Maciej Szlinder: Rząd dławi płacę minimalną

Co piąty pracownik w Polsce otrzymuje wynagrodzenie minimalne. To łącznie ponad 3 mln osób. Rząd chce podnieść wysokość płacy minimalnej w przyszłym roku do 4806 zł brutto, czyli kilka złotych więcej niż 3600 zł na rękę.
Pusta kieszeń - zdjęcie poglądowe Maciej Szlinder: Rząd dławi płacę minimalną
Pusta kieszeń - zdjęcie poglądowe / fot. pixabay.com

Co musisz wiedzieć:

  • Rząd zaproponował, by od 2025 r. płaca minimalna wynosiła 4806 zł brutto (ok. 3600 zł netto), co oznacza wzrost o zaledwie 3%.
  • To niższy procentowo wzrost niż prognozowana inflacja (3,8%), co oznacza realny spadek wartości minimalnego wynagrodzenia.
  • Proponując tak niską płacę minimalną rząd faworyzuje interesy pracodawców i cięcia budżetowe kosztem większości społeczeństwa.

 

Zerowa sprawczość Nowej Lewicy

To podwyżka o 140 zł względem obecnej stawki minimalnego wynagrodzenia (4666 zł brutto), co stanowi 3%. To najniższy procentowy wzrost od ponad dwudziestu lat.

Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej, którym zarządza ministra Agnieszka Dziemianowicz-Bąk z Nowej Lewicy, proponowało wyższą płacę minimalną o ponad 200 zł od rządowej, a dokładnie 5020 zł. Tego typu pomysł, wyższy nawet od propozycji strony związkowej (5015 zł), to kolejny pusty gest rządowej lewicy (obok między innymi deklaracji o obronie finansowania Państwowej Inspekcji Pracy – ostatecznie obniżonego względem poprzedniego roku). Chce ona pokazać się jako strona walcząca o pracowników, ale tak naprawdę niewiele może, bo stanowi kwiatek do kożucha liberalnego rdzenia koalicji rządzącej. Jej sprawczość w tych sprawach (i wielu innych) należy uznać za praktycznie zerową.

Kwota rządowa jest niewiele większa (o 47 zł) niż propozycja strony pracodawców, wynosząca 4759 zł. Prezes Związku Pracodawców Business Centre Club Łukasz Bernatowicz ocenił zresztą rządową propozycję jako „zbliżoną do oczekiwań” BCC.

Ponieważ Rada Dialogu Społecznego nie osiągnęła porozumienia [pisaliśmy o tym przed tygodniem red.], to rząd samodzielnie wyznaczy wysokość płacy minimalnej. Ma na to czas do 15 września – do tej daty rozporządzenie dotyczące minimalnego wynagrodzenia musi zostać ogłoszone w Dzienniku Ustaw.

Wzrost płacy minimalnej jedynie o 3% oznacza, że realnie jej wartość spadnie. Rząd przewiduje bowiem, że inflacja w 2026 roku wyniesie 3,8%. Przedstawione na początku miesiąca prognozy NBP są niższe, ale wciąż przekraczają 3%. Mniej niż inflacja ma wzrosnąć także minimalna stawka godzinowa – z 30,50 zł brutto do 31,40 zł brutto, czyli o 2,95%.

 

Czy płaca minimalna jest w Polsce wysoka?

Polska plasuje się w środku krajów Unii Europejskiej pod względem wysokości płacy minimalnej. Zajmujemy 9. miejsce na 22 kraje, które posiadają taki instrument regulacji wynagrodzeń. W odniesieniu do średniego wynagrodzenia w maju (8670,51 zł) płaca minimalna w 2025 roku stanowi 53,8%.

To zdaniem pracodawców za dużo. Prof. Jacek Męcina, doradca zarządu Konfederacji Lewiatan, uważa, że docelowo ten wskaźnik referencyjny powinien wynosić 50%. Agnieszka Maria Majewska, rzecznik małych i średnich przedsiębiorstw, uznaje nawet, że to maksymalny akceptowalny poziom. Jeszcze w 2024 roku Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej proponowało, żeby relacja między płacą minimalną a średnim wynagrodzeniem była docelowo wyższa i wynosiła 55%. Ta propozycja spotkała się z poparciem związków zawodowych. Jednak i tutaj Andrzej Domański, minister finansów, stanął całkowicie po stronie pracodawców i uznał, że to ich propozycje są słuszne, a lewicowej ministry i związków – nie.

