Fundusze  innowacji dla gospodarki wiejskiej? To możliwe.

Polaków w czasach zaborów przekonywano  o ich niższości cywilizacyjnej, słabości kulturowej zwłaszcza wobec Prus  i Austrii. a polska wieś wskazywana jako symbol zacofania. Czasy komunistyczne tylko utrwaliły ten stan. A przecież system folwarczny, gospodarstwa rolne tworzył w I Rzeczypospolitej unikalny ekosystem współpracujących ze sobą ale i konkurujących organizmów gospodarczych. Majątki ziemskie przetrwały I wojnę światową i były w dużej swej części wzorcowymi gospodarstwami.  Polskie gospodarstwa z sukcesem potrafiły opierać się europejskiej konkurencji wprowadzając różne kreatywne  rozwiązania w zakresie upraw i zarządzania. Dobre wzorce szybko się przenosiły z większych na mniejsze gospodarstwa.  Dziś synonimem sukcesu jest na przykład dobrze imitowany gatunek muzyki stworzony za oceanem, we Francji, Włoszech, a muzyka polska zwłaszcza ludowa jest traktowana jako skansen i  przedmiot kpin “ światowych elit.”  Smutne, że polscy politycy,  także boją się polskich  rozwiązań, sięgając po “cudze” I “ sprawdzone”. Sfera publiczna woli zamawiać wytwory zagranicznej myśli technicznej niż oryginalnej polskiej. Polscy konsumenci także szukają obcych marek. W restauracjach przeważają kuchnie azjatyckie włoskie, francuskie nie polska.  Polscy producenci by sprzedać rodakom swoje produkty uciekają się do manipulacji polegających na tworzeniu obco brzmiących nazw produktów. I tak mamy sieci sklepów Reserved, Cropp, Gino Rossi a nie Kowalski i Sp.  W marketach często sięgamy po jogurty, sery z obco brzmiącymi nazwami. Jabłka z Austrii mimo swojej ceny mają stałe miejsce w polskich marketach. Trudno tu mówić o symetrii. Polska wieś umiejętnie łączy tradycję i nowoczesne gospodarowanie. To może być jej siłą.

Blokady dla innowacji na wsi 

Poza zasygnalizowanymi już wcześniej blokadami kulturowymi istnieją także deficyty instytucjonalne, brak rozwiniętej tkanki instytucji finansowych wyspecjalizowanych w inwestowaniu w nowe idee i rozwiązania. Fundusze zainteresowane finansowaniem polskich startupów pojawiają się w Polsce. Jednak ich całkowity kapitał nie jest znaczny, a poziom zwrotu na inwestycjach zbyt często  ujemny. Oznacza to iż kapitał nie tylko państwowy, ale także i często prywatny nie potrafi skutecznie wesprzeć swoich projektów. Państwo polskie nie docenia potencjału kapitału intelektualnego własnych obywateli. Widać to po podejściu choćby do tzw budżetów obywatelskich. Pomysłodawcy ciekawych

nieraz rozwiązań mają produkt swojej myśli oddać samorządowi za darmo. Realizacja pomysłu jednak nie odbywa się już za darmo. Zarabiają urzędnicy i wykonawcy. Wobec pomysłodawcy, stosuje się szantaż emocjonalny by nie upominał się o należne mu wynagrodzenie z tytułu własności intelektualnej.

Moda w Polsce też ma imitacyjny charakter. Na przykład urzędnicy państwowi woleli jeździć zachodnimi limuzynami niż produkowanymi w Polsce samochodami, a także jadać ośmiorniczki a nie polski bigos.  Armia polska także nie wytworzyła mechanizmów wsparcia do polskich innowacyjnych

produktów. Nie doczekaliśmy się polskiej odmiany DARPY.

Polska wieś szansą czy kulą u nogi polskiej gospodarki?

Polska wieś  przeszła ogromne przeobrażenia w ciągu ostatnich 30 lat wychodząc od nieefektywnych państwowych gospodarstw rolnych, ekstensywnej gospodarki małych gospodarstw indywidualnych do radzących sobie na trudnym europejskim rynku  zróżnicowanych w wielkości i portfelu produkcyjnym prywatnych gospodarstw rolnych. 

Rozwój oparty głównie na łączeniu tradycji i adoptowaniu osiągnięć rolnictwa zachodniego dawał dobre rezultaty. 

Dla dalszego rozwoju potrzebne będą jednak coraz częściej implementacje zupełnie nowych, kreatywnych innowacyjnych rozwiązań.

