Nie żyje prof. Natalia Lebiediewa, ujawniła prawdę o Katyniu jeszcze w Związku Sowieckim
Co musisz wiedzieć:
- Natalia Lebiediewa otworzyła archiwa Katynia i ujawniła prawdę o sowieckiej zbrodni
- Współtworzyła Polsko-Rosyjską Grupę do Spraw Trudnych
- Otrzymała Krzyż Komandorski Orderu Zasługi RP
Badaczka, która przełamała milczenie
Prof. Natalia Siergiejewna Lebiediewa była jedną z najwybitniejszych rosyjskich historyków XX wieku, specjalizującą się w dziejach II wojny światowej oraz relacjach polsko-rosyjskich.
O jej śmierci poinformował Instytut Historii Powszechnej Rosyjskiej Akademii Nauk, z którym była związana przez całe życie zawodowe.
Urodziła się w 1939 roku w Moskwie. W 1962 roku ukończyła Państwowy Instytut Historii i Archiwistyki, a następnie rozpoczęła pracę naukową w Instytucie Historii Akademii Nauk ZSRR. W 1970 roku obroniła doktorat poświęcony procesom norymberskim, a w 1996 roku uzyskała habilitację na Uniwersytecie Łódzkim za pracę "Katyń. Zbrodnia przeciwko ludzkości".
- PGNiG wydało pilny komunikat dla klientów
- Komunikat dla posiadaczy odbiorników RTV
- Komunikat dla mieszkańców woj. lubelskiego
- PKO BP wydał komunikat dla klientów
- Komunikat dla woj. łódzkiego
- Komunikat dla mieszkańców woj. dolnośląskieg
„Zbrodnia katyńska nie była incydentem”
Przełomowym momentem jej działalności była publikacja z 25 marca 1990 roku w dzienniku Moskowskije Nowosti.
Wspólnie z Giennadijem Żaworonkowem opublikowała artykuł "Tragedia katyńska", w którym – po raz pierwszy w rosyjskiej prasie – wskazała na odpowiedzialność NKWD za mord na polskich oficerach. Artykuł ukazał się trzy tygodnie przed oficjalnym potwierdzeniem tej prawdy przez agencję TASS.
W swojej książce "Katyń. Zbrodnia przeciwko ludzkości" badaczka pisała:
Zbrodnia katyńska nie była incydentem, lecz częścią systemowego planu eliminacji elit państwa polskiego.
Podkreślała, że ujawnienie prawdy o Katyniu to „nie tylko kwestia archiwów, ale moralnego obowiązku wobec historii”.
Dialog ponad podziałami
W latach 2000. prof. Lebiediewa brała aktywny udział w pracach Polsko-Rosyjskiej Grupy do Spraw Trudnych, której celem był naukowy dialog o najboleśniejszych kartach wspólnej historii. Współtworzyła opracowanie "Białe plamy – czarne plamy. Sprawy trudne w relacjach polsko-rosyjskich (1918–2008)", w którym przygotowała rozdziały "Polska między ZSRR i Niemcami (1939–1941)" oraz "Zbrodnia katyńska".
Wspólna pamięć nie może powstać bez wspólnej odpowiedzialności za prawdę
– pisała, podkreślając, że historia nie może być narzędziem polityki.
Publikacje i wyróżnienia
Lebiediewa była autorką licznych książek i artykułów naukowych publikowanych w Rosji i za granicą. Współpracowała z prestiżowymi seriami dokumentalnymi Rosja – wiek XX. Dokumenty oraz "Annals of Communism" wydawanymi przez Uniwersytet Yale. Publikowała także w polskich czasopismach, m.in. w Zeszytach Katyńskich i Przeglądzie Wschodnim.
Za swoje badania i odwagę w ujawnianiu prawdy o Katyniu została uhonorowana licznymi nagrodami. Wśród najważniejszych wyróżnień znalazły się:
- Honorowe wyróżnienie Niezależnego Komitetu Historycznego Badania Zbrodni Katyńskiej (1990),
- Nagroda Specjalna „Przeglądu Wschodniego” (1996),
- Krzyż Komandorski Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej (2003),
- Medal Dnia Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej (2008),
- Medal Komisji Edukacji Narodowej (2015).
W uzasadnieniu przyznania Krzyża Komandorskiego podkreślono, że odznaczenie otrzymała „za wybitne zasługi w ujawnieniu i udokumentowaniu prawdy o zbrodni katyńskiej”.
RIP. Odważna, mądra kobieta. Autorka m in „Katyń. Zbrodnia przeciwko ludzkości”. Pisała też o inwazji ZSRR na Polskę 17 września 1939. https://t.co/6AbKh6wcN6— Dominika Cosic (@dominikacosic) October 23, 2025
