Darowizna a spadek – podstawowe różnice

Jestem już w podeszłym wieku. W ostatnim czasie zacząłem się zastanawiać, co jest korzystniejsze: darowizna czy spadek? Jakie są różnice w kosztach, formalnościach i podatkach?
Kalkulator i dokumenty, zdjęcie poglądowe Darowizna a spadek – podstawowe różnice
Kalkulator i dokumenty, zdjęcie poglądowe / Pixabay

Zarówno darowizna, jak i spadek są formami przeniesienia majątku, jednak różnią się one pod względem formalności, opodatkowania oraz konsekwencji prawnych. Wybór pomiędzy tymi dwiema formami zależy od konkretnej sytuacji majątkowej i rodzinnej, dlatego warto znać kluczowe różnice. Darowizna, uregulowana w art. 888 Kodeksu cywilnego, to umowa, na mocy której darczyńca bezpłatnie przekazuje obdarowanemu określony majątek. Do jej ważności w przypadku nieruchomości konieczne jest sporządzenie aktu notarialnego (art. 158 Kodeksu cywilnego). Darowizna może być dokonana za życia darczyńcy i daje możliwość kontroli nad procesem przekazania majątku.

Różnice między darowizną i spadkiem

Pod względem podatkowym darowizna podlega opodatkowaniu zgodnie z ustawą z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn. Podatek ten zależy od stopnia pokrewieństwa pomiędzy darczyńcą a obdarowanym. Najkorzystniej traktowane są osoby z tzw. grupy zerowej, czyli najbliższa rodzina (małżonek, dzieci, wnuki, rodzice, dziadkowie, rodzeństwo). Jeśli te osoby zgłoszą darowiznę do urzędu skarbowego w ciągu 6 miesięcy od jej otrzymania (art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn), mogą zostać całkowicie zwolnione z podatku. W przypadku braku zgłoszenia podatek może wynosić od 3 do nawet 20% wartości darowizny.

Spadek natomiast otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy (art. 922 Kodeksu cywilnego). Jego przekazanie jest często mniej skomplikowane, ponieważ nie wymaga wcześniejszych działań ze strony spadkodawcy. Jednakże w przeciwieństwie do darowizny spadek może wiązać się z koniecznością przeprowadzenia postępowania spadkowego lub sądowego stwierdzenia nabycia spadku, co może wydłużyć cały proces. Podatek od spadku jest obliczany na tych samych zasadach co podatek od darowizny, a najbliższa rodzina również może być zwolniona z obowiązku jego płacenia, pod warunkiem zgłoszenia spadku do urzędu skarbowego w ciągu 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia sądu lub zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia u notariusza (art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn).

Istotną różnicą pomiędzy darowizną a spadkiem jest również kwestia zachowku. W przypadku darowizny dokonanej na rzecz jednego z członków rodziny pozostałe osoby uprawnione do spadku mogą po śmierci darczyńcy dochodzić od obdarowanego tzw. zachowku (art. 991 Kodeksu cywilnego). Zachowek wynosi 1/2 udziału, jaki przysługiwałby osobie uprawnionej, lub 2/3, jeśli jest ona trwale niezdolna do pracy albo małoletnia.
Pod względem formalności darowizna wymaga aktu notarialnego w przypadku nieruchomości, natomiast spadek wiąże się z koniecznością przeprowadzenia postępowania spadkowego lub poświadczenia dziedziczenia u notariusza.

Wybór między darowizną spadkiem

Wybór pomiędzy darowizną a spadkiem zależy więc od kilku czynników. Darowizna może być korzystniejsza, gdy chcemy przekazać majątek za życia i uniknąć potencjalnych sporów spadkowych. Spadek jest natomiast mniej kosztowny pod względem formalnym, ale może prowadzić do problemów z zachowkiem lub do długotrwałych postępowań sądowych.

W praktyce przed podjęciem decyzji warto skonsultować się z prawnikiem lub notariuszem, aby dokładnie przeanalizować swoją sytuację majątkową, obowiązujące przepisy oraz potencjalne konsekwencje podatkowe.


 

POLECANE
Pogoda paraliżuje PKP. Opóźnienia pociągów w całym kraju z ostatniej chwili
Pogoda paraliżuje PKP. Opóźnienia pociągów w całym kraju

Intensywnie padający deszcz, który zamarza i osadza się na sieciach trakcyjnych rodzi potężne problemy Polskich Kolei Państwowych. Dziesiątki składów mają opóźnienia, w niektórych wypadkach dochodzących do nawet czterech godzin.

