Pominięcie spadkobierców w testamencie – czy to zgodne z prawem?

Decyzja o podziale majątku po śmierci to często trudny i emocjonalny temat, zwłaszcza gdy relacje rodzinne nie układają się równo z obowiązującymi zasadami dziedziczenia. Czy rodzic ma prawo przekazać cały majątek jednemu dziecku, pomijając pozostałe? Jakie kroki należy podjąć, aby testament odzwierciedlał rzeczywistą wolę spadkodawcy i uniknąć późniejszych sporów rodzinnych?
Podpisywanie dokumentów, zdjęcie podglądowe Pominięcie spadkobierców w testamencie – czy to zgodne z prawem?
Podpisywanie dokumentów, zdjęcie podglądowe / Pixabay

Moje pytanie może wydać się dziwne, ponieważ dotyczy z pozoru „niesprawiedliwego” podziału majątku, ale chyba mam do tego prawo. Mam troje dzieci, ale tylko jedno z nich opiekuje się mną od dawien dawna i tylko ono interesuje się moim losem. Chciałabym, żeby po mojej śmierci to właśnie ono odziedziczyło mój cały dom. Czy mogę pominąć pozostałe dzieci w testamencie?

Widzę, że już w samym pytaniu używa Pani słowa „z pozoru niesprawiedliwego podziału majątku” i w mojej ocenie słusznie. Tylko Pani zna swoją sytuację życiową i relacje z własnymi dziećmi, dlatego tylko Pani może ocenić swoje działania pod kątem sprawiedliwości działania lub jego braku. Co więcej, ma Pani prawo rozporządzać własnym majątkiem według uznania. Dlatego odpowiadając na Pani pytanie: tak, może Pani przekazać dom tylko jednemu dziecku, pomijając pozostałe w sporządzonym testamencie.

 

Każda osoba ma prawo swobodnie rozporządzać swoim majątkiem

Zgodnie z art. 941 Kodeksu cywilnego każda osoba ma prawo swobodnie rozporządzać swoim majątkiem na wypadek śmierci. Można więc sporządzić testament, w którym cały majątek, np. dom, przypada tylko jednemu z dzieci. Należy jednak pamiętać o instytucji zachowku, która chroni interesy pominiętych spadkobierców. Zgodnie z art. 991 §1 Kodeksu cywilnego dzieci, które zostały pominięte w testamencie, mogą domagać się od spadkobiercy testamentowego wypłaty zachowku.

Jeśli chodzi o wysokość zachowku, to najczęściej jest to połowa wartości udziału spadkowego, jaki przysługiwałby im w dziedziczeniu ustawowym. Zachowek może wynosić nawet 2/3 tego udziału, jeśli dziecko jest trwale niezdolne do pracy albo małoletnie. Co to oznacza w praktyce? Jeśli cały dom trafi do jednego dziecka, pozostała dwójka może pozwać to dziecko o wypłatę odpowiedniej kwoty pieniężnej tytułem zachowku.

 

A czy jest jakiś sposób, by definitywnie pozbawić kogoś spadku?

Przepisy przewidują taką możliwość – chodzi o wydziedziczenie. Warto wiedzieć, że prawo dopuszcza możliwość wydziedziczenia spadkobiercy ustawowego, ale tylko z ważnych powodów. Art. 1008 k.c. wskazuje na trzy przesłanki: uporczywe postępowanie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego wobec spadkodawcy, uporczywe uchylanie się od obowiązku alimentacyjnego wobec spadkodawcy oraz uporczywe unikanie kontaktu lub relacji rodzinnych. Wydziedziczenie musi być wyraźnie wskazane w testamencie i należy je uzasadnić. Brak takiego uzasadnienia może skutkować uznaniem testamentu za nieważny w części dotyczącej wydziedziczenia.

Jeśli więc chce Pani zabezpieczyć przyszłość jednego dziecka, dobrym rozwiązaniem może być także darowizna jeszcze za życia, np. z ustanowieniem służebności mieszkania lub dożywocia. Takie właśnie rozwiązanie pozwoli Pani na rozporządzenie swoim majątkiem w taki sposób, w jaki Pani sobie życzy. Niezależnie od formy przekazania majątku najważniejsze jest, aby decyzje były świadome, przemyślane i zgodne z przepisami prawa. Sprawy spadkowe są często źródłem głębokich rodzinnych konfliktów, stąd warto ich unikać poprzez jasność intencji i przejrzystość dokumentów.


 

POLECANE
Komunikat dla mieszkańców Katowic z ostatniej chwili
Komunikat dla mieszkańców Katowic

Rozpoczęła się kampania "Włącz tryb pasażera z klasą". Akcja przypomina o odpowiednich zachowaniach podczas podróży lotniczej – informuje Port lotniczy Katowice-Pyrzowice.

