Koncepcja Zmian Systemu Wyborczego RKW

19.09.2017 19:16

Omówienie

Jak donoszą media, PiS ma już podobno gotowy projekt Ordynacji Wyborczej (ten termin jest często błędnie zamiennie używany z Kodeksem Wyborczym). Byłoby miło, gdyby społeczeństwo miało możliwość zapoznać się z nim i zaopiniować go, aby kolejny raz nie doszło do przepychania kolanem niedopracowanych przepisów. Poniżej prezentujemy Koncepcję Systemu Wyborczego RKW, przekazaną Prezydentowi, Marszałkom Sejmu i Senatu, Premier Rządu oraz liderom rządzącej większości parlamentarnej 22 grudnia 2016 roku, która jednak nie doczekała się jak dotąd żadnej reakcji, poza désintéressement Pana Prezydenta z 15 września 2017, w którym pracownica Kancelarii skierowała nas do pana wicemarszałka Sejmu Ryszarda Terleckiego.

Opracowanie: Tomasz Hubert Cioska i Piotr Wolter „Shork” w ramach prac Zespołu Prawnego RKW, przyjęta na posiedzeniu Krajowej Rady Koordynatorów Ruchu Kontroli Wyborów i Liderów RKW 9 IV 2016 w Warszawie, uzupełniona o uwagi z debaty w Klubie Ronina 8 VIII 2016.

W demokracji lud jest pod pewnymi względami monarchą; (…) może być monarchą jedynie przez swoje głosy, które są jego wolą. Wola panującego jest to sam panujący. Ustawy, które określają prawo głosowania, są tedy zasadniczymi w tym [demokratycznym] rządzie

Monteskiusz, O duchu praw

1) Uwagi wstępne

Uchylamy Kodeks Wyborczy (KW) w całości
- automatycznie wygasa kadencja Państwowej Komisji Wyborczej (PKW) z Krajowym Biurem Wyborczym (KBW) oraz Komisarzy Okręgowych
Całość przepisów wyborczych w jednej ustawie
- zakaz wydawania prawa powielaczowego przez urzędników
Podstawowe zabezpieczenia procesu wyborczego
- wprowadzenie prostego, transparentnego i bezawaryjnego systemu informatycznego
- pełen dostęp mężów zaufania do całości procesu wyborczego, w tym Informatycznych Mężów Zaufania (IMZ)
- monitoring i obligatoryjna rejestracja wideo całego procesu wyborczego
- ogólnokrajowy spis wyborców z dostępem telefonicznym z poziomu Obwodowej Komisji Wyborczej (OKW) poprzez gminne Biura Ewidencji Ludności (BEL)
  i obowiązkową aktualizacją online
- natychmiastowa publikacja wyników w obwodach i okręgach w internecie
- liczenie głosów w okręgach (por. uzasadnienie na następnych slajdach)
- redukcja roli gmin w procesie wyborczym – tylko wsparcie techniczne
- oddzielenie sądów od komisji wyborczych
- sąd nadzoruje przestrzeganie prawa, a nie wydaje werdykt nt wyborów
- wprowadzenie surowych sankcji finansowych i karnych za naruszenie procedur wyborczych
Przekroczenie 5% głosów nieważnych powoduje konieczność powtórzenia wyborów
Wystąpienie istotnej liczby naruszeń procedur wyborczych powoduje obowiązek powtórzenia wyborów
Likwidacja ciszy wyborczej

UZASADNIENIE 1: Dlaczego liczenie głosów powinno odbywać się w innym miejscu niż głosowanie?

