W Uzbekistanie oddano hołd żołnierzom armii generała Andersa

5 października 2022 roku w Uzbekistanie odbyły się uroczystości rocznicowe upamiętniające utworzenie armii gen. Andersa i jej drogę ku ojczyźnie. Na Polskich Cmentarzach Wojennych w Shahrisabz i Kitob prezes Instytutu Pamięci Narodowej dr Karol Nawrocki oraz pozostali członkowie delegacji Instytutu oddali hołd żołnierzom i cywilnym obywatelom Polski, którym nie udało się wrócić do ojczyzny. Delegacja IPN złożyła kwiaty pod pomnikami upamiętniającymi spoczywających tam polskich żołnierzy.

W uroczystościach uczestniczyli także ambasador RP w Rzymie Anna Maria Anders oraz ambasador RP w Uzbekistanie Radosław Gruk.

Cmentarz w Szachrisabz jest cmentarzem symbolicznym, ponieważ wszelkie miejsca tego rodzaju były niszczone przez władze sowieckie. Nekropolia nie zajmuje dużej powierzchni. Poza pamiątkowym obeliskiem, znajduje się tam tablica z nazwiskami pogrzebanych oraz kilka symbolicznych nagrobków. Polacy w Szachrisabz znaleźli się w 1942 roku w wyniku formowania na terenie miasta 6 Dywizji Piechoty Armii gen. Andersa. Na nekropolii znajdowały się mogiły 256 pochowanych tu żołnierzy oraz ludności cywilnej skupionej wokół Polskiej Armii na Wschodzie. 

Podczas II wojny światowej w marcu i sierpniu 1942 r., przez Uzbekistan i Turkmenistan, z ZSRS do Iranu przedostało się ponad 115 tys. osób, czyli ok. 10% Polaków wywiezionych po 17 września 1939 r. z Kresów Wschodnich w głąb ZSRS. Między 13 stycznia i 25 lutego 1942 r. oddziały Armii Polskiej w ZSRS zostały przeniesione do azjatyckich sowieckich republik. Była to trudna droga, podczas której wielu żołnierzy zmarło lub cierpiało z powodu chorób i wycieńczenia.

W mieście Yangiyoʻl w wilajecie taszkenckim, w pierwszej połowie 1942 r., stacjonowały jednostki i sztab armii gen. Władysława Andersa, które później przeniesiono do Iranu. Wielu Polaków znalazło schronienie także w Samarkandzie. W tym mieście Ksawery Pruszyński napisał opowiadanie „Trębacz z Samarkandy”, które stanowi lustrzane odbicie krakowskiej legendy o Lajkoniku po tatarskiej stronie. Wokół polskiej armii gromadzili się polscy cywile.

Zarówno oficerowie jak i przedstawiciele władz Ambasady RP w Uzbekistanie oraz ludność lokalna starali się aktywnie pomagać wszystkim, którzy zdołali wydostać się spod represji i dotrzeć do Uzbekistanu. Również miejscowa ludność, choć sama nie posiadała zbyt wiele, starała się jak najbardziej pomóc polskim uchodźcom. Polacy w większości ruszyli w dalszą drogę, jednak z powodu wycieńczenia część Polaków pozostała w Uzbekistanie, sieroty czasem przyjmowała pod swój dach miejscowa ludność, a kobiety wychodziły za mąż za Uzbeków. Groby Polaków, którym nigdy nie udało się powrócić do Polski znajdują się na siedemnastu cmentarzach rozrzuconych po całym Uzbekistanie, ponadto wielu grobów nie odnaleziono. Odnajdywanie i dbanie o groby poległych Polaków za granicami kraju doskonale wpisuje się w misję Instytutu Pamięci Narodowej, nad miejscami wiecznego spoczynku Armii gen. Andersa cały czas czuwa również Ambasada RP w Uzbekistanie i Ambasador RP Radosław Gruk.

O odysei Polaków, którzy musieli opuścić ojczyznę i wielu już nie udało się nigdy do nie wrócić, opowiada projekt „Szlaki Nadziei. Odyseja Wolności”. Tytułowe „Szlaki Nadziei”, mają na celu przypominać o wysiłku zbrojnym Polskich Sił Zbrojnych podczas II wojny światowej oraz o losach ludności cywilnej ewakuowanej z ZSRS wraz z armią gen. Andersa. Podczas II wojny światowej polscy żołnierze walczyli na wszystkich jej frontach w obronie godności i wolności oraz w imię solidarności z innymi zniewolonymi narodami.


 

POLECANE
Delegalizacja Konfederacji Brauna? Kierwiński: Są na to widoki pilne
Delegalizacja Konfederacji Brauna? Kierwiński: "Są na to widoki"

Minister spraw wewnętrznych i administracji Marcin Kierwiński nie wyklucza delegalizacji partii Grzegorza Brauna. Jego zdaniem, politycy tacy jak Braun stanowią zagrożenie dla polskiej racji stanu.

