Coś takiego wyrosło Ci w ogrodzie? Uwaga, te rośliny są niebezpieczne

Lista roślin trujących, z którymi stykamy się w przydomowych ogrodach, jest bardzo długa. Część z nich to zamorscy najeźdźcy, przybyli do nas z odległych kontynentów: Afryki, obu Ameryk czy Azji, ale są również rdzenni mieszkańcy naszej strefy klimatycznej, dobrze znani naszym przodkom.
Tojad mocny Coś takiego wyrosło Ci w ogrodzie? Uwaga, te rośliny są niebezpieczne
Tojad mocny / Wikipedia domena publiczna

Niektóre rośliny zawierają substancje toksyczne dla ludzi i zwierząt tylko w niektórych swoich częściach: kwiatach, owocach czy korzeniach, inne – w całym organizmie. Tak w procesie ewolucji rośliny uzbroiły się przed zjadaniem przez zwierzęta roślinożerne, ale także przed pasożytami i chorobami. Trucizny, na przykład alkaloidy i glikozydy, to obok kolców czy włosków parzących najbardziej skuteczne metody odstraszania potencjalnych konsumentów. Wiele z tych niebezpiecznych roślin można rozpoznać po nieprzyjemnym zapachu lub ostrym, piekącym smaku. Zwierzęta, zwłaszcza dzikie, na ogół je znają i omijają – jednak nie zawsze. Ludzie nauczyli się tego doświadczalnie; z czasem zbadali chemiczny skład większości znanych roślin oraz ich oddziaływanie na ludzi i zwierzęta. Tak powstała długa lista niebezpiecznych roślin, choć jak twierdzą naukowcy, nie jest ona jeszcze wyczerpana.

Jest grupa roślin, które tracą swe własności trujące po wysuszeniu albo po obróbce termicznej, ale są i takie, w których zawartość toksycznych substancji nie ulega zmianie. Jej ilość może zależeć od pory roku, czego przykładem jest chętnie uprawiany w ogrodach zimowit jesienny – jego trująca moc największa jest wiosną. Dużo zależy też od stopnia nasłonecznienia, składu gleby i wilgotności. Nawet rośliny słabo trujące mogą spowodować ciężkie zatrucie, a nawet śmierć, gdy zostały spożyte w większych ilościach. Różna jest też wrażliwość zwierząt na te same trucizny, na przykład cis pospolity jest znacznie bardziej trujący dla koni niż dla innych zwierząt. Wiele roślin trujących jest wykorzystywanych w medycynie – wszystko zależy od dawki i od sposobu ich użycia. Nawet niektóre rośliny uprawiane dla celów spożywczych są trujące (szczególnie przyprawowe), gdy zostaną wykorzystane w niewłaściwy sposób lub w nadmiernych ilościach. Niektóre można zjadać, gdy są młode, inne – gdy są dojrzałe. Wiedza na ich temat może uratować nam życie.

Źródło oleju rycynowego

Powszechnie znany z ogrodów przydomowych i parków rącznik pospolity (Ricinus communis) uznawany jest za najbardziej trującą roślinę świata. Atrakcyjny i łatwy w uprawie przybysz z Afryki wyróżnia się okazałymi liśćmi i egzotycznym wyglądem. Dorastający do 2 m wysokości w naszym klimacie uprawiany jest jako roślina jednoroczna, z nasion. Od lipca do października pojawiają się na nim intrygujące czerwone kwiatostany. Owocem jest kolczasta torebka skrywająca lśniące nasiona, które zawierają toksyczną albuminę, białka, substancje śluzowe i liczne enzymy, ale przede wszystkim – bo w ponad połowie masy – olej rycynowy. Wyciska się go z nasion na zimno i gotuje z wodą w celu usunięcia trującej rycyny. Lepki olej używany był już w starożytności, a współcześnie jako smar do maszyn przemysłowych i okrętowych.

Od dawna używany był przede wszystkim w kosmetyce, jako składnik lotionów do twarzy czy płynnej brylantyny, pomagał w pielęgnacji suchej cery. Ponadto olej rycynowy, drażniący błonę śluzową jelita cienkiego i pobudzający jego perystaltykę, jest powszechnie znanym środkiem przeczyszczającym. Jednak cała roślina, a zwłaszcza nasiona, jest bardo trująca. Już zjedzenie kilku nasion powoduje silne zatrucie, biegunkę, wymioty, a powyżej 10 ziarenek może spowodować zgon. Dlatego nie warto sadzić tej rośliny w ogrodzie, do którego dostęp mają dzieci.

