Tadeusz Płużański: Kobieta – wywiadowca. Pierwsza Dama Rzeczpospolitej

31 marca 1963 r. w Londynie zmarła Aleksandra Piłsudska z domu Szczerbińska. O niepodległość Polski walczyła w Polskiej Partii Socjalistycznej, Polskiej Organizacji Wojskowej, Legionach Polskich. Dama Orderu Virtuti Militari, od 1921 r. (druga) żona marszałka Józefa Piłsudskiego.
Aleksandra i Józef Piłsudscy z córkami Wanda i Jadwigą Tadeusz Płużański: Kobieta – wywiadowca. Pierwsza Dama Rzeczpospolitej
Aleksandra i Józef Piłsudscy z córkami Wanda i Jadwigą / IPN

To jedna z najsłynniejszych Kobiet Niepodległości. Uznanie zawdzięcza własnej działalności, jeszcze zanim na stałe związała się z Józefem Piłsudskim. Obowiązki wobec Ojczyzny łączyła z wychowywaniem dwóch córek, które miała z Marszałkiem – Wandy i Jadwigi.

Urodziła się 12 grudnia 1882 r. w Suwałkach, jako córka Piotra Szczerbińskiego, urzędnika magistratu w Suwałkach oraz Julii Zahorskiej. Rodzice zmarli, gdy miała kilkanaście lat, dlatego była wychowywana przez babkę Karolinę Zahorską i ciotkę Marię Zahorską.

 

Akcje bojowe

Ukończyła gimnazjum w Suwałkach, kursy handlowe J. Siemiradzkiej, studiowała na Uniwersytecie Latającym. W 1903 r. rozpoczęła pracę urzędniczki w fabryce wyrobów skórzanych na warszawskiej Woli.
W 1904 r. wstąpiła do Polskiej Partii Socjalistycznej. Brała udział w wielu akcjach bojowych. 26 września 1908 r., w ramach grupy Organizacji Bojowej PPS dowodzonej przez Józefa Piłsudskiego, uczestniczyła w ataku na rosyjski pociąg pocztowy pod Bezdanami, nieopodal Wilna, zdobywając ponad 200 tys. rubli.
W 1907 r. aresztowana przez carską policję w Warszawie, jednak zwolniona z braku dowodów. Po przeniesieniu się do Lwowa pracowała w biurze fabrycznym. Działała w Związku Strzeleckim i Towarzystwie Opieki nad Więźniami Politycznymi.

 

Ślub z Józefem Piłsudskim

Po wybuchu I wojny światowej przydzielona do oddziału wywiadowczo-kurierskiego I Brygady Legionów Polskich, była komendantką kurierek legionowych. Sama przechowywała broń i przewoziła bibułę. Działała w POW, za co została aresztowana przez Niemców w listopadzie 1915 r. i internowana w obozie w Szczypiornie. W 1917 r. wróciła do pracy w POW jako kurierka materiałów wybuchowych i wywiadowca.
Ślub z Józefem Piłsudskim, którego poznała jeszcze w 1906 r., wzięła 25 października 1921 r. w Belwederze. Z Naczelnikiem Państwa miała córkę Wandę i Jadwigę. Mieszkali w willi Milusin w podwarszawskim Sulejówku. 

W niepodległej II Rzeczpospolitej realizowała się w pracy społecznej pomagając poszkodowanym i najuboższym. Od 1926 r. zasiadała w Kapitule Orderu Virtuti Militari. 

 

II Wojna Światowa

Po wybuchu II wojny światowej, wraz z córkami ewakuowała się do Wilna, następnie przez Łotwę i Szwecję do Londynu. Pochowana na cmentarzu North Sheen. Zmarła 31 marca 1963 r. w Londynie. W 1992 r. jej prochy zostały złożone w grobowcu rodzinnym na Starych Powązkach w Warszawie.
 


 

POLECANE
Republika czy TVN24? Są wyniki oglądalności z ostatniej chwili
Republika czy TVN24? Są wyniki oglądalności

Telewizja Republika notuje rekordowe 7,18 proc. udziału w rynku w czerwcu 2025 roku, wyprzedzając TVN24 i Telewizję wPolsce24 – informuje portal Wirtualne Media.

