[Tylko na Tysol.p] Tadeusz Płużański: Gdzie jest buława i szabla marszałka Rydza-Śmigłego?

Na Jasnej Górze, prócz inskrypcji wyrażających wdzięczność dobroczyńcom klasztoru, jest jeszcze jedna: „Ukradzione przez Związek Legionistów Polskich”. Za kradzież buławy i szabli marszałka Edwarda Śmigłego-Rydza sąd skazał na dwa lata więzienia komendanta ZLP Krystiana Waksmundzkiego. Jednak ówczesny prezydent Kwaśniewski ułaskawił go warunkowo po roku. Do dziś bezcenne pamiątki narodowe nie odnalazły się.
 [Tylko na Tysol.p] Tadeusz Płużański: Gdzie jest buława i szabla marszałka Rydza-Śmigłego?
/ Wikipedia domena publiczna
Wydaje się, że przynajmniej inna batalia: o Dom im. Józefa Piłsudskiego, zwanym też Domem Legionisty, na krakowskich Oleandrach, właśnie się zakończyła. Sąd Okręgowy w Krakowie podtrzymał - prawomocnie - decyzję sądu pierwszej instancji o oddaleniu wniosku o zasiedzenie Związku Legionistów Polskich – tego samego, którego komendantem jest wspomniany Krystian Waksmundzki.

„Blisko spokrewniony”

Komendant Związku Legionistów Polskich tłumaczył się, że insygnia wypożyczył z klasztoru krewny marszałka Śmigłego-Rydza Mieczysław Żukiewicz, za zgodą rodziny. Waksmundzki miał je tylko przez pewien czas przechowywać, a potem zwrócić Żukiewiczowi.

Syn Mieczysława Żukiewicza, Andrzej ripostował, że jego ojciec nie odebrał od Waksmundzkiego żadnych przedmiotów. Sąd uznał jego zeznania za prawdziwe.

Żukiewicz senior zmarł w latach 90-tych.

Krystian Waksmundzki komendantem Związku Legionistów Polskich został kilka lat po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1989 roku. Utrzymuje, że nie tylko jest wielbicielem Śmigłego-Rydza (sam – wzorem marszałka - jest ogolony na łyso), ale należy do rodziny marszałka, a nawet jest z nim blisko spokrewniony. Swojego pokrewieństwa nie potrafi jednak udowodnić.

Z buławy kropidło

Mimo skazania Waksmundzki nadal ma grono wielbicieli, którzy za przykładem swojego komendanta podejrzewają wszystkich o spisek i plują na kler. Twierdzą, że ojcowie paulini wyświęcali buławą marszałka różne dziwne osobistości, jakichś masonów, mundur marszałka razem z najwyższymi odznaczeniami państwowymi (również przekazane na Jasną Górę, o czym niżej) zjadły mole (w innej wersji szczury), a sztandary Legionów Polskich zapaskudziły myszy (w innej wersji zbutwiały w wilgotnej piwnicy klasztoru). Wymyślili nawet historię o ojcu Janie Golonce, kuratorze Zbiorów Wotywnych na Jasnej Górze, który sprawował również pieczę nad insygniami marszałka. Zakonnika owego miał mianować kapitanem ówczesny biskup polowy WP Leszek Sławoj Głódź w zamian za... buławę i szablę Śmigłego-Rydza. Dowodów domniemanej bezczelności oczywiście brak. A co stało się z buławą? Według zaufanych komendanta paulini przerobili ją na... kropidło. To bardzo sugestywne, tyle tylko, że buława „zaginęła” już poza murami klasztoru.

Komendanta nie ma

Związek Legionistów Polskich i Muzeum Czynu Niepodległościowego mają swoją siedzibę na krakowskich Oleandrach, skąd w 1914 r. wyruszyła pierwsza kompania kadrowa. Placówkami kierują Krystian Waksmundzki i związana z nim Zofia Korczyńska.

Czteropiętrowy budynek wygląda na opuszczony. Przed wejściem wzrok przyciąga tablica z wyrytymi starannie słowami Piłsudskiego: „Żołnierze! Spotkał was ten zaszczyt niezmierny, że pierwsi pójdziecie do Królestwa i przestąpicie granice rosyjskiego zaboru jako czołowa kolumna Wojska Polskiego idącego walczyć o oswobodzenie Ojczyzny”. Obok wymieniono miejsca bitew legionowych – Kostiuchnówka, Łopuszna, Rarańcza i chyba najsłynniejsze – Rokitna.