Toksyczne piękności w ogrodzie

Trujące są dobrze znane kwitnące wiosną rośliny cebulowe – hiacynt, narcyz, tulipan, a nawet niewinnie wyglądająca śnieżyczka przebiśnieg. Wszystkie części tych roślin są toksyczne, a najbardziej cebule. Trujące są również piękne piwonie, okazałe serduszka i wspomniane zimowity. Uważajmy na tak modne naparstnice i miłki wiosenne. Wszystkie części pachnącej konwalii zawierają toksyny, a najwięcej czerwone owoce. Do najbardziej trujących roślin ogrodowych należy tojad mocny. Wielu ogrodników bardzo ceni sobie jego ciemnoniebieskie kwiaty, jednak nawet najsłabszy kontakt z rośliną powoduje wydzielanie się trucizny. A ta zabija po spożyciu fragmentu tojadu już w ciągu godziny! Równie groźny jest wystawiany na okres letni z zimowych przechowalni różowo kwitnący krzew – oleander, którego wszystkie części zawierają trujące składniki. Podobnie jest z imponującą brugmansją, której charakterystyczne kwiaty przydały jej nazwę „anielskie trąby”. Kolejni złoczyńcy to pięknie zwisający wiosną deszczem kwiatów złotokap, a także bieluń, kiedyś uważany za odmianę brugmansji. Ten ostatni egzotyczny przybysz zadomowił się w Polsce na dobre. Ze względu na jego narkotyczne i trujące własności dawniej nazywano go także czarcim zielem, diabelskim zielem i trąbą anioła.

Królowe ogrodów – lilie prawdziwe z gatunków Lilium lub Hemerocallis, takie jak na przykład lilia tygrysia, lilia długokwiatowa, lilia wspaniała są silnie trujące. Nawet niewielka ilość płatków, pyłek lub wypicie wody po kwiatach powoduje ciężki uszczerbek na zdrowiu lub nawet śmierć. Przywrócona po latach do ogrodniczych łask hortensja nieładnie odwdzięcza się za opiekę; wszystkie jej części, a w szczególności pąki kwiatowe, zawierają glikozydy cyjanogeniczne, których spożycie powoduje bóle żołądka, wymioty, nudności i biegunkę oraz bóle głowy. Nawet tak lubiana lawenda, choć o niskiej toksyczności, może wywołać wymioty. Toksyczne właściwości cisów są dość powszechnie znane, ale bardzo groźny jest również stosowany na żywopłoty ligustr i bukszpan.

Nieproszeni goście zza płotu

Szalej jadowity (Cicuta virosa L.), zwany również pietruszycą czy bzduchą wodną, to wieloletnia, silnie trująca roślina należąca do rodziny selerowatych. Nazywany również cykutą, znany jest ludziom od tysięcy lat. Osławiony jako ostatni napój Sokratesa, bywał używany jako trucizna służąca do wykonywania wyroków śmierci. Naturalnie występuje na całej półkuli północnej, na glebach podmokłych, w okolicach torfowisk, na brzegach rzek, w rowach i szuwarach, skąd może przenieść się do ogrodu. Szalej jadowity wygląda stosunkowo niepozornie. Ma długą, ponadmetrową nagą łodygę, pustą w środku, która rozgałęzia się ku górze. Porastają ją pierzaste liście o brzegach ostro piłkowanych. Kwitnie od czerwca do sierpnia drobnymi białymi kwiatami zebranymi w baldachy o bardzo charakterystycznym zapachu. Określa się go często jako „mysi”, zbliżony do woni korzenia pietruszki.

Już spożycie niewielkiej ilości szaleju prowadzi do powstania silnego zatrucia, które może stanowić zagrożenie dla życia. Jego objawy pojawiają się bardzo szybko, bo już nawet po 20 minutach. Najpierw prowadzi do wystąpienia ślinotoku i pieczenia błony śluzowej jamy ustnej, następnie do nudności, skurczów mięśni, wymiotów, biegunki, utraty świadomości, drgawek i trudności w oddychaniu. Widoczne jest również poszerzenie źrenic. Szalej jadowity może powodować zatrucie także w kontakcie ze skórą, dlatego nie należy go zrywać gołymi rękami. Najczęściej do zatrucia szalejem dochodzi na skutek pomyłek, gdyż jest podobny do innych dziko rosnących gatunków selerowatych, takich jak dzika marchew czy pietruszka. W razie zatrucia należy natychmiast skontaktować się z pogotowiem ratunkowym.