Jakimi argumentami posługują się ci, którzy dążą do obniżenia realnej wartości płacy minimalnej?

 

Płaca minimalna a bezrobocie

Te argumenty są tożsame z argumentami krytykującymi płacę minimalną w ogóle. I możemy je usłyszeć w debacie publicznej od samego początku pojawienia się tego narzędzia, czyli od końca dziewiętnastego wieku. Pierwsza oficjalna powszechna regulacja minimalnego wynagrodzenia została wprowadzona bowiem już w 1894 roku w Nowej Zelandii. W Polsce płacę minimalną mamy od 1956 roku, ale w warunkach kapitalistycznych spieramy się o nią oczywiście od transformacji ustrojowej.

Od jej początku zarzucano, że to rozwiązanie niepotrzebnie ogranicza działanie wolnego rynku, co skutkuje zwiększeniem poziomu bezrobocia. Ponieważ rynek pracy kieruje się prawem popytu i podaży, argumentowano, że rząd, podnosząc cenę pracy, zmniejsza na nią popyt. Ale pracownicy nie są towarem jak każdy inny. Podaż i popyt na pracę nie są od siebie niezależne. Większe płace to także większy popyt na wytwarzane przez pracowników towary i usługi. A zatem także potrzeba zwiększenia zatrudnienia. Zbierane od lat dane empiryczne jasno wskazują, że płaca minimalna wcale nie prowadzi do zwiększenia poziomu bezrobocia. Potwierdzają to także międzynarodowe instytucje takie jak choćby Bank Światowy. Dalsze podnoszenie jej w Polsce także nie będzie miało takiego wpływu, więc nie trzeba ograniczać jej realnej wartości tak, jak chce to zrobić rząd.

 

Złudne odwołania do wydajności pracy

Przeciw płacy minimalnej pojawia się także argument o „niezatrudnialności”. Utrzymuje się, że część osób zarabiających obecnie płacę minimalną po jej podniesieniu wypadnie z rynku pracy, ponieważ nie wytwarzają oni takiej wartości, żeby ich zatrudnienie było opłacalne. Często ten argument uzupełnia się o wskazanie, że to młodzi pracownicy na początku swojej drogi zawodowej nie mogą właśnie na nią wejść, ponieważ od razu muszą zarabiać płacę minimalną, a jeszcze nie są na tyle wydajni, by warto było im ją zapłacić.

Osoby stosujące ten argument nie widzą, że oferowanie młodym pracownikom niewystarczających na godne funkcjonowanie płac oznacza, że muszą dłużej być dotowani przez swoich rodziców. Nie wszystkich na to stać, więc już na starcie tworzymy dodatkowe nierówności społeczne, które będą się reprodukować w dalszej części życia. Co więcej, późniejsze usamodzielnienie się to także mniejsze szanse na zakładanie rodzin. Płaca minimalna sprzyja zatem nie tylko redukcji nierówności, lecz także zmniejsza problemy demograficzne.

Co więcej, argument o niskiej wydajności pracy niektórych pracowników jest o tyle wątpliwy, że często trudno jest ją dokładnie określić na poziomie jednostki, szczególnie że ogromną część pracy wykonujemy w mniejszych lub większych zespołach. Wydajność nie zależy wyłącznie od zdolności pracownika, ale także od tego, na ile rozwinięte technologicznie są narzędzia pracy, które zapewnia mu zatrudniający, i od całej struktury instytucjonalnej. W świecie bez patentów i monopoli praw własności intelektualnej praca biotechnologów czy twórców oprogramowania byłaby znacznie mniej wartościowa. Praca specjalistów od giełdy i pracowników sektora finansowego warta byłaby znacznie mniej przy obowiązującym podatku od transakcji finansowych. Wydajność w sektorze usług, w którym płace minimalne są częste, w ogóle jest bardzo trudna do dokładnego określenia.

Wreszcie przekonanie o tym, że rynek naturalnie wiąże wytwarzaną przez pracownika wartość z poziomem jego zarobków, jest całkowicie fałszywe. Od lat osiemdziesiątych ubiegłego wieku na zachodzie, a od dziewięćdziesiątych w Polsce, wzrost płac nie nadąża za wzrostem wydajności pracy. Większą część wytworzonej wartości zgarniają czerpiący swój dochód z zysków, a mniej ci, którzy otrzymują płace. Hamowanie wzrostu płac, w tym płacy minimalnej, nie służy zatem zachowaniu jakiejś równowagi, ale zachowaniu pozycji właścicieli kapitału.

