"Libanie, powstań!" - 150 tys. osób na Mszy św. pod przewodnictwem Leona XIV w Bejrucie

Do przezwyciężania podziałów, otwierania się na dialog i budowania społeczeństwo pokoju i sprawiedliwości wezwał papież Libańczyków 2 grudnia podczas Mszy św. na Bejrut Waterfront w Bejrucie. W Eucharystii wzięło udział ok. 150 tys. wiernych. Była ona ostatnim punktem programu trzydniowej wizyty Leona XIV w Libanie.
Leon XIV
Leon XIV / EPA/VATICAN MEDIA HANDOUT HANDOUT EDITORIAL USE ONLY/NO SALES Dostawca: PAP/EPA

Co musisz wiedzieć: 

  • Od 30 listopada do 2 grudnia br. Leon XIV trwała podróż apostolską do Libanu;
  • 1 grudnia Leon XIV udał się do grobu Charbela Makhloufa oraz do sanktuarium Matki Bożej Pani Libanu w Harissie;
  • W drugiej połowie dnia Papież wziął udział w spotkaniu ekumenicznym i międzyreligijnym, w czasie którego spotkali się przedstawiciele różnych lokalnych Kościołów i wspólnot muzułmańskich, a wieczorem spotkał się z młodzieżą;
  • Dziś, w ostatni dzień wizyty, Leon XIV odwiedził szpital, port i przewodniczył Eucharystii, w której udział wzięło 150 tys. osób.

 

Witając Ojca Świętego patriarcha Antiochii obrządku grecko- melchickiego, Youssef Absi zaznaczył, że wierni z „krainy pokoju” odpowiadają na jego wezwanie do pokoju i witają go jako Następcę Piotra, który przybywa, by umocnić chrześcijan Bliskiego Wschodu. Podkreślił znaczenie Katolickich Kościołów Wschodnich oraz zaangażowanie papieża w budowanie jedności i nadziei w regionie dotkniętym niepokojem. Zauważył, że spotkania Ojca Świętego z  chorymi, osobami konsekrowanymi, młodzieżą, przesiedleńcami i poranionymi stanowią znak jego troski i miłości. Hierarcha wyraził przekonanie, że to spotkanie wnosi radość i pokój w serca wiernych, będące obietnicą Pana.

 

Kazanie

W kazaniu Ojciec Święty zachęcił wiernych do postawy wdzięczności i uwielbienia, pomimo, że niekiedy bardziej jesteśmy skłonni do rezygnacji i narzekania niż do zachwytu serca i wdzięczności. Przypomniał, że kraj ten jest piękny i bogaty w historię i tradycję, lecz doświadcza także ubóstwa, kryzysu ekonomicznego, przemocy i napięć politycznych. Zauważył, że w takiej sytuacji łatwo zatracić nadzieję.

Leon XIV odwołał się do Słowa Bożego, które uczy nas, że wdzięczność rodzi się w małości: w małych gestach, w prostocie wiary, w codziennej pracy wspólnot i ludzi zaangażowanych w dobro. To one są „małymi gałązkami”, które dają nadzieję i prowadzą do przemiany serc. Podkreślił, iż wdzięczność nie może być jedynie osobista – powinna prowadzić do nawrócenia, do troski o innych i o dobro wspólne. Zachęcił, by nie poddawać się logice przemocy i bałwochwalstwu pieniądza, nie ulegać rozprzestrzeniającemu się złu.

Papież wskazał, że aby Liban powrócił do swej świetności trzeba „rozbroić nasze serca, zrzucić pancerze naszych etnicznych i politycznych izolacji, otworzyć nasze wyznania religijne na wzajemne spotkania, obudzić w naszych sercach marzenie o zjednoczonym Libanie, gdzie triumfują pokój i sprawiedliwość, gdzie wszyscy mogą uznać się za braci i siostry oraz gdzie w końcu może się spełnić to, co opisuje nam prorok Izajasz: `Wtedy wilk zamieszka wraz z barankiem, pantera z koźlęciem razem leżeć będą, cielę i lew paść się będą pospołu (Iz 11, 6)” – stwierdził Ojciec Święty. - Libanie, powstań! Bądź domem sprawiedliwości i braterstwa! Bądź proroctwem pokoju dla całego Bliskiego Wschodu! – zaapelował Leon XIV.

