Odrodzony Wałbrzych daje przykład dialogu społecznego

Wałbrzych jest miastem szczególnie dotkniętym terapią szokową lat 90-tych i dezindustrializacją jaka przetoczyła się przez transformowaną Polskę. Padł ofiarą swoistego braku dialogu społecznego. Dziś po wielu perturbacjach staje się papierkiem lakmusowym pionierskiego projektu wdrażania trójstronnego dialogu społecznego na poziomie lokalnym.
Sygnatariusze porozumienia w Wałbrzychu Odrodzony Wałbrzych daje przykład dialogu społecznego
Sygnatariusze porozumienia w Wałbrzychu / fot. Konrad Wernicki

11 grudnia 2023 r. na terenie dawnej Kopalni Węgla Kamiennego “Julia”, które dziś nosi nazwę “Stara Kopalnia Centrum Nauki i Sztuki” i jest nowoczesną wizytówką Wałbrzycha, odbyła się konferencja podczas której podpisano porozumienie dotyczące wzmocnienia standardów współpracy i dialogu społecznego. Sygnatariuszami umowy zostały trzy strony: Samorząd jako pracodawca pośredni, pracodawcy podlegający pod samorząd oraz związki zawodowe działające przy zakładach pracy owych pracodawców. Do trójstronnej współpracy zobowiązały się: Wałbrzyskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o.; Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej; Miejski Zarząd Budynków Sp. z o.o. oraz Zakład Aktywności Zawodowej “Victoria” w Wałbrzychu.

Porozumienie, choć na pierwszy rzut oka może wydawać się ogólnikowe, jest tak naprawdę nowatorską jak na polskie standardy próbą uformowania i podniesienia jakości codziennego dialogu i komunikacji na linii pracodawca-pracownik z rolą samorządu w tle. Projekt jest realizowany w ramach programu pilotażowego “Schematy Dialogu Społecznego dla Godnej Pracy w sektorze publicznym na poziomie samorządów II”, który został zainicjowany w Polsce przez NSZZ “Solidarność” przy wsparciu partnerów z Norwegii: EEA&Norway Grants, Innovation Norway oraz Fagforbundet - jednego z największych związków zawodowych w Norwegii.

Skandynawowie mają bogate doświadczenie i swoiste “know-how” w zakresie budowania realnego dialogu społecznego, który usprawnia codzienne życie pracowników, jak też pracodawców. Polska jako lider efektywnego wykorzystywania Funduszy Norweskich jest darzona szczególnym zainteresowaniem Norwegów. Droga jaką przebyła nasza ojczyzna, począwszy od powstania pierwszych wolnych związków zawodowych za Żelazną Kurtyną, przez transformację ustrojową, po niebywały wzrost gospodarczy i wyrugowanie bezrobocia jest dla nich inspiracją i wspaniałym przykładem rozwoju. Wałbrzych oraz cały przyległy do niego region jak w soczewce skupia w sobie te wyzwania, przed jakimi stanęła Polska w poprzednich latach. Dlatego właśnie to miasto zostało wybrane jako jedno z 4 do pilotażowego projektu wzmacniania dialogu społecznego. Dziś postgórniczy Wałbrzych może pokazać innym samorządom, jak ważne i korzystne dla społeczeństwa i biznesu jest wzajemne wsłuchiwanie się w potrzeby pracowników i pracodawców, by wspólnie wypracowywać rozwiązania usprawniające funkcjonowanie całego regionu. Bo zadowoleni pracownicy, to bardziej wydajne miejsca pracy, a to przekłada się na koniunkturę całego miasta i jego okolic. A czy może być lepsza promocja samorządu, niż dobre warunki życia i pracy?

