Tajemnicza planeta rośnie w rekordowym tempie

Odległa o 620 lat świetlnych planeta swobodna zaczęła nagle znacznie zwiększać swoją masę, pobierając miliardy ton na sekundę z otaczającego ją gazu i pyłu – informuje Europejskie Obserwatorium Południowe (ESO).
Planeta / zdjęcie ilustracyjne Tajemnicza planeta rośnie w rekordowym tempie
Planeta / zdjęcie ilustracyjne / pixabay.com

Co musisz wiedzieć

  • Cha 1107-7626 to planeta swobodna, czyli nie krąży wokół żadnej gwiazdy
  • Obiekt znajduje się 620 lat świetlnych od Ziemi i ma masę 5–10 razy większą niż Jowisz
  • Planeta wciąż formuje się i pobiera gaz oraz pył z dysku wokół siebie w procesie zwanym akrecją
  • W sierpniu 2025 roku Cha 1107-7626 zwiększyła masę w tempie około 6 miliardów ton na sekundę 

 

Obiekt Obiekt Cha 1107-7626

Obiekt Cha 1107-7626 został odkryty w 2008 roku. Ma masę od pięciu do dziesięciu razy większą niż Jowisz. Znajduje się 620 lat świetlnych od nas i nie krąży wokół żadnej gwiazdy - należy do kategorii planet zwanych planetami swobodnymi.

Planeta Cha 1107-7626 jest nadal w stadium formowania się i pobiera gaz oraz pył z dysku wokół siebie. Proces spadku materii z dysku na planetę na nazywany jest akrecją. Okazuje się, że akrecja ta nie przebiega stabilnie.

Zespół naukowców, którym kieruje Víctor Almendros-Abad z Obserwatorium Astronomicznego w Palermo, należącego do włoskiego Narodowego Instytutu Astrofizyki National Institute for Astrophysics (INAF), przeprowadził obserwacje Cha 1107-7626 przy pomocy Bardzo Dużego Teleskopu (VLT), należącego do Europejskiego Obserwatorium Południowego (ESO). Zastosowano spektrograf X-shooter na teleskopie VLT. Dodatkowo obiekt obserwowano także Kosmicznym Teleskopem Jamesa Webba oraz przeanalizowano archiwalne dane ze spektrografu SINFONI na teleskopie VLT.

Okazało się, że do sierpnia 2025 roku planeta akreowała w tempie osiem razy szybszym niż jeszcze kilka miesięcy wcześniej. Z otaczającego ją dysku pobierała aż sześć miliardów ton materii na sekundę. Faza spokojna była obserwowana od kwietnia do maja 2025 roku, a faza wzmocnionej akrecji do czerwca do sierpnia 2025 roku.

- To najsilniejszy epizod akrecyjny kiedykolwiek zarejestrowany dla obiektu o masie planetarnej!

- mówi Almendros-Abad.

 

Czym są planety swobodne?

Pochodzenie planet swobodnych nie jest znane. Mogą to być planety wyrzucone ze swoich układów, ale mogły powstać też samodzielnie. Wiadomo jedynie, iż mkną przez kosmos samotnie, bez swojej gwiazdy w pobliżu.

Autorzy nowej publikacji wskazują, że ich odkrycie zaciera granicę pomiędzy gwiazdami i planetami. Sugeruje bowiem, że przynajmniej niektóre planety swobodne mogą mieć historię swojego powstawania podobną, jak gwiazdy, bowiem podobne epizody wzmocnionej akrecji zaobserwowano wcześniej w przypadku młodych gwiazd.

Wydaje się, że szczególną rolę w napędzaniu akrecji odgrywa pole magnetyczne. Skoro obserwujemy tego rodzaju zdarzenie dla Cha 1107-7626, to być może nawet takie małomasywne (w porównaniu z gwiazdami) obiekty są zdolne posiadać na tyle silne pola magnetyczne, że napędzają spadek materii na siebie.

Na dodatek zaobserwowano, iż zmieniła się chemia dysku wokół Cha 1107-7626. W trakcie wzmocnienia akrecii wykryto parę wodną, której wcześniej nie obserwowano w dysku. Tego typu sytuacja również jest znana w przypadku gwiazd, ale nigdy wcześniej nie obserwowano jej dla planet.

- Idea, że obiekt planetarny może zachowywać się, jak gwiazda, budzi podziw i składania nas do zastanowienia się, jak mogłyby wyglądać światy poza naszym w ich początkowych stadiach

- komentuje Amelia Bayo z Europejskiego Obserwatorium Południowego (ESO), współautorka pracy.

Odkrycie opisano w artykule, który ukazał się w „The Astrophysical Journal Letters”.