Prawie 28 000 tysięcy obwodowych komisji wyborczych (OKW) to ponad 200 000 ich członków, często nieprzeszkolonych, niedoszkolonych lub wręcz przeszkolonych do oszukiwania;
Nadzór procesu głosowania w OKW musi być tak prosty, aby mógł go wykonać każdy obywatel po krótkim przeszkoleniu przez przewodniczącego. Z tego względu i z powodu wykluczenia mataczenia, liczenie musi odbywać się w innym miejscu i w innym składzie bardzo skutecznie przeszkolonym i patrzącym sobie nawzajem na ręce, przy szerokim udziale publiczności. Dostępność taką mogą zapewnić hale sportowe w trzykrotnie zmniejszonych okręgach
Ilość okręgów sejmowych byłaby tożsama z senackimi, co uprościłoby procedury
i zwiększyło transparencję wyborów.
Mimo pełnej mobilizacji RKW i KOW, nie tylko nie udało nam się mieć przedstawicieli czy mężów zaufania we wszystkich komisjach, a nawet uzyskać znaczącej części kopii protokołów
z głosowania. Kontrola społeczna wywarła pożądany efekt, ale tylko na zaskoczonym przeciwniku
Mało prawdopodobne jest uzyskanie mobilizacji społecznej na podobnym poziomie
co w ostatnich wyborach
Przeciwnicy są coraz lepiej przygotowani – por. skoordynowane, podobne działania
w różnych Okręgach
Wyszkoleni przez wrogów członkowie komisji byli w stanie, przy wsparciu PKW i OkrKW oraz Policji, skutecznie paraliżować nasze działania w OKW i wymuszać niezgodną z prawem pracę komisji
Zmiana zakresu terytorialnego okręgów wymusi automatycznie zmianę Komisarzy i Komisji Okręgowych

UZASADNIENIE 2: Dlaczego liczenie głosów w okręgu publicznie i w niedzielę?

Trzeba z wyborów zrobić „Święto demokracji” - na widownię mają przychodzić rodziny kandydatów z dziećmi, ich znajomi, ma być to temat dnia.
Każdy może nagrywać i robić zdjęcia, a niezależnie, oficjalne kamery mają rejestrować cały proces liczenia.
Liczenie w niedzielę, aby uniknąć metody fałszowania na zmęczenie, dzięki której Nowoczesna ma taki wynik, PSL zamienił się mandatami z KORWIN, a PiS wraz z Kukizem nie mają większości konstytucyjnej.
Liczyć mają ludzie wspierani maszynowo, wypoczęci i opłacani, spoza Komisji Okręgowej.

2) Okręgi i obwody

Jeden Okręg tylko dla zagranicy
- Jeden senator dla zagranicy (podstawowy parytet jeden senator na 300 000 wyborców)
  i trzech posłów (jeden poseł na 65.217 wyborców zagranicą)
- w ostatnich wyborach zagranicą uprawnionych było 199.451, głosowało 174.805
Likwidacja OKW (lokali wyborczych) zagranicą
- Głosowanie tylko korespondencyjne za pośrednictwem placówek dyplomatycznych
  z kosztami przerzuconymi na konsulat RP
- Liczenie wszystkich głosów korespondencyjnych z zagranicy w jednym wydzielonym Okręgu „Zagranicznym” lub
- Głosowanie internetowe pod warunkiem zapewnienia bezpieczeństwa
  i transparentności głosowania oraz dostępu IMZ
Obwody miejskie 2x większe
- OKW zazwyczaj są niedociążone pracą w ciągu dnia
- po odjęciu obowiązku liczenia ilość pracy będzie jeszcze mniejsza
- uniknie się organizowania wyborów w wielu lokalach (OKW) w tym samym budynku,
  czy nawet w jednej Sali.
Obwody zamknięte:
- głosowanie obnośne („urna dodatkowa”) w salach szpitalnych i celach
- krótkie głosowanie – jedna komisja obsługuje wiele obwodów zamkniętych
  do określonego limitu wyborców
- Należy rozważyć automatyczne orzekanie odebrania czynnego prawa wyborczego sprawcom ciężkich przestępstw

3) Komisje – uwagi ogólne

Komisje wyborcze wszystkich szczebli (Obwód, Okręg, Kraj) jako organy administracji państwa
Niezależność Komisji Wyborczych od sądów i administracji samorządowej i rządowej
Możliwość pełnienia funkcji poza miejscem zamieszkania
Zakaz pełnienia funkcji w komisjach przez:
- urzędników gminnych i funkcjonariuszy publicznych – z wyjątkiem nauczycieli
  poza ich szkołami
- osoby naruszające przepisy wyborcze we wcześniejszych wyborach
- członków komisji z wyborów poprzednich, które uzyskały większość ocen negatywnych pozostałych członków komisji
- tajnych współpracowników i funkcjonariuszy tajnych służb PRL i UW i etatowych pracowników PZPR i partii satelickich.

