Insulina – odkrycie na wagę życia

Trudno wyobrazić sobie ból i rozpacz rodziców, których dzieci przebywające w kanadyjskim szpitalu Uniwersytetu w Toronto umierały z powodu powikłań cukrzycy – choroby do stycznia 1922 roku nieuleczalnej. Nagle stał się cud. Do sali pełnej umierających dzieci, już w stanie śpiączki cukrzycowej, wszedł dr Frederick Banting z zespołem naukowców, którzy podali pacjentom nowy eksperymentalny lek – insulinę. Na oczach zdumionych rodziców dzieci zaczęły ożywać. Ocknęły się wszystkie.
Kubek. Kostki cukru. Ilustracja poglądowa Insulina – odkrycie na wagę życia
Kubek. Kostki cukru. Ilustracja poglądowa / pixabay.com

Dziś leczenie cukrzycy uważamy za normalne, ale 100 lat temu wydawało się to niemożliwe. Popularną metodą leczenia pacjentów z cukrzycą była głodówka, ze szczególnym ograniczeniem, a wręcz eliminacją węglowodanów. Już w starożytności zmagali się z chorobą Egipcjanie, stosując dietę złożoną z piwa, owoców, miodu i nasion. Z kolei Grecy pili rozwodnione wino, a na ból zażywali opium i mandragorę.

Odkrycie na wagę życia

Badacze poszukiwali przyczyn choroby od dawna. W 1889 roku naukowiec niemiecki polskiego pochodzenia Oskar Minkowski wraz z Josephem von Meringiem udowodnili, że trzustka jest miejscem wytwarzania „substancji trzustkowych” – insuliny. Jej identyfikacji dokonali 14 listopada 1921 roku dr Frederick Banting, chirurg, ortopeda, oraz student medycyny Charles Best, którzy pracowali w laboratorium kierowanym przez Jamesa Richarda Macleoda na Uniwersytecie w Toronto. To jedno z największych odkryć medycznych XX wieku. Insulina do dziś pozostaje jedyną skuteczną terapią dla osób z cukrzycą typu 1, ratując miliony ludzi na całym świecie. Już w 1923 roku insulina stała się dostępna na rynku, a jej wynalazcy w tym samym roku dostali Nagrodę Nobla. Niestety komisja noblowska przyznała ją Frederickowi Bantingowi oraz Jamesowi Richardowi Macleodowi, pomijając Charlesa Besta. Banting, uznając ten werdykt za krzywdzący dla studenta, podzielił się z nim swoją nagrodą.

Tajemniczy hormon

Odkryty hormon nazwano insuliną, od łacińskiego wyrazu „insula” oznaczającego wyspę. Wytwarzają go bowiem wysepki Langerhansa – a dokładniej komórki beta trzustki – w celu regulacji ilości glukozy we krwi. Insulina odgrywa istotną rolę w metabolizmie węglowodanów, białek i tłuszczów. Dzięki niej energia ze spożytych pokarmów transportowana jest z krwi do wnętrza komórek. Tak następuje obniżenie poziomu cukru we krwi, a komórki są odpowiednio odżywione. Kiedy insuliny jest za mało lub nie działa w sposób prawidłowy, diagnozowana jest cukrzyca i konieczne staje się codzienne podanie insuliny z zewnątrz. Choroba nieleczona przechodzi w fazę przewlekłą, przyczyniającą się do uszkodzenia wielu narządów: nerek, serca, naczyń krwionośnych, układu nerwowego i oczu.
Współcześnie na skalę przemysłową hormon powstaje dzięki wszczepieniu genu ludzkiej insuliny pałeczkom okrężnicy. Hodowane bakterie syntetyzują ludzką insulinę, która po oczyszczeniu podawana jest jako lek.