Niemcy grożą ws. finansowania pożyczki reparacyjnej dla Ukrainy z ostatniej chwili
Niemcy grożą ws. finansowania pożyczki reparacyjnej dla Ukrainy

Niemcy grożą, że państwa UE, które odmówią poparcia „pożyczki reparacyjnej” dla Ukrainy opartej na rosyjskich państwowych aktywach, mogą ponieść poważne konsekwencje finansowe, w tym w postaci wyższych stóp procentowych i obniżenia ratingów kredytowych.

Nowe informacje ws. zabójstwa 11-latki w Jeleniej Górze. Sąd przesłucha 12-letnią dziewczynkę pilne
Nowe informacje ws. zabójstwa 11-latki w Jeleniej Górze. Sąd przesłucha 12-letnią dziewczynkę

Sąd rodzinny w Jeleniej Górze jeszcze dziś ma przesłuchać 12-letnią dziewczynkę zatrzymaną w związku z zabójstwem 11-latki. Do tragedii doszło w pobliżu szkoły, do której obie uczęszczały. Policja znalazła prawdopodobne narzędzie zbrodni.

Zbigniew Ziobro bez paszportu. Wojewoda podjął decyzję na wniosek prokuratury z ostatniej chwili
Zbigniew Ziobro bez paszportu. Wojewoda podjął decyzję na wniosek prokuratury

Decyzja administracyjna wobec Zbigniewa Ziobry zapadła na wniosek Prokuratury Krajowej i została ogłoszona przez szefa MSWiA. Jak tłumaczy PK, ma to związek ze śledztwem dotyczącym Funduszu Sprawiedliwości oraz pobytem polityka poza Polską.

Wojska „koalicji chętnych” na Ukrainie? Jest stanowisko Kremla z ostatniej chwili
Wojska „koalicji chętnych” na Ukrainie? Jest stanowisko Kremla

Siergiej Riabkow oświadczył w wywiadzie dla ABC News, że Moskwa nie zgodzi się na obecność sił NATO czy „koalicji chętnych” w Ukrainie. Wiceminister spraw zagranicznych Rosji potwierdził wcześniej publikowane twarde stanowisko Kremla w tej i innych kwestiach.

Czarne chmury nad umową UE–Mercosur z ostatniej chwili
Czarne chmury nad umową UE–Mercosur

Posłowie do PE mają dzisiaj głosować w Strasburgu nad rozporządzeniem dotyczącym klauzul ochronnych dla produktów rolnych w ramach umowy handlowej UE–Mercosur. Głosowanie stoi jednak pod znakiem zapytania.

Wyłączenia prądu w Pomorskiem. Ważny komunikat dla mieszkańców z ostatniej chwili
Wyłączenia prądu w Pomorskiem. Ważny komunikat dla mieszkańców

Operator Energa opublikował harmonogram planowanych przerw w dostawie energii elektrycznej w województwie pomorskim. Utrudnienia obejmą m.in. Gdańsk, okolice Kartuz, Starogardu, Tczewa czy Wejherowa. Wyłączenia zaplanowano głównie na 17, 18 i 19 grudnia 2025 roku, ale w części lokalizacji również na styczeń 2026 roku.

Szef SKW nakazał wszczęcie postępowania wyjaśniającego ws. ujawnienia danych Cenckiewicza z ostatniej chwili
Szef SKW nakazał wszczęcie postępowania wyjaśniającego ws. ujawnienia danych Cenckiewicza

Rzecznik koordynatora służb specjalnych Jacek Dobrzyński poinformował we wtorek, że szef Służby Kontrwywiadu Wojskowego nakazał wszczęcie pilnego postępowania wyjaśniającego w sprawie ujawnienia danych szefa BBN Sławomira Cenckiewicza.

 „Brytyjski rząd chce zmienić kraj w otwarte więzienie” gorące
„Brytyjski rząd chce zmienić kraj w otwarte więzienie”

Jak poinformował portal European Conservative, 4 grudnia 2025 r. rząd Partii Pracy w Wielkiej Brytanii ogłosił plany rozszerzenia technologii rozpoznawania twarzy na każdą wioskę, miasteczko i miasto w całym kraju.

ABW zatrzymała studenta KUL podejrzewanego o przygotowywanie masowego zamachu z ostatniej chwili
ABW zatrzymała studenta KUL podejrzewanego o przygotowywanie masowego zamachu

ABW zatrzymała studenta KUL podejrzewanego o przygotowywanie masowego zamachu na jednym z jarmarków świątecznych – poinformował we wtorek rzecznik koordynatora służb specjalnych Jacek Dobrzyński. Celem przestępstwa było zastraszenie wielu osób, a także wsparcie Państwa Islamskiego – dodał.