4) Komisja obwodowa

Wymagane szkolenia i egzaminy oraz staże w komisjach do pełnienia funkcji przewodniczącego i wice
- w okresie przejściowym, do czasu zdobycia odpowiedniego stażu wg nowych przepisów, o nominacji na przewodniczącego i wice decyduje wynik testów i nienaganna opinia
  z poprzednich wyborów (zastrzeżenia kilku członków OKW lub Mężów Zaufania
  w protokole automatycznie dyskwalifikują)
Członków komisji wyłaniają partie polityczne i stowarzyszenia rejestrowe, mogą się także same zgłaszać osoby chętne
Rotacja przydziałów do obwodów, przydział na drodze losowania, nie wolno powtarzać tych samych przydziałów w kolejnych wyborach
Zakaz udziału w komisji przedstawicieli administracji lokalu
Minimum 6 członków komisji
Przewodniczący i wiceprzewodniczący lub przynajmniej jeden z nich z innym członkiem komisji:
- odpowiada za włączenie i wyłączenie 2 kamer monitoringu, co potwierdza protokolarnie
- przestrzeganie procedur wyborczych w lokalu OKW
- wywiesza na lokalu OKW protokół ręczny (frekwencji)
- przewozi urnę i pozostałe materiały wyborcze do okręgu odpowiadając za stan ich zabezpieczeń (plomb)
- uczestniczy w liczeniu głosów w Okręgu
- wywiesza protokół głosowania na lokalu OKW po jego sporządzeniu w Okręgu
Wszyscy członkowie komisji odpowiadają materialnie za zgodność ilości podpisów w spisie
z ilością kart wydanych oraz ilością kart niewykorzystanych
- 10% diety potrącane w formie kary finansowej za każdy ‰ niezgodności
- Podstawą wypłaty diety protokół obwodu z okręgu
Wewnętrzne oceny pracy każdego z członków komisji przez wszystkich pozostałych
pod koniec dnia pracy
- przewaga ocen negatywnych = zakaz pełnienia funkcji w przyszłości
Diety
- 10% miesięcznego wynagrodzenia minimalnego (mwm) dla członka
- 15% mwm dla przewodniczącego i wice;
- dodatkowe po 5% mwm otrzymują osoby jadące do okręgu
  - pierwszeństwo dla przewodniczącego i wice.

5) Komisja okręgowa

Składa się z po 2 przedstawicieli z każdego z komitetów, które zgłosiły kandydatów w danym Okręgu
Wyłania spośród siebie przewodniczącego i wice
- nie mogą być z tego samego komitetu
Powołuje Naczelnika Okręgowego Biura Wyborczego jeśli nie zaakceptuje kandydata zaproponowanego przez Wojewodę.
Podejmuje uchwały większością głosów obecnych na sali co do:
- ważności głosu – przewodniczący ma głos rozstrzygający
- przeliczenia ręcznego głosów – w każdym przypadku
- zatwierdzeniu protokołu z obwodu w razie złożonych uwag lub wystąpienia niezgodności
Weryfikuje podpisy na spisie wyborców z ilością kart niewykorzystanych
Nadzoruje zliczanie maszynowe głosów
Następczego ręcznego liczenia głosów z OKW może żądać:
- Przedstawiciel tej OKW w każdym przypadku
- każdy członek Komisji Okręgowej – z dowolnych 3 OKW
- Komisja Okręgowa w każdym przypadku
Pierwszeństwo w obejmowaniu funkcji liczących ręcznie głosy mają osoby nie wylosowane
do komisji obwodowych
- Liczącym przysługuje 50% diety członka komisji
Przewodniczący sporządza wraz z przedstawicielami obwodu protokoły z przeliczania głosów w OKW
- Podpisują 3 osoby z Okręgu z różnych komitetów, 2 przedstawiciele OKW oraz Naczelnik BW lub jego zastępca (kwitując przekazanie kart i pozostałych materiałów wyborczych
  do depozytu)
- Protokół jest publikowany w internecie, a następnie (lub najlepiej równocześnie,
  tą samą czynnością) przekazywany do centrali i przewożony przez członków OKW
  do lokalu i wywieszony obok protokołu frekwencji
Członkowie Komisji Okręgowych nie otrzymują wynagrodzenia
- komitety mogą ich wynagradzać ze swoich środków

