Papież w Sudanie Płd.: Tam, gdzie ludzie są zranieni w swoich podstawowych prawach, poniżana jest Ewangelia Chrystusa

Do bycia wielkodusznymi Pasterzami i świadkami, prorokami bliskości, którzy towarzyszą ludziom, orędownikami z podniesionymi rękami zachęcił Ojciec Święty duchowieństwo Sudanu Południowego. W katedrze św. Teresy w Dżubie Franciszek spotkał się z biskupami, kapłanami, diakonami, osobami konsekrowanymi i seminarzystami. W spotkaniu Wzięło udział ok. 5 tys. wiernych, tysiąc wewnątrz katedry, pozostali na zewnątrz.
Papież Franciszek w Sudanie Płd. spotkał się z duchowieństwem i osobami konsekrowanymi Papież w Sudanie Płd.: Tam, gdzie ludzie są zranieni w swoich podstawowych prawach, poniżana jest Ewangelia Chrystusa
Papież Franciszek w Sudanie Płd. spotkał się z duchowieństwem i osobami konsekrowanymi / EPA/CIRO FUSCO Dostawca: PAP/EPA

Słowa Franciszka

W przemówieniu Franciszek, nawiązując do modlitwy na placu św. Piotra w 2017 r. oraz rekolekcji duchowych w 2019 r. z przywódcami politycznymi, papież podkreślił, że przede wszystkim trzeba przyjąć Jezusa, będącego „naszym pokojem i naszą nadzieją”.

Ojciec Święty nawiązał do postaci Mojżesza, jako wzorca łatwości uczenia się i wstawiennictwa. Podkreślił jego ewolucję, od człowieka liczącego jedynie na własne siły, więźnia najgorszych ludzkich praktyk, takich jak reagowanie przemocą na przemoc, do męża pełniącego wolę Boga. Przestrzegł, abyśmy jako Kościół nie liczyli na ludzkie środki, takie jak pieniądze, spryt, władza. Franciszek zachęcił do fascynacji Bogiem; „aby powierzyć się Jego Słowu, zanim użyjemy własnych słów, aby pokornie przyjąć Jego inicjatywę, zanim skierujemy się ku naszym planom osobistym i kościelnym”. Papież wezwał do wyzbycia się „naszej ludzkiej pychy”. 

Rola duchownych

Mówiąc o wstawiennictwie Ojciec Święty zaznaczył, że rolą duchownych jest „uczynienie siebie mostem”, który łączy wiernych z Bogiem. Przestrzegł przed dążeniem do prestiżu, i zachęcił aby idąc z wiernymi, uczyli się słuchać i prowadzić dialog. - Pielęgnujmy wzajemny szacunek, bliskość, konkretną współpracę – wezwał Franciszek. 

Papież wskazał, że Pasterze, by wstawiać się za ludem powinni protestować przeciwko niesprawiedliwości i nadużyciom. - Nie możemy być neutralni wobec cierpienia spowodowanego niesprawiedliwością i przemocą, ponieważ tam, gdzie kobieta lub mężczyzna są zranieni w swoich podstawowych prawach, poniżana jest Ewangelia Chrystusa – stwierdził Ojciec Święty. 

Franciszek zaznaczył, że aby wyzwolić od zła, nie wystarczy proroctwo, trzeba wyciągnąć ręce do braci i sióstr, wesprzeć ich w drodze, przypominać im, że Bóg jest wierny swoim obietnicom, zachęcać ich do pójścia naprzód. Dodał, że zadaniem duchownych jest wspieranie zmagań ludu modlitwą przed Bogiem, czerpanie przebaczenia, szafowanie pojednania jako dróg Bożego miłosierdzia, które odpuszcza grzechy. 

- Życzę wam, drodzy bracia i siostry, abyście zawsze byli wielkodusznymi Pasterzami i świadkami, uzbrojonymi jedynie w modlitwę i miłość, którzy dają się zaskoczyć łasce Bożej i stają się narzędziami zbawienia dla innych; prorokami bliskości, którzy towarzyszą ludziom, orędownikami z podniesionymi rękami – stwierdził Franciszek na zakończenie swojego wystąpienia.