Globalny problem społeczny

Cukrzyca stanowi narastający problem o skali globalnej. Na świecie na cukrzycę choruje już około 420 milionów osób, w Polsce – blisko 3 miliony. Szacuje się, że nawet milion Polaków (są badania, że nawet 1,7 mln osób) nie wie, że choruje na cukrzycę. Może ona przez wiele lat rozwijać się w utajeniu, nie dając początkowo żadnych charakterystycznych objawów. Dlatego warto regularnie monitorować poziom glukozy we krwi. To proste badanie może uratować przed rozwojem cukrzycy i jej powikłań dzięki szybkiemu wdrożeniu odpowiednich terapii. Ogromne znaczenie ma również edukacja diabetologiczna na temat zdrowej diety i aktywności fizycznej.

Celem leczenia cukrzycy jest utrzymywanie prawidłowego poziomu cukru (glukozy) we krwi. Hiperglikemia, czyli zbyt wysoki poziom glukozy we krwi, nie jest obojętny dla organizmu, a jeżeli występuje często, może skutkować rozwojem przewlekłych powikłań. Do najczęstszych należą: nefropatia, choroba wieńcowa oraz niewydolność serca. Utrzymująca się hiperglikemia prowadzi między innymi do uszkodzenia nerwów obwodowych i do rozwoju zmian miażdżycowych w naczyniach krwionośnych. Na bazie tych powikłań może rozwinąć się stopa cukrzycowa – schorzenie skutkujące niekiedy koniecznością amputacji kończyny. Co roku z powodu cukrzycy i związanych z nią powikłań umiera w Polsce ponad 30 tysięcy osób.

Rodzaje cukrzycy

Wyróżnia się dwa typy choroby, choć może też pojawić się okresowo lub jako powikłanie innych schorzeń. Cukrzyca typu 1 charakteryzuje się niedoborem insuliny. Chory – diabetyk  – wymaga leczenia hormonem. Insulinę podaje się podskórnie – w warstwę tkanki tłuszczowej leżącą tuż pod skórą. Tkanka tłuszczowa jest mniej wrażliwa na uszkodzenia niż mięśnie, a podskórne wstrzyknięcia są mniej bolesne niż domięśniowe. Ponadto tempo wchłaniania się insuliny z tkanki tłuszczowej do krwiobiegu jest wolniejsze. W cukrzycy typu 2 zaburzone jest działanie lub wydzielanie insuliny. Osoba chora musi stosować odpowiednią dietę i przyjmować lekarstwa. Niefarmakologiczne leczenie cukrzycy typu 2 polega na całkowitej, często drastycznej przebudowie stylu życia. Zmiana diety i podjęcie systematycznej aktywności fizycznej służą przede wszystkim redukcji masy ciała, a pośrednio również przywróceniu prawidłowych procesów biochemicznych w organizmie. Niesłusznie ten typ cukrzycy uważa się za chorobę osób starszych. Dotyka najczęściej osób starszych, które cierpią na nadwagę, jednak warto dodać, że jej przyczyną, oprócz złej diety, jest nadmiar stresu i brak aktywności fizycznej. Osoby chore na ten rodzaj cukrzycy mają normalny lub nadmierny poziom insuliny we krwi.
U kobiet w ciąży, czyli w okresie ogromnej burzy hormonalnej, może wystąpić cukrzyca ciążowa. Po urodzenia dziecka podwyższony poziom glukozy wraca do normy. Inne rodzaje cukrzycy występują w przebiegu różnych chorób lub wynikają z uwarunkowań genetycznych. Niestety cukrzyca dotyka ludzi w każdym wieku, nawet niemowlęcym. Każdy niepokojący symptom należy skonsultować z lekarzem.


Nie wolno lekceważyć tych objawów

Do najczęstszych objawów związanych z rozwojem cukrzycy należą: nadmierne pragnienie, suchość w ustach, zwiększony apetyt przy nierosnącej masie ciała, częste oddawanie moczu, zaburzenia lipidowe, zakażenia grzybicze i drożdżakowe, ciągłe przemęczenie, rozdrażnienie i nerwowość. Mogą pojawić się problemy ze wzrokiem i słuchem. Zmienia się też wygląd skóry – staje się sucha, łuszczy się, a u mężczyzn zanika owłosienie na łydkach. Gdy cukrzyca uszkodzi naczynia tętnicze nóg, stopniowo zarastają one blaszką miażdżycową, przez co żyły stają się mniej elastyczne. O tym, że choroba postępuje, świadczą nocne bolesne skurcze, mrowienie i kłucie. Wszystkie te objawy są wskazaniem do jak najszybszego kontaktu z lekarzem.