6) Komisja Krajowa

Tworzona analogicznie jak Komisje Okręgowe
- po 2 członków wszystkich komitetów zgłoszonych w Okręgach
Działa przez cały czas przygotowania wyborów od momentu rejestracji list kandydatów
przez Sędziów Komisarzy
Nadzoruje proces przygotowania i prowadzenia wyborów
Powołuje Dyrektora Biura Wyborczego, jeśli nie zaakceptuje kandydata zaproponowanego przez Premiera
Komisja weryfikuje protokoły z Okręgów i ogłasza wynik wyborów
Komisja rozpatruje protesty wyborcze
Członkowie Komisji Krajowej nie otrzymują wynagrodzenia
- komitety mogą ich wynagradzać ze swoich środków

7) Sędziowie komisarze

Powoływani są tylko na czas wyborów, maksymalnie 2 razy
- Krajowego Komisarza Wyborczego powołuje Krajowa Komisja Wyborcza spośród kandydatów przedstawionych przez Prezydenta, Premiera, Marszałka Sejmu, Marszałka Senatu i przewodniczącego Krajowej Rady Sądownictwa
- Okręgowych sędziów komisarzy powołuje Komisja Okręgowa spośród kandydatów przedstawionych przez Marszałka Województwa, Wojewodę, prezesów Wojewódzkiego Sądu Apelacyjnego i Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego
Sędziowie Komisarze
- nie wchodzą w skład Komisji Wyborczych
- sprawują nadzór nad prawidłowością procesu wyborczego
- wiążąco wyjaśniają i rozstrzygają wątpliwości prawne
- wydają zarządzenia w doraźnym trybie wyborczym
- wydają polecenia oddelegowanym do ochrony wyborów oddziałom Policji działającym jak Straż Marszałkowska
- mają po jednym zastępcy
- sprawują funkcję poza swoim macierzystym Okręgiem
- nie mają immunitetu z tytułu podejmowanych decyzji (lub ich braku)
Odwołania od decyzji Sędziego Komisarza Okręgowego rozpatruje Komisarz Krajowy,
a dalej – Sąd Najwyższy w 24h trybie wyborczym

8) Mężowie zaufania

Mężów zaufania powołują komitety wyborcze i stowarzyszenia rejestrowe.
Mężowie zaufania są obecni na wszystkich etapach procesu wyborczego, w tym przy druku
i pakowaniu kart wyborczych.
Mężowie zaufania mają prawo rejestrować wszystkie etapy procesu wyborczego
- prawo wykorzystania materiałów tylko dla celów procesowych
Mężowie zaufania podpisują protokoły. Jeśli podpisu brak, cała komisja sporządza notatkę wyjaśniającą jego brak.
Jeśli mąż zaufania zgłosił uwagi lub zastrzeżenia, komisja ma bezwzględny obowiązek przyjąć je do protokołu i niezwłocznie ustosunkować się do nich na piśmie – załączniku do protokołu

9) Spis wyborców

Centralny spisów wyborców
Aktualizacje i dopisywanie wyborców przez BEL widoczne w czasie rzeczywistym w całym kraju
Dopisywanie wyborców możliwe także w czasie wyborów
- telefon i potwierdzenie w BEL z zapisem w uwagach w spisie wyborców kodu operacji
  w systemie informatycznym przez BEL
Integracja z czytnikiem kodów na dowodach osobistych w lokalu,
- automatyczne odnotowywanie faktu głosowania w centralnym spisie – postulat
  na przyszłość w miarę możliwości technicznych i finansowych
Nadzór Komisarza Krajowego i Okręgowych
Dostęp IMZ do spisu wyborców