- Modlę się za was, aby ta ziemia Bliskiego Wschodu była zawsze oświecona wiarą w Jezusa Chrystusa – Słońce sprawiedliwości – i dzięki Niemu zachowała nadzieję, która nie zachodzi - zapewnił papież dziękując Bogu za dni swej pielgrzymki.

 

Modlitwa wiernych

W modlitwie wiernych modlono się: po grecku za Kościół, aby był narzędziem pojednania dla budowania świata, w którym panuje sprawiedliwość i pokój; po grecku za papieża Leona oraz wszystkich patriarchów, biskupów i kapłanów: jako strażników powierzonej im owczarni, niech będą wspierani w mądrości i umocnieni w miłości, prowadząc ją drogą prawdy; po syryjsku za przywódców: odpowiedzialnych za dobrobyt narodów, aby byli świadomi swoich obowiązków, zapewniając dobrobyt i spójność społeczną; po ormiańsku za budujących pokój, by opierając się na obietnicy Pana, byli wspierani w swoich wysiłkach na rzecz umocnienia we wszystkich pragnienia tego daru; po francusku za ofiary wojny aby niesione na ramionach Dobrego Pasterza otrzymały pomoc w odzyskaniu nadziei i uwierzyły w lepszą przyszłość i po arabsku za zgromadzonych na obecnej Eucharystii, aby karmiąc się jednym chlebem byli autentycznymi świadkami miłości Pana Boga.

 

Wyrazy wdzięczności

Na zakończenie Mszy św. patriarcha Antiochii obrządku maronickiego, kard. Béchara Boutros Raï wyraził wdzięczność za „ojcowską obecność” papieża wśród libańskich katolików. - Rozjaśnia ona nasze umysły i ożywia naszą determinację do działania na rzecz pokoju, braterstwa i dialogu między wszystkimi synami i córkami naszej ukochanej ziemi - stwierdził. Podkreślił, iż słowa Ojca Świętego zabrzmiały jako „wezwanie do pozostania wiernymi świadkami Chrystusa, nosicielami światła, sprawiedliwości, nadziei i pokoju. Naszą misją w tych trudnych czasach jest budowanie mostów, wspieranie jedności i służenie dobru wspólnemu naszego narodu i regionu”.

Kard. Raï wyraził Leonowi XIV wdzięczność za troskę o wiernych, za wsparcie młodzieży i rodzin oraz za niosącą otuchę obecność wśród tych, którzy dźwigają ciężar cierpienia i próby. Papieskie przesłanie braterstwa i wspólnoty między chrześcijanami a muzułmanami, a szerzej między wszystkimi członkami społeczeństwa libańskiego określił jako wytyczną, oświecającą „naszą drogę wyjścia z trudności i prowadzącą nasze serca ku odnowionemu życiu”.

Duchowy przywódca libańskich katolików zapewnił Ojca Świętego o synowskim przywiązaniu i żarliwych modlitwach w intencji jego posługi apostolskiej i  Kościoła powszechnego. - Niech Pan wspiera Twoje kroki jako Posłańca pokoju, a Najświętsza Maryja Panna, Królowa Libanu, otoczy Cię swoją matczyną czułością i czuwa nad Tobą w Twojej wzniosłej  misji budowniczego  powszechnego braterstwa i trwałego pokoju. Dziękujemy Ci, Ojcze Święty, za to, kim jesteś, za Twoje błogosławieństwo, miłość i ojcowską bliskość – powiedział kard. Béchara Boutros Raï.

 

Apel Papieża

Przed zakończeniem Mszy św. Leon wygłosił apel. Wyznał, że podczas swojej pierwszej pielgrzymki w Roku Jubileuszowym przybył „jako pielgrzym nadziei na Bliski Wschód, błagając Boga o dar pokoju dla tej ukochanej ziemi, naznaczonej niestabilnością, wojnami i cierpieniem”.

- Drodzy chrześcijanie Bliskiego Wschodu, gdy rezultaty waszych wysiłków na rzecz pokoju przychodzą z opóźnieniem, zachęcam was, abyście podnieśli wzrok ku Panu, który nadchodzi! Spójrzmy na Niego z nadzieją i odwagą, zachęcając wszystkich do podążania drogą koegzystencji, braterstwa i pokoju. Bądźcie budowniczymi pokoju, zwiastunami pokoju, świadkami pokoju! – powiedział Leon XIV.