 

Ceny i koszty

Trzecim argumentem przeciwników płacy minimalnej lub jej realnego podwyższania jest wskazanie na wzrost poziomu cen. Ich zdaniem większe koszty pracy przedsiębiorcy przerzucą po prostu na klientów. Jednak takie myślenie wyklucza całkowicie możliwość ograniczenia jednostkowej marży uzyskiwanej na wytwarzanym produkcie czy oferowanej usłudze. A przy zwiększeniu produkcji przy większym popycie pojawia się przecież na to przestrzeń.

Czwartym argumentem przeciwko podwyżce płacy minimalnej jest straszenie upadkiem firm, których nie będzie stać na płacenie pracownikom więcej. Dotyczy to wyłącznie tych firm, które opierają się na najniżej opłacanych pracownikach. Podwyżki mogą być bodźcem do zmian modelu biznesowego, innowacji technicznych i organizacyjnych, a tym samym mają charakter rozwojowy.

Koszty podnoszenia płacy minimalnej dotyczą także sektora publicznego. W nim od lat średnie płace rosły znacznie wolniej od wzrostu płacy minimalnej. W efekcie wielu pracowników budżetówki zarabia dzisiaj właśnie najniższą krajową. Stąd Ministerstwo Finansów, broniąc swoich propozycji, argumentuje wprost, że wyższa płaca minimalna stanowi zagrożenie dla finansów publicznych. A te, wobec narzuconej przez Unię Europejską procedury nadmiernego deficytu i po przyjęciu przez rząd szybszej ścieżki wychodzenia z deficytu, znajdują się w nienajlepszym stanie.

 

Krótkowzroczność rządu

To właśnie przypodobywanie się Brukseli oraz liberalne faworyzowanie pracodawców względem pracowników odpowiadają za stanowisko rządu. Ignoruje on tym samym wiele zalet wynikających z podnoszenia realnej płacy minimalnej, takich jak zmniejszanie poziomu ubóstwa czy zmniejszanie nierówności społecznych. Wiemy również z badań, że płaca minimalna poprawia stan zdrowia społeczeństwa, a szczególnie najmłodszej jego części. Badacze George Wehby, Robert Kaestner, Wei Lyu i Dhaval Dave wykazali dla Stanów Zjednoczonych, że wzrost płacy minimalnej o jednego dolara na godzinę zwiększa prawdopodobieństwo znalezienia się przez dzieci osób zatrudnionych na płacy minimalnej w dobrym stanie zdrowia o 10%.

Płaca minimalna ma też pozytywny wpływ na wzrost gospodarczy. Gospodarstwa domowe o niższych zarobkach przeznaczają praktycznie wszystkie swoje dochody na konsumpcję. Otrzymane przez nie podwyżki płac trafiają zatem do lokalnej piekarni, fryzjera czy sklepu. Większy popyt napędza gospodarkę.

Jednak dla rządu wszystkie powyższe korzyści nie wystarczą, by podjąć racjonalną w średnim i długim terminie decyzję. Będący zakładnikiem strony pracodawców i liberalnych mediów rząd liczy na to, że w ten sposób utrzyma się przy władzy po 2027 roku. Zapomina jednak, że pracowników jest w Polsce więcej, a czasy liberalnego populizmu stanowiącego domyślny sposób myślenia o gospodarce i świecie już minęły.

 


 

POLECANE
Wybory prezydenta Zabrza. Są cząstkowe wyniki z ostatniej chwili
Wybory prezydenta Zabrza. Są cząstkowe wyniki

O godz. 21 zakończono głosowanie w drugiej turze przedterminowych wyborów prezydenta Zabrza – poinformował PAP przewodniczący Miejskiej Komisji Wyborczej w Zabrzu Paweł Strumiński. Wskazał, że odbyło się ono bez zakłóceń.

Pełczyńska-Nałęcz powinna podać się do dymisji? Zapytano Polaków z ostatniej chwili
Pełczyńska-Nałęcz powinna podać się do dymisji? Zapytano Polaków

Zdaniem 68,7 proc. badanych minister funduszy i polityki regionalnej Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz powinna podać się do dymisji w związku z KPO. 23,5 proc. uważa, że szefowa MFiPR nie powinna zrezygnować ze stanowiska – wynika z opublikowanego w niedzielę sondażu United Surveys dla Wirtualnej Polski.