Wałbrzych miastem dialogu

Na konferencji poprzedzającej formalne podpisanie porozumienia pierwszy zabrał głos Prezydent Miasta Wałbrzych Roman Szełemej.
- Bardzo cieszę się, że spotykamy się po prawie rocznej pracy nad programem, który realizujemy wspólnie z NSZZ “Solidarność”. Porozumienie formalizuje to, co w moim przekonaniu jest już realizowane duchem współpracy w Wałbrzychu. Nie ma u nas klimatu antagonizowania pracodawców z organizacjami związkowymi jeśli chodzi o sektor publiczny, który reprezentuje w dużej mierze samorząd. Przez ostatnie kilkanaście lat nie było u nas sporu ani konfliktu, który nie byłby przepracowany w duchu dialogu i rozmowy. Oczywiście są postulaty pracowników i odnoszenie się do nich przez pracodawców, ale w ramach tego nie dochodzi do sytuacji w której trudno byłoby się porozumieć.
Jestem członkiem “Solidarności” i jego ideały były są i będą mi zawsze bliskie. Jednym z tych ideałów jest solidaryzm. Ci, którym się powiodło powinni w jakimś sensie brać odpowiedzialność, pomagać i dzielić się z tymi, którym się w życiu nie powiodło. W Wałbrzychu staramy się tę zasadę solidaryzmu realizować.

Następnie głos zabrał Kazimierz Kimso, przewodniczący Regionu Dolny Śląsk NSZZ “Solidarność”, wielki orędownik dialogu społecznego:
- Dziś mówimy o bardzo ważnej sprawie: o ukierunkowaniu dialogu instytucjonalnego, bo przy udziale miasta, które jest współtwórcą porozumienia, które nadaje ramy i wskazówki do tego, by w zakładach pracy, których miasto jest właścicielem, dialog odbywał się z poszanowaniem stron. Często słyszymy słowo “dialog” jako hasło, ale z realnym dialogiem bywa różnie, także w samorządach. Nie jest rzeczą powszechną, by taki dialog trójstronny odbywał się we wszystkich zakładach pracy. Jako “Solidarność” mamy różne doświadczenia, także negatywne, dlatego to co się dzieje w Wałbrzychu, który jest miejscem gdzie, tak jak mówił Pan Prezydent, udaje się taki dialog prowadzić mimo wielu trudnych spraw. Wielokrotnie udawało nam się znaleźć dobre rozwiązania, które były satysfakcjonujące dla miasta, jak i dla strony społecznej. Nie bez kozery to Wałbrzych został wskazany do zawarcia takiego porozumienia w ramach inicjatywy NSZZ “Solidarność” - właśnie ze względu na to, że klimat do rozmów jest tutaj bardzo dobry.

Treść porozumienia

W ramach zawartego porozumienia pracodawcy oraz związki zawodowe zobowiązują się do współpracy na zasadach partnerstwa, podejmowania wspólnych decyzji mających na celu ochronę pracowników, jak i interesu pracodawców oraz inicjowania wspólnych działań na rzecz promowania miasta.
Organizacje związkowe wysuwając swoje postulaty mają mieć na względzie sytuację finansową pracodawcy oraz możliwości budżetowe samorządu, natomiast pracodawcy mają uwzględniać sytuację ekonomiczną pracowników.

Na wniosek organizacji związkowej pracodawcy będą mieli obowiązek udzielenia odpowiedzi nt. sytuacji finansowej firmy, jej strategii rozwoju, planów na przyszłość i kwestii dotyczących struktury zatrudnienia oraz dostępnych środków na pensje.

Pracodawcy zobowiązują się także, że będą umożliwiać transparentną komunikację związków z pracownikami poprzez eksponowanie ich symboli i materiałów informacyjnych na terenie zakładów pracy.

Warte podkreślenia jest, że strony zobowiązują się do odbywania spotkań informacyjnych w umówionych terminach, na których będą na bieżąco omawiać aktualne sprawy i wyzwania.

Promować związki zawodowe

Na koniec Sławomir Bielakiewicz, koordynator projektu i przedstawiciel związków zawodowych biorących udział w procesie, któremu udało się wypracować wspólnymi siłami treść porozumienia odpowiadającą wszystkim trzem stronom, udzielił krótkiego komentarza dla “Tygodnika Solidarność”:

- To porozumienie jest bardzo potrzebne dla części organizacji związkowych, bo jest to sformalizowanie dialogu, który na przestrzeni lat został wypracowany. Natomiast dla części organizacji związkowych jest to swego rodzaju kierunkowskaz, bo są młodymi związkami, powstałymi na przestrzeni dwóch ostatnich lat.
Chcemy by zawarte porozumienie zachęciło pracowników, dla których urząd miasta jest pracodawcą pośrednim, do zorganizowania się w organizacje związkowe. Niestety w tych spółkach jest bardzo małe uzwiązkowienie, zaledwie kilkuprocentowe.
Wielu pracowników postrzega zrzeszenie się w związek zawodowy jako wystąpienie przeciwko pracodawcy. Takie oficjalne porozumienie sygnowane przez prezydenta miasta i szefów dużych spółek miejskich jest wyraźnym sygnałem, że wcale tak nie jest, że to nie jest nic negatywnego

- podsumował wydarzenie i projekt Sławomir Bielakiewicz, zastępcza przewodniczącego Regionu Dolny Śląsk NSZZ “Solidarność”.

