KUL przybliża przemilczane historie Polaków ratujących Żydów

- Bardzo niewiele się mówi za granicą o Polakach ratujących Żydów – stwierdziła Manuela Tulli, watykanistka, dziennikarka agencji informacyjnej Ansa podczas briefingu w Lublinie z okazji Narodowego Dnia Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką, który został zorganizowany przez Centrum Heschela Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
S. dr Monika Kupczewska podczas briefingu prasowego KUL przybliża przemilczane historie Polaków ratujących Żydów
S. dr Monika Kupczewska podczas briefingu prasowego / fot. Tomasz Koryszko KUL

Data 24 marca jest symboliczna. To właśnie wówczas w 1944 roku dokonano egzekucji na rodzinie Ulmów. Niemiecka żandarmeria zamordowała Józefa Ulmę, jego ciężarną żonę Wiktorię i sześcioro ich małoletnich dzieci oraz ośmioro ukrywanych przez nich Żydów: Gołdę Grünfeld, Leę Didner z córeczką oraz Saula Goldmana i jego czterech synów. Tego dnia w Polsce od 2018 roku jest obchodzony Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką.

24 marca 1941 roku, równo 84 lata temu powstało lubelskie getto, znak nienawiści do Żydów. „Miasto będące wspólnotą kultur i religii, integrujące obywateli przeróżnego pochodzenia, zostało podzielone. Wyrwano z niego jedną kulturę, jedną religię i zamknięto za ogrodzeniem” – stwierdził rektor KUL ks. prof. Mirosław Kalinowski.

Przykłady odwagi i determinacji

Briefing prasowy na ten temat poprzedziły oficjalne uroczystości w Lublinie, w których uczestniczyli przedstawiciele władz miasta i województwa oraz Instytutu Pamięci Narodowej oddział Lublin. Uroczystości rozpoczęły się Mszą świętą w archikatedrze lubelskiej. Następnie miało miejsce otwarcie wystawy poświęconej rodzinie Ulmów. Złożono także kwiaty przy domu, gdzie mieszkała s. Marta Wołowska, która została rozstrzelana za ukrywanie Żydów w okolicach Słonimia.

Nawiązując do Narodowego Dnia Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką rektor KUL, ks. prof. Mirosław Kalinowski podkreślił: „To szczególny sygnał w przededniu Dnia Świętości Życia. Wspominamy tych, którzy z jego narażeniem pomagali prześladowany Żydom. Wykazywali się oni wielką odwagą i determinacją; wiedzieli bowiem, że grozi im i najbliższym śmierć. Przykład Sprawiedliwych, ukrytych bohaterów promieniuje i zachęca nas, abyśmy w codzienności nie bali się ratować każdego, kto prosi o pomoc.

Nieznani za granicą

Historia Ulmów, tak mocno rozpowszechniona w Polsce, za granicą nie była znana, do czego nawiązała Manuela Tulli współautorka książki, powstałej między innymi przy udziale KUL, pt. „Zabili nawet dzieci. Historia rodziny Ulmów, męczenników, którzy pomagali Żydom”.

- Bardzo niewiele się mówi za granicą o Polakach ratujących Żydów. My, z ks. Pawłem Andrianikiem, tę historię Umów wprowadziliśmy do Włoch. Teraz jest ona niesamowicie słynna. Poruszyliśmy cały kraj – dzieliła się  dziennikarka.

Bohaterskie kobiety w habitach

- Na temat wojennej działalności kobiet w habitach i ich pomocy świadczonej na rzecz dzieci żydowskich, ludności żydowskiej dotychczas ukazało się kilka opracowań. Wciąż jednak siostry jak siostra Marta Wołowska pozostają mało znane. Badania prowadzone przez zespół sióstr tj. komisję historyczną zmierzają do pokazania każdej z sióstr po imieniu. Dziś wiemy, że 2345 sióstr było zaangażowanych w pomoc ludności żydowskiej. Lubelscy badacze wciąż dokumentują ich życie i działalność – mówiła przewodnicząca Komisji Historycznej przy Konferencji Wyższych Przełożonych Żeńskich Zgromadzeń Zakonnych w Polsce s. dr Monika Kupczewska z Ośrodka Badań nad Geografią Historyczną Kościoła KUL.

