Przegląd Systemu Emerytalnego do dalszych dyskusji
Mówiąc o brakach w Przeglądzie, przedstawiciel Solidarności wskazał, że nie zawiera on np. informacji co do sytuacji zdrowotnej Polaków, a ma to szczególne znaczenie przy ocenie pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Nie wiadomo zatem, czy od czasu wprowadzenia emerytur pomostowych, zmieniły się zagrożenia na stanowiskach, od których płacone są składki na Fundusz Emerytur Pomostowych.
W tej sprawie, zdaniem Solidarności, poprawy nie widać, co prowadzi do wniosku, że emerytury pomostowe nie powinny wygasać.
Tymczasem, w rekomendacjach takiej zmiany się nie proponuje. Jest natomiast mowa o podwyższeniu składki na FEP do 7 proc.
Zarówno związki, jak i pracodawcy wyrażają obawy, czy nie wpłynie to nadmiernie na wzrost kosztów pracy, szczególnie w dużych firmach, gdzie jest wiele osób zatrudnionych w szczególnych warunkach.
Pytania budzą też propozycje resortu związane z łączeniem emerytury z pracą. Proponuje się, by móc dorabiać tylko do 70 proc. średniej płacy, albo do 130 proc., ale wówczas emerytura byłaby już odpowiednio obniżana.
Kolejna wątpliwość to tzw. jednokrotne przechodzenie na emeryturę, co ma oznaczać, że po odejściu na nią po uzyskaniu wieku 60 lat przez kobiety i 65 lat przez mężczyzn, nie można byłoby już jej przeliczać i podwyższać świadczenia. Rodzą się tu wątpliwości co do wpływu takiego rozwiązania na rynek pracy, różnicowania pracowników na obciążonych składką i tych, którzy być może by jej nie płacili, pracując jako emeryci. Kolejny problem, to straty FUS przy takim rozwiązaniu, a także pytanie fundamentalne: czy emerytura jest wypracowanym świadczeniem, którym można, po spełnieniu wszelkich warunków wiekowych i stażowych, swobodnie dysponować, czy nie.
W opinii wiceministra rodziny, pracy i polityki społecznej Marcina Zielenieckiego, przedstawionej w RDS, przeliczanie emerytury byłoby jednak wskazane, ale rzadziej, np. raz na rok, a nie jak obecnie, raz na kwartał.
Szczególnie istotnym elementem rekomendacji zmian jest tzw. kumulacja tytułów ubezpieczeniowych. Składki miałyby być płacone od wszystkich zleceń i w pełnej wysokości, od umów o dzieło, wyższe od działalności gospodarczej. Ma to zwiększyć wpływy do FUS szacunkowo o ok. 10 mld zł rocznie.
W Przeglądzie i propozycjach resortu jest też mowa o rozwoju Pracowniczych Programów Emerytalnych, w tym o umożliwieniu tworzenia ich w jednostkach administracji publicznej. Dziś PPE są ewentualnie w wielkich firmach, które decydują się ponosić ciężar składek na dodatkowe świadczenia emerytalne swoich pracowników.
Kolejną sprawą jest propozycja przekazania środków z OFE. Wicepremier Mateusz Morawiecki proponuje, by 75 proc. z tych, które pozostają obecnie w akcjach OFE, trafiło na indywidualne konta obywateli, zbliżone charakterem do IKE. W Przeglądzie jest natomiast mowa o przekazaniu 100 proc. tych środków na Fundusz Rezerwy Demograficznej. Pytanie zatem, który z tych pomysłów będzie dalej dyskutowany i jakie przyniesie to korzyści przyszłym emerytom.
Termin z zaopiniowała Przeglądu i rekomendacji zmian upływa 7 grudnia.
Anna Grabowska