[Felieton „TS”] Marek Jan Chodakiewicz: Dalej o krucjatach

Dalej o krucjatach Uprzednio pisałem o dżihadzie oraz o rekonkwiście (czyli wielowiecznym cyklu krucjat na Półwyspie Iberyjskim), jedynym zwycięskim odbiciu ziemi chrześcijańskiej od muzułmanów aż do wojen bałkańskich w XIX w. (oprócz uwolnienia Podola z Kamieńcem Podolskim, odzyskanym przez Rzeczpospolitą po ich krótkiej utracie w XVII w.).
Marek Jan Chodakiewicz [Felieton „TS”] Marek Jan Chodakiewicz: Dalej o krucjatach
Marek Jan Chodakiewicz / Tygodnik Solidarność

Teraz wspomnę o krucjatach do Ziemi Świętej. 

Poprzedni tekst: [Tylko u nas] Prof. Marek Jan Chodakiewicz: W stronę światów islamu

Warto zapoznać się z książkami Henri Pirenne’a, Hilairego Belloca i Roberta de Mattei. Pirene to wielki mediewista, który uznał, że to nie chrześcijaństwo, a islam zniszczył cywilizację antyczną, w tym Rzymu, ze wszelkimi tego implikacjami. Tzw. teza Pirenne’a jest naturalnie zaprzeczeniem i wyzwaniem dla teorii Lorda Edwarda Gibbona o tym, że chrześcijaństwo zniszczyło Rzym.

Według tego wielkiego mediewisty belgijskiego islam zburzył świat klasyczny, co umożliwiło pojawienie się na horyzoncie potęgi frankijskiej i innych germańskich tworów postrzymskich. Zob. Henri Pirenne, „Mohammed and Charlemagne” [Mahomet i Karol Wielki] (New York: World Publishing Co., 1958). Zob. też Alfred F. Havighurst (red.), „The Pirenne Thesis: Analysis, Criticism, and Revision” [Teza Pirenne’a: Analiza, krytyka, rewizja] (Boston, MA: D.C. Heath and Company, 1958).
Belloc to katolicki konserwatywny klasyk koncentrujący się przede wszystkim na geopolityce pierwszej krucjaty i powodach jej porażki na dłuższą metę. Zob. Hilaire Belloc, „The Crusades: The World’s Debate” [Krucjaty: Debata światowa] (Rockford, IL: Tan Books and Publishers, Inc., 1992). Autor twierdzi, że „ostateczna klęska krucjaty leżała w tym, że chrześcijanie opanowali pierwszą drogę, czyli nadmorską; tylko częściowo utrzymywali drogę drugą, czyli rzeczną; i całkowicie nie udało im się opanować trzeciej drogi wzdłuż pustyni” (s. 83).

I dodaje: „Wysiłek krzyżowców spełzł na niczym w końcu, ale nie dlatego, że był feudalny; europejski system feudalny był bardziej solidny niż cokolwiek w świecie mahometańskim. Wysiłek krzyżowy padł, ponieważ dystans i klimat były zbyt wymagające, a wsparcie zbyt rzadkie i słabe” (s. 71).

Konserwatywny katolik de Mattei zastanawia się nad moralnymi implikacjami dżihadu i krucjat, gdzie to pierwsze zjawisko jest stałą normą, a drugie wyjątkiem, oraz odnosi je do czasów współczesnych. Zob. Roberto de Mattei, „Holy War, Just War: Islam and Christendom at War” [Święta wojna, sprawiedliwa wojna: islam i chrześcijaństwo] (Rockford, IL: Chronicles Press, 2007). Dla porównania zob. też John Kelsay i James T. Johnson (red.), „Just War and Jihad: Historical and Theoretical Perspectives on War and Peace in Western and Islamic Traditions” [Wojna sprawiedliwa i dżihad: perspektywy historyczne i teoretyczne o wojnie i pokoju w tradycjach zachodniej i islamskiej] (New York: Greenwood Press, 1991).

Bibliografia krucjat jest potężna.

Bodaj najpopularniejsza pozycja to opublikowana jeszcze w 1952 r. praca: Steven Runciman, „A History of Crusades” [Dzieje wypraw krzyżowych], 3 tomy (New York and London: Penguin Books, 1990), t. 1: „The First Crusade and the Foundation of the Kingdom of Jerusalem” [Pierwsza wyprawa krzyżowa i utworzenie Królestwa Jerozolimy]; t. 2: „The Kingdom of Jerusalem and the Frankish East” [Królestwo Jerozolimy i wschód Franków]; t. 3: „The Kingdom of Acre and the Later Crusades” [Królestwo Acre i późniejsze krucjaty]. Jako antychrześcijański homoseksualista Runciman był pionierem zachodniego samobiczowania się. Dla niego krzyżowcy to czarne charaktery, a muzułmanie to niemal aniołki. 