ABW odebrała dostęp do informacji niejawnych Szatkowskiemu. Jest odpowiedź z ostatniej chwili
ABW odebrała dostęp do informacji niejawnych Szatkowskiemu. Jest odpowiedź

Były ambasador przy NATO Tomasz Szatkowski po rocznej kontroli ABW stracił certyfikaty bezpieczeństwa. Szatkowski zapowiada odwołania do sądu.

Komunikat dla mieszkańców Podkarpacia z ostatniej chwili
Komunikat dla mieszkańców Podkarpacia

Podrzeszowskie lotnisko w Jasionce w tym roku obsłużyło ponad 574 tys. podróżnych, czyli o ponad 17 proc. więcej w porównaniu z analogicznym okresem roku ubiegłego.

Kryzys na Krecie. Napływ setek migrantów z Afryki Wiadomości
Kryzys na Krecie. Napływ setek migrantów z Afryki

Setki migrantów, którzy dotarli na Kretę szlakiem przemytniczym z Libii, przewieziono na stały ląd. Centra recepcyjne na greckiej wyspie są przepełnione; od weekendu na brzegu lądowało codziennie około 500 migrantów z Somalii, Sudanu, Egiptu i Maroka - poinformowała w czwartek agencja AP.

Przewodnicząca PE Roberta Metsola odrzuciła wniosek o upamiętnienie ofiar Rzezi Wołyńskiej z ostatniej chwili
Przewodnicząca PE Roberta Metsola odrzuciła wniosek o upamiętnienie ofiar Rzezi Wołyńskiej

Przewodnicząca Parlamentu Europejskiego Roberta Metsola odrzuciła wniosek europoseł Anny Bryłki o uczczenie minutą ciszy ofiar ludobójstwa wołyńskiego.

Gratka dla miłośników astronomii. Kiedy warto spojrzeć w niebo? Wiadomości
Gratka dla miłośników astronomii. Kiedy warto spojrzeć w niebo?

Lato to idealny czas na nocne obserwacje nieba - nie tylko ze względu na ciepłe noce, ale przede wszystkim z powodu aktywności jednego z najpiękniejszych rojów meteorów - Perseidów. Choć dni są długie, a noce krótkie, warto poświęcić trochę snu, by zobaczyć to wyjątkowe zjawisko.

Śledztwo ws. Tomasza Grodzkiego umorzone. Prokuratura: Brak znamion czynu zabronionego z ostatniej chwili
Śledztwo ws. Tomasza Grodzkiego umorzone. Prokuratura: Brak znamion czynu zabronionego

Prokuratura Regionalna w Szczecinie umorzyła śledztwo dotyczące senatora Tomasza Grodzkiego – ujawnił portal Niezalezna.pl. Śledczy nie dopatrzyli się znamion czynu zabronionego. Trwa jednak proces przeciwko oskarżonym o korupcję, m.in. lekarzom ze szpitala, którego dyrektorem wówczas był Grodzki.

Braun stwierdził, że Auschwitz z komorami gazowymi to fejk. Burza w sieci z ostatniej chwili
Braun stwierdził, że "Auschwitz z komorami gazowymi to fejk". Burza w sieci

Radio Wnet zdecydowało się przerwać rozmowę po słowach europosła Grzegorza Brauna o Auschwitz-Birkenau.

PO zmieni nazwę? Zaskakujące doniesienia polityka
PO zmieni nazwę? Zaskakujące doniesienia

Według doniesień dziennikarzy Onetu i RMF FM Donald Tusk zapowiedział podczas środowego posiedzenia zarządu PO rozpoczęcie procedury formalnego połączenia partii z Nowoczesną oraz Inicjatywą Polską Barbary Nowackiej. Niewykluczona jest również zmiana nazwy – PO mogłaby stać się po prostu Koalicją Obywatelską.

