Jakie skutki może nieść edukacja włączająca?

Realizowany w polskich szkołach projekt „Edukacja dla wszystkich” wywołał protest Solidarności i został uznany za szkodliwy zarówno dla uczniów, jak i nauczycieli. Jakie potencjalnie niebezpieczne skutki może nieść tzw. edukacja włączająca?
 Jakie skutki może nieść edukacja włączająca?
/ fot. www.gov.pl

„Edukacja włączająca rozumiana jest jako podejście w procesie kształcenia i wychowania, którego celem jest zwiększanie szans edukacyjnych wszystkich osób uczących się poprzez zapewnianie im warunków do rozwijania indywidualnego potencjału, tak by w przyszłości umożliwić im pełnię rozwoju osobistego na miarę swoich możliwości oraz pełne włączenie w życie społeczne” – czytamy na stronie Ministerstwa Edukacji i Nauki. „Edukacja ta stawia za cel wyposażenie uczniów w kompetencje niezbędne do stworzenia w przyszłości włączającego społeczeństwa, czyli społeczeństwa, w którym osoby niezależnie od różnic m.in. w stanie zdrowia, sprawności, pochodzeniu, wyznaniu są pełnoprawnymi członkami społeczności, a ich różnorodność postrzegana jest jako cenny zasób rozwoju społecznego i cywilizacyjnego” – dodaje MEiN. W teorii założenia edukacji włączającej są szczytne, jak jednak wygląda ich realizacja w praktyce?

Więcej szkody niż pożytku?

Jak stwierdza ekspert oświatowy Hanna Dobrowolska, „projekt ten [„Edukacja dla wszystkich” – przyp. red.] pozornie wspiera dzieci i młodzież z niepełnosprawnościami, ale faktycznie jest ukrytą antyreformą oświaty”. „Nie bacząc na krytyczne stanowisko związków zawodowych, wdrażanie zmian realizuje się kropelkową metodą: licznymi szkoleniami nauczycieli i pedagogów, zmieniającymi ich perspektywę w imię politycznej poprawności, Erasmusem dla nauczycieli z równościowymi szkoleniami oraz mnogością pseudonaukowych dywagacji, które realizowane są w większości za pieniądze z UE” – podkreśla Dobrowolska. Według niej, zmiany zakładające zatrudnianie nauczycieli wspomagających w szkołach dotychczas nieprzystosowanych do świadczenia opieki nad dziećmi niepełnosprawnymi, skutkują ogromnym chaosem i krzywdą zarówno dzieci, jak i nauczycieli.

– Jestem pedagogiem specjalnym z kilkuletnim stażem, pracowałam w edukacji włączającej, obecnie jestem zatrudniona w szkole integracyjnej. Jako rodzic dziecka z niepełnosprawnością i pedagog specjalny nie wybrałabym edukacji włączającej dla dziecka z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego. Z doświadczenia wiem, że w większości przypadków to niestety fikcja. Nauczyciele wykształceni w konkretnych dziedzinach (takich jak język polski, matematyka czy geografia) niechętnie podchodzą do dostosowywania treści programowych do deficytów ucznia, jest to dla nich dodatkowa praca. Dla szkoły problemem staje się prowadzenie pomocy psychologiczno-pedagogicznej, często brakuje specjalistycznej wiedzy osobom, które kończyły pedagogikę ogólną, a nie specjalną. Problemem jest również sama akceptacja ucznia przez społeczność szkolną. Hasło „wszyscy inni, wszyscy równi” pozostaje tylko pustym sloganem niefunkcjonującym w szkole. Uczniowie zdają sobie sprawę z „inności” kolegi czy koleżanki i niestety często wykluczają ze swojego grona dziecko z niepełnosprawnościami – mówi w rozmowie z „Tygodnikiem Solidarność” Iza pracująca jako pedagog specjalny i nauczyciel wspomagający.