Rywal Orbana wzywa do przedterminowych wyborów z ostatniej chwili
Rywal Orbana wzywa do przedterminowych wyborów

Peter Magyar, główny przeciwnik polityczny premiera Węgier Viktora Orbána, zaapelował w piątek o przeprowadzenie przedterminowych wyborów parlamentarnych w październiku tego roku. Jego ugrupowanie, TISZA, od dłuższego czasu notuje w sondażach wyborczych podobne lub wyższe poparcie niż rządzący Fidesz. .

Awantura na pokładzie, interweniowały służby. Linia lotnicza oskarżona o antysemityzm Wiadomości
Awantura na pokładzie, interweniowały służby. Linia lotnicza oskarżona o antysemityzm

Kiludziesięcioosobowa grupa francuskich nastolatków wraz z opiekunami została siłą usunięta z pokładu samolotu linii Vueling. Powodem było agresywne zachowanie, zakłócanie porządku i zagrożenie dla bezpieczeństwa pozostałych pasażerów. Gdy ujawniono, że grupa jest pochodzenia żydowskiego, pojawiły się oskarżenia wobec przewoźnika o antysemickie motywy działania.

Łukaszenka: Szykujemy się do wojny Wiadomości
Łukaszenka: "Szykujemy się do wojny"

Prezydent Białorusi Aleksander Łukaszenka spotkał się z dziennikarkami podczas wizyty w gospodarstwie rolnym Ozierickij-Agro w obwodzie mińskim. Choć głównym celem wizyty były trwające żniwa, w rozmowie z mediami poruszył również temat napiętych stosunków między Białorusią a krajami Europy Zachodniej.

Wszedł do morza i zaczął tonąć. Kadyrow odwieziony do szpitala w asyście służb Wiadomości
Wszedł do morza i zaczął tonąć. Kadyrow odwieziony do szpitala w asyście służb

Czeczeński przywódca Ramzan Kadyrow omal nie utonął podczas kąpieli w morzu w Bodrum, popularnym kurorcie turystycznym w zachodniej Turcji – poinformowały w piątek tamtejsze media. Po zdarzeniu trafił do szpitala, który w czasie jego pobytu został otoczony przez policję oraz ochroniarzy polityka.

Zamach stanu? Jest wniosek do prokuratury o przesłuchanie Szymona Hołowni pilne
Zamach stanu? Jest wniosek do prokuratury o przesłuchanie Szymona Hołowni

Adwokat Bartosz Lewandowski poinformował w mediach społecznościowych, że do prokuratury został skierowany wniosek o przesłuchanie Szymona Hołowni jako świadka. Jak wyjaśnił, jest to odpowiedź na "kolejne medialne doniesienia" dotyczące działań mających na celu "uniemożliwienie zaprzysiężenia Karola Nawrockiego".

IPN odnalazł szczątki Groźnego i Błachuta tylko u nas
IPN odnalazł szczątki "Groźnego" i "Błachuta"

Jan Jankowski i Stanisław Klaper - żołnierze Wyklęci/Niezłomni odnalezieni przez IPN w zbiorowych, bezimiennych dołach na cmentarzu Rakowickim w Krakowie, a następnie po badaniach genetycznych rozpoznani - zostali teraz ujawnieni jako ofiary komunistycznego terroru. Ich rodziny otrzymały noty identyfikacyjne.

Szymon Hołownia: namawiano mnie do zamachu stanu, ujawnię nazwiska pilne
Szymon Hołownia: namawiano mnie do zamachu stanu, ujawnię nazwiska

Marszałek Sejmu Szymon Hołownia przekazał w piątek, że wielokrotnie sugerowano mu, aby opóźnił zaprzysiężenie Karola Nawrockiego na Prezydenta RP i dokonał w ten sposób „zamachu stanu”. Pytany, kto składał mu te propozycje, mówił o ludziach, którym „nie podobał się wynik wyborów prezydenckich”

Tȟašúŋke Witkó: Amerykańskie akrobacje dyplomatyczne tylko u nas
Tȟašúŋke Witkó: Amerykańskie akrobacje dyplomatyczne

14 lipca 2025 roku, w poniedziałek wieczorem, Donald John Trump, 47. prezydent Stanów Zjednoczonych dał Rosji 50 dni na to, aby ta zakończyła operację zbrojną na Ukrainie i jednocześnie zapowiedział, że w przypadku odrzucenia jego ultimatum nałoży na Moskwę surowe sankcje gospodarcze. Dodał też, że Kijów otrzyma odpłatnie amerykański sprzęt wojskowy, za który należność będą musiały uiścić europejskie kraje Sojuszu Północnoatlantyckiego.