Podkreślił, że „Bliski Wschód potrzebuje nowych podejść, aby odrzucić mentalność zemsty i przemocy, przezwyciężyć podziały polityczne, społeczne i religijne oraz otworzyć nowe rozdziały w imię pojednania i pokoju”. - Zbyt długo podążaliśmy ścieżką wzajemnej wrogości i zniszczenia w koszmarze wojny, czego skutki są widoczne przed oczami wszystkich. Musimy zmienić kierunek, musimy wychowywać nasze serca do pokoju – powiedział papież.

Zapewnił o modlitwie za Bliski Wschód i wszystkie narody, które cierpią z powodu wojny. Modlę się również m.in. za rozwiązanie sporów politycznych w Gwinei Bissau, a także za ofiary pożaru w Hongkongu.

- Modlę się szczególnie za ukochany Liban! Ponownie zwracam się do społeczności międzynarodowej, aby nie szczędziła wysiłków w promowaniu dialogu i pojednania. Kieruję serdeczny apel do tych, którzy sprawują władzę polityczną i społeczną, tutaj i we wszystkich krajach dotkniętych wojną i przemocą: wysłuchajcie wołania waszych narodów, które domagają się pokoju! Oddajmy się wszyscy na służbę życiu, dobru wspólnemu, integralnemu rozwojowi ludzi – powiedział Leon XVI

Na zakończenie wezwał chrześcijan Bliskiego Wschodu: „Miejcie odwagę!”

Z Bejrut Waterfront Leon XIV pojechał na międzynarodowe lotnisko w Bejrucie, skąd, po ceremonii pożegnania odleci do Rzymu.

tom, st


 

POLECANE
Pałac Buckingham wydał komunikat Wiadomości
Pałac Buckingham wydał komunikat

Brytyjski monarcha Karol III w czwartkowym orędziu bożonarodzeniowym podkreślił potrzebę życzliwości, współczucia oraz nadziej w „czasach niepewności”. W wyemitowanym w czwartek w mediach przesłaniu stwierdził, że „historie o triumfie odwagi nad przeciwnościami” dają mu nadzieję.

Łódź: zatrzymano seryjnego włamywacza. Usłyszał 33 zarzuty Wiadomości
Łódź: zatrzymano seryjnego włamywacza. Usłyszał 33 zarzuty

Policjanci z Łodzi zakończyli wielomiesięczne działania dotyczące serii włamań, do których dochodziło na terenie dzielnicy Polesie. W efekcie zatrzymano 27-letniego mężczyznę, który - jak ustalili śledczy - miał uczynić z przestępstw stałe źródło dochodu.

Zygfryd Czaban: Spektakularny kolaps niemieckiego Deep State gorące
Zygfryd Czaban: Spektakularny kolaps niemieckiego Deep State

Niemiecka gospodarka traci impet, a kolejne decyzje polityczne i energetyczne pogłębiają kryzys największej gospodarki Europy. Publicysta Zygfryd Czaban stawia tezę, że problemem nie są wyłącznie regulacje klimatyczne, lecz głębszy rozpad niemieckiego modelu państwa, który przez dekady gwarantował stabilność i rozwój.

Rosyjski samolot nad Bałtykiem. Jest komunikat MON Wiadomości
Rosyjski samolot nad Bałtykiem. Jest komunikat MON

Wszystkie prowokacje nad Bałtykiem oraz przy granicy z Białorusią były pod pełną kontrolą Wojska Polskiego - poinformował w czwartek wicepremier, szef MON Władysław Kosiniak-Kamysz m.in. po tym, jak polskie myśliwce przechwyciły rosyjski samolot rozpoznawczy w pobliżu granic przestrzeni powietrznej RP.

Dramat w Wigilię w Pruszkowie. 3-letnie dziecko trafiło do szpitala Wiadomości
Dramat w Wigilię w Pruszkowie. 3-letnie dziecko trafiło do szpitala

Spokojny wigilijny wieczór w jednym z domów w Pruszkowie zakończył się dramatem. Podczas rodzinnej kolacji doszło do groźnego wypadku, w wyniku którego poparzone zostało małe dziecko. Na miejsce natychmiast wezwano służby ratunkowe.