Innowacji także w sektorze rolnym nie da się zaplanować. Ona może powstać w głowie profesora uczelni rolniczej, ale także rolnika praktyka czy kogoś zainteresowanego sprawami wsi. 

Dobry ekosystem gospodarczy obudowany odpowiednimi instytucjami finansowymi powinien jeśli już taka innowacja się pojawi prawidłowo ocenić jej potencjał  i umożliwić jej przebicie się się na wymagającym rynku rolnym.

Państwo może wspierać powstawanie takich wyspecjalizowanych w rynku rolnym instytucji finansowych. Mogą i powinny one działać na zasadach komercyjnych tak jak dobrze znane fundusze typu "seed capital" finansujące start upy na przykład na rynku IT. 

Fundusze inwestujące w nowe rozwiązania dla wsi obejmowałyby udziały w przedsięwzięciach  innowatorów. Po wprowadzeniu produktu na rynek fundusz sprzedawałby swoje udziały na rynku. Wycofywane środki  przeznaczane byłyby na nowe projekty. 

Zarządzający takimi funduszami byliby wynagradzani za wzrost aktywów podległych im instytucji. Nie należy popełniać błędów decydentów tworzących fundusze Bridge Afla, które to płaciły managerom zarządzającym prowizje od wysokości zainwestowanych środków, nie efekt w postaci wzrostu wartości aktywów.

Fundusze,  jeśli potrafiłyby się wyspecjalizować w projektach dla wsi na pewno zaczęłyby osiągać dobre wskaźniki finansowe. Ich powstanie wymagałoby tworzenia interdyscyplinarnych grup złożonych nie tylko z finansistów, ale specjalistów i praktyków rynku rolnego znających specyfikę polskiej wsi. W pewnym momencie, można by je sprywatyzować poprzez Giełdę Warszawską umacniając prywatny kapitał pracujący na rzecz wsi.

Podsumowanie 

Polska wieś ma potencjał, należy go tylko odblokować.

Nie sposób wymienić możliwych obszarów aktywności, ale na pewno energetyka rozproszona, środki produkcji i narzędzia, telekomunikacja, biotechnologia, chemia, zarządzanie i organizacja pracy przedsiębiorstw rolnych  mogłyby być sferą szczególnego zainteresowania takich funduszy. Naturalnie, nasza wieś nie jest już pustynią innowacji, ale jest jeszcze wiele do zrobienia, aby powstał właściwy ekosystem pozwalający  na rozwój  innowacji i sprzyjał  kreatywnym jednostkom. 

Polska wieś może zwiększać swoją wartość dodaną i stać się częścią gospodarki opartej na wiedzy.



 

Autor: Mariusz Patey 

 

Źródła:

  1.  
  2. https://journals.pan.pl/Content/100633/PDF/11.pdf
  3. https://samorzad.pap.pl/kategoria/akademia-uniwersytetu-lodzkiego/czynniki-wspierajace-innowacje-spoleczne-na-wsi
  4. https://cordis.europa.eu/article/id/428970-rural-innovation-developing-real-solutions-for-smart-and-resilient-rural-areas-in-europe/pl
  5. https://sir.cdr.gov.pl/wp-content/uploads/2021/12/innowacyjna-wies.pdf
  6. https://edufin.pl/innowacyjne-pomysly-na-przedsiebiorczosc-na-wsi/
  7. Innowacyjna przedsiębiorczość w Polsce. Odkryty i ukryty potencjał polskiej innowacyjności”, oprac. Paulina Zadura-Lichota, wyd. PARP, www:  https://www.parp.gov.pl/files/74/81/806/22522.pdf
  8.  E. Bendyk, Innowacje w kryzysie. Paradoksy rozwoju [w:]Świt innowacyjnego społeczeństwa. Trendy na najbliższe lata. Dostęp: https://www.parp.gov.pl/files/74/81/626/15959.pdf
  9. https://biznes.gazetaprawna.pl/artykuly/1233666,dlaczego-polska-nie-jest-innowacyjnym-krajem-chodzi-nie-tylko-o-pieniadze.html
  10. https://www.tysol.pl/a88226-polska-to-nie-jest-miejsce-dla-innowacji-1
  11. https://www.tysol.pl/a88228-polska-to-nie-jest-miejsce-dla-innowacji-2
  12. Zajda, K. (2015) „Wieś jako terytorium innowacyjne”, Wieś i Rolnictwo, (3 (168), s. 7–19. Dostępne na: https://kwartalnik.irwirpan.waw.pl/wir/article/view/579 (Udostępniono: 26 marzec 2023).
  13. Bąkowski A., Mażewska M. (red.), 2012: Ośrodki innowacji i przedsiębiorczości w Polsce. Raport 2012. PARP, Warszawa
  14. Bromley D.W., 1991: Environment and Economy: Property Rights and Public Policy. Blackwell, New York.