Przemówienie przewodniczącego episkopatu

- Z głębokim szacunkiem i miłością przyjmujemy Cię w naszym ukochanym Sudanie Południowym, przeciętym przez wielki Nil, którym przypłynęli pierwsi misjonarze na nasze wybrzeża ponad sto lat temu – powiedział na początku spotkania witając Franciszka, biskup Yunana Tombe Trille Kuku Andali, przewodniczący Konferencji Biskupów Sudanu w imieniu Kościoła katolickiego w obu sąsiadujących ze sobą państwach: Sudanie i Sudanie Południowym.

Bp Tombe zapewnił, że Kościół na tych ziemiach jest wierny papieskiej prośbie, aby zawsze pamiętał o nauczaniu płynącym z Ewangelii: o przyjmowaniu ubogich i zmarginalizowanych, opowiadaniu się za sprawiedliwością a przeciw nierówności, aby każda istota ludzka żyła w godności, gdyż stworzył ją Bóg na swój obraz. - W tych Twoich słowach i działaniach rozpoznajemy wzór do naśladowania: postawę prostoty, łagodność Twoich słów i szlachetność Twego ducha. Przykłady te są dla nas żywym świadectwem Jezusa i Jego nauczania – podkreślił biskup diecezji El Obeid.

Przypomniał również papieskie nauczanie o świętym obowiązku strzeżenia naszej planety, będącej wspaniałym darem Bożym dla ludzi. Biskupi sudańscy przyłączają się do Franciszkowego apelu do wszystkich przywódców światowych, aby pomagali tym wspólnotom, które są najbardziej narażone na zmiany klimatyczne i aby współpracowali na rzecz zachowania tego bezcennego świata dla dobra przyszłych pokoleń.

Przewodniczący episkopatu podziękował Ojcu Świętemu za jego mocny głos sprzeciwu wobec śmiercionośnych konfliktów, jakie niszczyły i nadal niszczą życie tak wielu mężczyzn, kobiet i dzieci na całym świecie. Wyraził mu też wdzięczność za jego upominanie się o szukanie rozwiązywania sporów środkami dyplomatycznymi i sprzeciwianie się dążeniom do wojen i wszelkim postawom i działaniom sprzyjającym konfliktom.

Również papieska troska o imigrantów jest przykładem głoszenia Bożego przesłania miłosierdzia, podobnie jak zachęta do przyjmowania cudzoziemców z empatią oraz do otwierania swych serc na każdego, kto ucieka z ziem niszczonych przez wojnę, kto opuszcza swe ziemie w poszukiwaniu lepszego życia.

- Kościół katolicki w obu Sudanach stara się ucieleśniać te ideały, które Ojciec Święty stawia przed nim. We współpracy z Caritas wyraża swoją wiarę w konkretnych dziełach – mówił dalej bp Tombe. Zwrócił uwagę, iż wspólnoty miejscowe, wspomagane przez kapłanów, siostry zakonne i świeckich, angażują się w dzieła miłosierdzia, służąc ubogim, pomagając więźniom, karmiąc głodnych, lecząc chorych, dając schronienie bezdomnym, ucząc dzieci oraz umacniając wiarę, która jest wsparciem dla wielu osób. Kościół solidaryzuje się z tymi, którzy walczą o wykorzenienie biedy, jest głosem i nadzieją tych, którzy pragną wyzwolić się z niewoli przemocy i ucisku.

- Swymi słowami i działaniami Wasza Świątobliwość dał nam głęboki przykład moralny, przypominając nam nasze obowiązki wobec Boga i bliźniego. (...) Dziękujemy Ci za ten wielki dar nadziei i witamy Cię z radością i wdzięcznością w Dżubie, zapewniając Cię o naszym synowskim posłuszeństwie jako Następcy św. Piotra i Powszechnemu Pasterzowi naszego Kościoła – zakończył swe powitanie biskup El Obeid.

Świadectwa

Po jego wystąpieniu sudański ksiądz i siostra z Sudanu Południowego podzielili się świadectwami o rzeczywistości Kościoła w tym kraju. Zakonnica, s. Regina Achan, opisała tragiczną śmierć dwóch współsióstr zaledwie półtora roku temu, gdy wpadły one w zasadzkę w drodze powrotnej z uroczystości kościelnej.

Na koniec spotkania papież i biskupi zrobili sobie wspólne zdjęcie.