Pierwsza taka debata wielkich polskich naukowców: To koniec dominacji ludzkości gorące
Pierwsza taka debata wielkich polskich naukowców: "To koniec dominacji ludzkości"

Na naszym kanale pojawiła się wyjątkowa debata! Nagrana w murach najstarszej polskiej uczelni, Uniwersytet Jagielloński. Dzielę się pod linkiem w komentarzu. Na scenie obok siebie usiadł fizyk i informatyk. Prof. Andrzej Dragan oraz dr Wojciech Zaremba. Jeden, patrzący na świat oczami praw fizyki drugi oczami kodów. Twórca Chata GPT, założyciel spółki Open AI i jeden z najbardziej abstrakcyjnych umysłów w Polsce. Obaj zgodni co do jednego. Era dominacji człowieka na Ziemi dobiegła po tysiącach lat końca. To my jesteśmy tym ostatnim pokoleniem.

Klęska Niemiec. Podano dane z ośrodka przy granicy z Polską z ostatniej chwili
Klęska Niemiec. Podano dane z ośrodka przy granicy z Polską

Ośrodek przeznaczony dla osób przybyłych z Polski okazuje się kompletnie nieskuteczny, gdyż z 72 migrantów odesłano tam tylko pięciu, z czego czterech wróciło ponownie do Niemiec – informuje "Frankfurter Allgemeine Sonntagszeitung".

Manipulacja ws. limuzyny prezydenckiej. Kłamstwo jest kamieniem węgielnym rządzącej koalicji z ostatniej chwili
Manipulacja ws. limuzyny prezydenckiej. "Kłamstwo jest kamieniem węgielnym rządzącej koalicji"

Koalicja rządząca manipuluje w sprawie limuzyny, którą porusza się prezydent Karol Nawrocki. – Kłamstwo jest kamieniem węgielnym obecnie rządzącej koalicji w Polsce. Kłamali w trakcie kampanii wyborczej przed 2023 rokiem, kłamali w trakcie swoich rządów, kłamali w trakcie kampanii prezydenckiej, szkalując Karola Nawrockiego – twierdzi poseł PiS Paweł Lisiecki.

Niemiecka telewizja oburzona wydawaniem przez rząd Tuska pieniędzy z KPO na sauny i jachty z ostatniej chwili
Niemiecka telewizja oburzona wydawaniem przez rząd Tuska pieniędzy z KPO na sauny i jachty

– Około 280 mln euro przeznaczono na zakup saun, solariów, jachtów i innych dóbr luksusowych – mówi w reportażu niemieckiej telewizji ARTE dziennikarka Anja Mainwald i zwraca uwagę na skandal wokół KPO w Polsce.

Nie żyje Stanisław Soyka. Jest komunikat prokuratury z ostatniej chwili
Nie żyje Stanisław Soyka. Jest komunikat prokuratury

W poniedziałek odbędzie się sekcja zwłok Stanisława Soyki. To rutynowa procedura – podała Prokuratura Rejonowa w Sopocie.

Holandia tonie w znakach drogowych. Eksperci alarmują o zagrożeniu Wiadomości
Holandia tonie w znakach drogowych. Eksperci alarmują o zagrożeniu

Na holenderskich drogach ustawiono już ponad trzy miliony znaków. Jak wyliczają eksperci, aż około 600 tys. z nich jest zbędnych. Zamiast pomagać kierowcom, tablice często utrudniają koncentrację i zwiększają ryzyko kolizji.

Stanowski zmiażdżył Jońskiego. Europoseł KO sam się podłożył z ostatniej chwili
Stanowski zmiażdżył Jońskiego. Europoseł KO sam się podłożył

Jak się popatrzy na te rozmowy przywódców europejskich, to bez Donalda Tuska one w ogóle by nie istniały. Tak na dobra sprawę Donald Tusk jest autorytetem dla Europy - powiedział Dariusz Joński w programie TVP Info Woronicza 17. - To nie jest program satyryczny - usłyszał od prezydenckiego doradcy, Błażeja Poboży. To niejedyna wypowiedź europosła KO, po której usłyszał dziś ciętą ripostę. Kolejną usłyszał od Krzysztofa Stanowskiego ws. ustawy wiatrakowej i cen energii.