Zza ogromnych stalowych drzwi wychyla się portier. – Przyjmujemy tylko zorganizowane wycieczki i to po wcześniejszym zgłoszeniu – informuje i zamyka bramę. Do środka wpuszcza dopiero po długim przekonywaniu, że przyjechałem z daleka, specjalnie, aby zobaczyć muzeum. Ekspozycji jednak zobaczyć nie można. – Zwiedzać można tylko za zgodą komendanta - oświadcza. – A komendanta nie ma.

Ubecja strzelała do Marszałka

Jedyny eksponat, który udaje się dostrzec z parteru to portret wiszący w centralnym miejscu obszernego hallu. Na nim Józef Piłsudski w stroju galowym. W trzech miejscach ma rozcięty mundur.

- To ubecja strzelała do marszałka. Piłsudski był twardy, ale w końcu wykończyła go walka z wrogami Polski – stwierdza portier.

- A gdzie jest buława i szabla marszałka Śmigłego?

- Tego to ja dokładnie nie wiem – mężczyzna spogląda podejrzliwie. - Zresztą nic nie wolno mi mówić.


Mimo, że muzeum nie zwiedziłem, portier poprosił o mój dowód osobisty, po czym skrupulatnie zapisał dane w swoim kajecie.

- Po co to wszystko?

- Komendant wprowadził takie zwyczaje. Ze względów bezpieczeństwa. Wielu ludziom to muzeum się nie podoba. Wszystko przez komunę, która cały czas jest mocna – kończy portier i ostatecznie zatrzaskuje za mną ciężką bramę.


Z Węgier na Jasną Górę

Jak buława marszałkowska trafiła na Jasną Górę? Srebrną buławę Edward Śmigły-Rydz otrzymał z rąk prezydenta Ignacego Mościckiego 10 listopada 1936 r. Potem towarzyszyła marszałkowi podczas internowania w Rumunii i podczas ukrywania się na Węgrzech. Latem 1941 r. jej depozytariuszem został Tadeusz Zabokrzecki (ówczesny dyrektor Amerykańskiej Komisji Pomocy Polakom na Węgrzech). W 1983 r. Zabokrzecki przekazał ją ojcom paulinom. Wcześniej, bo w 1974 r. legionista płk Antoni Dudziński to samo zrobił z szablą i galowym mundurem (razem z najwyższymi odznaczeniami) Śmigłego.

Ojciec Jan Golonka, kurator Zbiorów Wotywnych na Jasnej Górze (ten od biskupa Głodzia) wspominał:

- Buławę dostaliśmy jako wotum. W 1994 r. wypożyczyliśmy ją razem z szablą panu Waksmundzkiemu. Mówił, że są mu potrzebne do uroczystości legionowych. Po dwóch tygodniach miał je zwrócić.


Paulini mają rewers, który to potwierdza: - Kilka razy wysyłaliśmy upomnienia, ale nikt ze Związku Legionistów nie odpowiedział.

Wersja Waksmundzkiego:

- Paulini udostępnili buławę na co najmniej rok. W tym czasie rodzina miała załatwić wszystkie sprawy spadkowe. Zgodnie z wolą spadkobierców marszałka, buława powinna znaleźć się w naszym muzeum.

- Waksmundzki powiedział, że buławę i szablę zniszczyliśmy i oddał je do konserwacji na Wawel. To wszystko nieprawda


– mówił ojciec Jan Golonka.

- Miejsce buławy, zgodnie z wolą rodziny marszałka Śmigłego-Rydza, jest na Jasnej Górze. To jedno z ze świadectw naszej narodowej historii.


Nie pierwsza sprawa

Krystian Waksmundzki miał już wcześniej sprawę sądową. W lipcu 1986 r. z pomieszczeń Towarzystwa Miłośników Historii i Zabytków Krakowa zabrał 65 urn do przechowywania ziemi składanej w Kopcu Piłsudskiego. Prócz tego klucze i pieczątki komitetu, który opiekował się obiektem. W 1992 r. sąd warunkowo umorzył postępowanie.