 


 

POLECANE
Bezradna antytrumpowska histeria. A jaki pomysł ma Europa? tylko u nas
Bezradna antytrumpowska histeria. A jaki pomysł ma Europa?

Histeria antytrumpowska wylała się już z piątku na sobotę. Media i politycy rozpoczęli krytykowanie Trumpa za spotkanie z Putinem. Europa daje w ten sposób kolejny dowód swojej naiwności i bezradności.

Rosja sprzeciwiła się wysłaniu wojsk NATO na Ukrainę z ostatniej chwili
Rosja sprzeciwiła się wysłaniu wojsk NATO na Ukrainę

Rosja sprzeciwia się rozmieszczeniu wojsk NATO na Ukrainie – podało w poniedziałek rosyjskie ministerstwo spraw zagranicznych, cytowane przez agencję Reutera.

Donald Trump ośmieszył europejskich liderów gorące
Donald Trump ośmieszył "europejskich liderów"

Zakończyła się rozmowa Donalda Trumpa z Wołodymyrem Zełenskim. Na swoją kolej czekali "europejscy liderzy", którzy przylecieli z Zełenskim.

Europejscy liderzy spotkali się z Donaldem Trumpem z ostatniej chwili
Europejscy liderzy spotkali się z Donaldem Trumpem

Władimir Putin zgodził się na gwarancje bezpieczeństwa dla Ukrainy – poinformował prezydent USA Donald Trump na początku spotkania z europejskimi przywódcami i prezydentem Ukrainy Wołodymyrem Zełenskim. Trump zapowiedział również dyskusję o wymianie terytoriów.

Paweł Jabłoński: Część niemieckich polityków i przemysłowców ucieszyłaby się ze wznowienia relacji z Rosją tylko u nas
Paweł Jabłoński: Część niemieckich polityków i przemysłowców ucieszyłaby się ze wznowienia relacji z Rosją

- Część niemieckich polityków ucieszyłaby się ze wznowienia relacji z Rosją – mówi w rozmowie z Mateuszem Kosińskim Paweł Jabłoński, poseł PiS.

Zełenski wyciągnął list. To nie dla Ciebie z ostatniej chwili
Zełenski wyciągnął list. "To nie dla Ciebie"

Prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski wręczył w poniedziałek prezydentowi USA Donaldowi Trumpowi list od swojej żony, Ołeny Zełenskiej. Poprosił amerykańskiego przywódcę o przekazanie go swojej małżonce, Melanii.

Niemieckie media: Kto przeprosi Ruchniewicza i Niemców? gorące
Niemieckie media: "Kto przeprosi Ruchniewicza i Niemców?"

''Kto przeprosi Ruchniewicza i Niemców za cios w niemiecko-polską przyjaźń?'' – pyta specjalizująca się w sprawach polsko-niemieckich niemiecka publicystka Gabriele Lesser na łamach ''Die Tageszeitung''. Pytanie odnosi się oczywiście do szeregu skandali, które wywołał nowy szef Instytutu Pileckiego Krzysztof Ruchniewicz, i ich konsekwencji.

Trump: Będziemy omawiać z Zełenskim ochronę podobną do artykułu 5 z ostatniej chwili
Trump: Będziemy omawiać z Zełenskim ochronę podobną do artykułu 5

Prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski przybył do Białego Domu na spotkanie z przywódcą USA Donaldem Trumpem. – Będziemy omawiać ochronę podobną do artykułu 5, damy Ukrainie dobrą ochronę – przekazał Donald Trump.

PKO BP wydał pilny komunikat z ostatniej chwili
PKO BP wydał pilny komunikat

Oszuści wysyłają fałszywe e-maile ze złośliwym oprogramowaniem. Nie klikaj w linki ani załączniki – ostrzega PKO Bank Polski.

Zełenski przybył do Białego Domu. Wyjaśniło się, czy założył garnitur z ostatniej chwili
Zełenski przybył do Białego Domu. Wyjaśniło się, czy założył garnitur

Prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski przybył do Białego Domu w czarnej marynarce bez krawata. Przywitał go prezydent USA Donald Trump. Wcześniej media zastanawiały się, czy ukraiński polityk będzie miał na sobie oficjalny strój.

REKLAMA

Fundusze  innowacji dla gospodarki wiejskiej? To możliwe.