Lulek czarny to nie pasternak

W Polsce „szalej” to ludowa nazwa innej rośliny śmiertelnie trującej – lulka czarnego (Hyoscyamus niger L.). Zatrucia zdarzają się przez pomylenie jej nasion z nasionami maku albo korzenia z korzeniem pasternaku lub skorzonery (wężymordu). Objawami zatrucia są halucynacje z pobudzeniem ruchowym, zaburzenia świadomości, nadmierna wesołość i napady szału. Stąd poza wspomnianą nazwą „szalej” także inne: szaleniec, szalony mak, trupie ziele (mógł prowadzić do śmierci). Mówimy, że ktoś się najadł szaleju, jeśli zachowuje się jak człowiek niepoczytalny.

Blekot udaje pietruszkę

O skutkach spożycia kolejnego truciciela – blekotu – również mówi frazeologia. „Najeść się blekotu” to określenie postradania zmysłów, ogłupienia i otumanienia. Trujący blekot pospolity (Aethusa cynapium) może zostać zjedzony przez przypadek. To chwast, który najczęściej pojawia się na polach uprawnych, zwłaszcza zbóż ozimych, kukurydzy, warzyw okopowych, ziemniaków i buraków. W ostatnim czasie coraz częściej rośnie na działkach i w ogrodach warzywnych. Ponieważ jego młode liście mogą przypominać pietruszkę, łatwo go z nią pomylić i dodać do zupy czy sałatki. Nie potrzeba wiele, by ziścił się najgorszy scenariusz. Pierwszym sposobem na pozbycie się blekotu z ogrodu jest pielenie mechaniczne – trzeba usuwać go jak najszybciej. Niestety ma długi, palowy korzeń i pozostawienie go sprawia, że roślina odrasta, więc walka z blekotem może być długa i uciążliwa. Należy usuwać rośliny, zanim zawiążą nasiona, inaczej wiatr rozniesie je po całym ogrodzie.

Co robić w przypadku zatrucia

Po spożyciu trującej części rośliny najlepiej udać się do lekarza lub na pogotowie – szczególnie z objawami odurzenia lub mdłości. Pierwszą pomocą w przypadku lekkiego zatrucia jest podanie poszkodowanemu niegazowanej wody, która rozcieńczy toksyny krążące w organizmie. W apteczce domowej warto mieć węgiel medyczny, który pomaga wydalić niektóre trucizny z organizmu.

Uważaj, co kładziesz na talerzu!

Do zatruć toksycznymi roślinami niekiedy dochodzi przez przypadek, jednak znacznie częściej mylimy je z jadalnymi. Moda na wykorzystanie różnych roślin dzikich i ogrodowych ma wiele zalet, ale trzeba nauczyć się je rozpoznawać, odróżniać jadalne od trujących. Niebezpieczne może być ozdabianie potraw roślinami, jeśli ich nie znamy. Kwiaty na talerzu wyglądają ładnie, ale musimy być pewni, że nie są toksyczne. Przystrojenie sałatki kwiatami konwalii lub tojadu może skończyć się tragicznie. Najlepiej, idąc na spacer, zabrać ze sobą atlas roślin czy skorzystać z aplikacji na telefon. I w ogóle: lepiej fotografować, niż jeść!

 

 


 

POLECANE
Trump zmusił UE do kapitulacji. Niemcy niezadowoleni tylko u nas
Trump zmusił UE do kapitulacji. Niemcy niezadowoleni

Porozumienie z UE w sprawie handlu to najnowszy sukces Donalda Trumpa. W ogłoszonej kampanii obrony rynku amerykańskiego, a tak naprawdę ustawienia sprawiedliwych reguł gry, prezydent Stanów Zjednoczonych zmusza kolejne państwa do ugody. Jednocześnie doprowadził do zakończenia wojny Izraela z Iranem czy wojny na wschodzie Demokratycznej Republiki Konga. Z naszego punktu widzenia kluczowa jest jednak wojna Rosji z Ukrainy.

