Polskie Państwo Podziemne było fenomenem na skalę europejską

Ruch oporu w krajach okupowanych przez Niemców w czasie II wojny światowej był zjawiskiem bardzo powszechnym. Ale tylko w Polsce powstał cały system podziemnego państwa, obejmujący niemal wszystkie dziedziny życia. Polskie Państwo Podziemne było fenomenem na skalę europejską.
T. Gutry
T. Gutry / Tygodnik Solidarność
Leszek Masierak

Klęska wrześniowa była dla polskiego społeczeństwa prawdziwym szokiem. Mit mocarstwowości, pielęgnowany i szerzony przez sanacyjne władze, prysnął – a razem z nim zaufanie do rządzących i armii.

Sprawy zbyt poważne dla wojskowych

Niemal natychmiast zaczęły powstawać różnego rodzaju organizacje konspiracyjne – głównie o charakterze zbrojnym, lecz bardzo wielu ludzi zdawało sobie sprawę, że wojna jest zajęciem zbyt poważnym, aby pozostawiać ją jedynie żołnierzom. Stronnictwa polityczne zepchnięte w cień za rządów Piłsudskiego i jego następców natychmiast podjęły działania, aby mieć wpływ na kształtujące się polskie podziemie. Gdy 27 września w broniącej się jeszcze Warszawie generał Michał Karaszewicz-Tokarzewski tworzył Służbę Zwycięstwu Polski, od początku szukał porozumienia z przedstawicielami najróżniejszych ugrupowań. Tak powstała Główna Rada Polityczna, w skład której weszli wybitni przedstawiciele poszczególnych partii – Mieczysław Niedziałkowski z PPS, Maciej Rataj z SL, Leon Nowodworski z SN i Mieczysław Michałowicz z SD. Gdy w grudniu 1939 roku premier Władysław Sikorski powołał Związek Walki Zbrojnej, o cywilnej organizacji podziemnej nie wspominano. Jednak sytuacja zmieniała się bardzo szybko – GRP przestała istnieć; Niedziałkowskiego i Rataja Niemcy rozstrzelali w Palmirach, pozostali dwaj jej członkowie wycofali się z prac. W lutym 1940 utworzono nową reprezentację – Polityczny Komitet Porozumiewawczy, w skład którego weszli przedstawiciele już pięciu ugrupowań, dołączyło bowiem Stronnictwo Pracy. Ciało to przemianowano następnie na Główny Komitet Polityczny – współpracujący ściśle z Komendantem ZWZ. Jednak dopiero mianowanie przez premiera Delegata Rządu na Kraj pozwoliło na utworzenie jednolitej struktury cywilnego podziemia.
Pierwszym Delegatem został były prezydent Poznania Cyryl Ratajski. Zrezygnował on z tej funkcji 15 września 1942 roku ze względu na stan zdrowia – zmarł miesiąc później. Jego następcą został Jan Piekałkiewicz – ale 19 lutego 1943 roku został aresztowany przez Gestapo i rychło zamordowany. Funkcję Delegata objął wówczas Jan Stanisław Jankowski.



#REKLAMA_POZIOMA#

 

POLECANE
Wyłączenia prądu w woj. Pomorskiem. Ważny komunikat z ostatniej chwili
Wyłączenia prądu w woj. Pomorskiem. Ważny komunikat

Energa opublikowała nowy harmonogram planowych wyłączeń prądu na najbliższe dni w województwie pomorskim. Przerwy obejmą wiele miejscowości – m.in od Gdańska po Kartuzy, Starogard, Tczew, Puck i Wejherowo. Oto lokalizacje podane przez operatora.

Fatalne wieści dla Tuska. Tak Polacy ocenili pomysł premiera ws. odszkodowań dla ofiar wojny [SONDAŻ] z ostatniej chwili
Fatalne wieści dla Tuska. Tak Polacy ocenili pomysł premiera ws. odszkodowań dla ofiar wojny [SONDAŻ]

W nowym badaniu SW Research dla Onetu zapytano Polaków, co sądzą o ostatniej sugestii Donalda Tuska, że Polska – w przypadku dalszej bierności Niemiec – może sama wypłacić zadośćuczynienia żyjącym ofiarom wojny.

Rubio: Polska dołączy do nas na G20, by zająć należne jej miejsce z ostatniej chwili
Rubio: Polska dołączy do nas na G20, by zająć należne jej miejsce

Polska dołączy do nas na G20, by zająć należne jej miejsce - oświadczył w środę Marco Rubio, sekretarz stanu Stanów Zjednoczonych, które w poniedziałek przejęły przewodnictwo w tej grupie. Szczyt przywódców G20 odbędzie się w grudniu przyszłego roku w Miami.

Jarosław Kaczyński ukarany. Jest decyzja komisji z ostatniej chwili
Jarosław Kaczyński ukarany. Jest decyzja komisji

Komisja etyki poselskiej ukarała posła PiS Jarosława Kaczyńskiego naganą za jego słowa podczas obchodów miesięcznicy smoleńskiej w sierpniu. Sejmowa komisja ukarała także szefa PiS za jego słowa pod adresem dziennikarza TVN24.

Sprawa Marii Kurowskiej, czy sprawa Kamila z Onetu? tylko u nas
Sprawa Marii Kurowskiej, czy sprawa "Kamila z Onetu"?

Sprawa Marii Kurowskiej pokazuje, jak w „uśmiechniętej Polsce” granica między normalnym działaniem posła, a „aferą” zależy wyłącznie od tego, kto akurat rządzi. Kurowską atakuje się za coś, co jest absolutnym fundamentem demokracji: zabieganie o środki dla własnego regionu i pilnowanie, by nie trafiały donikąd.