Solidną pracą zbiorową o krucjatach jest natomiast publikacja Kennetha M. Settona (red.), „A History of the Crusades” [Historia krucjat], a szczególnie tom 1: „The First Hundred Years” [Pierwsze sto lat], pod redakcją Marshalla W. Baldwina (London, Madison, Millwaukee, WI: The University of Wisconsin Press, 1969). W sposób popularno-naukowy o III krucjacie wspiomina podwójna biografia pióra Jamesa Restona Jr., „Richard the Lionheart and Saladin in the Third Crusade” [Ryszard Lwie Serce i Saladyn w III krucjacie] (New York: Doubleday, 2001). Zob. też Jonathan Riley-Smith, „The Crusades: A Short History” [Krucjata: Krótka historia] (New Haven, CT: Yale University Press, 2005); oraz Christopher Tyerman, „God’s War: A New History of the Crusades” [Wojna Boga: Nowa historia krucjat] (Cambridge, MA: Belknap Press at Harvard University Press, 2006). 

Najbardziej aktualną i wyważoną monografię opartą na różnorakich źródłach napisał Thomas Asbridge, „The Crusades: The Authoritative History of The War for the Holy Land” [Krucjaty: Autorytatywna historia wojny o Ziemię Świętą] (New York: Ecco/HarperCollins Publishers, 2010). Autor nie tylko zgłębił archiwalia i inne źródła, ale wręcz przemaszerował przez region, aby poznać jego topografię i inne właściwości. Naturalnie w liberalny sposób potępia Rzym i ideę krucjat, a broni muzułmanów, mimo że stara się być wyważony w swoich ocenach. 

Wybitnie błyskotliwy głos popierający krucjaty i rozbijający ich czarną legendę to publikacja Rodneya Starka, „God’s Battalions: The Case for the Crusades” [Bataliony Pana Boga: Glos za krucjatami] (New York: HarperOne/HaperCollinsPublishers, 2009). Muzułmańską karykaturę krucjat napisał Amin Maalouf, „The Crusades Through Arab Eyes” [Krucjaty w oczach arabskich] (New York: Schocken Books, 1984), co jest głównie apologią Saladyna. Wtóruje mu politycznie poprawna Karen Armstrong, „Holy War: The Crusades and Their Impact on Today’s World” [Święta wojna: Krucjaty i ich wpływ na współczesny świat] (New York: Anchor Books, 2001). Bardziej wstrzemięźliwym ujęciem tematu jest publikacja Carole Hillenbrand, „The Crusades: Islamic Perspectives” [Krucjaty: Perspektywa islamska] (London Routledge, 2000). Szerzej o mahometańskiej historii w kontekście krucjat pisał P.M. Holt, „The Age of the Crusades: The Near East from the Eleventh Century to 1517” [Era krucjat: Bliski Wschód od XI w. do 1517 r.] (London: Longman, 1986). Warto zapoznać się też z pracą źródłową: Peter W. Edbury (red.), „The Conquest of Jerusalem and the Third Crusade: Sources in Translation” [Podbój Jerozolimy i trzecia krucjata: przetłumaczone źródła] (Aldershot, Hampshire, and Burlington, Vermont: Ashgate, 1998). Zob. również Susan B. Edgington and Helen J. Nicholson (red.), „Deeds Done Beyond the Sea: Essays on William of Tyre, Cyprus and the Military Orders Presented to Peter Edbury” (Farnham, Surrey, and Burlington, VT: Ashgate, 2014). Najlepsze współczesne źródło mahometańskie do krucjat to Usama Ibn Munquidh, „The Book of Contemplation: Islam and the Crusades” [Księga kontemplacji: Islam i krucjaty], tłum. Paul M. Cobb (New York: Penguin Books, 2008).

Cdn.
 


 

POLECANE
Otwarte i tolerancyjne Niemcy to mit tylko u nas
Otwarte i tolerancyjne Niemcy to mit

Niemcy od dawna nie są już takim krajem, za jaki się podają. Nowe dane zza Odry pokazują bowiem, że w Niemczech jest coraz więcej przemocy wobec gejów, kobiet i Żydów. Gdyby takie statystyki wychodziły z Polski, Unia Europejska już dawno lamentowałaby nad bezpieczeństwem w naszym kraju. Jak jednak poradzą sobie z tymi problemami Niemcy?