Niemiecka minister: UE ma słabą pozycję w negocjacjach z USA pilne
Niemiecka minister: UE ma słabą pozycję w negocjacjach z USA

Niemiecka minister gospodarki i energii Katherina Reiche stwierdziła we wtorek, że Unia Europejska znajduje się w niekorzystnej pozycji w rozmowach ze Stanami Zjednoczonymi. Jej zdaniem taki stan rzeczy jest nie do zaakceptowania i wymaga pilnej zmiany.

Wiktor Orban ostro: Musimy odpłacić Brukseli. To, co się dzieje w Polsce, jest haniebne z ostatniej chwili
Wiktor Orban ostro: Musimy odpłacić Brukseli. To, co się dzieje w Polsce, jest haniebne

Premier Węgier Wiktor Orban w rozmowie z Michałem Karnowskim dla wPolsce24.pl odniósł się do aktualnej sytuacji politycznej w Polsce, roli Unii Europejskiej i przyszłości sojuszu Europy środkowowschodniej. W wywiadzie nie brakowało mocnych słów pod adresem Donalda Tuska i Unii Europejskiej, licznych odniesień do historii oraz apelów o wspólne działanie.

Komornik zajął konto Roberta Bąkiewicza. Chodzi o świadczenie na rzecz Babci Kasi Wiadomości
Komornik zajął konto Roberta Bąkiewicza. Chodzi o świadczenie na rzecz "Babci Kasi"

Robert Bąkiewicz znów na celowniku – choć prezydent go ułaskawił, komornicy nie odpuszczają. Z jego konta zniknęło już ponad 9 tys. zł, a pieniądze trafiły m.in. do tzw. „Babci Kasi”, znanej z agresywnych wystąpień przeciwko obecnej opozycji i środowiskom patriotycznym.

Trump: Za 10 dni ogłosimy nowe sankcje na Rosję z ostatniej chwili
Trump: Za 10 dni ogłosimy nowe sankcje na Rosję

Prezydent USA Donald Trump powiedział we wtorek, że nałoży nowe sankcje na Rosję za 10 dni, jeśli w tym czasie Moskwa nie zawrze porozumienia o zakończeniu wojny. Przyznał jednak, że nie wie, jak bardzo sankcje dotkną Rosję.

W Iranie rozważają zamknięcie stolicy. Powodem katastrofalny brak wody Wiadomości
W Iranie rozważają zamknięcie stolicy. Powodem katastrofalny brak wody

Iran mierzy się z największym w swojej historii kryzysem wodnym – sytuacja jest tak poważna, że władze rozważają wprowadzenie nadzwyczajnych środków. W Teheranie, stolicy kraju, przerwy w dostawie wody trwają nawet do 48 godzin, a mieszkańcy zmagają się z rekordowymi temperaturami.

Katastrofa wojskowego śmigłowca w Niemczech. Nie żyją 3 osoby z ostatniej chwili
Katastrofa wojskowego śmigłowca w Niemczech. Nie żyją 3 osoby

Trzy osoby zginęły we wtorkowej katastrofie wojskowego śmigłowca szkoleniowego, który runął do rzeki pod Lipskiem - informuje tygodnik „Spiegel”, powołując się na źródła w Bundeswehrze.

Wolontariusze zbierający podpisy pod referendum ws. migracji mieli zostać zaatakowani w Warszawie z ostatniej chwili
Wolontariusze zbierający podpisy pod referendum ws. migracji mieli zostać zaatakowani w Warszawie

We wtorek po południu na Rondzie Wiatraczna w Warszawie miało dojść do niepokojącego incydentu. Wolontariusze zbierający podpisy pod wnioskiem o referendum dotyczącym polityki imigracyjnej mieli zostać zaatakowani przez dwie osoby.

Tragiczny wypadek Polaków w egipskim kurorcie. Wśród ofiar śmiertelnych jest dziecko z ostatniej chwili
Tragiczny wypadek Polaków w egipskim kurorcie. Wśród ofiar śmiertelnych jest dziecko

Jak przekazało RMF24, w wyniku tragicznego wypadku w Marsa Alam zginęło dwoje Polaków: matka z dzieckiem.