Unikalne świadectwa pamięci o duchownych ratujących Żydów

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II poprzez działalność Centrum Relacji Katolicko-Żydowskich im. Abrahama J. Heschela podtrzymuje pamięć o ludności pochodzenia żydowskiego nie tylko w skali Polski, ale także w skali świata. Przykładem jest książka o rodzinie Ulmów, ale także dwutomowa, anglojęzyczna monografia prawnika i dokumentalisty mec. Ryszarda Tyndorfa: Wartime Rescue of Jews by the Polish Catholic Clergy („Ratowanie Żydów w czasie II wojny światowej przez polskie duchowieństwo katolickie”), Jest ona dostępna online do bezpłatnego pobrania pod adresem: https://tiny.pl/s8xxn5vc. Książka liczy ponad 1200 stron i zawiera głównie świadectwa uratowanych Żydów siostry zakonne i księży w Polsce podczas Holokaustu.

Monika Stojowska


 

POLECANE
Łukaszenka: Szykujemy się do wojny Wiadomości
Łukaszenka: "Szykujemy się do wojny"

Prezydent Białorusi Aleksander Łukaszenka spotkał się z dziennikarkami podczas wizyty w gospodarstwie rolnym Ozierickij-Agro w obwodzie mińskim. Choć głównym celem wizyty były trwające żniwa, w rozmowie z mediami poruszył również temat napiętych stosunków między Białorusią a krajami Europy Zachodniej.

Wszedł do morza i zaczął tonąć. Kadyrow odwieziony do szpitala w asyście służb Wiadomości
Wszedł do morza i zaczął tonąć. Kadyrow odwieziony do szpitala w asyście służb

Czeczeński przywódca Ramzan Kadyrow omal nie utonął podczas kąpieli w morzu w Bodrum, popularnym kurorcie turystycznym w zachodniej Turcji – poinformowały w piątek tamtejsze media. Po zdarzeniu trafił do szpitala, który w czasie jego pobytu został otoczony przez policję oraz ochroniarzy polityka.

Zamach stanu? Jest wniosek do prokuratury o przesłuchanie Szymona Hołowni pilne
Zamach stanu? Jest wniosek do prokuratury o przesłuchanie Szymona Hołowni

Adwokat Bartosz Lewandowski poinformował w mediach społecznościowych, że do prokuratury został skierowany wniosek o przesłuchanie Szymona Hołowni jako świadka. Jak wyjaśnił, jest to odpowiedź na "kolejne medialne doniesienia" dotyczące działań mających na celu "uniemożliwienie zaprzysiężenia Karola Nawrockiego".

IPN odnalazł szczątki Groźnego i Błachuta tylko u nas
IPN odnalazł szczątki "Groźnego" i "Błachuta"

Jan Jankowski i Stanisław Klaper - żołnierze Wyklęci/Niezłomni odnalezieni przez IPN w zbiorowych, bezimiennych dołach na cmentarzu Rakowickim w Krakowie, a następnie po badaniach genetycznych rozpoznani - zostali teraz ujawnieni jako ofiary komunistycznego terroru. Ich rodziny otrzymały noty identyfikacyjne.