Nieleczona przewlekła cukrzyca skraca życie o kilkanaście lat. Nie można jak na razie wyleczyć się z niej, ale można ją kontrolować. Niektórym osobom z cukrzycą typu 2 udaje się też cofnąć swój stan do punktu, w którym nie potrzebują leków lub lepiej radzą sobie z chorobą. Remisja jest możliwa dzięki wprowadzeniu w życie zalecanych zmian. Dla zdyscyplinowanych diabetyków cukrzyca obecnie nie stanowi przeszkody w prowadzeniu dobrej jakości życia, w tym także w realizowaniu pasji sportowych, o czym świadczą sukcesy wioślarza Michała Jelińskiego – złotego medalisty igrzysk olimpijskich, oraz Dominiki Sacharuk – wielokrotnej mistrzyni Polski w podnoszeniu ciężarów.


Ewa Banaszkiewicz

 

 

 


 

POLECANE
Ultimatum Donalda Trumpa ws. Ukrainy. Jest odpowiedź Kremla z ostatniej chwili
Ultimatum Donalda Trumpa ws. Ukrainy. Jest odpowiedź Kremla

Będziemy kontynuować tzw. „operacje specjalną” w Ukrainie, ale chcemy też uczestniczyć w procesie pokojowym, aby doprowadzić ten konflikt do końca – oznajmił we wtorek rzecznik Kremla Dmitrij Pieskow na codziennej konferencji prasowej.

Cyberatak sparaliżował loty w Rosji. Hakerzy przygotowywali się od roku Wiadomości
Cyberatak sparaliżował loty w Rosji. Hakerzy przygotowywali się od roku

We wtorek rosyjskie media poinformowały o poważnych zakłóceniach w działalności największych linii lotniczych w kraju - Aerofłotu. Jak podała agencja Reutera, powołując się na lokalne źródła, ponad 50 lotów zostało odwołanych w ciągu jednego dnia. To efekt cyberataku, który miał miejsce dzień wcześniej.

Komunikat dla mieszkańców i turystów w Krakowie z ostatniej chwili
Komunikat dla mieszkańców i turystów w Krakowie

Kraków Airport rozpoczyna nowy etap rozbudowy. Podpisano umowę z firmą Mostostal Warszawa SA na adaptację dawnego terminala cargo. Obiekt zostanie przekształcony w tymczasową strefę oczekiwania dla pasażerów lotów poza strefą Schengen – tzw. Pre-Boarding Zone Non-Schengen (PBZ). Wartość inwestycji to 28,6 mln zł brutto.

Niemcy: Katastrofa śmigłowca Bundeswehry. Trwa akcja ratunkowa z ostatniej chwili
Niemcy: Katastrofa śmigłowca Bundeswehry. Trwa akcja ratunkowa

We wtorek przed południem doszło do katastrofy wojskowego śmigłowca Bundeswehry w pobliżu miejscowości Grimma, niedaleko Lipska. Maszyna spadła do rzeki Mulde. Trwa akcja ratunkowa.

NASK wydał komunikat. Oszuści podszywają się pod PGNiG pilne
NASK wydał komunikat. Oszuści podszywają się pod PGNiG

Zespół CSIRT NASK, zajmujący się reagowaniem na incydenty związane z bezpieczeństwem w sieci, wydał we wtorek ostrzeżenie dla użytkowników internetu. Eksperci alarmują o nowej fali oszustw, których celem jest wyłudzenie danych osobowych i finansowych poprzez podszywanie się pod znaną spółkę energetyczną – PGNiG.