Zasłynął skokiem ze stratosfery. Tragiczny wypadek austriackiego sportowca Wiadomości
Zasłynął skokiem ze stratosfery. Tragiczny wypadek austriackiego sportowca

Z Włoch napływają dramatyczne informacje. Podczas lotu motoparalotnią nad Porto Sant’Elpidio Felix Baumgartner, austriacki sportowiec, stracił kontrolę nad maszyną, prawdopodobnie w wyniku nagłego pogorszenia stanu zdrowia, i rozbił się w basenie należącym do hotelowego kompleksu.

Niemcy spadły z pozycji lidera. Imigranci szturmują inny kraj UE pilne
Niemcy spadły z pozycji lidera. Imigranci szturmują inny kraj UE

Przez ostatnie dziesięć lat Niemcy były głównym kierunkiem dla osób ubiegających się o azyl i przybywających do Europy spoza UE. Obecnie jednak sytuacja uległa zmianie i na czele tego zestawienia pojawił się nowy kraj.

Ogromna większość Polaków chce kupować polską żywność. Wyniki sondażu Wiadomości
Ogromna większość Polaków chce kupować polską żywność. Wyniki sondażu

Blisko 80 proc. Polaków deklaruje, że przy wyborze produktów spożywczych stara się sięgać po żywność krajową, a 67 proc. uważa ją za lepszą jakościowo od zagranicznej – wynika z najnowszego raportu CBOS. Tylko 17 proc. ankietowanych wskazuje, że cena jest dla nich kluczowym kryterium podczas zakupów.

Niemieckie czołgi mają ruszyć na podbój świata tylko u nas
Niemieckie czołgi mają ruszyć na podbój świata

Armin Papperger, prezes niemieckiego koncernu zbrojeniowego Rheinmetall AG, w rozmowie z gazetą die Welt mówił o dynamicznym rozwoju niemieckiej branży zbrojeniowej, nowych zamówieniach i planach ekspansji na rynek amerykański.

W Zakopanem pojawił się billboard po arabsku. To promocja dubajskiego biura podróży Wiadomości
W Zakopanem pojawił się billboard po arabsku. To promocja dubajskiego biura podróży

W Zakopanem pojawił się billboard reklamujący biuro podróży ze Zjednoczonych Emiratów Arabskich, skierowany wyłącznie do arabskich turystów – bez polskiego tłumaczenia. Firma wzbudza kontrowersje, ponieważ w swojej ofercie ma wycieczki m.in. do Rosji.

Szef węgierskiego MSZ o odwołaniu polskiego ambasadora: Obecny rząd Polski jest za wojną, my za pokojem polityka
Szef węgierskiego MSZ o odwołaniu polskiego ambasadora: "Obecny rząd Polski jest za wojną, my za pokojem"

– Choć między naszymi krajami zdarzają się spory polityczne, Węgry wciąż mają istotny interes w utrzymywaniu dobrych relacji z Polską. Wydaje się jednak, że obecne władze w Warszawie tego nie podzielają – stwierdził w czwartek minister spraw zagranicznych Węgier Péter Szijjártó.

Rewolucja w Wlk. Brytanii. 16-latkowie pójdą do urn? Wiadomości
Rewolucja w Wlk. Brytanii. 16-latkowie pójdą do urn?

Wicepremier Wielkiej Brytanii Angela Rayner zapowiedziała, że rząd podejmuje kroki mające na celu zwiększenie uczestnictwa obywateli w życiu publicznym. „Chcemy, aby więcej osób mogło aktywnie włączać się w brytyjską demokrację” – podkreśliła. Jednym z kluczowych elementów nowego projektu jest obniżenie wieku wyborczego z 18 do 16 lat na terenie całego kraju.

Rzecznik Instytutu Pileckiego odwołany z ostatniej chwili
Rzecznik Instytutu Pileckiego odwołany

Dziś od rana w mediach pojawiały się nieoficjalne informacje, że rzecznik Instytutu Pileckiego, Jan Gebert, ma zostać odwołany ze stanowiska. Decyzja ta miała być m.in. reakcją na skandal, jaki wywołały wpisy na profilu Instytutu na platformie X, wybielające płk. Maksymiliana Schnepfa, biorącego czynny udział w Obławie Augustowskiej. Wieczorem na stronie Instytutu Pileckiego jako rzecznik figurowała już Luiza Jurgiel-Żyła.