Rządzący próbowali obejść konstytucję. Fundamentalny wyrok Trybunału Konstytucyjnego tylko u nas
Rządzący próbowali obejść konstytucję. Fundamentalny wyrok Trybunału Konstytucyjnego

29 lipca 2025 r. Trybunał Konstytucyjny w pełnym składzie orzekł, że obie ustawy z dnia 13 września 2024 r. – tzw. ustawa o Trybunale Konstytucyjnym oraz ustawa – Przepisy wprowadzające ustawę o TK – są niezgodne z Konstytucją RP. Rozstrzygnięcie zapadło w ramach kontroli prewencyjnej na wniosek Prezydenta RP. W efekcie, zgodnie z art. 122 ust. 3 Konstytucji, Prezydent nie może ich podpisać.

REKLAMA

Coś takiego wyrosło Ci w ogrodzie? Uwaga, te rośliny są niebezpieczne

Lista roślin trujących, z którymi stykamy się w przydomowych ogrodach, jest bardzo długa. Część z nich to zamorscy najeźdźcy, przybyli do nas z odległych kontynentów: Afryki, obu Ameryk czy Azji, ale są również rdzenni mieszkańcy naszej strefy klimatycznej, dobrze znani naszym przodkom.
Tojad mocny Coś takiego wyrosło Ci w ogrodzie? Uwaga, te rośliny są niebezpieczne
Tojad mocny / Wikipedia domena publiczna

Niektóre rośliny zawierają substancje toksyczne dla ludzi i zwierząt tylko w niektórych swoich częściach: kwiatach, owocach czy korzeniach, inne – w całym organizmie. Tak w procesie ewolucji rośliny uzbroiły się przed zjadaniem przez zwierzęta roślinożerne, ale także przed pasożytami i chorobami. Trucizny, na przykład alkaloidy i glikozydy, to obok kolców czy włosków parzących najbardziej skuteczne metody odstraszania potencjalnych konsumentów. Wiele z tych niebezpiecznych roślin można rozpoznać po nieprzyjemnym zapachu lub ostrym, piekącym smaku. Zwierzęta, zwłaszcza dzikie, na ogół je znają i omijają – jednak nie zawsze. Ludzie nauczyli się tego doświadczalnie; z czasem zbadali chemiczny skład większości znanych roślin oraz ich oddziaływanie na ludzi i zwierzęta. Tak powstała długa lista niebezpiecznych roślin, choć jak twierdzą naukowcy, nie jest ona jeszcze wyczerpana.

Jest grupa roślin, które tracą swe własności trujące po wysuszeniu albo po obróbce termicznej, ale są i takie, w których zawartość toksycznych substancji nie ulega zmianie. Jej ilość może zależeć od pory roku, czego przykładem jest chętnie uprawiany w ogrodach zimowit jesienny – jego trująca moc największa jest wiosną. Dużo zależy też od stopnia nasłonecznienia, składu gleby i wilgotności. Nawet rośliny słabo trujące mogą spowodować ciężkie zatrucie, a nawet śmierć, gdy zostały spożyte w większych ilościach. Różna jest też wrażliwość zwierząt na te same trucizny, na przykład cis pospolity jest znacznie bardziej trujący dla koni niż dla innych zwierząt. Wiele roślin trujących jest wykorzystywanych w medycynie – wszystko zależy od dawki i od sposobu ich użycia. Nawet niektóre rośliny uprawiane dla celów spożywczych są trujące (szczególnie przyprawowe), gdy zostaną wykorzystane w niewłaściwy sposób lub w nadmiernych ilościach. Niektóre można zjadać, gdy są młode, inne – gdy są dojrzałe. Wiedza na ich temat może uratować nam życie.

Źródło oleju rycynowego

Powszechnie znany z ogrodów przydomowych i parków rącznik pospolity (Ricinus communis) uznawany jest za najbardziej trującą roślinę świata. Atrakcyjny i łatwy w uprawie przybysz z Afryki wyróżnia się okazałymi liśćmi i egzotycznym wyglądem. Dorastający do 2 m wysokości w naszym klimacie uprawiany jest jako roślina jednoroczna, z nasion. Od lipca do października pojawiają się na nim intrygujące czerwone kwiatostany. Owocem jest kolczasta torebka skrywająca lśniące nasiona, które zawierają toksyczną albuminę, białka, substancje śluzowe i liczne enzymy, ale przede wszystkim – bo w ponad połowie masy – olej rycynowy. Wyciska się go z nasion na zimno i gotuje z wodą w celu usunięcia trującej rycyny. Lepki olej używany był już w starożytności, a współcześnie jako smar do maszyn przemysłowych i okrętowych.