Niemcy potrzebują żołnierzy, ale jest jeden kłopot tylko u nas
Niemcy potrzebują żołnierzy, ale jest jeden kłopot

Federalne Ministerstwo Obrony (BMVg) zdecydowało się na wprowadzenie w Niemczech tzn. szwedzkiego modelu poboru. Wszyscy młodzi Niemcy,, muszą wypełnić obowiązkowy kwestionariusz po ukończeniu 18 roku życia. Rejestruje on informacje o zdrowiu, sprawności fizycznej, zainteresowaniach i motywacji do służby wojskowej lub cywilnej.

Jarosław Kaczyński: 11 października wielka manifestacja przeciw nielegalnej imigracji z ostatniej chwili
Jarosław Kaczyński: 11 października wielka manifestacja przeciw nielegalnej imigracji

Jarosław Kaczyński zapowiedział we wtorek manifestację, która odbędzie się 11 października w Warszawie. Będzie to protest przeciwko nielegalnej imigracji do Polski. - Chcemy podjąć działania, które będą zmierzały do przekonania władzy do tego, żeby zamiast ośrodków dla imigrantów, zaczęła się czynnie przeciwstawiać temu, co przygotowują Niemcy i Bruksela - powiedział prezes PiS podczas konferencji prasowej. 

W Europie rośnie liczba aresztowań nastoletnich dżihadystów. W Hiszpanii padł rekord pilne
W Europie rośnie liczba aresztowań nastoletnich dżihadystów. W Hiszpanii padł rekord

W Hiszpanii obserwuje się niepokojący wzrost radykalizacji wśród niepełnoletnich. Jak poinformował w poniedziałek dziennik „ABC”, tylko w ciągu pierwszych miesięcy 2024 roku aresztowano więcej nieletnich podejrzanych o związki z dżihadyzmem niż w całym okresie od 2017 do 2023 roku.

Wibrioza w Polsce, a nie cholera. Na czym polega różnica? z ostatniej chwili
Wibrioza w Polsce, a nie cholera. Na czym polega różnica?

W lipcu wykryto dwa przypadki Vibrio cholerae w Polsce, bakterii, która może, ale nie musi, wytwarzać toksynę choleryczną. W obu przypadkach wykluczono wystąpienie cholery – zdiagnozowano wibriozę.

Ulubienica. Kim jest wschodząca gwiazda TVN? gorące
"Ulubienica". Kim jest wschodząca gwiazda TVN?

Mówi się, że to ona jest nową ulubienicą dyrektor programowej TVN Lidii Kazen. Idzie przez programy stacji jak burza, teraz jest faworytka do objęcia prowadzenia w kolejnym flagowym projekcie stacji.

REKLAMA

Insulina – odkrycie na wagę życia

Trudno wyobrazić sobie ból i rozpacz rodziców, których dzieci przebywające w kanadyjskim szpitalu Uniwersytetu w Toronto umierały z powodu powikłań cukrzycy – choroby do stycznia 1922 roku nieuleczalnej. Nagle stał się cud. Do sali pełnej umierających dzieci, już w stanie śpiączki cukrzycowej, wszedł dr Frederick Banting z zespołem naukowców, którzy podali pacjentom nowy eksperymentalny lek – insulinę. Na oczach zdumionych rodziców dzieci zaczęły ożywać. Ocknęły się wszystkie.
Kubek. Kostki cukru. Ilustracja poglądowa Insulina – odkrycie na wagę życia
Kubek. Kostki cukru. Ilustracja poglądowa / pixabay.com

Dziś leczenie cukrzycy uważamy za normalne, ale 100 lat temu wydawało się to niemożliwe. Popularną metodą leczenia pacjentów z cukrzycą była głodówka, ze szczególnym ograniczeniem, a wręcz eliminacją węglowodanów. Już w starożytności zmagali się z chorobą Egipcjanie, stosując dietę złożoną z piwa, owoców, miodu i nasion. Z kolei Grecy pili rozwodnione wino, a na ból zażywali opium i mandragorę.