Dalszy plan dnia

Z katedry papież udał się do nuncjatury apostolskiej na prywatne spotkanie z członkami Towarzystwa Jezusowego . Po południu Ojciec Święty w Hali Wolności spotka się z osobami przesiedlonymi wewnętrznie i weźmie udział w modlitwie ekumenicznej w Mauzoleum Johna Garanga. 

Kościół w Sudanie Południowym

Konferencja Katolickich Biskupów Sudanu (Scbc) łączy biskupów obu państw, które mają odpowiednio jedną archidiecezję metropolitalną z sześcioma diecezjami w Sudanie Południowym i jedną diecezję w Sudanie. Po uzyskaniu niepodległości przez Sudan Południowy w 2011 roku ustanowiono dwa sekretariaty, jeden w Dżubie, a drugi w Chartumie. Scbc jest członkiem Konferencji Episkopatów Afryki Wschodniej (Amecea) oraz Konferencji Episkopatów Afryki i Madagaskaru (Secam).

W sumie sudański Kościół ma 124 parafii i 781 ośrodków duszpasterskich. Pracuje w nich 10 biskupów, 185 księży diecezjalnych i 115 zakonnych (w sumie 300 kapłanów), 35 braci i 218 sióstr zakonnych, 6 misjonarzy świeckich oraz niemal ponad 3,7 tys. katechetów. W niższych seminariach duchownych uczy się 313 chłopców, a w seminariach do kapłaństwa przygotowuje się 189 kleryków.

Kościół jest też aktywny na polu edukacji i ma 202 przedszkoli i szkół podstawowych (do których uczęszcza ponad 83 tys. dzieci), 33 szkoły średnie (prawie 11 tys. uczniów) i 7 wyższych uczelni z prawie 2,5 tys. studentów.

Kościół jest także zaangażowany na polu służby zdrowia i opieki społecznej i prowadzi m.in. 10 szpitali, 41 ambulatoriów, 9 leprozoriów, 12 domów opieki, 9 sierocińców i ochronek dla dzieci i 6 poradni rodzinnych.

st, tom, kg (KAI) / Dżuba


 

POLECANE
Ambasador Ukrainy: Ukraina szuka pokoju, ale nie kosztem oddania terytorium Rosji z ostatniej chwili
Ambasador Ukrainy: Ukraina szuka pokoju, ale nie kosztem oddania terytorium Rosji

Poniedziałkowe rozmowy pokojowe w Waszyngtonie pomiędzy prezydentami Donaldem Trumpem i Wołodymirem Zełenskim, a także przywódcami europejskimi, skomentował ambasador Ukrainy w Polsce Wasyl Bodnar.

Polska bez przedstawiciela na rozmowach w Waszyngtonie. KPRP i MSZ zabierają głos z ostatniej chwili
Polska bez przedstawiciela na rozmowach w Waszyngtonie. KPRP i MSZ zabierają głos

– Prezydent Karol Nawrocki priorytetowo traktuje przygotowania do wizyty w Stanach Zjednoczonych 3 września, podczas której spotka się z prezydentem USA Donaldem Trumpem – przekazał w poniedziałek PAP rzecznik prezydenta Rafał Leśkiewicz.

Nowy komunikat IMGW. Oto co nas czeka Wiadomości
Nowy komunikat IMGW. Oto co nas czeka

Wyżowa pogoda z nieuciążliwymi warunkami termicznymi będzie sprzyjała rekreacji na świeżym powietrzu. Osoby przebywające we wschodniej Polsce powinni być przygotowane na słabe, przelotne opady deszczu.

Ważny komunikat dla mieszkańców Warszawy Wiadomości
Ważny komunikat dla mieszkańców Warszawy

Mieszkańców Warszawy i turystów, którzy odwiedzają stolicę, czekają nie lada utrudnienia. Ruszają kolejne remonty, które sparaliżują ruch w wielu punktach miastach. Zobaczmy, w jakich miejscach w stolicy trzeba będzie uzbroić się w cierpliwość.

Trump podał dwa warunki pokoju. „Zełenski może natychmiast zakończyć wojnę” z ostatniej chwili
Trump podał dwa warunki pokoju. „Zełenski może natychmiast zakończyć wojnę”

„Prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski może zakończyć wojnę z Rosją niemal natychmiast, jeśli tego zechce” – napisał w niedzielę prezydent USA Donald Trump. Jak stwierdził, nie ma mowy o powrocie Krymu i członkostwie Ukrainy w NATO.