Prezydent zawetuje kolejną ustawę? Nie będzie zgody z ostatniej chwili
Prezydent zawetuje kolejną ustawę? "Nie będzie zgody"

Prezydent Karol Nawrocki pokrzyżuje plany rządu Donalda Tuska dotyczące podniesienia akcyzy na alkohol. – Jeżeli pan prezydent powiedział, że nie podpisze ustawy podwyższającej podatki to nie podpisze takiej ustawy. I tyle – powiedział szef Kancelarii Prezydenta Zbigniew Bogucki.

REKLAMA

Maciej Szlinder: Rząd dławi płacę minimalną

Co piąty pracownik w Polsce otrzymuje wynagrodzenie minimalne. To łącznie ponad 3 mln osób. Rząd chce podnieść wysokość płacy minimalnej w przyszłym roku do 4806 zł brutto, czyli kilka złotych więcej niż 3600 zł na rękę.
Pusta kieszeń - zdjęcie poglądowe Maciej Szlinder: Rząd dławi płacę minimalną
Pusta kieszeń - zdjęcie poglądowe / fot. pixabay.com

Co musisz wiedzieć:

  • Rząd zaproponował, by od 2025 r. płaca minimalna wynosiła 4806 zł brutto (ok. 3600 zł netto), co oznacza wzrost o zaledwie 3%.
  • To niższy procentowo wzrost niż prognozowana inflacja (3,8%), co oznacza realny spadek wartości minimalnego wynagrodzenia.
  • Proponując tak niską płacę minimalną rząd faworyzuje interesy pracodawców i cięcia budżetowe kosztem większości społeczeństwa.

 

Zerowa sprawczość Nowej Lewicy

To podwyżka o 140 zł względem obecnej stawki minimalnego wynagrodzenia (4666 zł brutto), co stanowi 3%. To najniższy procentowy wzrost od ponad dwudziestu lat.

Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej, którym zarządza ministra Agnieszka Dziemianowicz-Bąk z Nowej Lewicy, proponowało wyższą płacę minimalną o ponad 200 zł od rządowej, a dokładnie 5020 zł. Tego typu pomysł, wyższy nawet od propozycji strony związkowej (5015 zł), to kolejny pusty gest rządowej lewicy (obok między innymi deklaracji o obronie finansowania Państwowej Inspekcji Pracy – ostatecznie obniżonego względem poprzedniego roku). Chce ona pokazać się jako strona walcząca o pracowników, ale tak naprawdę niewiele może, bo stanowi kwiatek do kożucha liberalnego rdzenia koalicji rządzącej. Jej sprawczość w tych sprawach (i wielu innych) należy uznać za praktycznie zerową.

Kwota rządowa jest niewiele większa (o 47 zł) niż propozycja strony pracodawców, wynosząca 4759 zł. Prezes Związku Pracodawców Business Centre Club Łukasz Bernatowicz ocenił zresztą rządową propozycję jako „zbliżoną do oczekiwań” BCC.

Ponieważ Rada Dialogu Społecznego nie osiągnęła porozumienia [pisaliśmy o tym przed tygodniem red.], to rząd samodzielnie wyznaczy wysokość płacy minimalnej. Ma na to czas do 15 września – do tej daty rozporządzenie dotyczące minimalnego wynagrodzenia musi zostać ogłoszone w Dzienniku Ustaw.

Wzrost płacy minimalnej jedynie o 3% oznacza, że realnie jej wartość spadnie. Rząd przewiduje bowiem, że inflacja w 2026 roku wyniesie 3,8%. Przedstawione na początku miesiąca prognozy NBP są niższe, ale wciąż przekraczają 3%. Mniej niż inflacja ma wzrosnąć także minimalna stawka godzinowa – z 30,50 zł brutto do 31,40 zł brutto, czyli o 2,95%.

 

Czy płaca minimalna jest w Polsce wysoka?

Polska plasuje się w środku krajów Unii Europejskiej pod względem wysokości płacy minimalnej. Zajmujemy 9. miejsce na 22 kraje, które posiadają taki instrument regulacji wynagrodzeń. W odniesieniu do średniego wynagrodzenia w maju (8670,51 zł) płaca minimalna w 2025 roku stanowi 53,8%.

