa Kotowska-Rasiak/KAI

Synodalność

Ewa Kotowska-Rasiak (KAI): Księże Profesorze proszę powiedzieć co oznacza słowo synodalność, którego obecnie tak często się używa?

Ks. prof. Tomasz Wielebski: – Wokół tego terminu jest duże zamieszanie. Niemiecka droga synodalna sprawiła, że niektórzy podchodzą do synodalności z dystansem. To, co dzieje się w Niemczech nie nadaje się do naśladowania. Mówiąc o synodalności warto przywołać dokument Międzynarodowej Komisji Teologicznej z 2018 r., gdzie teolodzy zdefiniowali synodalność. Powiem o elementach, które tworzą całość. Pierwszy element to droga. Wszyscy ochrzczeni wchodzimy na tę drogę. Jak jest droga, to powinien być cel. Celem dalszym jest zbawienie, celem bliższym jest zaangażowanie całego Kościoła, a więc osób świeckich i duchownych w ewangelizację, bo po to Chrystus założył Kościół. Następny element synodalności to jest kwestia otwierania się na natchnienia Ducha Świętego. Mamy uczyć się najpierw słuchania Ducha Świętego, a później słuchania siebie nawzajem. Jeszcze jest jeden bardzo ważny element, mianowicie rozeznawanie charyzmatów, które otrzymał każdy świecki jak i duchowny. Charyzmaty mamy po to, abyśmy nimi wzajemnie służyli w procesie ewangelizacji. I to są te wszystkie elementy, które tworzą właściwie rozumianą synodalność. Papież Franciszek wrócił do soborowego obrazu Kościoła rozumianego jako ludu Bożego. Walcząc ciągle z „klerykalizmem”, podkreśla konieczność zaangażowania całego Kościoła, świeckich i duchownych w proces ewangelizacji. Synodalności musimy ciągle uczyć się.

- Jest Ksiądz Profesor redaktorem książki „Synodalność wyzwaniem dla Kościoła w Polsce”. Jakie tematy są w niej zawarte?

– Chodziło mi o to, aby przygotować takie naukowe podstawy rozumienia synodalności, bo myślę, że to zamieszanie wokół synodalności bierze się z tego, że wielu nie rozumie, o co w tym wszystkim chodzi. Dlatego zgromadziłem wielu profesorów i spojrzeliśmy na synodalność z różnego punktu widzenia. Zaczęliśmy od podstaw biblijnych. Później przedstawiliśmy jak wyglądała synodalność w Kościele pierwszych wieków. Następnie pokazaliśmy synodalność w kontekście nauczania papieża Franciszka. Pokazaliśmy też pewne praktyki, jakie są w niektórych diecezjach realizowane. Ponadto z adiunktem dr. Mateuszem Tutakiem jeszcze raz analizowaliśmy raporty synodalne ze wszystkich diecezji w Polsce, trochę inaczej niż to zrobił Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego. Wytyczyliśmy pewne kierunki działań na przyszłość, m.in. wskazaliśmy na konieczność angażowania się parafialnych rad duszpasterskich w proces przekształcania parafii we wspólnoty. Myślę, że jeżeli na początku dobrze się to ustawi teologicznie, a później będzie w praktyce realizować się, co nieraz jest rzeczą trudną, to pójdziemy w dobrym kierunku.

Czytaj także: „Wiele jest zmyślonych”. W Pakistanie nastąpił drastyczny wzrost spraw o bluźnierstwa

Parafialne rady duszpasterskie

- Księże Profesorze jak w praktyce powinno wyglądać działanie parafialnych rad duszpasterskich?

– Działalność parafialnych rad duszpasterskich trzeba widzieć w kontekście uczenia się współodpowiedzialności za parafię. Wszyscy członkowie rad powinni mieć przed oczyma właściwą eklezjologię, a właściwa eklezjologia jest związana z dobrym zrozumieniem roli hierarchii w Kościele. Wrócę do synodalności i dokumentu Międzynarodowej Komisji Teologicznej „Synodalność w życiu i misji Kościoła”. W tym dokumencie jest bardzo wyraźne rozróżnienie na dwa procesy: przygotowanie decyzji i podjęcie decyzji. Przygotowanie pewnych decyzji wiąże się z szerokim rozeznaniem, natomiast już podjęcie danej decyzji następuje przez papieża, biskupa, proboszcza. Musimy pamiętać, że wszystkie rady w Kościele mają charakter doradczy i nie można przekładać myślenia, że rada duszpasterska to parlament czy rada gminy, gdzie decyzje zapadają większością głosów. Niektórzy myślą, że przegłosują to czy tamto. Dlatego trzeba sobie to dobrze od strony teologicznej poustawiać, aby w praktyce dobrze to realizować. Chcę tu nawiązać jeszcze do instrukcji Kongregacji ds. duchowieństwa „Nawrócenie pastoralne wspólnoty parafialnej w służbie misji ewangelizacyjnej Kościoła”, gdzie te wszystkie kwestie są dobrze podjęte i jest pokazana rola rad duszpasterskich i ekonomicznych nie z eliminowaniem roli proboszcza. W Europie zachodniej doszło do pewnych patologii, bo zabrakło formacji teologicznej członków rad i nieraz radni zaczęli podejmować pewne kwestie, eliminując rolę proboszcza. Zatem dobre ustawienie teologiczne jest punktem wyjścia.

- Czyli członkowie rady mogą doradzać, ale decyzję podejmuje proboszcz?

– Tak. Parafialna rada duszpasterska jest głosem doradczym w parafii. Proboszcz powinien poważnie rozważyć wskazania rady na drodze wzajemnego rozeznania. Proboszcz nie może traktować rady w sposób przedmiotowy. To jest związane z właściwie rozumianą synodalnością, bo dokument podkreśla, że podstawowymi strukturami synodalnymi w parafii są rady duszpasterskie i ekonomiczne.

Czytaj także: Franciszek: Duch Święty daje nam modlitwę, a modlitwa daje nam Ducha Świętego

Formacja prezbiterów

- Ksiądz Profesor działa także w Zespole ds. przygotowania wskazań dla formacji stałej i posługi prezbiterów w Polsce.

– Tak. Działam intensywnie w zespole, który został powołany przez Księdza Prymasa ds. opracowania zasad formacji stałej kapłanów w Polsce na czele którego, stoi biskup kaliski Damian Bryl. Bardzo cenię biskupa Damiana za umiejętność słuchania opinii różnych osób. Myślę, że to jest bardzo ważne w kontekście uczenia się bycia na drodze synodalnej. W ramach prac zespołu podejmujemy ostatnio badania wikariuszy dotyczące tego, czy proponowana w diecezjach formacja stała odpowiada na ich wielorakie potrzeby. Później ten raport będzie opublikowany jako coś pomocnego, żeby te zasady formacji stałej nie ujmowały tylko pewnych rzeczy w kontekście teologicznym, ale bardzo konkretnie odpowiadały na potrzeby księży. To też wpisuje się w proces właściwie rozumianej synodalności.

Rozmawiała Ewa Kotowska-Rasiak

Ewa Kotowska-Rasiak, ek



 

Polecane
Emerytury
Stażowe