Od dawna używany był przede wszystkim w kosmetyce, jako składnik lotionów do twarzy czy płynnej brylantyny, pomagał w pielęgnacji suchej cery. Ponadto olej rycynowy, drażniący błonę śluzową jelita cienkiego i pobudzający jego perystaltykę, jest powszechnie znanym środkiem przeczyszczającym. Jednak cała roślina, a zwłaszcza nasiona, jest bardo trująca. Już zjedzenie kilku nasion powoduje silne zatrucie, biegunkę, wymioty, a powyżej 10 ziarenek może spowodować zgon. Dlatego nie warto sadzić tej rośliny w ogrodzie, do którego dostęp mają dzieci.

Toksyczne piękności w ogrodzie

Trujące są dobrze znane kwitnące wiosną rośliny cebulowe – hiacynt, narcyz, tulipan, a nawet niewinnie wyglądająca śnieżyczka przebiśnieg. Wszystkie części tych roślin są toksyczne, a najbardziej cebule. Trujące są również piękne piwonie, okazałe serduszka i wspomniane zimowity. Uważajmy na tak modne naparstnice i miłki wiosenne. Wszystkie części pachnącej konwalii zawierają toksyny, a najwięcej czerwone owoce. Do najbardziej trujących roślin ogrodowych należy tojad mocny. Wielu ogrodników bardzo ceni sobie jego ciemnoniebieskie kwiaty, jednak nawet najsłabszy kontakt z rośliną powoduje wydzielanie się trucizny. A ta zabija po spożyciu fragmentu tojadu już w ciągu godziny! Równie groźny jest wystawiany na okres letni z zimowych przechowalni różowo kwitnący krzew – oleander, którego wszystkie części zawierają trujące składniki. Podobnie jest z imponującą brugmansją, której charakterystyczne kwiaty przydały jej nazwę „anielskie trąby”. Kolejni złoczyńcy to pięknie zwisający wiosną deszczem kwiatów złotokap, a także bieluń, kiedyś uważany za odmianę brugmansji. Ten ostatni egzotyczny przybysz zadomowił się w Polsce na dobre. Ze względu na jego narkotyczne i trujące własności dawniej nazywano go także czarcim zielem, diabelskim zielem i trąbą anioła.

Królowe ogrodów – lilie prawdziwe z gatunków Lilium lub Hemerocallis, takie jak na przykład lilia tygrysia, lilia długokwiatowa, lilia wspaniała są silnie trujące. Nawet niewielka ilość płatków, pyłek lub wypicie wody po kwiatach powoduje ciężki uszczerbek na zdrowiu lub nawet śmierć. Przywrócona po latach do ogrodniczych łask hortensja nieładnie odwdzięcza się za opiekę; wszystkie jej części, a w szczególności pąki kwiatowe, zawierają glikozydy cyjanogeniczne, których spożycie powoduje bóle żołądka, wymioty, nudności i biegunkę oraz bóle głowy. Nawet tak lubiana lawenda, choć o niskiej toksyczności, może wywołać wymioty. Toksyczne właściwości cisów są dość powszechnie znane, ale bardzo groźny jest również stosowany na żywopłoty ligustr i bukszpan.

Nieproszeni goście zza płotu

Szalej jadowity (Cicuta virosa L.), zwany również pietruszycą czy bzduchą wodną, to wieloletnia, silnie trująca roślina należąca do rodziny selerowatych. Nazywany również cykutą, znany jest ludziom od tysięcy lat. Osławiony jako ostatni napój Sokratesa, bywał używany jako trucizna służąca do wykonywania wyroków śmierci. Naturalnie występuje na całej półkuli północnej, na glebach podmokłych, w okolicach torfowisk, na brzegach rzek, w rowach i szuwarach, skąd może przenieść się do ogrodu. Szalej jadowity wygląda stosunkowo niepozornie. Ma długą, ponadmetrową nagą łodygę, pustą w środku, która rozgałęzia się ku górze. Porastają ją pierzaste liście o brzegach ostro piłkowanych. Kwitnie od czerwca do sierpnia drobnymi białymi kwiatami zebranymi w baldachy o bardzo charakterystycznym zapachu. Określa się go często jako „mysi”, zbliżony do woni korzenia pietruszki.

