Putin niemal jawnie pozbywa się wrogów
To, że Putin zabije jedynego grożącego mu opozycjonistę, było oczywiste dla wszystkich znawców nie tylko współczesnej historii Rosji. Kreml od stuleci właśnie w taki sposób pozbywał się swoich wrogów. Szczególnie tych stanowiących realne zagrożenie dla tego, kto zajmował akurat najważniejszy gabinet w pałacu, którego budowę już w XII wieku rozpoczął jeden z moskiewskich kniaziów Jerzy Dołgoruki. Wrogów jawnie i skrytobójczo zabijali rosyjscy carowie, kulą i trucizną pozbywali się sekretarze generalni Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego, wrogów – już niemal zupełnie jawnie – pozbywa się Władimir Putin, nieusuwalny z Kremla prezydent Federacji Rosyjskiej.
Celne uderzenie w Putina
Nawalny wiedział, jak boleśnie uderzyć nieformalnego, choć faktycznego cara Rosji – jego film „Pałac Putina” odbił się szerokim echem nie tylko na Zachodzie, ale również w samej Rosji, zauważalnie podważając niewzruszalne do tej pory zaufanie do prezydenta Federacji. Zaufanie, które pokładali w Putinie przede wszystkim najbiedniejsi, wierząc, że muszą być twardzi, godzić się na wyrzeczenia, bo tylko w ten sposób przyłożą się do odbudowy znaczenia swojej ojczyzny, do renesansu potęgi imperium rosyjskich carów i radzieckich genseków. Jednak z ekranów komputerowych w rosyjskich miastach i miasteczkach (oglądanie filmu w Rosji było zakazane; jedynie niektóre serwisy zgodziły się na publikację dokumentu Nawalnego) nie wylewała się potęga imperium, a przepych i złoto ukrytego na południu Rosji tajnego pałacu Władimira Putina, ze złotymi klamkami, a nawet złotymi pisuarami!
Aleksiej Nawalny, który deklarował nie tylko zbudowanie silnej opozycji, ale także start w najbliższych, zaplanowanych na marzec tego roku, wyborach prezydenckich, szybko stał się realnym zagrożeniem dla pozycji Putina. I właśnie to przesądziło o wyroku śmierci, który wydano na niego w kremlowskich gabinetach. Nieudana próba otrucia na pokładzie samolotu była dla Nawalnego jasnym sygnałem, że w Rosji stał się persona non grata. Ci, którzy wcześniej zdradzili Putina, ginęli zwykle w męczarniach, zabijani w zamachach lub strzałami, jak Anna Politkowska czy Borys Niemcow – śmierci obojga, od bomby i kul pistoletu były bardzo symboliczne. Politkowską zabito w dniu urodzin Putina, Niemcow umierał kilkadziesiąt metrów od murów Kremla.
Niewidzialna śmierć
Tych, którym udało się bezpiecznie wyjechać na Zachód, czekała trudna śmierć z rąk skrytobójców posługujących się zwykle truciznami. Pod koniec lata 2006 roku do jednego z londyńskich szpitali trafił Aleksander Litwinienko, były oficer KGB, który ujawnił rosyjskie przygotowania do wojen w Czeczenii oraz przygotowane przez służby specjalne Federacji Rosyjskiej prowokacje – zamachy na budynki mieszkalne – które miały otworzyć Putinowi drogę do rozpoczęcia wojny przeciwko Czeczenom. W listopadzie tego samego roku Litwinienko umarł w męczarniach w związku z zatruciem radioaktywnym polonem, co wykazały późniejsze badania. Podobny los czekał innego oficera służb – Sergieja Skripala, który razem z córką i kilkunastoma niewinnymi Brytyjczykami zostali zatruci nowiczokiem, rosyjskim gazem bojowym, w marcu 2018 roku, przy jednym z brytyjskich supermarketów. Skripal przeżył tę próbę zamachu, jednak dzisiaj jest wrakiem człowieka, bo FSB zabiło mu całą rodzinę.
To nie jedyne ofiary Władimira Putina. Co kilka tygodni w zachodnich mediach pojawiają się informacje o śmierci – samobójczej lub w wypadku – jednego z rosyjskich oligarchów lub bankierów. Jeżeli to nie samobójstwo, to zwykle topią się w basenach lub wypadają z okien swoich rezydencji.
Podobnie przesądzony był los Aleksieja Nawalnego, którego służby specjalne aresztowały już w dniu powrotu do Moskwy, jeszcze na lotnisku.
CZYTAJ TAKŻE: Dr Sokołowski: Prawica ma problem z myśleniem magicznym
Służby nie oddają ciała
Po pokazowym procesie Nawalnego skazano na 19-letnią odsiadkę w kolonii karnej za kołem podbiegunowym w Jamalsko-Nienieckim Okręgu Autonomicznym, na dalekiej północy. Później, w kolejnych procesach, jego kara wzrosła do 30 lat odsiadki.
Przez wiele tygodni opinia publiczna otrzymywała od adwokatów opozycjonisty sprzeczne informacje – że został przeniesiony, że dodatkowo skazano go na izolatkę. Rodzina Nawalnego także nie zawsze mogła się z nim spotykać. Kiedy matka lub żona przyjeżdżały do niewielkiego miasteczka Charp, dowiadywały się zwykle, że muszą zaczekać, być może kilka dni. Jednak do spotkań dochodziło – również to ostatnie, które odbył z matką dwa dni przed śmiercią – ta wspomina ze łzami w oczach. Choć zniszczony warunkami panującymi w kolonii karnej, był pogodny i czuł się dość dobrze.