Program “Schematy Dialogu Społecznego dla Godnej Pracy w sektorze publicznym na poziomie samorządów II” - kontekst.

Projekty pilotażowe całego programu polegają na podpisaniu trójstronnych porozumień pomiędzy związkami zawodowymi, samorządem oraz pracodawcami podległymi pod samorząd. Dokumenty w sposób ramowy zobowiązują sygnatariuszy do zawierania Układów Zbiorowych Pracy oraz regulują wiele spraw związanych z codzienną komunikacją na linii pracodawca - pracownik.
W pierwszej rundzie pilotażu wyłoniono dwa miasta: Jaworzno i Płock. Organizatorzy projektu spotkali się z uwagami, że oba te miasta niekoniecznie odzwierciedlają obraz typowego miasta w Polsce z uwagi na duże podmioty państwowe w nich prosperujące (Grupa ORLEN w Płocku oraz kopalnia z elektrownią w Jaworznie). Dlatego do drugiego etapu zgłoszono Wałbrzych - miasto, które niezwykle boleśnie przeszło terapię szokową lat 90-tych - oraz Piotrków Trybunalski jako typowe średnie miasta.


 

POLECANE
Tadeusz Płużański: Prowokacja kielecka tylko u nas
Tadeusz Płużański: Prowokacja kielecka

Tragedia kielecka – tak zatytułowaną informację autorstwa Tadeusza Szturm de Sztrema, działacza Polskiej Partii Socjalistycznej – Wolność, Równość, Niepodległość, można znaleźć w aktach powojennego mordu sądowego na rtm. Witoldzie Pileckim. Antysowiecka grupa Pileckiego dzięki kurierom przekazała ją do sztabu II Korpusu Polskiego gen. Władysława Andersa we Włoszech.

Blackout w Czechach. Premier przekazał nowe ustalenia Wiadomości
Blackout w Czechach. Premier przekazał nowe ustalenia

Premier Czech Petr Fiala powiedział dziennikarzom po posiedzeniu Centralnego Sztabu Kryzysowego, że przyczyną awarii prądu w piątek była usterka techniczna. Wykluczył cyberatak jako powód. Według Fiali awaria objęła 500 tys. odbiorców prądu. Po południu bez energii elektrycznej było 2000 odbiorców.

Rząd Tuska zrezygnował z uporczywego łamania prawa w tej jednej kwestii Wiadomości
"Rząd Tuska zrezygnował z uporczywego łamania prawa w tej jednej kwestii"

Rząd Donalda Tuska opublikował w Dzienniku Ustaw uchwałę Sądu Najwyższego, która potwierdza ważność wyboru Karola Tadeusza Nawrockiego na urząd Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. Uchwała dotyczy wyborów prezydenckich, które odbyły się 18 maja i 1 czerwca 2025 roku.

Tȟašúŋke Witkó: król jest nagi tylko u nas
Tȟašúŋke Witkó: król jest nagi

„W polityce, jak nie idzie, to nie idzie!”. Państwo, naturalnie, doskonale wiecie, że autorem przytoczonej frazy jest Włodzimierz Czarzasty, a wygłosił on ją po serii ciosów wyborczych, jakie spadły na Sojusz Lewicy Demokratycznej niemal dekadę temu. Osobiście, jakiegoś większego nabożeństwa do słów wypowiadanych przez tego byłego członka Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej nie mam, ale to jedno zdanie – jakże prawdziwe i słuszne – zapadło mi w pamięci na długo. Zresztą, jeśli przyjrzeć się bliżej obecnym losom premiera Donalda Tuska, wtedy widać jak na dłoni, że tyczy ono wszystkich graczy sceny politycznej, od prawicy do lewicy

Nowy komunikat GIS. Na ten produkt trzeba uważać Wiadomości
Nowy komunikat GIS. Na ten produkt trzeba uważać

Główny Inspektorat Sanitarny poinformował o wycofaniu jednej z partii popularnych chipsów Lay's. Wykryto w niej niebezpieczne substancje, które nie powinny znajdować się w żywności. Jeśli masz ten produkt w domu – nie jedz go i jak najszybciej zwróć do sklepu.