Solidarność protestuje

Krytyczne stanowisko wobec projektu „Edukacja dla wszystkich” zajęła także Solidarność oświatowa. Eksperci związkowi wskazali na niebezpieczeństwa wynikające z faktu, że w myśl ministerialnego projektu to rodzic, a nie lekarz orzecznik ma decydować, w jakiej szkole powinno kształcić się jego dziecko. „Informacje ze środowiska, które cały czas zbieramy, wskazują, że planowane zmiany idą w złym kierunku. A przyjęte w nim złożenie, że to rodzic decyduje o wszystkim, co dotyczy sposobu kształcenia dziecka, jest dla nas nie do zaakceptowania. Uważamy, że trzeba odwrócić tę sytuację, bo nie może być tak, że na podstawie diagnozy dziecka pisze się orzeczenie, a rodzic może je schować do szuflady i nie pokazywać nikomu” – wskazuje Ryszard Proksa, przewodniczący KSOiW NSZZ „Solidarność”. „Nauczyciel jest już niańką, pielęgniarką, a ma przecież zajmować się edukacją dziecka. Powstaje więc pytanie, gdzie w tym całym programie są dzieci, które chcą się rozwijać normalnie i odnosić sukcesy edukacyjne. Ich nie ma” – dodaje.

„Planuje się likwidację szkół specjalnych, tymczasem to są jedyne placówki, które pomagają w uzawodowieniu osób niepełnosprawnych. Dzięki nim młodzi ludzie z często poważnymi niepełnosprawnościami mają szansę wejść w normalne życie i wykonywać jakiś zawód” – podkreśla. I rzeczywiście, następuje już stopniowa likwidacja szkół specjalnych. Jak wynika z raportu NIK z 2021 roku, „z roku na rok spada liczba uczniów kształcących się w szkołach specjalnych, podobnie jak liczba samych szkół – w roku szkolnym 2016/2017 było ich ok. 2400, w roku szkolnym 2019/2020 już tylko nieco ponad 1900”. „Integrowanie na siłę dzieci z niepełnosprawnościami w szkołach jest nieporozumieniem. I będzie to tylko ze szkodą dla tych dzieci, bo żadna szkoła ogólnodostępna nie dysponuje tak wyszkoloną kadrą, żeby mogła je wspomagać” – uważa Ryszard Proksa.

Czas wrócić do dyskusji

Zdaniem Hanny Dobrowolskiej, edukacja włączająca może przynieść więcej szkody niż pożytku nie tylko uczniom, ale także nauczycielom. „W ankiecie «Głosu Nauczycielskiego» aż 88 proc. spośród ponad 2 tys. nauczycieli biorących udział w badaniu było przeciwnych edukacji włączającej! Petycję na ten temat podpisało blisko 12 tys. osób. Do chwili obecnej można pod nią znaleźć wiele przejmujących komentarzy rodziców dzieci z dysfunkcjami i pedagogów specjalnych, którzy poddają projekt daleko idącej i merytorycznej krytyce, kierując się najlepiej pojętym interesem dziecka. Przykłady szkolnych praktyków pokazują całkowitą nieprzystawalność ideologicznych założeń «włączania» do realiów życia szkoły i psychologii człowieka – ucznia i nauczyciela” – tłumaczy. „Kadra szkół specjalnych przygotowana była przez lata do pracy z uczniami ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi [SPE], i to o ściśle określonych niepełnosprawnościach – dlatego osiągała tak świetne wyniki i świadczyła dzieciom wysoce fachową pomoc. Teraz ma pełnić dodatkowo [!] «nową rolę» – szkolić i wspierać nauczycieli z placówek ogólnodostępnych, do których trafią dzieci z niepełnosprawnościami. Budzi to uzasadniony protest nauczycieli. Zamiast realizować swoje powołanie, dla którego zdecydowali się na wybór pedagogiki specjalnej, i pracować z dziećmi, przekwalifikowywani są oni stopniowo na szkoleniowców tworzonych kadr włączania, i to w ramach wykonywania dodatkowych obowiązków. Wielu z nich już dziś odchodzi z zawodu, nie widząc siebie w tej zupełnie innej roli” – podkreśla Dobrowolska.