To zdaniem pracodawców za dużo. Prof. Jacek Męcina, doradca zarządu Konfederacji Lewiatan, uważa, że docelowo ten wskaźnik referencyjny powinien wynosić 50%. Agnieszka Maria Majewska, rzecznik małych i średnich przedsiębiorstw, uznaje nawet, że to maksymalny akceptowalny poziom. Jeszcze w 2024 roku Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej proponowało, żeby relacja między płacą minimalną a średnim wynagrodzeniem była docelowo wyższa i wynosiła 55%. Ta propozycja spotkała się z poparciem związków zawodowych. Jednak i tutaj Andrzej Domański, minister finansów, stanął całkowicie po stronie pracodawców i uznał, że to ich propozycje są słuszne, a lewicowej ministry i związków – nie.

Jakimi argumentami posługują się ci, którzy dążą do obniżenia realnej wartości płacy minimalnej?

 

Płaca minimalna a bezrobocie

Te argumenty są tożsame z argumentami krytykującymi płacę minimalną w ogóle. I możemy je usłyszeć w debacie publicznej od samego początku pojawienia się tego narzędzia, czyli od końca dziewiętnastego wieku. Pierwsza oficjalna powszechna regulacja minimalnego wynagrodzenia została wprowadzona bowiem już w 1894 roku w Nowej Zelandii. W Polsce płacę minimalną mamy od 1956 roku, ale w warunkach kapitalistycznych spieramy się o nią oczywiście od transformacji ustrojowej.

Od jej początku zarzucano, że to rozwiązanie niepotrzebnie ogranicza działanie wolnego rynku, co skutkuje zwiększeniem poziomu bezrobocia. Ponieważ rynek pracy kieruje się prawem popytu i podaży, argumentowano, że rząd, podnosząc cenę pracy, zmniejsza na nią popyt. Ale pracownicy nie są towarem jak każdy inny. Podaż i popyt na pracę nie są od siebie niezależne. Większe płace to także większy popyt na wytwarzane przez pracowników towary i usługi. A zatem także potrzeba zwiększenia zatrudnienia. Zbierane od lat dane empiryczne jasno wskazują, że płaca minimalna wcale nie prowadzi do zwiększenia poziomu bezrobocia. Potwierdzają to także międzynarodowe instytucje takie jak choćby Bank Światowy. Dalsze podnoszenie jej w Polsce także nie będzie miało takiego wpływu, więc nie trzeba ograniczać jej realnej wartości tak, jak chce to zrobić rząd.

 

Złudne odwołania do wydajności pracy

Przeciw płacy minimalnej pojawia się także argument o „niezatrudnialności”. Utrzymuje się, że część osób zarabiających obecnie płacę minimalną po jej podniesieniu wypadnie z rynku pracy, ponieważ nie wytwarzają oni takiej wartości, żeby ich zatrudnienie było opłacalne. Często ten argument uzupełnia się o wskazanie, że to młodzi pracownicy na początku swojej drogi zawodowej nie mogą właśnie na nią wejść, ponieważ od razu muszą zarabiać płacę minimalną, a jeszcze nie są na tyle wydajni, by warto było im ją zapłacić.

Osoby stosujące ten argument nie widzą, że oferowanie młodym pracownikom niewystarczających na godne funkcjonowanie płac oznacza, że muszą dłużej być dotowani przez swoich rodziców. Nie wszystkich na to stać, więc już na starcie tworzymy dodatkowe nierówności społeczne, które będą się reprodukować w dalszej części życia. Co więcej, późniejsze usamodzielnienie się to także mniejsze szanse na zakładanie rodzin. Płaca minimalna sprzyja zatem nie tylko redukcji nierówności, lecz także zmniejsza problemy demograficzne.

Co więcej, argument o niskiej wydajności pracy niektórych pracowników jest o tyle wątpliwy, że często trudno jest ją dokładnie określić na poziomie jednostki, szczególnie że ogromną część pracy wykonujemy w mniejszych lub większych zespołach. Wydajność nie zależy wyłącznie od zdolności pracownika, ale także od tego, na ile rozwinięte technologicznie są narzędzia pracy, które zapewnia mu zatrudniający, i od całej struktury instytucjonalnej. W świecie bez patentów i monopoli praw własności intelektualnej praca biotechnologów czy twórców oprogramowania byłaby znacznie mniej wartościowa. Praca specjalistów od giełdy i pracowników sektora finansowego warta byłaby znacznie mniej przy obowiązującym podatku od transakcji finansowych. Wydajność w sektorze usług, w którym płace minimalne są częste, w ogóle jest bardzo trudna do dokładnego określenia.