Już spożycie niewielkiej ilości szaleju prowadzi do powstania silnego zatrucia, które może stanowić zagrożenie dla życia. Jego objawy pojawiają się bardzo szybko, bo już nawet po 20 minutach. Najpierw prowadzi do wystąpienia ślinotoku i pieczenia błony śluzowej jamy ustnej, następnie do nudności, skurczów mięśni, wymiotów, biegunki, utraty świadomości, drgawek i trudności w oddychaniu. Widoczne jest również poszerzenie źrenic. Szalej jadowity może powodować zatrucie także w kontakcie ze skórą, dlatego nie należy go zrywać gołymi rękami. Najczęściej do zatrucia szalejem dochodzi na skutek pomyłek, gdyż jest podobny do innych dziko rosnących gatunków selerowatych, takich jak dzika marchew czy pietruszka. W razie zatrucia należy natychmiast skontaktować się z pogotowiem ratunkowym.

Lulek czarny to nie pasternak

W Polsce „szalej” to ludowa nazwa innej rośliny śmiertelnie trującej – lulka czarnego (Hyoscyamus niger L.). Zatrucia zdarzają się przez pomylenie jej nasion z nasionami maku albo korzenia z korzeniem pasternaku lub skorzonery (wężymordu). Objawami zatrucia są halucynacje z pobudzeniem ruchowym, zaburzenia świadomości, nadmierna wesołość i napady szału. Stąd poza wspomnianą nazwą „szalej” także inne: szaleniec, szalony mak, trupie ziele (mógł prowadzić do śmierci). Mówimy, że ktoś się najadł szaleju, jeśli zachowuje się jak człowiek niepoczytalny.

Blekot udaje pietruszkę

O skutkach spożycia kolejnego truciciela – blekotu – również mówi frazeologia. „Najeść się blekotu” to określenie postradania zmysłów, ogłupienia i otumanienia. Trujący blekot pospolity (Aethusa cynapium) może zostać zjedzony przez przypadek. To chwast, który najczęściej pojawia się na polach uprawnych, zwłaszcza zbóż ozimych, kukurydzy, warzyw okopowych, ziemniaków i buraków. W ostatnim czasie coraz częściej rośnie na działkach i w ogrodach warzywnych. Ponieważ jego młode liście mogą przypominać pietruszkę, łatwo go z nią pomylić i dodać do zupy czy sałatki. Nie potrzeba wiele, by ziścił się najgorszy scenariusz. Pierwszym sposobem na pozbycie się blekotu z ogrodu jest pielenie mechaniczne – trzeba usuwać go jak najszybciej. Niestety ma długi, palowy korzeń i pozostawienie go sprawia, że roślina odrasta, więc walka z blekotem może być długa i uciążliwa. Należy usuwać rośliny, zanim zawiążą nasiona, inaczej wiatr rozniesie je po całym ogrodzie.

Co robić w przypadku zatrucia

Po spożyciu trującej części rośliny najlepiej udać się do lekarza lub na pogotowie – szczególnie z objawami odurzenia lub mdłości. Pierwszą pomocą w przypadku lekkiego zatrucia jest podanie poszkodowanemu niegazowanej wody, która rozcieńczy toksyny krążące w organizmie. W apteczce domowej warto mieć węgiel medyczny, który pomaga wydalić niektóre trucizny z organizmu.

Uważaj, co kładziesz na talerzu!

Do zatruć toksycznymi roślinami niekiedy dochodzi przez przypadek, jednak znacznie częściej mylimy je z jadalnymi. Moda na wykorzystanie różnych roślin dzikich i ogrodowych ma wiele zalet, ale trzeba nauczyć się je rozpoznawać, odróżniać jadalne od trujących. Niebezpieczne może być ozdabianie potraw roślinami, jeśli ich nie znamy. Kwiaty na talerzu wyglądają ładnie, ale musimy być pewni, że nie są toksyczne. Przystrojenie sałatki kwiatami konwalii lub tojadu może skończyć się tragicznie. Najlepiej, idąc na spacer, zabrać ze sobą atlas roślin czy skorzystać z aplikacji na telefon. I w ogóle: lepiej fotografować, niż jeść!

 

 



 

Polecane
Emerytury
Stażowe