IMGW wydał komunikat. Oto co nas czeka Wiadomości
IMGW wydał komunikat. Oto co nas czeka

Jak informuje IMGW, północno-wschodnia Europa pozostanie pod wpływem niżu z ośrodkiem nad Morzem Barentsa. Również krańce południowo zachodnie kontynentu są pod wpływem niżu z ośrodkiem w rejonie Balearów. Dalsza część kontynentu pozostanie w obszarze oddziaływania rozległego wyżu z centrum w okolicach Szkocji. Polska jest pod wpływem tego wyżu, w mroźnym powietrzu arktycznym. Jednak po południu z północy zacznie napływać nieco cieplejsze powietrze polarne.

Nie żyje gwiazda amerykańskich seriali Wiadomości
Nie żyje gwiazda amerykańskich seriali

Nie żyje Pat Finn, znany aktor komediowy i gwiazda amerykańskich seriali. Jak potwierdził portal TMZ, artysta zmarł po walce z chorobą nowotworową. Według informacji przekazanych przez rodzinę odszedł w poniedziałek wieczorem w swoim domu w Los Angeles, w otoczeniu najbliższych.

Sprawa śmierci 16-latki z Mławy. Bartosz G. usłyszał zarzut Wiadomości
Sprawa śmierci 16-latki z Mławy. Bartosz G. usłyszał zarzut

Bartosz G. usłyszał zarzut popełnienia zbrodni zabójstwa 16-letniej Mai ze szczególnym okrucieństwem; nie przyznał się do popełnienia zarzuconego mu czynu i skorzystał z przysługującego mu prawa do odmowy składania wyjaśnień - poinformował rzecznik prasowy Prokuratury Okręgowej w Płocku prok. Bartosz Maliszewski.

To była ciężka noc dla strażaków. Interweniowali ponad 1000 razy Wiadomości
To była ciężka noc dla strażaków. Interweniowali ponad 1000 razy

Ponad tysiąc interwencji, setki pożarów i ofiary śmiertelne - tak wyglądał bilans Wigilii w całym kraju. Strażacy przez całą noc walczyli z pożarami, wypadkami i zatruciami czadem.

Polacy najchętniej obdarowaliby prezentem Karola Nawrockiego. Świąteczny sondaż Wiadomości
Polacy najchętniej obdarowaliby prezentem Karola Nawrockiego. Świąteczny sondaż

Karol Nawrocki znalazł się na czele świątecznego sondażu SW Research dla „Wprost”. To jemu respondenci najczęściej deklarowali chęć wręczenia prezentu, częściej niż Donaldowi Tuskowi i pozostałym politykom.

REKLAMA

"Libanie, powstań!" - 150 tys. osób na Mszy św. pod przewodnictwem Leona XIV w Bejrucie

Do przezwyciężania podziałów, otwierania się na dialog i budowania społeczeństwo pokoju i sprawiedliwości wezwał papież Libańczyków 2 grudnia podczas Mszy św. na Bejrut Waterfront w Bejrucie. W Eucharystii wzięło udział ok. 150 tys. wiernych. Była ona ostatnim punktem programu trzydniowej wizyty Leona XIV w Libanie.
Leon XIV
Leon XIV / EPA/VATICAN MEDIA HANDOUT HANDOUT EDITORIAL USE ONLY/NO SALES Dostawca: PAP/EPA

Co musisz wiedzieć: 

  • Od 30 listopada do 2 grudnia br. Leon XIV trwała podróż apostolską do Libanu;
  • 1 grudnia Leon XIV udał się do grobu Charbela Makhloufa oraz do sanktuarium Matki Bożej Pani Libanu w Harissie;
  • W drugiej połowie dnia Papież wziął udział w spotkaniu ekumenicznym i międzyreligijnym, w czasie którego spotkali się przedstawiciele różnych lokalnych Kościołów i wspólnot muzułmańskich, a wieczorem spotkał się z młodzieżą;
  • Dziś, w ostatni dzień wizyty, Leon XIV odwiedził szpital, port i przewodniczył Eucharystii, w której udział wzięło 150 tys. osób.