Niemiecki policjant patroluje gdańskie ulice. Jest nagranie z ostatniej chwili
Niemiecki policjant patroluje gdańskie ulice. Jest nagranie

W ostatnich dniach na ulicach Gdańska pojawił się funkcjonariusz w kamizelce z napisem „Polizei”, co wzbudziło spore poruszenie wśród mieszkańców. Obecność niemieckiego policjanta zaskoczyła m.in. Tomasza Rakowskiego, przewodniczącego klubu PiS w Radzie Miasta Gdańska.

REKLAMA

Pominięcie spadkobierców w testamencie – czy to zgodne z prawem?

Decyzja o podziale majątku po śmierci to często trudny i emocjonalny temat, zwłaszcza gdy relacje rodzinne nie układają się równo z obowiązującymi zasadami dziedziczenia. Czy rodzic ma prawo przekazać cały majątek jednemu dziecku, pomijając pozostałe? Jakie kroki należy podjąć, aby testament odzwierciedlał rzeczywistą wolę spadkodawcy i uniknąć późniejszych sporów rodzinnych?
Podpisywanie dokumentów, zdjęcie podglądowe Pominięcie spadkobierców w testamencie – czy to zgodne z prawem?
Podpisywanie dokumentów, zdjęcie podglądowe / Pixabay

Moje pytanie może wydać się dziwne, ponieważ dotyczy z pozoru „niesprawiedliwego” podziału majątku, ale chyba mam do tego prawo. Mam troje dzieci, ale tylko jedno z nich opiekuje się mną od dawien dawna i tylko ono interesuje się moim losem. Chciałabym, żeby po mojej śmierci to właśnie ono odziedziczyło mój cały dom. Czy mogę pominąć pozostałe dzieci w testamencie?

Widzę, że już w samym pytaniu używa Pani słowa „z pozoru niesprawiedliwego podziału majątku” i w mojej ocenie słusznie. Tylko Pani zna swoją sytuację życiową i relacje z własnymi dziećmi, dlatego tylko Pani może ocenić swoje działania pod kątem sprawiedliwości działania lub jego braku. Co więcej, ma Pani prawo rozporządzać własnym majątkiem według uznania. Dlatego odpowiadając na Pani pytanie: tak, może Pani przekazać dom tylko jednemu dziecku, pomijając pozostałe w sporządzonym testamencie.

 

Każda osoba ma prawo swobodnie rozporządzać swoim majątkiem

Zgodnie z art. 941 Kodeksu cywilnego każda osoba ma prawo swobodnie rozporządzać swoim majątkiem na wypadek śmierci. Można więc sporządzić testament, w którym cały majątek, np. dom, przypada tylko jednemu z dzieci. Należy jednak pamiętać o instytucji zachowku, która chroni interesy pominiętych spadkobierców. Zgodnie z art. 991 §1 Kodeksu cywilnego dzieci, które zostały pominięte w testamencie, mogą domagać się od spadkobiercy testamentowego wypłaty zachowku.

Jeśli chodzi o wysokość zachowku, to najczęściej jest to połowa wartości udziału spadkowego, jaki przysługiwałby im w dziedziczeniu ustawowym. Zachowek może wynosić nawet 2/3 tego udziału, jeśli dziecko jest trwale niezdolne do pracy albo małoletnie. Co to oznacza w praktyce? Jeśli cały dom trafi do jednego dziecka, pozostała dwójka może pozwać to dziecko o wypłatę odpowiedniej kwoty pieniężnej tytułem zachowku.

 

A czy jest jakiś sposób, by definitywnie pozbawić kogoś spadku?

Przepisy przewidują taką możliwość – chodzi o wydziedziczenie. Warto wiedzieć, że prawo dopuszcza możliwość wydziedziczenia spadkobiercy ustawowego, ale tylko z ważnych powodów. Art. 1008 k.c. wskazuje na trzy przesłanki: uporczywe postępowanie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego wobec spadkodawcy, uporczywe uchylanie się od obowiązku alimentacyjnego wobec spadkodawcy oraz uporczywe unikanie kontaktu lub relacji rodzinnych. Wydziedziczenie musi być wyraźnie wskazane w testamencie i należy je uzasadnić. Brak takiego uzasadnienia może skutkować uznaniem testamentu za nieważny w części dotyczącej wydziedziczenia.

Jeśli więc chce Pani zabezpieczyć przyszłość jednego dziecka, dobrym rozwiązaniem może być także darowizna jeszcze za życia, np. z ustanowieniem służebności mieszkania lub dożywocia. Takie właśnie rozwiązanie pozwoli Pani na rozporządzenie swoim majątkiem w taki sposób, w jaki Pani sobie życzy. Niezależnie od formy przekazania majątku najważniejsze jest, aby decyzje były świadome, przemyślane i zgodne z przepisami prawa. Sprawy spadkowe są często źródłem głębokich rodzinnych konfliktów, stąd warto ich unikać poprzez jasność intencji i przejrzystość dokumentów.



 

Polecane
Emerytury
Stażowe