ZUS wydał pilny komunikat z ostatniej chwili
ZUS wydał pilny komunikat

ZUS wypłacił ponad 1 mld zł świadczeń w formie renty wdowiej dla 320 tys. osób. Sredni wzrost świadczeń to 358,27 zł. Wniosek do 31 lipca 2025 r. gwarantuje wyrównanie – przypomina ZUS.

REKLAMA

Tadeusz Płużański: Kobieta – wywiadowca. Pierwsza Dama Rzeczpospolitej

31 marca 1963 r. w Londynie zmarła Aleksandra Piłsudska z domu Szczerbińska. O niepodległość Polski walczyła w Polskiej Partii Socjalistycznej, Polskiej Organizacji Wojskowej, Legionach Polskich. Dama Orderu Virtuti Militari, od 1921 r. (druga) żona marszałka Józefa Piłsudskiego.
Aleksandra i Józef Piłsudscy z córkami Wanda i Jadwigą Tadeusz Płużański: Kobieta – wywiadowca. Pierwsza Dama Rzeczpospolitej
Aleksandra i Józef Piłsudscy z córkami Wanda i Jadwigą / IPN

To jedna z najsłynniejszych Kobiet Niepodległości. Uznanie zawdzięcza własnej działalności, jeszcze zanim na stałe związała się z Józefem Piłsudskim. Obowiązki wobec Ojczyzny łączyła z wychowywaniem dwóch córek, które miała z Marszałkiem – Wandy i Jadwigi.

Urodziła się 12 grudnia 1882 r. w Suwałkach, jako córka Piotra Szczerbińskiego, urzędnika magistratu w Suwałkach oraz Julii Zahorskiej. Rodzice zmarli, gdy miała kilkanaście lat, dlatego była wychowywana przez babkę Karolinę Zahorską i ciotkę Marię Zahorską.

 

Akcje bojowe

Ukończyła gimnazjum w Suwałkach, kursy handlowe J. Siemiradzkiej, studiowała na Uniwersytecie Latającym. W 1903 r. rozpoczęła pracę urzędniczki w fabryce wyrobów skórzanych na warszawskiej Woli.
W 1904 r. wstąpiła do Polskiej Partii Socjalistycznej. Brała udział w wielu akcjach bojowych. 26 września 1908 r., w ramach grupy Organizacji Bojowej PPS dowodzonej przez Józefa Piłsudskiego, uczestniczyła w ataku na rosyjski pociąg pocztowy pod Bezdanami, nieopodal Wilna, zdobywając ponad 200 tys. rubli.
W 1907 r. aresztowana przez carską policję w Warszawie, jednak zwolniona z braku dowodów. Po przeniesieniu się do Lwowa pracowała w biurze fabrycznym. Działała w Związku Strzeleckim i Towarzystwie Opieki nad Więźniami Politycznymi.

 

Ślub z Józefem Piłsudskim

Po wybuchu I wojny światowej przydzielona do oddziału wywiadowczo-kurierskiego I Brygady Legionów Polskich, była komendantką kurierek legionowych. Sama przechowywała broń i przewoziła bibułę. Działała w POW, za co została aresztowana przez Niemców w listopadzie 1915 r. i internowana w obozie w Szczypiornie. W 1917 r. wróciła do pracy w POW jako kurierka materiałów wybuchowych i wywiadowca.
Ślub z Józefem Piłsudskim, którego poznała jeszcze w 1906 r., wzięła 25 października 1921 r. w Belwederze. Z Naczelnikiem Państwa miała córkę Wandę i Jadwigę. Mieszkali w willi Milusin w podwarszawskim Sulejówku. 

W niepodległej II Rzeczpospolitej realizowała się w pracy społecznej pomagając poszkodowanym i najuboższym. Od 1926 r. zasiadała w Kapitule Orderu Virtuti Militari. 

 

II Wojna Światowa

Po wybuchu II wojny światowej, wraz z córkami ewakuowała się do Wilna, następnie przez Łotwę i Szwecję do Londynu. Pochowana na cmentarzu North Sheen. Zmarła 31 marca 1963 r. w Londynie. W 1992 r. jej prochy zostały złożone w grobowcu rodzinnym na Starych Powązkach w Warszawie.
 



 

Polecane
Emerytury
Stażowe