Proszę czekać...
Główną przyczyną wybuchu powstania było nieprzestrzeganie przez cara Imperium Rosyjskiego, (na rzecz carycy Katarzyny Wielkiej abdykował Stanisław August Poniatowski) postanowień konstytucji Królestwa z 1815 roku. Aleksander I w 1819 roku zniósł wolność prasy i wprowadził cenzurę, natomiast w 1821 roku zawieszono wolność zgromadzeń.
W 1828 roku w warszawskiej Szkole Podchorążych Piechoty zawiązało się sprzysiężenie pod dowództwem podporucznika Piotra Wysockiego przeciwko wodzowi naczelnemu wojsk Królestwa Polskiego i dowódcy sił rosyjskich stacjonujących w zachodnich guberniach Rosji.
Powstańcy zdobyli Belweder, rezydencję Wielkiego Księcia Konstantego (ten uciekł w przebraniu), a następnie Arsenał
3 grudnia 1830 roku powstał Rząd Tymczasowy, na czele którego stanął książę Adam Jerzy Czartoryski. Pod broń zwerbowano blisko 150 tysięcy żołnierzy z Kongresówki a nawet ochotników z zaboru pruskiego i austriackiego. Kilka wielkich bitew, jak np. pod Grochowem i bitwa o Ostrołękę miały szanse powodzenia. Polacy znali teren, mieli dobrą logistykę, zdolnych oficerów, działali z zaskoczenia. Zabrakło zdecydowania.
Wodzem Naczelnym rząd mianował gen. Józefa Chłopickiego, który tyle koncentrował się na wygrywaniu bitew co i usiłował doprowadzić do rokowań z carem. Bez powodzenia.
Tydzień po wybuchu powstania, 5 grudnia 1830 roku, oddziały armii rosyjskiej wkroczyła na teren Królestwa Polskiego. 8 września 1831 roku mimo, że mieliśmy jeszcze 60 tys. żołnierzy skapitulowała stolica. Ostatecznie powstanie zakończyło się klęska 21 października 1831 roku.
W 1832 roku nastąpiło znaczne ograniczenie autonomii Królestwa Polskiego: zastąpienie konstytucji Statutem Ograniczonym, wcieleniem armii polskiej do rosyjskiej, zniesienie polskiego Sejmu i samorządów, a także likwidacja polskiego szkolnictwa wyższego oraz wprowadzenie języka rosyjskiego do szkół średnich.
Resztki autonomii, wraz z umnijszeniem polskiego potencjału w gospodarce i własności, zostały pod władzą carów zlikwidowane po powstaniu styczniowym. Na ziemiach polskich Polacy mogli jeszcze liczyć na względne swobody w CK Austro-Węgrach.
ASG
/ Źródło: www.solidarnosc.gda.pl