Powyborcza zabawa zapałkami tylko u nas
Powyborcza zabawa zapałkami

Polityczna szarża Romana Giertycha nie zmieniła i raczej nie ma szans zmienić wyniku wyborów, ani doprowadzić do ich powtórzenia, jednak społeczne szkody przez nią uczynione odczuwać będziemy jeszcze długo.

Niemcy: 20-latek zaatakował podróżnych młotkiem Wiadomości
Niemcy: 20-latek zaatakował podróżnych młotkiem

Cztery osoby zostało lekko ranne w czwartek w wyniku ataku mężczyzny z młotkiem w dalekobieżnym pociągu w Bawarii w Niemczech - poinformowała miejscowa policja. Napastnik został aresztowany.

Nowy selekcjoner reprezentacji Polski. Znane nazwisko wraca do gry Wiadomości
Nowy selekcjoner reprezentacji Polski. Znane nazwisko wraca do gry

Powrót Adama Nawałki na stanowisko selekcjonera reprezentacji Polski jeszcze niedawno wydawał się mało realny. Dziś jednak ten scenariusz staje się coraz bardziej prawdopodobny. Jak ujawnił Roman Kołtoń w swoim programie „Prawda Futbolu”, były trener kadry jest gotów ponownie objąć stanowisko – choćby tymczasowo.

 Straż Graniczna wydała komunikat. Ważne informacje dla mieszkańców pogranicza Wiadomości
Straż Graniczna wydała komunikat. Ważne informacje dla mieszkańców pogranicza

Mieszkańcy pracujący po niemieckiej stronie granicy mogą być spokojni, kontrole na granicy będą wyrywkowe, nie będzie to kontrola 100 procent osób – powiedział PAP por. Paweł Biskupik, rzecznik prasowy Komendanta Nadodrzańskiego Oddziału Straży Granicznej.

Mam problem. Artur Barciś zwrócił się do fanów Wiadomości
"Mam problem". Artur Barciś zwrócił się do fanów

Znany polski aktor Artur Barciś, niespodziewanie zwrócił się do fanów za pośrednictwem swojego profilu na Facebooku. W krótkim, ale szczerym wpisie wyjaśnił, dlaczego nie jest w stanie odpowiedzieć każdemu, kto zaprasza go do znajomych.

REKLAMA

Odrodzony Wałbrzych daje przykład dialogu społecznego

Wałbrzych jest miastem szczególnie dotkniętym terapią szokową lat 90-tych i dezindustrializacją jaka przetoczyła się przez transformowaną Polskę. Padł ofiarą swoistego braku dialogu społecznego. Dziś po wielu perturbacjach staje się papierkiem lakmusowym pionierskiego projektu wdrażania trójstronnego dialogu społecznego na poziomie lokalnym.
Sygnatariusze porozumienia w Wałbrzychu Odrodzony Wałbrzych daje przykład dialogu społecznego
Sygnatariusze porozumienia w Wałbrzychu / fot. Konrad Wernicki

11 grudnia 2023 r. na terenie dawnej Kopalni Węgla Kamiennego “Julia”, które dziś nosi nazwę “Stara Kopalnia Centrum Nauki i Sztuki” i jest nowoczesną wizytówką Wałbrzycha, odbyła się konferencja podczas której podpisano porozumienie dotyczące wzmocnienia standardów współpracy i dialogu społecznego. Sygnatariuszami umowy zostały trzy strony: Samorząd jako pracodawca pośredni, pracodawcy podlegający pod samorząd oraz związki zawodowe działające przy zakładach pracy owych pracodawców. Do trójstronnej współpracy zobowiązały się: Wałbrzyskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o.; Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej; Miejski Zarząd Budynków Sp. z o.o. oraz Zakład Aktywności Zawodowej “Victoria” w Wałbrzychu.