Komunikat dla mieszkańców woj. podkarpackiego z ostatniej chwili
Komunikat dla mieszkańców woj. podkarpackiego

Na Podkarpaciu potwierdzono 26 przypadków odry powiązanych z jednym ogniskiem epidemicznym i jedno podejrzenie choroby. Sanepid prowadzi dochodzenie i przypomina o szczepieniach oraz zaleca maseczki i unikanie dużych skupisk.

Wraca sprawa śmierci Matthew Perry’ego. Sąd wydał wyrok z ostatniej chwili
Wraca sprawa śmierci Matthew Perry’ego. Sąd wydał wyrok

Salvador Plasencia, jeden z lekarzy odpowiedzialnych za śmierć aktora Przyjaciele Matthew Perry’ego, został skazany na 30 miesięcy więzienia w związku z przedawkowaniem ketaminy, które doprowadziło do śmierci 54-letniego gwiazdora. Wyrok zapadł w środę przed sądem federalnym w Los Angeles.

Przełom w SN: Uchwała wyznacza granicę między polską Konstytucją a prawem UE tylko u nas
Przełom w SN: Uchwała wyznacza granicę między polską Konstytucją a prawem UE

Historyczna decyzja Sądu Najwyższego wywołała polityczne i prawne trzęsienie ziemi. Uchwała z 3 grudnia po raz pierwszy tak jednoznacznie wyznacza granicę między polską Konstytucją a prawem UE, stwierdzając, że TSUE działał poza swoimi kompetencjami. To ruch, który może na nowo ułożyć relacje Polska–Unia i zmienić sposób funkcjonowania całego wymiaru sprawiedliwości.

Polacy żegnają Niemcy. Dane nie pozostawiają złudzeń z ostatniej chwili
Polacy żegnają Niemcy. Dane nie pozostawiają złudzeń

Coraz więcej Polaków wraca z Niemiec do ojczyzny. Jak opisuje niemiecki dziennik BILD, przyciągają ich wyższy wzrost gospodarczy w Polsce, niższe bezrobocie i ulgi podatkowe dla powracających.

Komunikat Straży Granicznej. Pilne doniesienia z granicy Wiadomości
Komunikat Straży Granicznej. Pilne doniesienia z granicy

Dziesięciu obywateli Gruzji zostało przymusowo odesłanych z Polski na pokładzie samolotu czarterowego, który 2 grudnia wystartował z Łodzi do Tbilisi. Operację przeprowadziła Straż Graniczna we współpracy ze stroną niemiecką oraz Agencją Frontex, w ramach regularnych działań związanych z egzekwowaniem prawa migracyjnego.

REKLAMA

Polskie Państwo Podziemne było fenomenem na skalę europejską

Ruch oporu w krajach okupowanych przez Niemców w czasie II wojny światowej był zjawiskiem bardzo powszechnym. Ale tylko w Polsce powstał cały system podziemnego państwa, obejmujący niemal wszystkie dziedziny życia. Polskie Państwo Podziemne było fenomenem na skalę europejską.
T. Gutry
T. Gutry / Tygodnik Solidarność
Leszek Masierak

Klęska wrześniowa była dla polskiego społeczeństwa prawdziwym szokiem. Mit mocarstwowości, pielęgnowany i szerzony przez sanacyjne władze, prysnął – a razem z nim zaufanie do rządzących i armii.

Sprawy zbyt poważne dla wojskowych

Niemal natychmiast zaczęły powstawać różnego rodzaju organizacje konspiracyjne – głównie o charakterze zbrojnym, lecz bardzo wielu ludzi zdawało sobie sprawę, że wojna jest zajęciem zbyt poważnym, aby pozostawiać ją jedynie żołnierzom. Stronnictwa polityczne zepchnięte w cień za rządów Piłsudskiego i jego następców natychmiast podjęły działania, aby mieć wpływ na kształtujące się polskie podziemie. Gdy 27 września w broniącej się jeszcze Warszawie generał Michał Karaszewicz-Tokarzewski tworzył Służbę Zwycięstwu Polski, od początku szukał porozumienia z przedstawicielami najróżniejszych ugrupowań. Tak powstała Główna Rada Polityczna, w skład której weszli wybitni przedstawiciele poszczególnych partii – Mieczysław Niedziałkowski z PPS, Maciej Rataj z SL, Leon Nowodworski z SN i Mieczysław Michałowicz z SD. Gdy w grudniu 1939 roku premier Władysław Sikorski powołał Związek Walki Zbrojnej, o cywilnej organizacji podziemnej nie wspominano. Jednak sytuacja zmieniała się bardzo szybko – GRP przestała istnieć; Niedziałkowskiego i Rataja Niemcy rozstrzelali w Palmirach, pozostali dwaj jej członkowie wycofali się z prac. W lutym 1940 utworzono nową reprezentację – Polityczny Komitet Porozumiewawczy, w skład którego weszli przedstawiciele już pięciu ugrupowań, dołączyło bowiem Stronnictwo Pracy. Ciało to przemianowano następnie na Główny Komitet Polityczny – współpracujący ściśle z Komendantem ZWZ. Jednak dopiero mianowanie przez premiera Delegata Rządu na Kraj pozwoliło na utworzenie jednolitej struktury cywilnego podziemia.
Pierwszym Delegatem został były prezydent Poznania Cyryl Ratajski. Zrezygnował on z tej funkcji 15 września 1942 roku ze względu na stan zdrowia – zmarł miesiąc później. Jego następcą został Jan Piekałkiewicz – ale 19 lutego 1943 roku został aresztowany przez Gestapo i rychło zamordowany. Funkcję Delegata objął wówczas Jan Stanisław Jankowski.



#REKLAMA_POZIOMA#


 

Polecane