Polaków w czasach zaborów przekonywano  o ich niższości cywilizacyjnej, słabości kulturowej zwłaszcza wobec Prus  i Austrii. a polska wieś wskazywana jako symbol zacofania. Czasy komunistyczne tylko utrwaliły ten stan. A przecież system folwarczny, gospodarstwa rolne tworzył w I Rzeczypospolitej unikalny ekosystem współpracujących ze sobą ale i konkurujących organizmów gospodarczych. Majątki ziemskie przetrwały I wojnę światową i były w dużej swej części wzorcowymi gospodarstwami.  Polskie gospodarstwa z sukcesem potrafiły opierać się europejskiej konkurencji wprowadzając różne kreatywne  rozwiązania w zakresie upraw i zarządzania. Dobre wzorce szybko się przenosiły z większych na mniejsze gospodarstwa.  Dziś synonimem sukcesu jest na przykład dobrze imitowany gatunek muzyki stworzony za oceanem, we Francji, Włoszech, a muzyka polska zwłaszcza ludowa jest traktowana jako skansen i  przedmiot kpin “ światowych elit.”  Smutne, że polscy politycy,  także boją się polskich  rozwiązań, sięgając po “cudze” I “ sprawdzone”. Sfera publiczna woli zamawiać wytwory zagranicznej myśli technicznej niż oryginalnej polskiej. Polscy konsumenci także szukają obcych marek. W restauracjach przeważają kuchnie azjatyckie włoskie, francuskie nie polska.  Polscy producenci by sprzedać rodakom swoje produkty uciekają się do manipulacji polegających na tworzeniu obco brzmiących nazw produktów. I tak mamy sieci sklepów Reserved, Cropp, Gino Rossi a nie Kowalski i Sp.  W marketach często sięgamy po jogurty, sery z obco brzmiącymi nazwami. Jabłka z Austrii mimo swojej ceny mają stałe miejsce w polskich marketach. Trudno tu mówić o symetrii. Polska wieś umiejętnie łączy tradycję i nowoczesne gospodarowanie. To może być jej siłą.

Blokady dla innowacji na wsi 

Poza zasygnalizowanymi już wcześniej blokadami kulturowymi istnieją także deficyty instytucjonalne, brak rozwiniętej tkanki instytucji finansowych wyspecjalizowanych w inwestowaniu w nowe idee i rozwiązania. Fundusze zainteresowane finansowaniem polskich startupów pojawiają się w Polsce. Jednak ich całkowity kapitał nie jest znaczny, a poziom zwrotu na inwestycjach zbyt często  ujemny. Oznacza to iż kapitał nie tylko państwowy, ale także i często prywatny nie potrafi skutecznie wesprzeć swoich projektów. Państwo polskie nie docenia potencjału kapitału intelektualnego własnych obywateli. Widać to po podejściu choćby do tzw budżetów obywatelskich. Pomysłodawcy ciekawych

nieraz rozwiązań mają produkt swojej myśli oddać samorządowi za darmo. Realizacja pomysłu jednak nie odbywa się już za darmo. Zarabiają urzędnicy i wykonawcy. Wobec pomysłodawcy, stosuje się szantaż emocjonalny by nie upominał się o należne mu wynagrodzenie z tytułu własności intelektualnej.

Moda w Polsce też ma imitacyjny charakter. Na przykład urzędnicy państwowi woleli jeździć zachodnimi limuzynami niż produkowanymi w Polsce samochodami, a także jadać ośmiorniczki a nie polski bigos.  Armia polska także nie wytworzyła mechanizmów wsparcia do polskich innowacyjnych

produktów. Nie doczekaliśmy się polskiej odmiany DARPY.

Polska wieś szansą czy kulą u nogi polskiej gospodarki?

Polska wieś  przeszła ogromne przeobrażenia w ciągu ostatnich 30 lat wychodząc od nieefektywnych państwowych gospodarstw rolnych, ekstensywnej gospodarki małych gospodarstw indywidualnych do radzących sobie na trudnym europejskim rynku  zróżnicowanych w wielkości i portfelu produkcyjnym prywatnych gospodarstw rolnych. 

Rozwój oparty głównie na łączeniu tradycji i adoptowaniu osiągnięć rolnictwa zachodniego dawał dobre rezultaty. 

Dla dalszego rozwoju potrzebne będą jednak coraz częściej implementacje zupełnie nowych, kreatywnych innowacyjnych rozwiązań.

Innowacji także w sektorze rolnym nie da się zaplanować. Ona może powstać w głowie profesora uczelni rolniczej, ale także rolnika praktyka czy kogoś zainteresowanego sprawami wsi. 