Porozumienie, choć na pierwszy rzut oka może wydawać się ogólnikowe, jest tak naprawdę nowatorską jak na polskie standardy próbą uformowania i podniesienia jakości codziennego dialogu i komunikacji na linii pracodawca-pracownik z rolą samorządu w tle. Projekt jest realizowany w ramach programu pilotażowego “Schematy Dialogu Społecznego dla Godnej Pracy w sektorze publicznym na poziomie samorządów II”, który został zainicjowany w Polsce przez NSZZ “Solidarność” przy wsparciu partnerów z Norwegii: EEA&Norway Grants, Innovation Norway oraz Fagforbundet - jednego z największych związków zawodowych w Norwegii.

Skandynawowie mają bogate doświadczenie i swoiste “know-how” w zakresie budowania realnego dialogu społecznego, który usprawnia codzienne życie pracowników, jak też pracodawców. Polska jako lider efektywnego wykorzystywania Funduszy Norweskich jest darzona szczególnym zainteresowaniem Norwegów. Droga jaką przebyła nasza ojczyzna, począwszy od powstania pierwszych wolnych związków zawodowych za Żelazną Kurtyną, przez transformację ustrojową, po niebywały wzrost gospodarczy i wyrugowanie bezrobocia jest dla nich inspiracją i wspaniałym przykładem rozwoju. Wałbrzych oraz cały przyległy do niego region jak w soczewce skupia w sobie te wyzwania, przed jakimi stanęła Polska w poprzednich latach. Dlatego właśnie to miasto zostało wybrane jako jedno z 4 do pilotażowego projektu wzmacniania dialogu społecznego. Dziś postgórniczy Wałbrzych może pokazać innym samorządom, jak ważne i korzystne dla społeczeństwa i biznesu jest wzajemne wsłuchiwanie się w potrzeby pracowników i pracodawców, by wspólnie wypracowywać rozwiązania usprawniające funkcjonowanie całego regionu. Bo zadowoleni pracownicy, to bardziej wydajne miejsca pracy, a to przekłada się na koniunkturę całego miasta i jego okolic. A czy może być lepsza promocja samorządu, niż dobre warunki życia i pracy?

Wałbrzych miastem dialogu

Na konferencji poprzedzającej formalne podpisanie porozumienia pierwszy zabrał głos Prezydent Miasta Wałbrzych Roman Szełemej.
- Bardzo cieszę się, że spotykamy się po prawie rocznej pracy nad programem, który realizujemy wspólnie z NSZZ “Solidarność”. Porozumienie formalizuje to, co w moim przekonaniu jest już realizowane duchem współpracy w Wałbrzychu. Nie ma u nas klimatu antagonizowania pracodawców z organizacjami związkowymi jeśli chodzi o sektor publiczny, który reprezentuje w dużej mierze samorząd. Przez ostatnie kilkanaście lat nie było u nas sporu ani konfliktu, który nie byłby przepracowany w duchu dialogu i rozmowy. Oczywiście są postulaty pracowników i odnoszenie się do nich przez pracodawców, ale w ramach tego nie dochodzi do sytuacji w której trudno byłoby się porozumieć.
Jestem członkiem “Solidarności” i jego ideały były są i będą mi zawsze bliskie. Jednym z tych ideałów jest solidaryzm. Ci, którym się powiodło powinni w jakimś sensie brać odpowiedzialność, pomagać i dzielić się z tymi, którym się w życiu nie powiodło. W Wałbrzychu staramy się tę zasadę solidaryzmu realizować.

Następnie głos zabrał Kazimierz Kimso, przewodniczący Regionu Dolny Śląsk NSZZ “Solidarność”, wielki orędownik dialogu społecznego:
- Dziś mówimy o bardzo ważnej sprawie: o ukierunkowaniu dialogu instytucjonalnego, bo przy udziale miasta, które jest współtwórcą porozumienia, które nadaje ramy i wskazówki do tego, by w zakładach pracy, których miasto jest właścicielem, dialog odbywał się z poszanowaniem stron. Często słyszymy słowo “dialog” jako hasło, ale z realnym dialogiem bywa różnie, także w samorządach. Nie jest rzeczą powszechną, by taki dialog trójstronny odbywał się we wszystkich zakładach pracy. Jako “Solidarność” mamy różne doświadczenia, także negatywne, dlatego to co się dzieje w Wałbrzychu, który jest miejscem gdzie, tak jak mówił Pan Prezydent, udaje się taki dialog prowadzić mimo wielu trudnych spraw. Wielokrotnie udawało nam się znaleźć dobre rozwiązania, które były satysfakcjonujące dla miasta, jak i dla strony społecznej. Nie bez kozery to Wałbrzych został wskazany do zawarcia takiego porozumienia w ramach inicjatywy NSZZ “Solidarność” - właśnie ze względu na to, że klimat do rozmów jest tutaj bardzo dobry.