Tadeusz Płużański

 

POLECANE
Nawet 7 lat za transowanie dzieci tylko u nas
Nawet 7 lat za transowanie dzieci

W styczniu tego roku Trump zakazał transowania dzieci w USA. Niektóre szpitale jednak nadal oferują „zmiany płci” najmłodszym Amerykanom. Departament Sprawiedliwości wszczął więc przeciwko nim śledztwo, które dla wielu lekarzy eksperymentujących na dzieciach może skończyć się więzieniem. Ideologia gender kończy się wreszcie w Ameryce.

Lange vel Gontarczyk pozbawiona odznaczenia. Kwaśniewski zabrał głos z ostatniej chwili
Lange vel Gontarczyk pozbawiona odznaczenia. Kwaśniewski zabrał głos

29 lipca 2025 prezydent Andrzej Duda pozbawił Jolantę Małgorzatę Lange Srebrnego Krzyża Zasługi. – Rozumiem decyzję prezydenta Andrzeja Dudy. Jeżeli doszły do niego informacje, które nie były znane w momencie przyznawania odznaczenia, to ja to rozumiem – stwierdził były prezydent Aleksander Kwaśniewski.

Obława w Małopolsce. Policja wydała komunikat z ostatniej chwili
Obława w Małopolsce. Policja wydała komunikat

Policja z Nowego Targu przeczesuje las koło Frydmana szukając 37-latka, który uciekł z domu po awanturze z rodzicami.

Komunikat dla mieszkańców Łodzi z ostatniej chwili
Komunikat dla mieszkańców Łodzi

Skomplikowaną operację usunięcia ciosa przeszedł z powodzeniem słoń indyjski Taru z Orientarium Zoo Łódź. Na ekstrakcję zęba, uszkodzonego podczas przepychanek z dzielącymi z Taru wybieg starszymi słoniami Aleksandrem, Kyanem i Barnabą, przyjechali do Łodzi światowej klasy specjaliści.

Rosja i Ukraina muszą wynegocjować pokój. Trump podał datę z ostatniej chwili
"Rosja i Ukraina muszą wynegocjować pokój". Trump podał datę

– Prezydent Donald Trump jasno określił, że chce porozumienia pokojowego w Ukrainie do 8 sierpnia, bo w przeciwnym razie Stany Zjednoczone będą gotowe podjąć dodatkowe środki, by zapewnić pokój – oświadczył w czwartek w Radzie Bezpieczeństwa ONZ przedstawiciel USA John Kelley.

Ujawniono przyczynę śmierci Hulka Hogana z ostatniej chwili
Ujawniono przyczynę śmierci Hulka Hogana

W czwartek 24 lipca zmarł legendarny amerykański wrestler Hulk Hogan. 71-latek miał zawał, który nastąpił w wyniku nagłego zablokowania przepływu krwi do mięśnia sercowego, co spowodowało uszkodzenie tkanek – informuje serwis "Page Six".

Żurek zwalnia i zawiesza sędziów. Tusk grozi: To dopiero rozgrzewka z ostatniej chwili
Żurek zwalnia i zawiesza sędziów. Tusk grozi: To dopiero rozgrzewka

Nie wiem, skąd tyle wrzawy wokół działań ministra sprawiedliwości Waldemara Żurka. Przecież to dopiero rozgrzewka - napisał Donald Tusk na platformie X. Wcześniej nowy szef resortu sprawiedliwości poinformował o zawieszeniu 45 prezesów i wiceprezesów sądów.

Karol Nawrocki ujawnił nazwiska kolejnych współpracowników z ostatniej chwili
Karol Nawrocki ujawnił nazwiska kolejnych współpracowników

Prezydent elekt Karol Nawrocki poinformował w czwartek, że zakończył prace nad strukturą swojej kancelarii. Podał kolejne dwa nazwiska przyszłych współpracowników – będą to: polityk PiS Karol Rabenda oraz Mateusz Kotecki, dotychczas dyrektor Biura Kadr w IPN.

Unikalne zjawisko astronomiczne. Warto się przygotować z ostatniej chwili
Unikalne zjawisko astronomiczne. Warto się przygotować

Pasjonaci zjawisk astronomicznych już przygotowują się na całkowite zaćmienie Księżyca, zwane też krwawym Księżycem. Jeśli ktoś chce je zobaczyć w pełnym wymiarze, warto już planować wycieczkę przynajmniej na południe lub wschód Europy. W Polsce będziemy mieli zaćmienie częściowe Księżyca.