Odkrycie na wagę życia

Badacze poszukiwali przyczyn choroby od dawna. W 1889 roku naukowiec niemiecki polskiego pochodzenia Oskar Minkowski wraz z Josephem von Meringiem udowodnili, że trzustka jest miejscem wytwarzania „substancji trzustkowych” – insuliny. Jej identyfikacji dokonali 14 listopada 1921 roku dr Frederick Banting, chirurg, ortopeda, oraz student medycyny Charles Best, którzy pracowali w laboratorium kierowanym przez Jamesa Richarda Macleoda na Uniwersytecie w Toronto. To jedno z największych odkryć medycznych XX wieku. Insulina do dziś pozostaje jedyną skuteczną terapią dla osób z cukrzycą typu 1, ratując miliony ludzi na całym świecie. Już w 1923 roku insulina stała się dostępna na rynku, a jej wynalazcy w tym samym roku dostali Nagrodę Nobla. Niestety komisja noblowska przyznała ją Frederickowi Bantingowi oraz Jamesowi Richardowi Macleodowi, pomijając Charlesa Besta. Banting, uznając ten werdykt za krzywdzący dla studenta, podzielił się z nim swoją nagrodą.

Tajemniczy hormon

Odkryty hormon nazwano insuliną, od łacińskiego wyrazu „insula” oznaczającego wyspę. Wytwarzają go bowiem wysepki Langerhansa – a dokładniej komórki beta trzustki – w celu regulacji ilości glukozy we krwi. Insulina odgrywa istotną rolę w metabolizmie węglowodanów, białek i tłuszczów. Dzięki niej energia ze spożytych pokarmów transportowana jest z krwi do wnętrza komórek. Tak następuje obniżenie poziomu cukru we krwi, a komórki są odpowiednio odżywione. Kiedy insuliny jest za mało lub nie działa w sposób prawidłowy, diagnozowana jest cukrzyca i konieczne staje się codzienne podanie insuliny z zewnątrz. Choroba nieleczona przechodzi w fazę przewlekłą, przyczyniającą się do uszkodzenia wielu narządów: nerek, serca, naczyń krwionośnych, układu nerwowego i oczu.
Współcześnie na skalę przemysłową hormon powstaje dzięki wszczepieniu genu ludzkiej insuliny pałeczkom okrężnicy. Hodowane bakterie syntetyzują ludzką insulinę, która po oczyszczeniu podawana jest jako lek.


Globalny problem społeczny

Cukrzyca stanowi narastający problem o skali globalnej. Na świecie na cukrzycę choruje już około 420 milionów osób, w Polsce – blisko 3 miliony. Szacuje się, że nawet milion Polaków (są badania, że nawet 1,7 mln osób) nie wie, że choruje na cukrzycę. Może ona przez wiele lat rozwijać się w utajeniu, nie dając początkowo żadnych charakterystycznych objawów. Dlatego warto regularnie monitorować poziom glukozy we krwi. To proste badanie może uratować przed rozwojem cukrzycy i jej powikłań dzięki szybkiemu wdrożeniu odpowiednich terapii. Ogromne znaczenie ma również edukacja diabetologiczna na temat zdrowej diety i aktywności fizycznej.

Celem leczenia cukrzycy jest utrzymywanie prawidłowego poziomu cukru (glukozy) we krwi. Hiperglikemia, czyli zbyt wysoki poziom glukozy we krwi, nie jest obojętny dla organizmu, a jeżeli występuje często, może skutkować rozwojem przewlekłych powikłań. Do najczęstszych należą: nefropatia, choroba wieńcowa oraz niewydolność serca. Utrzymująca się hiperglikemia prowadzi między innymi do uszkodzenia nerwów obwodowych i do rozwoju zmian miażdżycowych w naczyniach krwionośnych. Na bazie tych powikłań może rozwinąć się stopa cukrzycowa – schorzenie skutkujące niekiedy koniecznością amputacji kończyny. Co roku z powodu cukrzycy i związanych z nią powikłań umiera w Polsce ponad 30 tysięcy osób.