Trzy powody, dla których Trump może zagrać ostro z Rosją tylko u nas
Trzy powody, dla których Trump może zagrać ostro z Rosją

Związek Sowiecki, a potem Rosja, mogły funkcjonować tylko dzięki węglowodorom sprzedawanym… Zachodowi. Już w czasach zimnej wojny, gdy Niemcy z RFN aż przebierali nóżkami, żeby Breżniew im rurę z gazem doprowadził.

Bodnar zabiera głos ws. raportu prokuratorów z ostatniej chwili
Bodnar zabiera głos ws. raportu prokuratorów

Za raportem z audytu spraw z lat 2016-2023 pójdą konkretne zawiadomienia do rzeczników dyscyplinarnych, którzy przeprowadzą odpowiednie postępowania wyjaśniające - zapowiedział we wtorek szef MS, prokurator generalny Adam Bodnar. Przypomniał, że możliwe są także postępowania karne.

Nowy sondaż. PiS ze znaczną przewagą z ostatniej chwili
Nowy sondaż. PiS ze znaczną przewagą

Z najnowszego sondażu IBRiS przeprowadzonego na zlecenie dziennika „Rzeczpospolita” wynika, że gdyby wybory odbyły się w najbliższą niedzielę, rząd koalicyjny KO, Trzeciej Drogi i Lewicy nie utrzymałby władzy. PiS natomiast mógłby stworzyć rząd z Konfederacją.

Raport prokuratury Bodnara ws. 200 afer PiS. Poseł zwrócił uwagę na ważny szczegół z ostatniej chwili
Raport prokuratury Bodnara ws. "200 afer PiS". Poseł zwrócił uwagę na ważny szczegół

Były wiceszef MS Michał Wójcik (PiS), komentując zaprezentowany we wtorek przez prokuratorów Bodnara raport ocenił, że nie wskazano ani jednego polityka, który by wpływał na jakiekolwiek postępowanie. Jego zdaniem przedstawione sprawy są "znane i medialne".

Nie żyje znana modelka. Wypadła z balkonu Wiadomości
Nie żyje znana modelka. Wypadła z balkonu

Media obiegła informacja o śmierci celebrytki i modelki - Courtney Mills.

Modły do drogowskazu, a symbolem zbawienia serduszko WOŚP. W sieci burza po happeningu Trzaskowskiego z ostatniej chwili
"Modły do drogowskazu, a symbolem zbawienia serduszko WOŚP". W sieci burza po "happeningu" Trzaskowskiego

"Przecież gdybym w ramach wyborczego trollingu odwalił taki numer, że poszedłbym ze zniczem pod jakiś słupek, bo nie chciałoby mi się jechać na cmentarz i bym się tam przy słupku zadumał, a obok jeszcze przygrywałby facet na trąbce, to by mnie zjedzono w komentarzach" – pisze na platformie X twórca Kanału Zero Krzysztof Stanowski, komentując sposób, w jaki prezydent Warszawy Rafał Trzaskowski upamiętnił rocznicę śmierci Pawła Adamowicza.

Kultowy teleturniej Polsatu wraca na antenę. Widzów czekają zmiany Wiadomości
Kultowy teleturniej Polsatu wraca na antenę. Widzów czekają zmiany

Popularny teleturniej „Awantura o kasę” wraca na antenę Polsatu z premierowymi odcinkami. Po krótkiej przerwie program znów będzie gościł w weekendowe popołudnia. Wiadomo, że emisja rozpocznie się w sobotę, 1 marca, o godz. 17:30. Tym razem widzowie mogą liczyć na więcej odcinków niż jesienią, bo stacja zaplanowała ich aż 22.

Tusk skomentował fatalny wynik sondażowy Trzaskowskiego z ostatniej chwili
Tusk skomentował fatalny wynik sondażowy Trzaskowskiego

– Będzie 50 na 50, taka jest logika dzisiaj wyborów prezydenckich nie tylko w Polsce – mówił w Helsinkach na konferencji prasowej premier Donald Tusk, pytany o fatalny wynik kandydata KO na prezydenta Rafała Trzaskowskiego w sondażu dla RMF FM.