Komunikat dla mieszkańców Wielkopolski z ostatniej chwili
Komunikat dla mieszkańców Wielkopolski

Wielkopolski Oddział Wojewódzki NFZ przekaże placówkom medycznym w regionie ponad 970 mln zł. To dodatkowe pieniądze za świadczenia medyczne i nadwykonania – informuje w czwartek NFZ.

REKLAMA

[Tylko na Tysol.p] Tadeusz Płużański: Gdzie jest buława i szabla marszałka Rydza-Śmigłego?

Na Jasnej Górze, prócz inskrypcji wyrażających wdzięczność dobroczyńcom klasztoru, jest jeszcze jedna: „Ukradzione przez Związek Legionistów Polskich”. Za kradzież buławy i szabli marszałka Edwarda Śmigłego-Rydza sąd skazał na dwa lata więzienia komendanta ZLP Krystiana Waksmundzkiego. Jednak ówczesny prezydent Kwaśniewski ułaskawił go warunkowo po roku. Do dziś bezcenne pamiątki narodowe nie odnalazły się.
 [Tylko na Tysol.p] Tadeusz Płużański: Gdzie jest buława i szabla marszałka Rydza-Śmigłego?
/ Wikipedia domena publiczna
Wydaje się, że przynajmniej inna batalia: o Dom im. Józefa Piłsudskiego, zwanym też Domem Legionisty, na krakowskich Oleandrach, właśnie się zakończyła. Sąd Okręgowy w Krakowie podtrzymał - prawomocnie - decyzję sądu pierwszej instancji o oddaleniu wniosku o zasiedzenie Związku Legionistów Polskich – tego samego, którego komendantem jest wspomniany Krystian Waksmundzki.

„Blisko spokrewniony”

Komendant Związku Legionistów Polskich tłumaczył się, że insygnia wypożyczył z klasztoru krewny marszałka Śmigłego-Rydza Mieczysław Żukiewicz, za zgodą rodziny. Waksmundzki miał je tylko przez pewien czas przechowywać, a potem zwrócić Żukiewiczowi.

Syn Mieczysława Żukiewicza, Andrzej ripostował, że jego ojciec nie odebrał od Waksmundzkiego żadnych przedmiotów. Sąd uznał jego zeznania za prawdziwe.

Żukiewicz senior zmarł w latach 90-tych.

Krystian Waksmundzki komendantem Związku Legionistów Polskich został kilka lat po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1989 roku. Utrzymuje, że nie tylko jest wielbicielem Śmigłego-Rydza (sam – wzorem marszałka - jest ogolony na łyso), ale należy do rodziny marszałka, a nawet jest z nim blisko spokrewniony. Swojego pokrewieństwa nie potrafi jednak udowodnić.

Z buławy kropidło

Mimo skazania Waksmundzki nadal ma grono wielbicieli, którzy za przykładem swojego komendanta podejrzewają wszystkich o spisek i plują na kler. Twierdzą, że ojcowie paulini wyświęcali buławą marszałka różne dziwne osobistości, jakichś masonów, mundur marszałka razem z najwyższymi odznaczeniami państwowymi (również przekazane na Jasną Górę, o czym niżej) zjadły mole (w innej wersji szczury), a sztandary Legionów Polskich zapaskudziły myszy (w innej wersji zbutwiały w wilgotnej piwnicy klasztoru). Wymyślili nawet historię o ojcu Janie Golonce, kuratorze Zbiorów Wotywnych na Jasnej Górze, który sprawował również pieczę nad insygniami marszałka. Zakonnika owego miał mianować kapitanem ówczesny biskup polowy WP Leszek Sławoj Głódź w zamian za... buławę i szablę Śmigłego-Rydza. Dowodów domniemanej bezczelności oczywiście brak. A co stało się z buławą? Według zaufanych komendanta paulini przerobili ją na... kropidło. To bardzo sugestywne, tyle tylko, że buława „zaginęła” już poza murami klasztoru.

Komendanta nie ma

Związek Legionistów Polskich i Muzeum Czynu Niepodległościowego mają swoją siedzibę na krakowskich Oleandrach, skąd w 1914 r. wyruszyła pierwsza kompania kadrowa. Placówkami kierują Krystian Waksmundzki i związana z nim Zofia Korczyńska.

Czteropiętrowy budynek wygląda na opuszczony. Przed wejściem wzrok przyciąga tablica z wyrytymi starannie słowami Piłsudskiego: „Żołnierze! Spotkał was ten zaszczyt niezmierny, że pierwsi pójdziecie do Królestwa i przestąpicie granice rosyjskiego zaboru jako czołowa kolumna Wojska Polskiego idącego walczyć o oswobodzenie Ojczyzny”. Obok wymieniono miejsca bitew legionowych – Kostiuchnówka, Łopuszna, Rarańcza i chyba najsłynniejsze – Rokitna.