 

Witając Ojca Świętego patriarcha Antiochii obrządku grecko- melchickiego, Youssef Absi zaznaczył, że wierni z „krainy pokoju” odpowiadają na jego wezwanie do pokoju i witają go jako Następcę Piotra, który przybywa, by umocnić chrześcijan Bliskiego Wschodu. Podkreślił znaczenie Katolickich Kościołów Wschodnich oraz zaangażowanie papieża w budowanie jedności i nadziei w regionie dotkniętym niepokojem. Zauważył, że spotkania Ojca Świętego z  chorymi, osobami konsekrowanymi, młodzieżą, przesiedleńcami i poranionymi stanowią znak jego troski i miłości. Hierarcha wyraził przekonanie, że to spotkanie wnosi radość i pokój w serca wiernych, będące obietnicą Pana.

 

Kazanie

W kazaniu Ojciec Święty zachęcił wiernych do postawy wdzięczności i uwielbienia, pomimo, że niekiedy bardziej jesteśmy skłonni do rezygnacji i narzekania niż do zachwytu serca i wdzięczności. Przypomniał, że kraj ten jest piękny i bogaty w historię i tradycję, lecz doświadcza także ubóstwa, kryzysu ekonomicznego, przemocy i napięć politycznych. Zauważył, że w takiej sytuacji łatwo zatracić nadzieję.

Leon XIV odwołał się do Słowa Bożego, które uczy nas, że wdzięczność rodzi się w małości: w małych gestach, w prostocie wiary, w codziennej pracy wspólnot i ludzi zaangażowanych w dobro. To one są „małymi gałązkami”, które dają nadzieję i prowadzą do przemiany serc. Podkreślił, iż wdzięczność nie może być jedynie osobista – powinna prowadzić do nawrócenia, do troski o innych i o dobro wspólne. Zachęcił, by nie poddawać się logice przemocy i bałwochwalstwu pieniądza, nie ulegać rozprzestrzeniającemu się złu.

Papież wskazał, że aby Liban powrócił do swej świetności trzeba „rozbroić nasze serca, zrzucić pancerze naszych etnicznych i politycznych izolacji, otworzyć nasze wyznania religijne na wzajemne spotkania, obudzić w naszych sercach marzenie o zjednoczonym Libanie, gdzie triumfują pokój i sprawiedliwość, gdzie wszyscy mogą uznać się za braci i siostry oraz gdzie w końcu może się spełnić to, co opisuje nam prorok Izajasz: `Wtedy wilk zamieszka wraz z barankiem, pantera z koźlęciem razem leżeć będą, cielę i lew paść się będą pospołu (Iz 11, 6)” – stwierdził Ojciec Święty. - Libanie, powstań! Bądź domem sprawiedliwości i braterstwa! Bądź proroctwem pokoju dla całego Bliskiego Wschodu! – zaapelował Leon XIV.

- Modlę się za was, aby ta ziemia Bliskiego Wschodu była zawsze oświecona wiarą w Jezusa Chrystusa – Słońce sprawiedliwości – i dzięki Niemu zachowała nadzieję, która nie zachodzi - zapewnił papież dziękując Bogu za dni swej pielgrzymki.

 

Modlitwa wiernych

W modlitwie wiernych modlono się: po grecku za Kościół, aby był narzędziem pojednania dla budowania świata, w którym panuje sprawiedliwość i pokój; po grecku za papieża Leona oraz wszystkich patriarchów, biskupów i kapłanów: jako strażników powierzonej im owczarni, niech będą wspierani w mądrości i umocnieni w miłości, prowadząc ją drogą prawdy; po syryjsku za przywódców: odpowiedzialnych za dobrobyt narodów, aby byli świadomi swoich obowiązków, zapewniając dobrobyt i spójność społeczną; po ormiańsku za budujących pokój, by opierając się na obietnicy Pana, byli wspierani w swoich wysiłkach na rzecz umocnienia we wszystkich pragnienia tego daru; po francusku za ofiary wojny aby niesione na ramionach Dobrego Pasterza otrzymały pomoc w odzyskaniu nadziei i uwierzyły w lepszą przyszłość i po arabsku za zgromadzonych na obecnej Eucharystii, aby karmiąc się jednym chlebem byli autentycznymi świadkami miłości Pana Boga.