Drożdże z genem niesporczaka wróciły z kosmosu. Polski eksperyment może pomóc podbić Marsa Wiadomości
Drożdże z genem niesporczaka wróciły z kosmosu. Polski eksperyment może pomóc podbić Marsa

Jak drożdże wzbogacone białkiem niesporczaka radzą sobie z mikrograwitacją i promieniowaniem jonizującym w przestrzeni kosmicznej - dzięki misji Sławosza Uznańskiego-Wiśniewskiego sprawdzają to naukowcy ze Szczecina, Poznania i Katowic. Pojemnik z drożdżami wrócił z orbity i jest już w Polsce.

REKLAMA

[Felieton „TS”] Marek Jan Chodakiewicz: Dalej o krucjatach

Dalej o krucjatach Uprzednio pisałem o dżihadzie oraz o rekonkwiście (czyli wielowiecznym cyklu krucjat na Półwyspie Iberyjskim), jedynym zwycięskim odbiciu ziemi chrześcijańskiej od muzułmanów aż do wojen bałkańskich w XIX w. (oprócz uwolnienia Podola z Kamieńcem Podolskim, odzyskanym przez Rzeczpospolitą po ich krótkiej utracie w XVII w.).
Marek Jan Chodakiewicz [Felieton „TS”] Marek Jan Chodakiewicz: Dalej o krucjatach
Marek Jan Chodakiewicz / Tygodnik Solidarność

Teraz wspomnę o krucjatach do Ziemi Świętej. 

Poprzedni tekst: [Tylko u nas] Prof. Marek Jan Chodakiewicz: W stronę światów islamu

Warto zapoznać się z książkami Henri Pirenne’a, Hilairego Belloca i Roberta de Mattei. Pirene to wielki mediewista, który uznał, że to nie chrześcijaństwo, a islam zniszczył cywilizację antyczną, w tym Rzymu, ze wszelkimi tego implikacjami. Tzw. teza Pirenne’a jest naturalnie zaprzeczeniem i wyzwaniem dla teorii Lorda Edwarda Gibbona o tym, że chrześcijaństwo zniszczyło Rzym.

Według tego wielkiego mediewisty belgijskiego islam zburzył świat klasyczny, co umożliwiło pojawienie się na horyzoncie potęgi frankijskiej i innych germańskich tworów postrzymskich. Zob. Henri Pirenne, „Mohammed and Charlemagne” [Mahomet i Karol Wielki] (New York: World Publishing Co., 1958). Zob. też Alfred F. Havighurst (red.), „The Pirenne Thesis: Analysis, Criticism, and Revision” [Teza Pirenne’a: Analiza, krytyka, rewizja] (Boston, MA: D.C. Heath and Company, 1958).
Belloc to katolicki konserwatywny klasyk koncentrujący się przede wszystkim na geopolityce pierwszej krucjaty i powodach jej porażki na dłuższą metę. Zob. Hilaire Belloc, „The Crusades: The World’s Debate” [Krucjaty: Debata światowa] (Rockford, IL: Tan Books and Publishers, Inc., 1992). Autor twierdzi, że „ostateczna klęska krucjaty leżała w tym, że chrześcijanie opanowali pierwszą drogę, czyli nadmorską; tylko częściowo utrzymywali drogę drugą, czyli rzeczną; i całkowicie nie udało im się opanować trzeciej drogi wzdłuż pustyni” (s. 83).

I dodaje: „Wysiłek krzyżowców spełzł na niczym w końcu, ale nie dlatego, że był feudalny; europejski system feudalny był bardziej solidny niż cokolwiek w świecie mahometańskim. Wysiłek krzyżowy padł, ponieważ dystans i klimat były zbyt wymagające, a wsparcie zbyt rzadkie i słabe” (s. 71).

Konserwatywny katolik de Mattei zastanawia się nad moralnymi implikacjami dżihadu i krucjat, gdzie to pierwsze zjawisko jest stałą normą, a drugie wyjątkiem, oraz odnosi je do czasów współczesnych. Zob. Roberto de Mattei, „Holy War, Just War: Islam and Christendom at War” [Święta wojna, sprawiedliwa wojna: islam i chrześcijaństwo] (Rockford, IL: Chronicles Press, 2007). Dla porównania zob. też John Kelsay i James T. Johnson (red.), „Just War and Jihad: Historical and Theoretical Perspectives on War and Peace in Western and Islamic Traditions” [Wojna sprawiedliwa i dżihad: perspektywy historyczne i teoretyczne o wojnie i pokoju w tradycjach zachodniej i islamskiej] (New York: Greenwood Press, 1991).

Bibliografia krucjat jest potężna.