Iga Świątek w finale Cincinnati! Historyczny sukces Polki Wiadomości
Iga Świątek w finale Cincinnati! Historyczny sukces Polki

Iga Świątek po raz pierwszy w karierze awansowała do finału turnieju WTA 1000 na twardych kortach w Cincinnati. Rozstawiona z numerem trzecim polska tenisistka w półfinale wygrała z Jeleną Rybakiną z Kazachstanu (nr 9.) 7:5, 6:3.

Grafzero: Co będziemy czytać za 100 lat? z ostatniej chwili
Grafzero: Co będziemy czytać za 100 lat?

Grafzero vlog literacki zastanawia się, które współczesne książki będą czytane za 100 lat? Kto przetrwa, a kto przejdzie do historii?

Kultowy polski serial wraca po latach Wiadomości
Kultowy polski serial wraca po latach

Serial „Ranczo” może doczekać się swojego ostatniego, jedenastego sezonu. W lipcu 2025 roku ruszyły przygotowania do realizacji pięciu odcinków o życiu mieszkańców fikcyjnej gminnej miejscowości Wilkowyje.

Wiadomości
Forum w Karpaczu: Jaka przyszłość czeka Unię? Debata od "Europy Ojczyzn" po wizję superpaństwa

W obliczu narastających wyzwań, takich jak presja migracyjna, zagrożenia hybrydowe i globalna rywalizacja mocarstw, pytanie o przyszły kształt Unii Europejskiej staje się coraz bardziej palące. Czy Wspólnota powinna zacieśniać integrację, zmierzając w stronę federalnego superpaństwa, czy też powrócić do koncepcji "Europy Ojczyzn"? Na te i inne pytania odpowiedzą międzynarodowi eksperci oraz polscy politycy podczas panelu dyskusyjnego na Forum Ekonomicznym w Karpaczu.

Macron: Europa nie może okazać słabości wobec Rosji Wiadomości
Macron: Europa nie może okazać słabości wobec Rosji

Rosja nie chce pokoju, a Europa nie może wobec niej okazać słabości, bo otworzy to pole dla przyszłych konfliktów – oświadczył w niedzielę prezydent Francji Emmanuel Macron po wideokonferencji liderów państw wchodzących w skład tzw. koalicji chętnych.

REKLAMA

Papież w Sudanie Płd.: Tam, gdzie ludzie są zranieni w swoich podstawowych prawach, poniżana jest Ewangelia Chrystusa

Do bycia wielkodusznymi Pasterzami i świadkami, prorokami bliskości, którzy towarzyszą ludziom, orędownikami z podniesionymi rękami zachęcił Ojciec Święty duchowieństwo Sudanu Południowego. W katedrze św. Teresy w Dżubie Franciszek spotkał się z biskupami, kapłanami, diakonami, osobami konsekrowanymi i seminarzystami. W spotkaniu Wzięło udział ok. 5 tys. wiernych, tysiąc wewnątrz katedry, pozostali na zewnątrz.
Papież Franciszek w Sudanie Płd. spotkał się z duchowieństwem i osobami konsekrowanymi Papież w Sudanie Płd.: Tam, gdzie ludzie są zranieni w swoich podstawowych prawach, poniżana jest Ewangelia Chrystusa
Papież Franciszek w Sudanie Płd. spotkał się z duchowieństwem i osobami konsekrowanymi / EPA/CIRO FUSCO Dostawca: PAP/EPA

Słowa Franciszka

W przemówieniu Franciszek, nawiązując do modlitwy na placu św. Piotra w 2017 r. oraz rekolekcji duchowych w 2019 r. z przywódcami politycznymi, papież podkreślił, że przede wszystkim trzeba przyjąć Jezusa, będącego „naszym pokojem i naszą nadzieją”.

Ojciec Święty nawiązał do postaci Mojżesza, jako wzorca łatwości uczenia się i wstawiennictwa. Podkreślił jego ewolucję, od człowieka liczącego jedynie na własne siły, więźnia najgorszych ludzkich praktyk, takich jak reagowanie przemocą na przemoc, do męża pełniącego wolę Boga. Przestrzegł, abyśmy jako Kościół nie liczyli na ludzkie środki, takie jak pieniądze, spryt, władza. Franciszek zachęcił do fascynacji Bogiem; „aby powierzyć się Jego Słowu, zanim użyjemy własnych słów, aby pokornie przyjąć Jego inicjatywę, zanim skierujemy się ku naszym planom osobistym i kościelnym”. Papież wezwał do wyzbycia się „naszej ludzkiej pychy”. 