„Podobnie dzieje się w wypadku nauczycieli przedmiotu – oni również chcieli realizować się jako matematycy, poloniści i historycy, nie zaś jako opiekunowie uczniów z często głębokimi niepełnosprawnościami, którzy trafiają do klas masowych. Kadry stawiane wobec takich wyzwań – arcytrudnych i wymagających szczególnych predyspozycji –- wykruszają się w szybkim tempie. Psycholodzy i pedagodzy zatrudniani na fali edukacji włączającej zaczynają w szkołach zastępować brakujących nauczycieli – tych, którzy przekazują realną wiedzę z zakresu swojej dziedziny. Czy o to chodzi w przyszłej szkole «dla wszystkich»?” – pyta ekspert oświatowy.
„Dostrzegamy ogromne problemy wynikające z wdrażania szkodliwej metody włączającej, która poniosła fiasko we wszystkich państwach, które ją wprowadziły. Na podstawie doświadczeń innych krajów wiemy, że tzw. edukacja włączająca skutkuje katastrofalnym obniżeniem poziomu kształcenia wszystkich uczniów, prowadzi do likwidacji szkolnictwa specjalnego, a w rezultacie – grozi demontażem całego systemu oświaty” – pisali w sierpniu ubiegłego roku do ministra edukacji przedstawiciele blisko 40 organizacji oświatowych zrzeszonych w Ruchu Obrony Szkoły.

Do dyskusji na ten temat należy powrócić. „Rolą związków, stowarzyszeń i innych organizacji jest zabrać głos w imieniu tej milczącej większości. Tym bardziej że «włączanie» postępuje krok po kroku według przyjętych utopijnych założeń o równości i dobrostanie każdego ucznia, narażając oświatę na całkowite jej przeobrażenie i upadek” – wskazuje Hanna Dobrowolska. „Zmiany skutkować będą być może wkrótce koniecznością przyjęcia globalnego projektu naprawczego, wdrażanego z poziomu struktur UE. A to już dalekie od faktycznej autonomii oświaty narodowej, czyli od znanego nam modelu polskiej szkoły” – ostrzega.

Tekst pochodzi z 6 (1776) numeru „Tygodnika Solidarność”.


 

POLECANE
Nowa fala oszustw telefonicznych. Co zrobić, aby nie dać się nabrać? Wiadomości
Nowa fala oszustw telefonicznych. Co zrobić, aby nie dać się nabrać?

Coraz więcej Polaków otrzymuje połączenia z nieznanych, zagranicznych numerów – najczęściej z Wielkiej Brytanii, Hiszpanii i Portugalii. Choć na pierwszy rzut oka mogą wyglądać jak oferta pracy lub kontakt od znajomego, to w rzeczywistości mamy do czynienia z próbą oszustwa.

Ministerstwo Klimatu tworzy serwis do walki z... dezinformacją klimatyczną z ostatniej chwili
Ministerstwo Klimatu tworzy serwis do walki z... dezinformacją klimatyczną

Ministerstwo klimatu i środowiska tworzy serwis poświęcony walce z dezinformacją klimatyczną – poinformowała we wtorek minister Paulina Hennig-Kloska. Zjawisko dezinformacji klimatycznej było jednym z tematów nieformalnego spotkania ministrów środowiska i klimatu w Warszawie.

To OZE mogą stać za blackoutem w Hiszpanii i Portugalii tylko u nas
To OZE mogą stać za blackoutem w Hiszpanii i Portugalii

Od 12 godzin pod pełną parą pracuja hiszpańscy śledczy i analitycy rynku energii, aby ustalić, co było faktycznym powodem pierwszego tak dużego w Europie blackoutu. Wstępnie wykluczono atak terrorystyczny. Niemal na pewno nie był to sabotaż pracownika lub pracowników spółek energetycznych. Czy za problemem stoi miks energetyczny kraju Cervantesa? Liczby i eksperci sugerują, że to najbardziej prawdopodobne.

Rosja szykuje się do wojny nad Bałtykiem. To realny scenariusz tylko u nas
Rosja szykuje się do wojny nad Bałtykiem. To realny scenariusz

To nie strachy na Lachy, ale bardzo realny scenariusz. Wojnę z NATO – zapewne początkowo na jak najniższym poziomie eskalacji, by dać pretekst USA i „starej Europie” do wstrzymania się od pełnej odpowiedzi – Rosja rozpocznie nad Bałtykiem.

Ujawniono szczegóły zatrzymania księdza, który miał krytykować aborterkę z Oleśnicy z ostatniej chwili
Ujawniono szczegóły zatrzymania księdza, który miał krytykować aborterkę z Oleśnicy

W rozmowie z RatujŻycie.pl siostra zatrzymanego ks. Grzegorza opisała, w jaki sposób jej brat został zatrzymany przez służby w związku z mailem, jakiego wysłał do dr Gizeli Jagielskiej.