REKLAMA

W Uzbekistanie oddano hołd żołnierzom armii generała Andersa

5 października 2022 roku w Uzbekistanie odbyły się uroczystości rocznicowe upamiętniające utworzenie armii gen. Andersa i jej drogę ku ojczyźnie. Na Polskich Cmentarzach Wojennych w Shahrisabz i Kitob prezes Instytutu Pamięci Narodowej dr Karol Nawrocki oraz pozostali członkowie delegacji Instytutu oddali hołd żołnierzom i cywilnym obywatelom Polski, którym nie udało się wrócić do ojczyzny. Delegacja IPN złożyła kwiaty pod pomnikami upamiętniającymi spoczywających tam polskich żołnierzy.

W uroczystościach uczestniczyli także ambasador RP w Rzymie Anna Maria Anders oraz ambasador RP w Uzbekistanie Radosław Gruk.

Cmentarz w Szachrisabz jest cmentarzem symbolicznym, ponieważ wszelkie miejsca tego rodzaju były niszczone przez władze sowieckie. Nekropolia nie zajmuje dużej powierzchni. Poza pamiątkowym obeliskiem, znajduje się tam tablica z nazwiskami pogrzebanych oraz kilka symbolicznych nagrobków. Polacy w Szachrisabz znaleźli się w 1942 roku w wyniku formowania na terenie miasta 6 Dywizji Piechoty Armii gen. Andersa. Na nekropolii znajdowały się mogiły 256 pochowanych tu żołnierzy oraz ludności cywilnej skupionej wokół Polskiej Armii na Wschodzie. 

Podczas II wojny światowej w marcu i sierpniu 1942 r., przez Uzbekistan i Turkmenistan, z ZSRS do Iranu przedostało się ponad 115 tys. osób, czyli ok. 10% Polaków wywiezionych po 17 września 1939 r. z Kresów Wschodnich w głąb ZSRS. Między 13 stycznia i 25 lutego 1942 r. oddziały Armii Polskiej w ZSRS zostały przeniesione do azjatyckich sowieckich republik. Była to trudna droga, podczas której wielu żołnierzy zmarło lub cierpiało z powodu chorób i wycieńczenia.

W mieście Yangiyoʻl w wilajecie taszkenckim, w pierwszej połowie 1942 r., stacjonowały jednostki i sztab armii gen. Władysława Andersa, które później przeniesiono do Iranu. Wielu Polaków znalazło schronienie także w Samarkandzie. W tym mieście Ksawery Pruszyński napisał opowiadanie „Trębacz z Samarkandy”, które stanowi lustrzane odbicie krakowskiej legendy o Lajkoniku po tatarskiej stronie. Wokół polskiej armii gromadzili się polscy cywile.

Zarówno oficerowie jak i przedstawiciele władz Ambasady RP w Uzbekistanie oraz ludność lokalna starali się aktywnie pomagać wszystkim, którzy zdołali wydostać się spod represji i dotrzeć do Uzbekistanu. Również miejscowa ludność, choć sama nie posiadała zbyt wiele, starała się jak najbardziej pomóc polskim uchodźcom. Polacy w większości ruszyli w dalszą drogę, jednak z powodu wycieńczenia część Polaków pozostała w Uzbekistanie, sieroty czasem przyjmowała pod swój dach miejscowa ludność, a kobiety wychodziły za mąż za Uzbeków. Groby Polaków, którym nigdy nie udało się powrócić do Polski znajdują się na siedemnastu cmentarzach rozrzuconych po całym Uzbekistanie, ponadto wielu grobów nie odnaleziono. Odnajdywanie i dbanie o groby poległych Polaków za granicami kraju doskonale wpisuje się w misję Instytutu Pamięci Narodowej, nad miejscami wiecznego spoczynku Armii gen. Andersa cały czas czuwa również Ambasada RP w Uzbekistanie i Ambasador RP Radosław Gruk.

O odysei Polaków, którzy musieli opuścić ojczyznę i wielu już nie udało się nigdy do nie wrócić, opowiada projekt „Szlaki Nadziei. Odyseja Wolności”. Tytułowe „Szlaki Nadziei”, mają na celu przypominać o wysiłku zbrojnym Polskich Sił Zbrojnych podczas II wojny światowej oraz o losach ludności cywilnej ewakuowanej z ZSRS wraz z armią gen. Andersa. Podczas II wojny światowej polscy żołnierze walczyli na wszystkich jej frontach w obronie godności i wolności oraz w imię solidarności z innymi zniewolonymi narodami.



 

Polecane