10) Głosowanie

Wybory odbywają się w sobotę
Wybory w obwodach zamkniętych
- z urną przenośną,
- trwają tylko do czasu dotarcia przez komisję do wszystkich potencjalnych wyborców
  w salach szpitalnych lub celach,
- następnie urna jest plombowana i przewożona do Okręgu, gdzie jest przechowywana pod kontrolą i monitoringiem do godziny zakończenia głosowania i zamknięcia lokali;
- ta sama komisja pobiera następny spis wyborców i jedzie do kolejnego obwodu zamkniętego.
Osoby niewidome głosują przez pomocnika lub dowożone są do wskazanej OKW, wyposażonej w nakładki Braille’a
Głosowanie korespondencyjne tylko w okręgu zagranicznym

11) Lokal wyborczy

W jednym pomieszczeniu może być tylko jeden lokal wyborczy
Monitoring wszystkich lokali wyborczych – ciągłe filmowanie wszystkich etapów prac komisji i samego głosowania
- 2 kamery offline na komisję i na urnę, zabezpieczone przed otwarciem
- przewodniczący komisji odpowiada za włączenie i zapakowanie kamer
  wraz z materiałami wyborczymi
- nagrania tylko dla celów procesowych
- w obwodach zamkniętych 2 członków komisji nagrywa
Pudła do głosowania z daszkiem (zabezpieczenie tajności głosowania przed kamerą)

WYJAŚNIENIA

Czy filmowanie narusza zasadę tajności?
- Filmowanie, czyli dwie kamery bez dostępu do sieci, zapisujące dane bezpiecznie
  na nośnik są skierowane odpowiednio na urnę z góry i na komisję wydającą karty
  nie narusza tajności wyborów
Kamery mają służyć do sprawdzenia czy:
- kamera nie była wyłączana (ciągłość zapisu)
- liczba kart wrzucanych zgadza się z liczbą z protokołu
- nie było innych naruszeń procedury
Nagrania są zabezpieczane
- Kamery wraz z kartami pamięci dokładane są do materiałów wyborczych i plombowane
- Nagrania mogą być użyte tylko przez sąd na posiedzeniu zamkniętym w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości lub zaskarżenia wyników komisji obwodowych

12) Karty do głosowania

Karty sztywne, niedużego formatu (np. A6) typu kupon Lotto
- Listy pod literami alfabetu, numerowanie kandydatów kolejno (zmniejszenie możliwości pomyłki czy wprowadzenia w błąd)
Kontrola druku przez Komisję Krajową i mężów zaufania
- karty numerowane nieciąge (kodowane) osobno dla każdej OKW z zakodowanymi przydzielonymi numerami
Liczenie i sprawdzanie kart oraz nadawanie ważności pieczęcią OKW w dniu wyborów
Wydawanie kart tylko za podpisem na spisie lub przynajmniej Znakiem „x” lub „+” opatrzonym podpisem 2 członków OKW
Głosowanie – zakreślenie większej części pola z numerem
Dodanie na karcie do głosowania pola „głos wstrzymujący”

13) Urna

Półprzezroczysta – umożliwiająca sprawdzenie, czy jest pusta, ale nie odczytywanie głosów
Blokada zabezpieczająca przed wrzucaniem innych przedmiotów i większej ilości kart
Techniczna możliwość otwarcia urny tylko komisyjnie w okręgu (klucz lub szyfr)
Plombowanie wlotu po zakończeniu głosowania
Zabezpieczenie techniczne plomby (pokrywa urny) przed przypadkowym uszkodzeniem
Komisyjny przewóz zaplombowanej urny do okręgu
- Odpowiedzialność karna osób przewożących za naruszenie plomb