Rodzaje cukrzycy

Wyróżnia się dwa typy choroby, choć może też pojawić się okresowo lub jako powikłanie innych schorzeń. Cukrzyca typu 1 charakteryzuje się niedoborem insuliny. Chory – diabetyk  – wymaga leczenia hormonem. Insulinę podaje się podskórnie – w warstwę tkanki tłuszczowej leżącą tuż pod skórą. Tkanka tłuszczowa jest mniej wrażliwa na uszkodzenia niż mięśnie, a podskórne wstrzyknięcia są mniej bolesne niż domięśniowe. Ponadto tempo wchłaniania się insuliny z tkanki tłuszczowej do krwiobiegu jest wolniejsze. W cukrzycy typu 2 zaburzone jest działanie lub wydzielanie insuliny. Osoba chora musi stosować odpowiednią dietę i przyjmować lekarstwa. Niefarmakologiczne leczenie cukrzycy typu 2 polega na całkowitej, często drastycznej przebudowie stylu życia. Zmiana diety i podjęcie systematycznej aktywności fizycznej służą przede wszystkim redukcji masy ciała, a pośrednio również przywróceniu prawidłowych procesów biochemicznych w organizmie. Niesłusznie ten typ cukrzycy uważa się za chorobę osób starszych. Dotyka najczęściej osób starszych, które cierpią na nadwagę, jednak warto dodać, że jej przyczyną, oprócz złej diety, jest nadmiar stresu i brak aktywności fizycznej. Osoby chore na ten rodzaj cukrzycy mają normalny lub nadmierny poziom insuliny we krwi.
U kobiet w ciąży, czyli w okresie ogromnej burzy hormonalnej, może wystąpić cukrzyca ciążowa. Po urodzenia dziecka podwyższony poziom glukozy wraca do normy. Inne rodzaje cukrzycy występują w przebiegu różnych chorób lub wynikają z uwarunkowań genetycznych. Niestety cukrzyca dotyka ludzi w każdym wieku, nawet niemowlęcym. Każdy niepokojący symptom należy skonsultować z lekarzem.


Nie wolno lekceważyć tych objawów

Do najczęstszych objawów związanych z rozwojem cukrzycy należą: nadmierne pragnienie, suchość w ustach, zwiększony apetyt przy nierosnącej masie ciała, częste oddawanie moczu, zaburzenia lipidowe, zakażenia grzybicze i drożdżakowe, ciągłe przemęczenie, rozdrażnienie i nerwowość. Mogą pojawić się problemy ze wzrokiem i słuchem. Zmienia się też wygląd skóry – staje się sucha, łuszczy się, a u mężczyzn zanika owłosienie na łydkach. Gdy cukrzyca uszkodzi naczynia tętnicze nóg, stopniowo zarastają one blaszką miażdżycową, przez co żyły stają się mniej elastyczne. O tym, że choroba postępuje, świadczą nocne bolesne skurcze, mrowienie i kłucie. Wszystkie te objawy są wskazaniem do jak najszybszego kontaktu z lekarzem.

Nieleczona przewlekła cukrzyca skraca życie o kilkanaście lat. Nie można jak na razie wyleczyć się z niej, ale można ją kontrolować. Niektórym osobom z cukrzycą typu 2 udaje się też cofnąć swój stan do punktu, w którym nie potrzebują leków lub lepiej radzą sobie z chorobą. Remisja jest możliwa dzięki wprowadzeniu w życie zalecanych zmian. Dla zdyscyplinowanych diabetyków cukrzyca obecnie nie stanowi przeszkody w prowadzeniu dobrej jakości życia, w tym także w realizowaniu pasji sportowych, o czym świadczą sukcesy wioślarza Michała Jelińskiego – złotego medalisty igrzysk olimpijskich, oraz Dominiki Sacharuk – wielokrotnej mistrzyni Polski w podnoszeniu ciężarów.


Ewa Banaszkiewicz

 

 

 



 

Polecane
Emerytury
Stażowe