– Nic nie wskazywało na to, żeby to miały być ostatnie chwile jego życia – wspominała później matka Nawalnego.
W sprawie śmierci Nawalnego wątpliwości pojawiły się już w dniu wydania przez Służbę Więzienną Federacji Rosyjskiej komunikatu o śmierci opozycjonisty. Dziennikarze, głównie zachodni oraz współpracujący z fundacją Nawalnego, odkryli niepokojącą chronologię informacji o śmierci opozycjonisty. Jak się okazało, komunikat był gotowy dużo wcześniej, niż ujawniono informację o śmierci. Czy przygotowano go, jeszcze zanim Nawalny zmarł?
Według oficjalnych informacji Nawalny miał poczuć się źle podczas spaceru i niedługo później stracić przytomność. „Więźnia przeniesiono do szpitala, gdzie udzielono mu pomocy medycznej. Po podaniu kroplówki zmarł”. Rodzinę i przyjaciół Nawalnego niepokoi właśnie ta chronologia wydarzeń. Jednak prawdy nie dowiedzą się zbyt szybko. Rodzinie odmówiono wydania ciała. Według rosyjskiej służby więziennej, obecnie jest i będzie prowadzona sekcja zwłok, „również pod kątem obecności substancji chemicznych w organizmie denata”. Nie wiadomo, jak długo potrwa, ale do jej zakończenia ciało Nawalnego będą oglądać wyłącznie zaufani śledczy. Na nic zdały się petycja podpisana przez niemal 50 tys. Rosjan w sprawie wydania ciała polityka ani błagalne prośby matki Nawalnego adresowane publicznie wprost do Władimira Putina. Ciało musi być czyste i przygotowane – uważają rosyjscy patolodzy. Być może czyste właśnie z substancji, które Kreml chce przed światem ukryć.
Możliwa kolejna wojna?
Choć oficjalny komunikat z Moskwy mówi o naturalnej śmierci kryminalisty skazanego za łamanie prawa na wysoki wyrok w kolonii karnej, reakcje świata wydają się dość stanowcze.
Radni z Bukaresztu zaproponowali nazwanie ulicy w mieście, przy której znajduje się wydział konsularny ambasady Rosji, imieniem zmarłego lidera rosyjskiej opozycji Aleksieja Nawalnego. Ewentualna decyzja w tej sprawie będzie należała do Rady Generalnej miasta. Jednak zdaniem pomysłodawców, to inicjatywa, która „stanowi ważny krok we wspieraniu wartości demokratycznych i praw człowieka”.
– Władimir Putin i jego reżim zostaną pociągnięci do odpowiedzialności za śmierć Aleksieja Nawalnego – zapowiada wysoki przedstawiciel UE ds. zagranicznych Josep Borrell. Wdowa po rosyjskim opozycjoniście spotkała się w ubiegły poniedziałek z ministrami spraw zagranicznych krajów UE.
„Złożyliśmy najgłębsze kondolencje UE Julii Nawalnej. Władimir Putin i jego reżim zostaną pociągnięci do odpowiedzialności za śmierć Aleksieja Nawalnego. Jak powiedziała Julia: Putin to nie Rosja; Rosja to nie Putin. Będziemy nadal wspierać rosyjskie społeczeństwo obywatelskie i niezależne media” – to również słowa Borella, opublikowane na platformie X.
Putina za śmierć Nawalnego potępiły niemal wszystkie władze krajów członkowskich Unii Europejskiej oraz – to stanowczo – prezydent USA Joe Biden.
Władze na Kremlu zostały też potępione przez znakomitą większość międzynarodowych organizacji zajmujących się prawami człowieka. Unia Europejska oraz Japonia rozważają wprowadzenie przeciwko Rosji kolejnych sankcji uderzających i w gospodarkę, i w poszczególnych urzędników putinowskiej administracji.
Przy życiu wciąż pozostało kilku rosyjskich opozycjonistów. To m.in. Michaił Chodorkowski, były szef koncernu Jukos, którego Putin wsadził na kilkanaście lat do więzienia i który po skończeniu wyroku wyjechał z Rosji, zapowiadając, że za rządów Putina tam nie wróci. To także Jurij Felsztinski, bliski przyjaciel zabitego Aleksieja Litwinienki, autor filmu o nim i zadeklarowany wróg Putina. O swoje życie boi się również Grigorij Jawliński, który w latach 90. XX wieku zakładał opozycyjną partię Jabłoko.
Analitycy ds. bezpieczeństwa zwracają uwagę, że śmierć każdego z zabitych opozycjonistów była związana z toczoną lub planowaną przez Rosję wojną. – Politkowska i Litwinienko zginęli w związku z pierwszą i drugą wojną w Czeczenii, Boris Niemcow zginął pod murami Kremla poniekąd w związku z wojną na Ukrainie. Zamach, nieudany, na Skripala zbiegł się w czasie z wojną w Gruzji – wyliczają. Czy w regionie może dość do kolejnego ataku Rosji?
Służby specjalne i wojsko krajów bałtyckich od tygodnia są postawione w stan podwyższonej gotowości.
CZYTAJ TAKŻE: Mamy raczej rząd zacofania i zastoju niż postępu
Tekst pochodzi z 9 (1830) numeru „Tygodnika Solidarność”.