 

Wyrazy wdzięczności

Na zakończenie Mszy św. patriarcha Antiochii obrządku maronickiego, kard. Béchara Boutros Raï wyraził wdzięczność za „ojcowską obecność” papieża wśród libańskich katolików. - Rozjaśnia ona nasze umysły i ożywia naszą determinację do działania na rzecz pokoju, braterstwa i dialogu między wszystkimi synami i córkami naszej ukochanej ziemi - stwierdził. Podkreślił, iż słowa Ojca Świętego zabrzmiały jako „wezwanie do pozostania wiernymi świadkami Chrystusa, nosicielami światła, sprawiedliwości, nadziei i pokoju. Naszą misją w tych trudnych czasach jest budowanie mostów, wspieranie jedności i służenie dobru wspólnemu naszego narodu i regionu”.

Kard. Raï wyraził Leonowi XIV wdzięczność za troskę o wiernych, za wsparcie młodzieży i rodzin oraz za niosącą otuchę obecność wśród tych, którzy dźwigają ciężar cierpienia i próby. Papieskie przesłanie braterstwa i wspólnoty między chrześcijanami a muzułmanami, a szerzej między wszystkimi członkami społeczeństwa libańskiego określił jako wytyczną, oświecającą „naszą drogę wyjścia z trudności i prowadzącą nasze serca ku odnowionemu życiu”.

Duchowy przywódca libańskich katolików zapewnił Ojca Świętego o synowskim przywiązaniu i żarliwych modlitwach w intencji jego posługi apostolskiej i  Kościoła powszechnego. - Niech Pan wspiera Twoje kroki jako Posłańca pokoju, a Najświętsza Maryja Panna, Królowa Libanu, otoczy Cię swoją matczyną czułością i czuwa nad Tobą w Twojej wzniosłej  misji budowniczego  powszechnego braterstwa i trwałego pokoju. Dziękujemy Ci, Ojcze Święty, za to, kim jesteś, za Twoje błogosławieństwo, miłość i ojcowską bliskość – powiedział kard. Béchara Boutros Raï.

 

Apel Papieża

Przed zakończeniem Mszy św. Leon wygłosił apel. Wyznał, że podczas swojej pierwszej pielgrzymki w Roku Jubileuszowym przybył „jako pielgrzym nadziei na Bliski Wschód, błagając Boga o dar pokoju dla tej ukochanej ziemi, naznaczonej niestabilnością, wojnami i cierpieniem”.

- Drodzy chrześcijanie Bliskiego Wschodu, gdy rezultaty waszych wysiłków na rzecz pokoju przychodzą z opóźnieniem, zachęcam was, abyście podnieśli wzrok ku Panu, który nadchodzi! Spójrzmy na Niego z nadzieją i odwagą, zachęcając wszystkich do podążania drogą koegzystencji, braterstwa i pokoju. Bądźcie budowniczymi pokoju, zwiastunami pokoju, świadkami pokoju! – powiedział Leon XIV.

Podkreślił, że „Bliski Wschód potrzebuje nowych podejść, aby odrzucić mentalność zemsty i przemocy, przezwyciężyć podziały polityczne, społeczne i religijne oraz otworzyć nowe rozdziały w imię pojednania i pokoju”. - Zbyt długo podążaliśmy ścieżką wzajemnej wrogości i zniszczenia w koszmarze wojny, czego skutki są widoczne przed oczami wszystkich. Musimy zmienić kierunek, musimy wychowywać nasze serca do pokoju – powiedział papież.

Zapewnił o modlitwie za Bliski Wschód i wszystkie narody, które cierpią z powodu wojny. Modlę się również m.in. za rozwiązanie sporów politycznych w Gwinei Bissau, a także za ofiary pożaru w Hongkongu.

- Modlę się szczególnie za ukochany Liban! Ponownie zwracam się do społeczności międzynarodowej, aby nie szczędziła wysiłków w promowaniu dialogu i pojednania. Kieruję serdeczny apel do tych, którzy sprawują władzę polityczną i społeczną, tutaj i we wszystkich krajach dotkniętych wojną i przemocą: wysłuchajcie wołania waszych narodów, które domagają się pokoju! Oddajmy się wszyscy na służbę życiu, dobru wspólnemu, integralnemu rozwojowi ludzi – powiedział Leon XVI

Na zakończenie wezwał chrześcijan Bliskiego Wschodu: „Miejcie odwagę!”

Z Bejrut Waterfront Leon XIV pojechał na międzynarodowe lotnisko w Bejrucie, skąd, po ceremonii pożegnania odleci do Rzymu.

tom, st



 

Polecane