Bodaj najpopularniejsza pozycja to opublikowana jeszcze w 1952 r. praca: Steven Runciman, „A History of Crusades” [Dzieje wypraw krzyżowych], 3 tomy (New York and London: Penguin Books, 1990), t. 1: „The First Crusade and the Foundation of the Kingdom of Jerusalem” [Pierwsza wyprawa krzyżowa i utworzenie Królestwa Jerozolimy]; t. 2: „The Kingdom of Jerusalem and the Frankish East” [Królestwo Jerozolimy i wschód Franków]; t. 3: „The Kingdom of Acre and the Later Crusades” [Królestwo Acre i późniejsze krucjaty]. Jako antychrześcijański homoseksualista Runciman był pionierem zachodniego samobiczowania się. Dla niego krzyżowcy to czarne charaktery, a muzułmanie to niemal aniołki. 

Solidną pracą zbiorową o krucjatach jest natomiast publikacja Kennetha M. Settona (red.), „A History of the Crusades” [Historia krucjat], a szczególnie tom 1: „The First Hundred Years” [Pierwsze sto lat], pod redakcją Marshalla W. Baldwina (London, Madison, Millwaukee, WI: The University of Wisconsin Press, 1969). W sposób popularno-naukowy o III krucjacie wspiomina podwójna biografia pióra Jamesa Restona Jr., „Richard the Lionheart and Saladin in the Third Crusade” [Ryszard Lwie Serce i Saladyn w III krucjacie] (New York: Doubleday, 2001). Zob. też Jonathan Riley-Smith, „The Crusades: A Short History” [Krucjata: Krótka historia] (New Haven, CT: Yale University Press, 2005); oraz Christopher Tyerman, „God’s War: A New History of the Crusades” [Wojna Boga: Nowa historia krucjat] (Cambridge, MA: Belknap Press at Harvard University Press, 2006). 

Najbardziej aktualną i wyważoną monografię opartą na różnorakich źródłach napisał Thomas Asbridge, „The Crusades: The Authoritative History of The War for the Holy Land” [Krucjaty: Autorytatywna historia wojny o Ziemię Świętą] (New York: Ecco/HarperCollins Publishers, 2010). Autor nie tylko zgłębił archiwalia i inne źródła, ale wręcz przemaszerował przez region, aby poznać jego topografię i inne właściwości. Naturalnie w liberalny sposób potępia Rzym i ideę krucjat, a broni muzułmanów, mimo że stara się być wyważony w swoich ocenach. 

Wybitnie błyskotliwy głos popierający krucjaty i rozbijający ich czarną legendę to publikacja Rodneya Starka, „God’s Battalions: The Case for the Crusades” [Bataliony Pana Boga: Glos za krucjatami] (New York: HarperOne/HaperCollinsPublishers, 2009). Muzułmańską karykaturę krucjat napisał Amin Maalouf, „The Crusades Through Arab Eyes” [Krucjaty w oczach arabskich] (New York: Schocken Books, 1984), co jest głównie apologią Saladyna. Wtóruje mu politycznie poprawna Karen Armstrong, „Holy War: The Crusades and Their Impact on Today’s World” [Święta wojna: Krucjaty i ich wpływ na współczesny świat] (New York: Anchor Books, 2001). Bardziej wstrzemięźliwym ujęciem tematu jest publikacja Carole Hillenbrand, „The Crusades: Islamic Perspectives” [Krucjaty: Perspektywa islamska] (London Routledge, 2000). Szerzej o mahometańskiej historii w kontekście krucjat pisał P.M. Holt, „The Age of the Crusades: The Near East from the Eleventh Century to 1517” [Era krucjat: Bliski Wschód od XI w. do 1517 r.] (London: Longman, 1986). Warto zapoznać się też z pracą źródłową: Peter W. Edbury (red.), „The Conquest of Jerusalem and the Third Crusade: Sources in Translation” [Podbój Jerozolimy i trzecia krucjata: przetłumaczone źródła] (Aldershot, Hampshire, and Burlington, Vermont: Ashgate, 1998). Zob. również Susan B. Edgington and Helen J. Nicholson (red.), „Deeds Done Beyond the Sea: Essays on William of Tyre, Cyprus and the Military Orders Presented to Peter Edbury” (Farnham, Surrey, and Burlington, VT: Ashgate, 2014). Najlepsze współczesne źródło mahometańskie do krucjat to Usama Ibn Munquidh, „The Book of Contemplation: Islam and the Crusades” [Księga kontemplacji: Islam i krucjaty], tłum. Paul M. Cobb (New York: Penguin Books, 2008).

Cdn.
 



 

Polecane
Emerytury
Stażowe