 

POLECANE
Wiadomości
Wodniak jądra – objawy i leczenie

Wodniak jądra to jedno z najczęściej występujących schorzeń w obrębie moszny. W przypadku pojawienia się choroby dochodzi do gromadzenia się płynu wokół jednego lub obu jąder. Wodniak często występuje u noworodków, ale może także pojawić się w późniejszym wieku, zarówno u dzieci, jak i dorosłych. Choć w wielu przypadkach wodniak nie powoduje poważnych problemów zdrowotnych, jego obecność może budzić niepokój, zwłaszcza gdy towarzyszy mu obrzęk lub ból.

Szef MON: Zatwierdziliśmy zakup AMRAAM D dla polskich F‑35 z ostatniej chwili
Szef MON: Zatwierdziliśmy zakup AMRAAM D dla polskich F‑35

"W trybie pilnym zwołałem zespół sterujący, który jednogłośnie potwierdził zakup przez Polskę pocisków AMRAAM w wersji D do samolotów F-35" - poinformował szef MON, Władysław Kosiniak-Kamysz.

Sprawa Sterczewskiego. Izrael ogłasza zwycięstwo na flotyllą Hamasu z ostatniej chwili
Sprawa Sterczewskiego. Izrael ogłasza "zwycięstwo na flotyllą Hamasu"

Ministerstwo Spraw Zagranicznych Izraela ogłosiło w czwartek koniec tzw. „prowokacji Hamas-Sumud”, odnosząc się do przechwycenia kilkudziesięciu jednostek Globalnej Flotylli Sumud (GSF), które zmierzały do Strefy Gazy. Żadna z łodzi nie przełamała blokady morskiej, a wszyscy pasażerowie są bezpieczni. Wśród zatrzymanych aktywistów są czterej Polacy, w tym poseł KO Franciszek Sterczewski.

Najpóźniej w marcu – Trzaskowski o nocnej prohibicji w całym mieście z ostatniej chwili
"Najpóźniej w marcu" – Trzaskowski o nocnej prohibicji w całym mieście

Nadchodzi rewolucja w stolicy – Trzaskowski zapowiada nocną prohibicję dla całego miasta. Jak wiadomo, już od listopada rusza pilotaż w dwóch dzielnicach.

Wiadomości
Biały Kruk na XXX Jubileuszowych Targach Wydawców Katolickich – nowości, autografy i wyjątkowe spotkania

W dniach 9–12 października 2025 roku w Arkadach Kubickiego Zamku Królewskiego w Warszawie odbędzie się jedno z najważniejszych wydarzeń kulturalnych w Polsce – XXX Jubileuszowe Targi Wydawców Katolickich. To święto literatury religijnej i patriotycznej, które co roku przyciąga tysiące czytelników.

Tragedia na stacji PKP w Dębem Wielkim z ostatniej chwili
Tragedia na stacji PKP w Dębem Wielkim

W czwartek rano, po godzinie 8:00, na stacji PKP Nowe Dębe Wielkie w powiecie mińskim doszło do tragicznego wypadku. Pociąg pospieszny relacji Terespol – Warszawa potrącił osobę znajdującą się na torach.

Tragiczne wydarzenia w hotelu w Wolsztynie. Nie żyje znany tiktoker  z ostatniej chwili
Tragiczne wydarzenia w hotelu w Wolsztynie. Nie żyje znany tiktoker 

W jednym z hoteli w Wolsztynie doszło do tragedii. Policja znalazła tam ciało 25-letniej kobiety oraz ciężko rannego 28-latka z Warszawy. Jak podał „Fakt”, był to znany tiktoker, występujący jako „Jagodzianka”. Mężczyzny nie udało się uratować – zmarł kilka godzin później w szpitalu. Według dziennika sprawę śledczy kwalifikują jako zabójstwo i samobójstwo sprawcy.

Szef Ryanaira alarmuje: 100 tys. pasażerów będzie miało kłopoty!''. Strajk sparaliżuje Europę gorące
Szef Ryanaira alarmuje: "100 tys. pasażerów będzie miało kłopoty!''. Strajk sparaliżuje Europę

Lotniczy chaos na horyzoncie: Michael O’Leary bije na alarm: strajk we Francji może uderzyć w 100 tys. podróżnych. Hiszpania, Włochy i Grecja też zagrożone. Zakłócenia mogą dotknąć także EasyJet, Lufthansę, British Airways i Vueling.

Tajemnicza planeta rośnie w rekordowym tempie Wiadomości
Tajemnicza planeta rośnie w rekordowym tempie

Odległa o 620 lat świetlnych planeta swobodna zaczęła nagle znacznie zwiększać swoją masę, pobierając miliardy ton na sekundę z otaczającego ją gazu i pyłu – informuje Europejskie Obserwatorium Południowe (ESO).

Orban alarmuje: W Brukseli chcą wojny. Tusk o pieniądzach dla Ukrainy pilne
Orban alarmuje: "W Brukseli chcą wojny". Tusk o pieniądzach dla Ukrainy

Orban bije na alarm, a Tusk mówi o miliardach na wojnę. Co naprawdę dzieje się na szczycie w Kopenhadze?