14) Liczenie głosów i wyniki

Po zakończeniu wyborów Komisja Obwodowa:
- plombuje urnę
- liczy podpisy wyborców na spisie i niewykorzystane karty
- wywiesza na lokalu OKW częściowy protokół (tylko ręczny, kopia do Okręgu)
  - Każda strona każdego egzemplarza protokołu musi być opatrzona parafami wszystkich obecnych członków Komisji, na ostatniej pełne podpisy
- przesyła do Okręgu informacje z protokołu MMSem ze zdjęciem
- pakuje i plombuje spisy i niewykorzystane karty
- przewozi urnę do okręgu w obecności Mężów zaufania
Wszystkie urny zwożone do Okręgu są składowane w jednym monitorowanym pomieszczeniu pod nadzorem mężów zaufania i Policji (sala gimnastyczna z trybunami)
Liczenie głosów odbywa się w tym samym pomieszczeniu
W liczeniu głosów uczestniczą członkowie OKW (przewodniczący i wice lub osoba wydelegowana) i członkowie Komisji Okręgowej, obserwują mężowie zaufania i – w miarę możliwości – wyborcy
Weryfikowane są spisy wyborców i niewykorzystane karty do głosowania
Maszynowe i dodatkowo ręczne liczenie głosów z szerokim dostępem obserwatorów
oraz rejestracją wideo
Po zakończeniu liczenia głosów sporządzany jest protokół z głosowania w OKW, niezwłocznie wywieszany na lokalu
Wyniki głosowania z OKW w miarę zliczania poszczególnych urn w Okręgach podawane są
na bieżąco do publicznej wiadomości w internecie, a tym samym przesyłane elektronicznie
do Komisji Krajowej
Okręgowa Komisja Wyborcza podaje do wiadomości publicznej wynik wyborów w Okręgu
i równocześnie przesyła go elektronicznie do Krajowej Komisji Wyborczej
Krajowa Komisja Wyborcza dokonuje podsumowania wyników z Komisji Okręgowych, ogłasza wyniki wyborów i – zgodnie z obowiązującą Ordynacją Wyborczą – przydziela mandaty komitetom wyborczym i poszczególnym kandydatom
Wszystkie protokoły pozostają publicznie dostępne w internecie

15) System liczący - IMZ

Informatyczni mężowie zaufania (IMZ)
- delegowani przez komitety na poziomie krajowym
- ograniczona liczba IMZ ze względów technicznych i bezpieczeństwa
- zobowiązanie do zachowania tajemnicy (dane osobowe - spis wyborców)
Wgląd IMZ do systemu na zasadzie obserwatorów do:
- struktury całego systemu oraz kodem źródłowym programów przed wyborami – identyczność z faktycznie zastosowanym gwarantowana przy pomocy odpowiednich algorytmów kryptograficznych;
- systemu poprzez strony www, jak również bezpośredni dostęp do bazy danych systemu i plików dziennika zdarzeń kolejnego i ciągłego, wynikającego z procesu liczenia głosów;
- pakietów danych przesyłanych pomiędzy komputerami w obwodowych komisjach wyborczych i serwerami krajowymi.

16) Naruszenia przepisów

Rozszerzenie, zaostrzenie i doprecyzowanie przepisów karnych za niestosowanie się organów wyborczych wszystkich szczebli do procedur zawartych w Kodeksie
- w sprawach mniejszej wagi redukcja lub odebranie diety
Komisarze wydają zarządzenia w stosunku do OKW z rygorem natychmiastowej wykonalności
Wydelegowane do ochrony wyborów oddziały Policji działające jako straż marszałkowska Komisarza
Otwarcie drogi sądowej w postępowaniach przeciwko Komisarzom niedopełniającym obowiązków i naruszającym przepisy wyborcze
- zniesienie immunitetu sędziowskiego w tym zakresie.

Wszelkie pytania i komentarze do Koncepcji prosimy składać poprzez formularz kontaktowy dostępny na stronie internetowej Ruchu Kontroli Wyborów: www.ruchkontroliwyborow.pl

Źródło: tysol.pl
Data: 19.09.2017 19:16
Tagi: , Koncepcja RKW, RKW Koncepcja, RKW, Koncepcja,