Karol Nawrocki: Zwierzchnik sił zbrojnych musi być stabilny emocjonalnie z ostatniej chwili
Karol Nawrocki: Zwierzchnik sił zbrojnych musi być stabilny emocjonalnie

Popierany przez PiS kandydat Karol Nawrocki stwierdził we wtorek w Nowej Dębie, że Polska potrzebuje zwierzchnika sił zbrojnych, "który będzie stabilny emocjonalnie i stabilny pod względem swoich poglądów". Wskazał, że chodzi o osobę, która m.in. zadba o nasz sojusz z USA i o pozycję Polski w NATO.

Bezpieczeństwo energetyczne Polski. Andrzej Duda zwoła Radę Bezpieczeństwa Narodowego z ostatniej chwili
Bezpieczeństwo energetyczne Polski. Andrzej Duda zwoła Radę Bezpieczeństwa Narodowego

Zwołanie Rady Bezpieczeństwa Narodowego ws. bezpieczeństwa energetycznego Polski zapowiedział prezydent Andrzej Duda po spotkaniu liderów Trójmorza. Jak powiedział, wydarzenia w Hiszpanii i Portugalii to "sygnał alarmowy", aby zadbać o stan sieci energetycznych regionu.

Dariusz Matecki wskazuje: Najbardziej obrzydliwy specjalista od kłamstw polityka
Dariusz Matecki wskazuje: "Najbardziej obrzydliwy specjalista od kłamstw"

"Najbardziej obrzydliwy specjalista od kłamstw wyborczych" – pisze na platformie X poseł PiS Dariusz Matecki o parlamentarzyście PO Sławomirze Nitrasie. W opublikowanym komentarzu Matecki opisał sytuację z 2006 roku, gdy Nitras był szefem sztabu wyborczego kandydata PO Piotr Krzystka na prezydenta Szczecina.

Niemcy w tarapatach. Tapinoma magnum sieją spustoszenie z ostatniej chwili
Niemcy w tarapatach. Tapinoma magnum sieją spustoszenie

Inwazyjne mrówki Tapinoma magnum niszczą infrastrukturę w Niemczech i powodują przerwy w prądzie – informuje Frankfurter Rundschau.

Masowe wydalenia z Niemiec do Polski. Dziennikarka publikuje niemiecką kronikę policyjną z ostatniej chwili
"Masowe wydalenia z Niemiec do Polski". Dziennikarka publikuje niemiecką kronikę policyjną

"Masowe wydalenia z Niemiec do Polski" - alarmuje dziennikarka Tysol.pl Aleksandra Fedorska, publikując kronikę policyjną Pasewalk – niemieckiego miasta w kraju związkowym Meklemburgia-Pomorze Przednie – z 29 kwietnia.

REKLAMA

Jakie skutki może nieść edukacja włączająca?

Realizowany w polskich szkołach projekt „Edukacja dla wszystkich” wywołał protest Solidarności i został uznany za szkodliwy zarówno dla uczniów, jak i nauczycieli. Jakie potencjalnie niebezpieczne skutki może nieść tzw. edukacja włączająca?
 Jakie skutki może nieść edukacja włączająca?
/ fot. www.gov.pl

„Edukacja włączająca rozumiana jest jako podejście w procesie kształcenia i wychowania, którego celem jest zwiększanie szans edukacyjnych wszystkich osób uczących się poprzez zapewnianie im warunków do rozwijania indywidualnego potencjału, tak by w przyszłości umożliwić im pełnię rozwoju osobistego na miarę swoich możliwości oraz pełne włączenie w życie społeczne” – czytamy na stronie Ministerstwa Edukacji i Nauki. „Edukacja ta stawia za cel wyposażenie uczniów w kompetencje niezbędne do stworzenia w przyszłości włączającego społeczeństwa, czyli społeczeństwa, w którym osoby niezależnie od różnic m.in. w stanie zdrowia, sprawności, pochodzeniu, wyznaniu są pełnoprawnymi członkami społeczności, a ich różnorodność postrzegana jest jako cenny zasób rozwoju społecznego i cywilizacyjnego” – dodaje MEiN. W teorii założenia edukacji włączającej są szczytne, jak jednak wygląda ich realizacja w praktyce?

Więcej szkody niż pożytku?