Rola duchownych

Mówiąc o wstawiennictwie Ojciec Święty zaznaczył, że rolą duchownych jest „uczynienie siebie mostem”, który łączy wiernych z Bogiem. Przestrzegł przed dążeniem do prestiżu, i zachęcił aby idąc z wiernymi, uczyli się słuchać i prowadzić dialog. - Pielęgnujmy wzajemny szacunek, bliskość, konkretną współpracę – wezwał Franciszek. 

Papież wskazał, że Pasterze, by wstawiać się za ludem powinni protestować przeciwko niesprawiedliwości i nadużyciom. - Nie możemy być neutralni wobec cierpienia spowodowanego niesprawiedliwością i przemocą, ponieważ tam, gdzie kobieta lub mężczyzna są zranieni w swoich podstawowych prawach, poniżana jest Ewangelia Chrystusa – stwierdził Ojciec Święty. 

Franciszek zaznaczył, że aby wyzwolić od zła, nie wystarczy proroctwo, trzeba wyciągnąć ręce do braci i sióstr, wesprzeć ich w drodze, przypominać im, że Bóg jest wierny swoim obietnicom, zachęcać ich do pójścia naprzód. Dodał, że zadaniem duchownych jest wspieranie zmagań ludu modlitwą przed Bogiem, czerpanie przebaczenia, szafowanie pojednania jako dróg Bożego miłosierdzia, które odpuszcza grzechy. 

- Życzę wam, drodzy bracia i siostry, abyście zawsze byli wielkodusznymi Pasterzami i świadkami, uzbrojonymi jedynie w modlitwę i miłość, którzy dają się zaskoczyć łasce Bożej i stają się narzędziami zbawienia dla innych; prorokami bliskości, którzy towarzyszą ludziom, orędownikami z podniesionymi rękami – stwierdził Franciszek na zakończenie swojego wystąpienia.

Przemówienie przewodniczącego episkopatu

- Z głębokim szacunkiem i miłością przyjmujemy Cię w naszym ukochanym Sudanie Południowym, przeciętym przez wielki Nil, którym przypłynęli pierwsi misjonarze na nasze wybrzeża ponad sto lat temu – powiedział na początku spotkania witając Franciszka, biskup Yunana Tombe Trille Kuku Andali, przewodniczący Konferencji Biskupów Sudanu w imieniu Kościoła katolickiego w obu sąsiadujących ze sobą państwach: Sudanie i Sudanie Południowym.

Bp Tombe zapewnił, że Kościół na tych ziemiach jest wierny papieskiej prośbie, aby zawsze pamiętał o nauczaniu płynącym z Ewangelii: o przyjmowaniu ubogich i zmarginalizowanych, opowiadaniu się za sprawiedliwością a przeciw nierówności, aby każda istota ludzka żyła w godności, gdyż stworzył ją Bóg na swój obraz. - W tych Twoich słowach i działaniach rozpoznajemy wzór do naśladowania: postawę prostoty, łagodność Twoich słów i szlachetność Twego ducha. Przykłady te są dla nas żywym świadectwem Jezusa i Jego nauczania – podkreślił biskup diecezji El Obeid.

Przypomniał również papieskie nauczanie o świętym obowiązku strzeżenia naszej planety, będącej wspaniałym darem Bożym dla ludzi. Biskupi sudańscy przyłączają się do Franciszkowego apelu do wszystkich przywódców światowych, aby pomagali tym wspólnotom, które są najbardziej narażone na zmiany klimatyczne i aby współpracowali na rzecz zachowania tego bezcennego świata dla dobra przyszłych pokoleń.

Przewodniczący episkopatu podziękował Ojcu Świętemu za jego mocny głos sprzeciwu wobec śmiercionośnych konfliktów, jakie niszczyły i nadal niszczą życie tak wielu mężczyzn, kobiet i dzieci na całym świecie. Wyraził mu też wdzięczność za jego upominanie się o szukanie rozwiązywania sporów środkami dyplomatycznymi i sprzeciwianie się dążeniom do wojen i wszelkim postawom i działaniom sprzyjającym konfliktom.