Szymon Hołownia: namawiano mnie do zamachu stanu, ujawnię nazwiska pilne
Szymon Hołownia: namawiano mnie do zamachu stanu, ujawnię nazwiska

Marszałek Sejmu Szymon Hołownia przekazał w piątek, że wielokrotnie sugerowano mu, aby opóźnił zaprzysiężenie Karola Nawrockiego na Prezydenta RP i dokonał w ten sposób „zamachu stanu”. Pytany, kto składał mu te propozycje, mówił o ludziach, którym „nie podobał się wynik wyborów prezydenckich”

Tȟašúŋke Witkó: Amerykańskie akrobacje dyplomatyczne tylko u nas
Tȟašúŋke Witkó: Amerykańskie akrobacje dyplomatyczne

14 lipca 2025 roku, w poniedziałek wieczorem, Donald John Trump, 47. prezydent Stanów Zjednoczonych dał Rosji 50 dni na to, aby ta zakończyła operację zbrojną na Ukrainie i jednocześnie zapowiedział, że w przypadku odrzucenia jego ultimatum nałoży na Moskwę surowe sankcje gospodarcze. Dodał też, że Kijów otrzyma odpłatnie amerykański sprzęt wojskowy, za który należność będą musiały uiścić europejskie kraje Sojuszu Północnoatlantyckiego.

Niemiecki policjant patroluje gdańskie ulice. Jest nagranie z ostatniej chwili
Niemiecki policjant patroluje gdańskie ulice. Jest nagranie

W ostatnich dniach na ulicach Gdańska pojawił się funkcjonariusz w kamizelce z napisem „Polizei”, co wzbudziło spore poruszenie wśród mieszkańców. Obecność niemieckiego policjanta zaskoczyła m.in. Tomasza Rakowskiego, przewodniczącego klubu PiS w Radzie Miasta Gdańska.

Wojewoda Mazowiecki zakazał Marszu Powstania Warszawskiego 1 sierpnia Wiadomości
Wojewoda Mazowiecki zakazał Marszu Powstania Warszawskiego 1 sierpnia

Robert Bąkiewicz poinformował w mediach społecznościowych, że Wojewoda Mazowiecki nie wyraził zgody na organizację Marszu Powstania Warszawskiego w formie cyklicznego zgromadzenia. Decyzja została wydana - jak twierdzi organizator - w ostatnim możliwym terminie, mimo że wniosek został złożony już w październiku 2024 roku.

Łukaszenka znów straszy wojną. „Szykujemy się, na wszelki wypadek” z ostatniej chwili
Łukaszenka znów straszy wojną. „Szykujemy się, na wszelki wypadek”

Alaksandr Łukaszenka po raz kolejny mówi o przygotowaniach do wojny. Tym razem słowa padły podczas jego wizyty w jednym z gospodarstw rolnych w obwodzie mińskim.

Wyprosiła transseksualistę z damskiej toalety. Teraz grozi jej więzienie tylko u nas
Wyprosiła transseksualistę z damskiej toalety. Teraz grozi jej więzienie

Czy mężczyzna ma prawo wchodzić do żeńskiej toalety? W niektórych krajach... tak! Co więcej: to ci, którzy upomną takiego mężczyznę, muszą liczyć się z karą i utratą pracy.

REKLAMA

KUL przybliża przemilczane historie Polaków ratujących Żydów

- Bardzo niewiele się mówi za granicą o Polakach ratujących Żydów – stwierdziła Manuela Tulli, watykanistka, dziennikarka agencji informacyjnej Ansa podczas briefingu w Lublinie z okazji Narodowego Dnia Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką, który został zorganizowany przez Centrum Heschela Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
S. dr Monika Kupczewska podczas briefingu prasowego KUL przybliża przemilczane historie Polaków ratujących Żydów
S. dr Monika Kupczewska podczas briefingu prasowego / fot. Tomasz Koryszko KUL

Data 24 marca jest symboliczna. To właśnie wówczas w 1944 roku dokonano egzekucji na rodzinie Ulmów. Niemiecka żandarmeria zamordowała Józefa Ulmę, jego ciężarną żonę Wiktorię i sześcioro ich małoletnich dzieci oraz ośmioro ukrywanych przez nich Żydów: Gołdę Grünfeld, Leę Didner z córeczką oraz Saula Goldmana i jego czterech synów. Tego dnia w Polsce od 2018 roku jest obchodzony Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką.