Mosbacher: Polska w relacjach z resztą UE powinna pokazać, że nie gra roli dziecka z ostatniej chwili
Mosbacher: Polska w relacjach z resztą UE powinna pokazać, że nie gra roli dziecka

USA dostrzegają kluczową rolę Polski w Europie i w NATO; chcą współpracować z Polską w tworzeniu architektury bezpieczeństwa - zapewniła we wtorek Georgette Mosbacher, była ambasador USA w Polsce w czasie pierwszej prezydentury Donalda Trumpa.

REKLAMA

Darowizna a spadek – podstawowe różnice

Jestem już w podeszłym wieku. W ostatnim czasie zacząłem się zastanawiać, co jest korzystniejsze: darowizna czy spadek? Jakie są różnice w kosztach, formalnościach i podatkach?
Kalkulator i dokumenty, zdjęcie poglądowe Darowizna a spadek – podstawowe różnice
Kalkulator i dokumenty, zdjęcie poglądowe / Pixabay

Zarówno darowizna, jak i spadek są formami przeniesienia majątku, jednak różnią się one pod względem formalności, opodatkowania oraz konsekwencji prawnych. Wybór pomiędzy tymi dwiema formami zależy od konkretnej sytuacji majątkowej i rodzinnej, dlatego warto znać kluczowe różnice. Darowizna, uregulowana w art. 888 Kodeksu cywilnego, to umowa, na mocy której darczyńca bezpłatnie przekazuje obdarowanemu określony majątek. Do jej ważności w przypadku nieruchomości konieczne jest sporządzenie aktu notarialnego (art. 158 Kodeksu cywilnego). Darowizna może być dokonana za życia darczyńcy i daje możliwość kontroli nad procesem przekazania majątku.

Różnice między darowizną i spadkiem

Pod względem podatkowym darowizna podlega opodatkowaniu zgodnie z ustawą z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn. Podatek ten zależy od stopnia pokrewieństwa pomiędzy darczyńcą a obdarowanym. Najkorzystniej traktowane są osoby z tzw. grupy zerowej, czyli najbliższa rodzina (małżonek, dzieci, wnuki, rodzice, dziadkowie, rodzeństwo). Jeśli te osoby zgłoszą darowiznę do urzędu skarbowego w ciągu 6 miesięcy od jej otrzymania (art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn), mogą zostać całkowicie zwolnione z podatku. W przypadku braku zgłoszenia podatek może wynosić od 3 do nawet 20% wartości darowizny.

Spadek natomiast otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy (art. 922 Kodeksu cywilnego). Jego przekazanie jest często mniej skomplikowane, ponieważ nie wymaga wcześniejszych działań ze strony spadkodawcy. Jednakże w przeciwieństwie do darowizny spadek może wiązać się z koniecznością przeprowadzenia postępowania spadkowego lub sądowego stwierdzenia nabycia spadku, co może wydłużyć cały proces. Podatek od spadku jest obliczany na tych samych zasadach co podatek od darowizny, a najbliższa rodzina również może być zwolniona z obowiązku jego płacenia, pod warunkiem zgłoszenia spadku do urzędu skarbowego w ciągu 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia sądu lub zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia u notariusza (art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn).

Istotną różnicą pomiędzy darowizną a spadkiem jest również kwestia zachowku. W przypadku darowizny dokonanej na rzecz jednego z członków rodziny pozostałe osoby uprawnione do spadku mogą po śmierci darczyńcy dochodzić od obdarowanego tzw. zachowku (art. 991 Kodeksu cywilnego). Zachowek wynosi 1/2 udziału, jaki przysługiwałby osobie uprawnionej, lub 2/3, jeśli jest ona trwale niezdolna do pracy albo małoletnia.
Pod względem formalności darowizna wymaga aktu notarialnego w przypadku nieruchomości, natomiast spadek wiąże się z koniecznością przeprowadzenia postępowania spadkowego lub poświadczenia dziedziczenia u notariusza.

Wybór między darowizną spadkiem

Wybór pomiędzy darowizną a spadkiem zależy więc od kilku czynników. Darowizna może być korzystniejsza, gdy chcemy przekazać majątek za życia i uniknąć potencjalnych sporów spadkowych. Spadek jest natomiast mniej kosztowny pod względem formalnym, ale może prowadzić do problemów z zachowkiem lub do długotrwałych postępowań sądowych.

W praktyce przed podjęciem decyzji warto skonsultować się z prawnikiem lub notariuszem, aby dokładnie przeanalizować swoją sytuację majątkową, obowiązujące przepisy oraz potencjalne konsekwencje podatkowe.



 

Polecane
Emerytury
Stażowe