Wreszcie przekonanie o tym, że rynek naturalnie wiąże wytwarzaną przez pracownika wartość z poziomem jego zarobków, jest całkowicie fałszywe. Od lat osiemdziesiątych ubiegłego wieku na zachodzie, a od dziewięćdziesiątych w Polsce, wzrost płac nie nadąża za wzrostem wydajności pracy. Większą część wytworzonej wartości zgarniają czerpiący swój dochód z zysków, a mniej ci, którzy otrzymują płace. Hamowanie wzrostu płac, w tym płacy minimalnej, nie służy zatem zachowaniu jakiejś równowagi, ale zachowaniu pozycji właścicieli kapitału.

 

Ceny i koszty

Trzecim argumentem przeciwników płacy minimalnej lub jej realnego podwyższania jest wskazanie na wzrost poziomu cen. Ich zdaniem większe koszty pracy przedsiębiorcy przerzucą po prostu na klientów. Jednak takie myślenie wyklucza całkowicie możliwość ograniczenia jednostkowej marży uzyskiwanej na wytwarzanym produkcie czy oferowanej usłudze. A przy zwiększeniu produkcji przy większym popycie pojawia się przecież na to przestrzeń.

Czwartym argumentem przeciwko podwyżce płacy minimalnej jest straszenie upadkiem firm, których nie będzie stać na płacenie pracownikom więcej. Dotyczy to wyłącznie tych firm, które opierają się na najniżej opłacanych pracownikach. Podwyżki mogą być bodźcem do zmian modelu biznesowego, innowacji technicznych i organizacyjnych, a tym samym mają charakter rozwojowy.

Koszty podnoszenia płacy minimalnej dotyczą także sektora publicznego. W nim od lat średnie płace rosły znacznie wolniej od wzrostu płacy minimalnej. W efekcie wielu pracowników budżetówki zarabia dzisiaj właśnie najniższą krajową. Stąd Ministerstwo Finansów, broniąc swoich propozycji, argumentuje wprost, że wyższa płaca minimalna stanowi zagrożenie dla finansów publicznych. A te, wobec narzuconej przez Unię Europejską procedury nadmiernego deficytu i po przyjęciu przez rząd szybszej ścieżki wychodzenia z deficytu, znajdują się w nienajlepszym stanie.

 

Krótkowzroczność rządu

To właśnie przypodobywanie się Brukseli oraz liberalne faworyzowanie pracodawców względem pracowników odpowiadają za stanowisko rządu. Ignoruje on tym samym wiele zalet wynikających z podnoszenia realnej płacy minimalnej, takich jak zmniejszanie poziomu ubóstwa czy zmniejszanie nierówności społecznych. Wiemy również z badań, że płaca minimalna poprawia stan zdrowia społeczeństwa, a szczególnie najmłodszej jego części. Badacze George Wehby, Robert Kaestner, Wei Lyu i Dhaval Dave wykazali dla Stanów Zjednoczonych, że wzrost płacy minimalnej o jednego dolara na godzinę zwiększa prawdopodobieństwo znalezienia się przez dzieci osób zatrudnionych na płacy minimalnej w dobrym stanie zdrowia o 10%.

Płaca minimalna ma też pozytywny wpływ na wzrost gospodarczy. Gospodarstwa domowe o niższych zarobkach przeznaczają praktycznie wszystkie swoje dochody na konsumpcję. Otrzymane przez nie podwyżki płac trafiają zatem do lokalnej piekarni, fryzjera czy sklepu. Większy popyt napędza gospodarkę.

Jednak dla rządu wszystkie powyższe korzyści nie wystarczą, by podjąć racjonalną w średnim i długim terminie decyzję. Będący zakładnikiem strony pracodawców i liberalnych mediów rząd liczy na to, że w ten sposób utrzyma się przy władzy po 2027 roku. Zapomina jednak, że pracowników jest w Polsce więcej, a czasy liberalnego populizmu stanowiącego domyślny sposób myślenia o gospodarce i świecie już minęły.

 



 

Polecane
Emerytury
Stażowe