24 marca 1941 roku, równo 84 lata temu powstało lubelskie getto, znak nienawiści do Żydów. „Miasto będące wspólnotą kultur i religii, integrujące obywateli przeróżnego pochodzenia, zostało podzielone. Wyrwano z niego jedną kulturę, jedną religię i zamknięto za ogrodzeniem” – stwierdził rektor KUL ks. prof. Mirosław Kalinowski.

Przykłady odwagi i determinacji

Briefing prasowy na ten temat poprzedziły oficjalne uroczystości w Lublinie, w których uczestniczyli przedstawiciele władz miasta i województwa oraz Instytutu Pamięci Narodowej oddział Lublin. Uroczystości rozpoczęły się Mszą świętą w archikatedrze lubelskiej. Następnie miało miejsce otwarcie wystawy poświęconej rodzinie Ulmów. Złożono także kwiaty przy domu, gdzie mieszkała s. Marta Wołowska, która została rozstrzelana za ukrywanie Żydów w okolicach Słonimia.

Nawiązując do Narodowego Dnia Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką rektor KUL, ks. prof. Mirosław Kalinowski podkreślił: „To szczególny sygnał w przededniu Dnia Świętości Życia. Wspominamy tych, którzy z jego narażeniem pomagali prześladowany Żydom. Wykazywali się oni wielką odwagą i determinacją; wiedzieli bowiem, że grozi im i najbliższym śmierć. Przykład Sprawiedliwych, ukrytych bohaterów promieniuje i zachęca nas, abyśmy w codzienności nie bali się ratować każdego, kto prosi o pomoc.

Nieznani za granicą

Historia Ulmów, tak mocno rozpowszechniona w Polsce, za granicą nie była znana, do czego nawiązała Manuela Tulli współautorka książki, powstałej między innymi przy udziale KUL, pt. „Zabili nawet dzieci. Historia rodziny Ulmów, męczenników, którzy pomagali Żydom”.

- Bardzo niewiele się mówi za granicą o Polakach ratujących Żydów. My, z ks. Pawłem Andrianikiem, tę historię Umów wprowadziliśmy do Włoch. Teraz jest ona niesamowicie słynna. Poruszyliśmy cały kraj – dzieliła się  dziennikarka.

Bohaterskie kobiety w habitach

- Na temat wojennej działalności kobiet w habitach i ich pomocy świadczonej na rzecz dzieci żydowskich, ludności żydowskiej dotychczas ukazało się kilka opracowań. Wciąż jednak siostry jak siostra Marta Wołowska pozostają mało znane. Badania prowadzone przez zespół sióstr tj. komisję historyczną zmierzają do pokazania każdej z sióstr po imieniu. Dziś wiemy, że 2345 sióstr było zaangażowanych w pomoc ludności żydowskiej. Lubelscy badacze wciąż dokumentują ich życie i działalność – mówiła przewodnicząca Komisji Historycznej przy Konferencji Wyższych Przełożonych Żeńskich Zgromadzeń Zakonnych w Polsce s. dr Monika Kupczewska z Ośrodka Badań nad Geografią Historyczną Kościoła KUL.

Unikalne świadectwa pamięci o duchownych ratujących Żydów

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II poprzez działalność Centrum Relacji Katolicko-Żydowskich im. Abrahama J. Heschela podtrzymuje pamięć o ludności pochodzenia żydowskiego nie tylko w skali Polski, ale także w skali świata. Przykładem jest książka o rodzinie Ulmów, ale także dwutomowa, anglojęzyczna monografia prawnika i dokumentalisty mec. Ryszarda Tyndorfa: Wartime Rescue of Jews by the Polish Catholic Clergy („Ratowanie Żydów w czasie II wojny światowej przez polskie duchowieństwo katolickie”), Jest ona dostępna online do bezpłatnego pobrania pod adresem: https://tiny.pl/s8xxn5vc. Książka liczy ponad 1200 stron i zawiera głównie świadectwa uratowanych Żydów siostry zakonne i księży w Polsce podczas Holokaustu.

Monika Stojowska



 

Polecane
Emerytury
Stażowe