Również papieska troska o imigrantów jest przykładem głoszenia Bożego przesłania miłosierdzia, podobnie jak zachęta do przyjmowania cudzoziemców z empatią oraz do otwierania swych serc na każdego, kto ucieka z ziem niszczonych przez wojnę, kto opuszcza swe ziemie w poszukiwaniu lepszego życia.

- Kościół katolicki w obu Sudanach stara się ucieleśniać te ideały, które Ojciec Święty stawia przed nim. We współpracy z Caritas wyraża swoją wiarę w konkretnych dziełach – mówił dalej bp Tombe. Zwrócił uwagę, iż wspólnoty miejscowe, wspomagane przez kapłanów, siostry zakonne i świeckich, angażują się w dzieła miłosierdzia, służąc ubogim, pomagając więźniom, karmiąc głodnych, lecząc chorych, dając schronienie bezdomnym, ucząc dzieci oraz umacniając wiarę, która jest wsparciem dla wielu osób. Kościół solidaryzuje się z tymi, którzy walczą o wykorzenienie biedy, jest głosem i nadzieją tych, którzy pragną wyzwolić się z niewoli przemocy i ucisku.

- Swymi słowami i działaniami Wasza Świątobliwość dał nam głęboki przykład moralny, przypominając nam nasze obowiązki wobec Boga i bliźniego. (...) Dziękujemy Ci za ten wielki dar nadziei i witamy Cię z radością i wdzięcznością w Dżubie, zapewniając Cię o naszym synowskim posłuszeństwie jako Następcy św. Piotra i Powszechnemu Pasterzowi naszego Kościoła – zakończył swe powitanie biskup El Obeid.

Świadectwa

Po jego wystąpieniu sudański ksiądz i siostra z Sudanu Południowego podzielili się świadectwami o rzeczywistości Kościoła w tym kraju. Zakonnica, s. Regina Achan, opisała tragiczną śmierć dwóch współsióstr zaledwie półtora roku temu, gdy wpadły one w zasadzkę w drodze powrotnej z uroczystości kościelnej.

Na koniec spotkania papież i biskupi zrobili sobie wspólne zdjęcie.

Dalszy plan dnia

Z katedry papież udał się do nuncjatury apostolskiej na prywatne spotkanie z członkami Towarzystwa Jezusowego . Po południu Ojciec Święty w Hali Wolności spotka się z osobami przesiedlonymi wewnętrznie i weźmie udział w modlitwie ekumenicznej w Mauzoleum Johna Garanga. 

Kościół w Sudanie Południowym

Konferencja Katolickich Biskupów Sudanu (Scbc) łączy biskupów obu państw, które mają odpowiednio jedną archidiecezję metropolitalną z sześcioma diecezjami w Sudanie Południowym i jedną diecezję w Sudanie. Po uzyskaniu niepodległości przez Sudan Południowy w 2011 roku ustanowiono dwa sekretariaty, jeden w Dżubie, a drugi w Chartumie. Scbc jest członkiem Konferencji Episkopatów Afryki Wschodniej (Amecea) oraz Konferencji Episkopatów Afryki i Madagaskaru (Secam).

W sumie sudański Kościół ma 124 parafii i 781 ośrodków duszpasterskich. Pracuje w nich 10 biskupów, 185 księży diecezjalnych i 115 zakonnych (w sumie 300 kapłanów), 35 braci i 218 sióstr zakonnych, 6 misjonarzy świeckich oraz niemal ponad 3,7 tys. katechetów. W niższych seminariach duchownych uczy się 313 chłopców, a w seminariach do kapłaństwa przygotowuje się 189 kleryków.

Kościół jest też aktywny na polu edukacji i ma 202 przedszkoli i szkół podstawowych (do których uczęszcza ponad 83 tys. dzieci), 33 szkoły średnie (prawie 11 tys. uczniów) i 7 wyższych uczelni z prawie 2,5 tys. studentów.

Kościół jest także zaangażowany na polu służby zdrowia i opieki społecznej i prowadzi m.in. 10 szpitali, 41 ambulatoriów, 9 leprozoriów, 12 domów opieki, 9 sierocińców i ochronek dla dzieci i 6 poradni rodzinnych.

st, tom, kg (KAI) / Dżuba



 

Polecane
Emerytury
Stażowe