Jak stwierdza ekspert oświatowy Hanna Dobrowolska, „projekt ten [„Edukacja dla wszystkich” – przyp. red.] pozornie wspiera dzieci i młodzież z niepełnosprawnościami, ale faktycznie jest ukrytą antyreformą oświaty”. „Nie bacząc na krytyczne stanowisko związków zawodowych, wdrażanie zmian realizuje się kropelkową metodą: licznymi szkoleniami nauczycieli i pedagogów, zmieniającymi ich perspektywę w imię politycznej poprawności, Erasmusem dla nauczycieli z równościowymi szkoleniami oraz mnogością pseudonaukowych dywagacji, które realizowane są w większości za pieniądze z UE” – podkreśla Dobrowolska. Według niej, zmiany zakładające zatrudnianie nauczycieli wspomagających w szkołach dotychczas nieprzystosowanych do świadczenia opieki nad dziećmi niepełnosprawnymi, skutkują ogromnym chaosem i krzywdą zarówno dzieci, jak i nauczycieli.

– Jestem pedagogiem specjalnym z kilkuletnim stażem, pracowałam w edukacji włączającej, obecnie jestem zatrudniona w szkole integracyjnej. Jako rodzic dziecka z niepełnosprawnością i pedagog specjalny nie wybrałabym edukacji włączającej dla dziecka z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego. Z doświadczenia wiem, że w większości przypadków to niestety fikcja. Nauczyciele wykształceni w konkretnych dziedzinach (takich jak język polski, matematyka czy geografia) niechętnie podchodzą do dostosowywania treści programowych do deficytów ucznia, jest to dla nich dodatkowa praca. Dla szkoły problemem staje się prowadzenie pomocy psychologiczno-pedagogicznej, często brakuje specjalistycznej wiedzy osobom, które kończyły pedagogikę ogólną, a nie specjalną. Problemem jest również sama akceptacja ucznia przez społeczność szkolną. Hasło „wszyscy inni, wszyscy równi” pozostaje tylko pustym sloganem niefunkcjonującym w szkole. Uczniowie zdają sobie sprawę z „inności” kolegi czy koleżanki i niestety często wykluczają ze swojego grona dziecko z niepełnosprawnościami – mówi w rozmowie z „Tygodnikiem Solidarność” Iza pracująca jako pedagog specjalny i nauczyciel wspomagający.

Solidarność protestuje

Krytyczne stanowisko wobec projektu „Edukacja dla wszystkich” zajęła także Solidarność oświatowa. Eksperci związkowi wskazali na niebezpieczeństwa wynikające z faktu, że w myśl ministerialnego projektu to rodzic, a nie lekarz orzecznik ma decydować, w jakiej szkole powinno kształcić się jego dziecko. „Informacje ze środowiska, które cały czas zbieramy, wskazują, że planowane zmiany idą w złym kierunku. A przyjęte w nim złożenie, że to rodzic decyduje o wszystkim, co dotyczy sposobu kształcenia dziecka, jest dla nas nie do zaakceptowania. Uważamy, że trzeba odwrócić tę sytuację, bo nie może być tak, że na podstawie diagnozy dziecka pisze się orzeczenie, a rodzic może je schować do szuflady i nie pokazywać nikomu” – wskazuje Ryszard Proksa, przewodniczący KSOiW NSZZ „Solidarność”. „Nauczyciel jest już niańką, pielęgniarką, a ma przecież zajmować się edukacją dziecka. Powstaje więc pytanie, gdzie w tym całym programie są dzieci, które chcą się rozwijać normalnie i odnosić sukcesy edukacyjne. Ich nie ma” – dodaje.

„Planuje się likwidację szkół specjalnych, tymczasem to są jedyne placówki, które pomagają w uzawodowieniu osób niepełnosprawnych. Dzięki nim młodzi ludzie z często poważnymi niepełnosprawnościami mają szansę wejść w normalne życie i wykonywać jakiś zawód” – podkreśla. I rzeczywiście, następuje już stopniowa likwidacja szkół specjalnych. Jak wynika z raportu NIK z 2021 roku, „z roku na rok spada liczba uczniów kształcących się w szkołach specjalnych, podobnie jak liczba samych szkół – w roku szkolnym 2016/2017 było ich ok. 2400, w roku szkolnym 2019/2020 już tylko nieco ponad 1900”. „Integrowanie na siłę dzieci z niepełnosprawnościami w szkołach jest nieporozumieniem. I będzie to tylko ze szkodą dla tych dzieci, bo żadna szkoła ogólnodostępna nie dysponuje tak wyszkoloną kadrą, żeby mogła je wspomagać” – uważa Ryszard Proksa.