Dobry ekosystem gospodarczy obudowany odpowiednimi instytucjami finansowymi powinien jeśli już taka innowacja się pojawi prawidłowo ocenić jej potencjał  i umożliwić jej przebicie się się na wymagającym rynku rolnym.

Państwo może wspierać powstawanie takich wyspecjalizowanych w rynku rolnym instytucji finansowych. Mogą i powinny one działać na zasadach komercyjnych tak jak dobrze znane fundusze typu "seed capital" finansujące start upy na przykład na rynku IT. 

Fundusze inwestujące w nowe rozwiązania dla wsi obejmowałyby udziały w przedsięwzięciach  innowatorów. Po wprowadzeniu produktu na rynek fundusz sprzedawałby swoje udziały na rynku. Wycofywane środki  przeznaczane byłyby na nowe projekty. 

Zarządzający takimi funduszami byliby wynagradzani za wzrost aktywów podległych im instytucji. Nie należy popełniać błędów decydentów tworzących fundusze Bridge Afla, które to płaciły managerom zarządzającym prowizje od wysokości zainwestowanych środków, nie efekt w postaci wzrostu wartości aktywów.

Fundusze,  jeśli potrafiłyby się wyspecjalizować w projektach dla wsi na pewno zaczęłyby osiągać dobre wskaźniki finansowe. Ich powstanie wymagałoby tworzenia interdyscyplinarnych grup złożonych nie tylko z finansistów, ale specjalistów i praktyków rynku rolnego znających specyfikę polskiej wsi. W pewnym momencie, można by je sprywatyzować poprzez Giełdę Warszawską umacniając prywatny kapitał pracujący na rzecz wsi.

Podsumowanie 

Polska wieś ma potencjał, należy go tylko odblokować.

Nie sposób wymienić możliwych obszarów aktywności, ale na pewno energetyka rozproszona, środki produkcji i narzędzia, telekomunikacja, biotechnologia, chemia, zarządzanie i organizacja pracy przedsiębiorstw rolnych  mogłyby być sferą szczególnego zainteresowania takich funduszy. Naturalnie, nasza wieś nie jest już pustynią innowacji, ale jest jeszcze wiele do zrobienia, aby powstał właściwy ekosystem pozwalający  na rozwój  innowacji i sprzyjał  kreatywnym jednostkom. 

Polska wieś może zwiększać swoją wartość dodaną i stać się częścią gospodarki opartej na wiedzy.



 

Autor: Mariusz Patey 

 

Źródła:

  1.  
  2. https://journals.pan.pl/Content/100633/PDF/11.pdf
  3. https://samorzad.pap.pl/kategoria/akademia-uniwersytetu-lodzkiego/czynniki-wspierajace-innowacje-spoleczne-na-wsi
  4. https://cordis.europa.eu/article/id/428970-rural-innovation-developing-real-solutions-for-smart-and-resilient-rural-areas-in-europe/pl
  5. https://sir.cdr.gov.pl/wp-content/uploads/2021/12/innowacyjna-wies.pdf
  6. https://edufin.pl/innowacyjne-pomysly-na-przedsiebiorczosc-na-wsi/
  7. Innowacyjna przedsiębiorczość w Polsce. Odkryty i ukryty potencjał polskiej innowacyjności”, oprac. Paulina Zadura-Lichota, wyd. PARP, www:  https://www.parp.gov.pl/files/74/81/806/22522.pdf
  8.  E. Bendyk, Innowacje w kryzysie. Paradoksy rozwoju [w:]Świt innowacyjnego społeczeństwa. Trendy na najbliższe lata. Dostęp: https://www.parp.gov.pl/files/74/81/626/15959.pdf
  9. https://biznes.gazetaprawna.pl/artykuly/1233666,dlaczego-polska-nie-jest-innowacyjnym-krajem-chodzi-nie-tylko-o-pieniadze.html
  10. https://www.tysol.pl/a88226-polska-to-nie-jest-miejsce-dla-innowacji-1
  11. https://www.tysol.pl/a88228-polska-to-nie-jest-miejsce-dla-innowacji-2
  12. Zajda, K. (2015) „Wieś jako terytorium innowacyjne”, Wieś i Rolnictwo, (3 (168), s. 7–19. Dostępne na: https://kwartalnik.irwirpan.waw.pl/wir/article/view/579 (Udostępniono: 26 marzec 2023).
  13. Bąkowski A., Mażewska M. (red.), 2012: Ośrodki innowacji i przedsiębiorczości w Polsce. Raport 2012. PARP, Warszawa
  14. Bromley D.W., 1991: Environment and Economy: Property Rights and Public Policy. Blackwell, New York.






 



 

Polecane
Emerytury
Stażowe