Treść porozumienia

W ramach zawartego porozumienia pracodawcy oraz związki zawodowe zobowiązują się do współpracy na zasadach partnerstwa, podejmowania wspólnych decyzji mających na celu ochronę pracowników, jak i interesu pracodawców oraz inicjowania wspólnych działań na rzecz promowania miasta.
Organizacje związkowe wysuwając swoje postulaty mają mieć na względzie sytuację finansową pracodawcy oraz możliwości budżetowe samorządu, natomiast pracodawcy mają uwzględniać sytuację ekonomiczną pracowników.

Na wniosek organizacji związkowej pracodawcy będą mieli obowiązek udzielenia odpowiedzi nt. sytuacji finansowej firmy, jej strategii rozwoju, planów na przyszłość i kwestii dotyczących struktury zatrudnienia oraz dostępnych środków na pensje.

Pracodawcy zobowiązują się także, że będą umożliwiać transparentną komunikację związków z pracownikami poprzez eksponowanie ich symboli i materiałów informacyjnych na terenie zakładów pracy.

Warte podkreślenia jest, że strony zobowiązują się do odbywania spotkań informacyjnych w umówionych terminach, na których będą na bieżąco omawiać aktualne sprawy i wyzwania.

Promować związki zawodowe

Na koniec Sławomir Bielakiewicz, koordynator projektu i przedstawiciel związków zawodowych biorących udział w procesie, któremu udało się wypracować wspólnymi siłami treść porozumienia odpowiadającą wszystkim trzem stronom, udzielił krótkiego komentarza dla “Tygodnika Solidarność”:

- To porozumienie jest bardzo potrzebne dla części organizacji związkowych, bo jest to sformalizowanie dialogu, który na przestrzeni lat został wypracowany. Natomiast dla części organizacji związkowych jest to swego rodzaju kierunkowskaz, bo są młodymi związkami, powstałymi na przestrzeni dwóch ostatnich lat.
Chcemy by zawarte porozumienie zachęciło pracowników, dla których urząd miasta jest pracodawcą pośrednim, do zorganizowania się w organizacje związkowe. Niestety w tych spółkach jest bardzo małe uzwiązkowienie, zaledwie kilkuprocentowe.
Wielu pracowników postrzega zrzeszenie się w związek zawodowy jako wystąpienie przeciwko pracodawcy. Takie oficjalne porozumienie sygnowane przez prezydenta miasta i szefów dużych spółek miejskich jest wyraźnym sygnałem, że wcale tak nie jest, że to nie jest nic negatywnego

- podsumował wydarzenie i projekt Sławomir Bielakiewicz, zastępcza przewodniczącego Regionu Dolny Śląsk NSZZ “Solidarność”.

Program “Schematy Dialogu Społecznego dla Godnej Pracy w sektorze publicznym na poziomie samorządów II” - kontekst.

Projekty pilotażowe całego programu polegają na podpisaniu trójstronnych porozumień pomiędzy związkami zawodowymi, samorządem oraz pracodawcami podległymi pod samorząd. Dokumenty w sposób ramowy zobowiązują sygnatariuszy do zawierania Układów Zbiorowych Pracy oraz regulują wiele spraw związanych z codzienną komunikacją na linii pracodawca - pracownik.
W pierwszej rundzie pilotażu wyłoniono dwa miasta: Jaworzno i Płock. Organizatorzy projektu spotkali się z uwagami, że oba te miasta niekoniecznie odzwierciedlają obraz typowego miasta w Polsce z uwagi na duże podmioty państwowe w nich prosperujące (Grupa ORLEN w Płocku oraz kopalnia z elektrownią w Jaworznie). Dlatego do drugiego etapu zgłoszono Wałbrzych - miasto, które niezwykle boleśnie przeszło terapię szokową lat 90-tych - oraz Piotrków Trybunalski jako typowe średnie miasta.



 

Polecane
Emerytury
Stażowe