Czas wrócić do dyskusji

Zdaniem Hanny Dobrowolskiej, edukacja włączająca może przynieść więcej szkody niż pożytku nie tylko uczniom, ale także nauczycielom. „W ankiecie «Głosu Nauczycielskiego» aż 88 proc. spośród ponad 2 tys. nauczycieli biorących udział w badaniu było przeciwnych edukacji włączającej! Petycję na ten temat podpisało blisko 12 tys. osób. Do chwili obecnej można pod nią znaleźć wiele przejmujących komentarzy rodziców dzieci z dysfunkcjami i pedagogów specjalnych, którzy poddają projekt daleko idącej i merytorycznej krytyce, kierując się najlepiej pojętym interesem dziecka. Przykłady szkolnych praktyków pokazują całkowitą nieprzystawalność ideologicznych założeń «włączania» do realiów życia szkoły i psychologii człowieka – ucznia i nauczyciela” – tłumaczy. „Kadra szkół specjalnych przygotowana była przez lata do pracy z uczniami ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi [SPE], i to o ściśle określonych niepełnosprawnościach – dlatego osiągała tak świetne wyniki i świadczyła dzieciom wysoce fachową pomoc. Teraz ma pełnić dodatkowo [!] «nową rolę» – szkolić i wspierać nauczycieli z placówek ogólnodostępnych, do których trafią dzieci z niepełnosprawnościami. Budzi to uzasadniony protest nauczycieli. Zamiast realizować swoje powołanie, dla którego zdecydowali się na wybór pedagogiki specjalnej, i pracować z dziećmi, przekwalifikowywani są oni stopniowo na szkoleniowców tworzonych kadr włączania, i to w ramach wykonywania dodatkowych obowiązków. Wielu z nich już dziś odchodzi z zawodu, nie widząc siebie w tej zupełnie innej roli” – podkreśla Dobrowolska.

„Podobnie dzieje się w wypadku nauczycieli przedmiotu – oni również chcieli realizować się jako matematycy, poloniści i historycy, nie zaś jako opiekunowie uczniów z często głębokimi niepełnosprawnościami, którzy trafiają do klas masowych. Kadry stawiane wobec takich wyzwań – arcytrudnych i wymagających szczególnych predyspozycji –- wykruszają się w szybkim tempie. Psycholodzy i pedagodzy zatrudniani na fali edukacji włączającej zaczynają w szkołach zastępować brakujących nauczycieli – tych, którzy przekazują realną wiedzę z zakresu swojej dziedziny. Czy o to chodzi w przyszłej szkole «dla wszystkich»?” – pyta ekspert oświatowy.
„Dostrzegamy ogromne problemy wynikające z wdrażania szkodliwej metody włączającej, która poniosła fiasko we wszystkich państwach, które ją wprowadziły. Na podstawie doświadczeń innych krajów wiemy, że tzw. edukacja włączająca skutkuje katastrofalnym obniżeniem poziomu kształcenia wszystkich uczniów, prowadzi do likwidacji szkolnictwa specjalnego, a w rezultacie – grozi demontażem całego systemu oświaty” – pisali w sierpniu ubiegłego roku do ministra edukacji przedstawiciele blisko 40 organizacji oświatowych zrzeszonych w Ruchu Obrony Szkoły.

Do dyskusji na ten temat należy powrócić. „Rolą związków, stowarzyszeń i innych organizacji jest zabrać głos w imieniu tej milczącej większości. Tym bardziej że «włączanie» postępuje krok po kroku według przyjętych utopijnych założeń o równości i dobrostanie każdego ucznia, narażając oświatę na całkowite jej przeobrażenie i upadek” – wskazuje Hanna Dobrowolska. „Zmiany skutkować będą być może wkrótce koniecznością przyjęcia globalnego projektu naprawczego, wdrażanego z poziomu struktur UE. A to już dalekie od faktycznej autonomii oświaty narodowej, czyli od znanego nam modelu polskiej szkoły” – ostrzega.

Tekst pochodzi z 6 (1776) numeru „Tygodnika Solidarność”.



 

Polecane
Emerytury
Stażowe