Kościuszko prywatnie i wśród przyjaciół. Wystawa poświęcona bohaterowi narodowemu
W Krakowie dobiegają końca obchody 200 rocznicy „śmierci nieśmiertelnego Tadeusza Kościuszki” (takie sformułowania to tylko w Krakowie), toteż na koniec w Muzeum Historycznym Miasta Krakowa otwarto wystawę „Rozważny i romantyczny. W 200. rocznicę śmierci Tadeusza Kościuszki”. Ekspozycja będzie czynna do 17 grudnia w Pałacu Krzysztofory, od środy do niedzieli w godz. 10.00-17.30.
/ Tygodnik Solidarność
Autorzy wystawy pokazują Kościuszkę w kontekście jego codziennych problemów, bolesnych życiowych doświadczeń, emocjonalnych rozterek, w konfrontacji z życiem i samotnością – nie niszcząc przy tym jego legendy. – Przeciwnie, śledząc aktywność przywódcy Insurekcji możemy w pełni uświadomić sobie jak znaczący jest jego dorobek, jak postępowe było jego myślenie, a przy tym lepiej poznać go jako człowieka, spróbować odgadnąć z jakimi uczuciami i dylematami musiał się zmagać
– powiedział w trakcie wernisażu prezydent miasta Krakowa prof. Jacek Majchrowski.
„Obywatel, który chce szczycić się być dobrym Polakiem, powinien poświęcić wszystko dla Ojczyzny i być zawsze ludzkim i sprawiedliwym”
Tadeusz Kościuszko, 20 VI 1815 r.
Ideą wystawy, przygotowanej przez Muzeum Historyczne Miasta Krakowa jest przypomnienie postaci Kościuszki i jego postaw życiowych na przełomie dwóch epok: oświecenia i romantyzmu. Nawiązując tytułem do popularnej powieści Jane Austen z 1811 r. pokazuje, że był człowiekiem nieprzeciętnym, łączącym rozwagę czasów oświecenia, typowo męskie cechy żołnierza oraz delikatność i wrażliwość mężczyzny nowej epoki – romantyzmu. Odkrywa go jako człowieka bliskiego współczesnemu, dla którego wolność była, jak pisał, „najsłodszym dobrem”. Wystawa ze zrozumiałych względów ogranicza się do wybranych zagadnień z jego życia i działalności. Będzie to próbą odpowiedzenia na pytanie, jak człowiek z odległej prowincji Rzeczpospolitej Obojga Narodów został patriotą, obywatelem świata, bohaterem narodu polskiego i amerykańskiego. Próbą przedstawienia go jako człowieka, żołnierza, wizjonera i męża stanu, ale także pokazanie jego ludzkich emocji, radości i dramatów.
Ekspozycja została zbudowana z pięciu głównych opowieści: „Wiosna” („Nadzieja”), „Lato” („Walka”), Jesień” („Ofiara”), „Zima” („Osamotnienie”) oraz „Pamięć” i ma wymiar bardziej artystyczny i symboliczny niż scenograficzny, stanowiąc kolejny etap prac nad wystawą stałą o Kościuszce w krakowskim muzeum.
Istotnym elementem narracji jest także kontekst ogólnopolski i międzynarodowy wydarzeń, w których brał udział nasz bohater. Wystawa jest opowieścią, w której muzealia są zaproszeniem widza do wejścia w świat Kościuszki, ponadto ułatwiają możliwość poznania jego życia oraz epoki, w której działał. Te artefakty pełniły także funkcję „świadków”, „znaków pamięci”. Pojawia się np. mało znany wątek jego twórczości artystycznej, muzycznej i rzemieślniczej („Kościuszko fecit”).
Kościuszko był też „człowiekiem podróży”, większość część życia spędził w różnych zakątkach Polski, Europy i świata, ponad 30 lat na emigracji. Stąd na wystawie pojawia się motyw podróży. Komentarzem do każdego fragmentu wystawy są słowa Kościuszki – cytaty z jego wypowiedzi listów lub z wypowiedzi osób blisko związanych z bohaterem narracji.
Wystawie towarzyszy wydawnictwo katalogowe oraz folder edukacyjny, a także szeroki program działań edukacyjnych i upowszechniających. Dopełnieniem jest prezentacja planszowa na dziedzińcu Krzysztoforów, która mówi o najważniejszych miejscach związanych z obecnością Kościuszki i jego kultem w Krakowie.
Wystawa powstała dzięki współpracy Muzeum Historycznego Miasta Krakowa z Komitetem Kopca Kościuszki w Krakowie oraz innymi placówkami muzealnymi i archiwalnymi, takimi jak: Allen Memorial Art Museum w Oberlin, Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie, Archiwum Narodowe w Krakowie, Biblioteka Jagiellońska, Biblioteka Narodowa w Warszawie, Biblioteka Naukowa Polskiej Akademii Umiejętności i Polskiej Akademii Nauk w Krakowie i innych.
Adam Zyzman