Zza ogromnych stalowych drzwi wychyla się portier. – Przyjmujemy tylko zorganizowane wycieczki i to po wcześniejszym zgłoszeniu – informuje i zamyka bramę. Do środka wpuszcza dopiero po długim przekonywaniu, że przyjechałem z daleka, specjalnie, aby zobaczyć muzeum. Ekspozycji jednak zobaczyć nie można. – Zwiedzać można tylko za zgodą komendanta - oświadcza. – A komendanta nie ma.

Ubecja strzelała do Marszałka

Jedyny eksponat, który udaje się dostrzec z parteru to portret wiszący w centralnym miejscu obszernego hallu. Na nim Józef Piłsudski w stroju galowym. W trzech miejscach ma rozcięty mundur.

- To ubecja strzelała do marszałka. Piłsudski był twardy, ale w końcu wykończyła go walka z wrogami Polski – stwierdza portier.

- A gdzie jest buława i szabla marszałka Śmigłego?

- Tego to ja dokładnie nie wiem – mężczyzna spogląda podejrzliwie. - Zresztą nic nie wolno mi mówić.


Mimo, że muzeum nie zwiedziłem, portier poprosił o mój dowód osobisty, po czym skrupulatnie zapisał dane w swoim kajecie.

- Po co to wszystko?

- Komendant wprowadził takie zwyczaje. Ze względów bezpieczeństwa. Wielu ludziom to muzeum się nie podoba. Wszystko przez komunę, która cały czas jest mocna – kończy portier i ostatecznie zatrzaskuje za mną ciężką bramę.


Z Węgier na Jasną Górę

Jak buława marszałkowska trafiła na Jasną Górę? Srebrną buławę Edward Śmigły-Rydz otrzymał z rąk prezydenta Ignacego Mościckiego 10 listopada 1936 r. Potem towarzyszyła marszałkowi podczas internowania w Rumunii i podczas ukrywania się na Węgrzech. Latem 1941 r. jej depozytariuszem został Tadeusz Zabokrzecki (ówczesny dyrektor Amerykańskiej Komisji Pomocy Polakom na Węgrzech). W 1983 r. Zabokrzecki przekazał ją ojcom paulinom. Wcześniej, bo w 1974 r. legionista płk Antoni Dudziński to samo zrobił z szablą i galowym mundurem (razem z najwyższymi odznaczeniami) Śmigłego.

Ojciec Jan Golonka, kurator Zbiorów Wotywnych na Jasnej Górze (ten od biskupa Głodzia) wspominał:

- Buławę dostaliśmy jako wotum. W 1994 r. wypożyczyliśmy ją razem z szablą panu Waksmundzkiemu. Mówił, że są mu potrzebne do uroczystości legionowych. Po dwóch tygodniach miał je zwrócić.


Paulini mają rewers, który to potwierdza: - Kilka razy wysyłaliśmy upomnienia, ale nikt ze Związku Legionistów nie odpowiedział.

Wersja Waksmundzkiego:

- Paulini udostępnili buławę na co najmniej rok. W tym czasie rodzina miała załatwić wszystkie sprawy spadkowe. Zgodnie z wolą spadkobierców marszałka, buława powinna znaleźć się w naszym muzeum.

- Waksmundzki powiedział, że buławę i szablę zniszczyliśmy i oddał je do konserwacji na Wawel. To wszystko nieprawda


– mówił ojciec Jan Golonka.

- Miejsce buławy, zgodnie z wolą rodziny marszałka Śmigłego-Rydza, jest na Jasnej Górze. To jedno z ze świadectw naszej narodowej historii.


Nie pierwsza sprawa

Krystian Waksmundzki miał już wcześniej sprawę sądową. W lipcu 1986 r. z pomieszczeń Towarzystwa Miłośników Historii i Zabytków Krakowa zabrał 65 urn do przechowywania ziemi składanej w Kopcu Piłsudskiego. Prócz tego klucze i pieczątki komitetu, który opiekował się obiektem. W 1992 r. sąd warunkowo umorzył postępowanie.

Tadeusz Płużański


 

Polecane
Emerytury
Stażowe