REKLAMA

Tajemnicza planeta rośnie w rekordowym tempie

Odległa o 620 lat świetlnych planeta swobodna zaczęła nagle znacznie zwiększać swoją masę, pobierając miliardy ton na sekundę z otaczającego ją gazu i pyłu – informuje Europejskie Obserwatorium Południowe (ESO).
Planeta / zdjęcie ilustracyjne Tajemnicza planeta rośnie w rekordowym tempie
Planeta / zdjęcie ilustracyjne / pixabay.com

Co musisz wiedzieć

  • Cha 1107-7626 to planeta swobodna, czyli nie krąży wokół żadnej gwiazdy
  • Obiekt znajduje się 620 lat świetlnych od Ziemi i ma masę 5–10 razy większą niż Jowisz
  • Planeta wciąż formuje się i pobiera gaz oraz pył z dysku wokół siebie w procesie zwanym akrecją
  • W sierpniu 2025 roku Cha 1107-7626 zwiększyła masę w tempie około 6 miliardów ton na sekundę 

 

Obiekt Obiekt Cha 1107-7626

Obiekt Cha 1107-7626 został odkryty w 2008 roku. Ma masę od pięciu do dziesięciu razy większą niż Jowisz. Znajduje się 620 lat świetlnych od nas i nie krąży wokół żadnej gwiazdy - należy do kategorii planet zwanych planetami swobodnymi.

Planeta Cha 1107-7626 jest nadal w stadium formowania się i pobiera gaz oraz pył z dysku wokół siebie. Proces spadku materii z dysku na planetę na nazywany jest akrecją. Okazuje się, że akrecja ta nie przebiega stabilnie.

Zespół naukowców, którym kieruje Víctor Almendros-Abad z Obserwatorium Astronomicznego w Palermo, należącego do włoskiego Narodowego Instytutu Astrofizyki National Institute for Astrophysics (INAF), przeprowadził obserwacje Cha 1107-7626 przy pomocy Bardzo Dużego Teleskopu (VLT), należącego do Europejskiego Obserwatorium Południowego (ESO). Zastosowano spektrograf X-shooter na teleskopie VLT. Dodatkowo obiekt obserwowano także Kosmicznym Teleskopem Jamesa Webba oraz przeanalizowano archiwalne dane ze spektrografu SINFONI na teleskopie VLT.

Okazało się, że do sierpnia 2025 roku planeta akreowała w tempie osiem razy szybszym niż jeszcze kilka miesięcy wcześniej. Z otaczającego ją dysku pobierała aż sześć miliardów ton materii na sekundę. Faza spokojna była obserwowana od kwietnia do maja 2025 roku, a faza wzmocnionej akrecji do czerwca do sierpnia 2025 roku.

- To najsilniejszy epizod akrecyjny kiedykolwiek zarejestrowany dla obiektu o masie planetarnej!

- mówi Almendros-Abad.

 

Czym są planety swobodne?

Pochodzenie planet swobodnych nie jest znane. Mogą to być planety wyrzucone ze swoich układów, ale mogły powstać też samodzielnie. Wiadomo jedynie, iż mkną przez kosmos samotnie, bez swojej gwiazdy w pobliżu.

Autorzy nowej publikacji wskazują, że ich odkrycie zaciera granicę pomiędzy gwiazdami i planetami. Sugeruje bowiem, że przynajmniej niektóre planety swobodne mogą mieć historię swojego powstawania podobną, jak gwiazdy, bowiem podobne epizody wzmocnionej akrecji zaobserwowano wcześniej w przypadku młodych gwiazd.

Wydaje się, że szczególną rolę w napędzaniu akrecji odgrywa pole magnetyczne. Skoro obserwujemy tego rodzaju zdarzenie dla Cha 1107-7626, to być może nawet takie małomasywne (w porównaniu z gwiazdami) obiekty są zdolne posiadać na tyle silne pola magnetyczne, że napędzają spadek materii na siebie.

Na dodatek zaobserwowano, iż zmieniła się chemia dysku wokół Cha 1107-7626. W trakcie wzmocnienia akrecii wykryto parę wodną, której wcześniej nie obserwowano w dysku. Tego typu sytuacja również jest znana w przypadku gwiazd, ale nigdy wcześniej nie obserwowano jej dla planet.

- Idea, że obiekt planetarny może zachowywać się, jak gwiazda, budzi podziw i składania nas do zastanowienia się, jak mogłyby wyglądać światy poza naszym w ich początkowych stadiach

- komentuje Amelia Bayo z Europejskiego Obserwatorium Południowego (ESO), współautorka pracy.

Odkrycie opisano w artykule, który ukazał się w „The Astrophysical Journal Letters”.



 

Polecane
Emerytury
Stażowe