Antoni Olechnowicz (1905–1951), ps. „Krzysztof”, „Kurkowski”, „Lawicz”, „Pohorecki”, „Meteor”, kpt. dypl. Wojska Polskiego, podpułkownik Armii Krajowej, ostatni komendant Wileńskiego Okręgu Armii Krajowej i Ośrodka Mobilizacyjnego Wileńskiego Okręgu Armii Krajowej
W 1930 r. ukończył Szkołę Podchorążych Piechoty w Ostrowi Mazowieckiej w stopniu podporucznika, po czym rozpoczął studia 
w Wyższej Szkole Nauk Politycznych w Wilnie. W latach 1935-1937 studiował w Wyższej Szkole Wojennej w Warszawie, którą ukończył w stopniu kapitana dyplomowanego.

We wrześniu 1939 r. brał udział w wojnie obronnej Polski jako kwatermistrz 33. Dywizji Piechoty. Na początku października 1939 r. dostał się do niewoli sowieckiej, z której wkrótce zbiegł. Po powrocie do Wilna od razu podjął działalność niepodległościową w ramach Komisariatu Rządu, w którym objął funkcję szefa wydziału wojskowego. Od grudnia 1939 r. w SZP, a następnie w Komendzie Okręgu Wileńskiego ZWZ jako szef Oddziału I (operacyjnego). Od lipca 1941 do połowy 1942 r. pełnił funkcję komendanta Garnizonu Miasta Wilna. Przeniesiony następnie na stanowisko inspektora Inspektoratu „A” (obejmującego Wilno i powiat wileńsko-trocki). W kwietniu 1944 r. objął dowództwo I Zgrupowania AK, którym dowodził podczas operacji „Ostra Brama”. Jako jeden z nielicznych oficerów wileńskiej AK uniknął w lipcu 1944 r. aresztowania przez NKWD. Kontynuował działalność niepodległościową, pełniąc w odtwarzanych Komendach Okręgu Wileńskiego najpierw funkcję szefa Oddziału I, a następnie szefa sztabu i zastępcy komendanta. Od końca marca 1945 r. na stanowisku komendanta Okręgu Wileńskiego. Latem tego roku przeprowadził sprawnie ewakuację wileńskiego ośrodka dowódczego do Polski centralnej. Nie podporządkował się DSZ na Kraj. Kontynuował samodzielnie działalność niepodległościową jako dowódca eksterytorialnego Okręgu Wileńskiego AK. 

W sierpniu 1945 r. nawiązał bezpośredni kontakt ze Sztabem Naczelnego Wodza. W grudniu 1945 r. podporządkował sobie oddziały partyzanckie dowodzone przez mjr. Zygmunta Szendzielarza „Łupaszkę” (5 i 6 Brygadę Wileńską AK). W lutym 1947 przedostał się do Paryża, skąd po otrzymaniu instrukcji powrócił do kraju. Kontynuował działalność niepodległościową dowodząc kadrowym Ośrodkiem Mobilizacyjnym Okręgu Wileńskiego AK. Aresztowany 26 czerwca 1948 r. we Wrocławiu w wyniku ogólnopolskiej operacji MBP o krypt. „Akcja X”, obejmującej żołnierzy polskiego podziemia niepodległościowego z Wileńszczyzny. Wyrokiem Wojskowego Sądu Rejonowego w Warszawie z 2 listopada 1949 r. skazany na karę śmierci. Stracony 8 lutego 1951 r. w więzieniu przy ul. Rakowieckiej w Warszawie.

Szczątki ppłk. Antoniego Olechnowicza odnaleziono wiosną 2013 r. w kwaterze "Ł” Cmentarza Wojskowego na Powązkach w Warszawie.
_______________________________________________________________________________________
Zygmunt Szendzielarz przyszedł na świat 12 III 1910, a zmarł 8 II 1951, stracony przez bezpiekę. Karierę zawodową związał z armią, początkowo z Wojskiem Polskim II RP, potem zasłynął jako dowodzący podziemnymi jednostkami AK, w konspiracji posługiwał się pseudonimem „Łupaszka”.

Zygmunt urodził się w rodzinie Karola i Eufrozyny Szendzielarzów, miał sześcioro rodzeństwa. Nauki pobierał w gimnazjum we Lwowie, a później w Stryju. Od początku związał swoją karierę zawodową z wojskiem – ukończył Szkołę Podchorążych Piechoty i Szkołę Podchorążych Kawalerii. 28 stycznia 1939 roku wziął ślub z Anną Swolkień, w listopadzie urodziła się ich córka Barbara.

Brał udział w wojnie obronnej Polski jako dowódca 2. szwadronu 4 Pułku Ułanów Zaniemeńskich, będącej częścią Wileńskiej Brygady Kawalerii. We wrześniu przeszedł szlak bojowy od Piotrkowa Trybunalskiego do okolic Sambora, odbywając wiele potyczek z wrogiem. Po zakończeniu działań wojennych próbował przedostać się do Francji do odtwarzanego Wojska Polskiego, ale bezskutecznie, powrócił więc do Wilna. Tam włączył się w działalność konspiracyjną ZWZ-AK. W tym okresie przyjął pseudonim „Łupaszka” (spotykana często forma „Łupaszko” jest prawdopodobnie wynikiem błędu). W 1943 roku objął dowództwo nad 5 Wileńską Brygadą AK, która zasłynęła między innymi bitwą pod Worzianami.

„Łupaszko” nie złożył broni i walczył w partyzantce z komunistami, zaangażował się w działalność propagandową. 30 czerwca 1948 roku Zygmunt Szendzielarz został aresztowany przez UB i osadzony w więzieniu w Warszawie. Sąd skazał go na 18-krotną karę śmierci, wyrok wykonano 8 lutego 1951 roku, a ciało zostało pochowane w nieznanym miejscu.

Żródło: prezydent.pl / biografia24.pl