Największy w Europie środkowej radioteleskop ma przestać działać. Rząd Tuska odmówił finansowania
Co musisz wiedzieć?
- RT4 (Radio Telescope 4) to 32-metrowy radioteleskop należący do Instytutu Astronomii UMK w Piwnicach koło Torunia.
- Umożliwia prowadzenie obserwacji w ramach międzynarodowej sieci VLBI (Very Long Baseline Interferometry), współpracując z największymi obserwatoriami świata.
- Od ponad 20 lat bierze udział w badaniach pulsarów, obłoków protogwiazdowych i szybkich błysków radiowych (FRB).
- Wniosek o finansowanie w programie SPUB został oceniony najwyżej, lecz nie uzyskał środków.
- UMK wystąpiło do Ministerstwa Nauki o ponowne rozpatrzenie decyzji.
Smutny wpis naukowców z UMK
Na facebookowej stronie Radioteleskop live pracownicy Instytutu Astronomii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika poinformowali o decyzji ministerstwa, która może oznaczać koniec funkcjonowania RT4:
„Ministerstwo nie przyznało środków na działalność RT4 na kolejne 3 lata. Oznacza to, że od 1 stycznia przyszłego roku 32-m radioteleskop RT4 UMK pod Toruniem być może wstrzyma swoją aktywność, co w praktyce by oznaczało koniec życia tego polskiego instrumentu.”
Jak podkreślają naukowcy, wniosek toruńskiego zespołu został oceniony najwyżej możliwie – oceną A – a recenzja wskazywała na „bardzo dobre wykorzystanie aparatury, międzynarodowe znaczenie i wysoką produktywność naukową”.
Mimo to środki nie zostały przyznane.
„W konkursie na 186 wniosków infrastrukturalnych pozytywnie oceniono 175, a środki dostało tylko 11. Wygląda to na całkowitą zapaść kraju, jeśli chodzi o finansowanie infrastruktury badawczej.”
Zespół z UMK zapowiedział złożenie odwołania do ministerstwa.
- Komunikat dla mieszkańców Trójmiasta
- Angela Merkel: "Polska i kraje bałtyckie winne wojny na Ukrainie"
- Anonimowy prokurator: radość Nowaka może być przedwczesna
- Komunikat dla mieszkańców Małopolski
- Sąd uznał, że zwolnienia grupowe w PKP Cargo zostały przeprowadzone wbrew przepisom prawa
- W Indiach narasta skala prześladowań wobec chrześcijan
- Najpierw ostro krytykował, teraz wraca. Celebryta z powrotem w TVN
- 19 października III Narodowy Marsz Papieski
- "Nisko upadłaś , żal". Burza po programie TVN
- Niepokojące doniesienia z granicy. Komunikat Straży Granicznej
- Dodatkowe pieniądze z ZUS. Kto może na nie liczyć?
Karol Wójcicki: „Zamilknie nie z powodu wieku, ale braku wyobraźni”
Znany popularyzator nauki Karol Wójcicki, prowadzący profil "Z głową w gwiazdach", skomentował sytuację w ostrych słowach:
„Tej jesieni pokażemy, że sięgać gwiazd to nie jest pusty slogan” – powiedział niedawno minister Marcin Kulasek. Odważne słowa jak na polityka, którego ministerstwo właśnie całkowicie ucięło finansowanie ikonicznemu radioteleskopowi RT4 UMK.”
Wójcicki przypomina, że RT4 to duma polskiej radioastronomii, współpracująca z europejską siecią VLBI, umożliwiającą obserwacje z rozdzielczością porównywalną z teleskopem wielkości Ziemi.
„Bez finansowania od 1 stycznia 2026 roku radioteleskop zostanie po prostu wyłączony. (...) Jeśli teraz naprawdę ma zamilknąć – to nie dlatego, że skończył się jego czas. Zamilknie, bo skończyła się wyobraźnia tych, którzy decydują o przyszłości nauki.”
Tomasz Rożek: „A niby jak Polacy mają dostawać Nobla?”
Dr Tomasz Rożek, autor projektu Nauka. To lubię, zwrócił uwagę na szerszy kontekst problemu finansowania nauki w Polsce:
„Dlaczego Polacy nie dostają Nobla z nauk ścisłych? A niby jak mają dostawać przy takim finansowaniu nauki? Kilka godzin temu UMK podał, że największy radioteleskop w Polsce od przyszłego roku nie dostanie finansowania. Całych 600 tys. zł rocznie!”
Sławomir Mentzen: „To sabotaż i atak na polską naukę”
Do sprawy odniósł się również polityk Sławomir Mentzen, absolwent toruńskiego UMK:
„Od przyszłego roku ma przestać działać największy radioteleskop w Europie Środkowej. Nie ma 600 tysięcy złotych na dalsze funkcjonowanie radioteleskopu! To jest dywersja, sabotaż i atak na polską naukę!”
Ministerstwo: "Polska nauka jest w centrum światowej debaty"
Na stronie Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego w aktualnościach nie ma nowych informacji o podtoruńskim radioteleskopie. Zgodnie z ostatnią zamieszczoną tam wiadomością "polska nauka jest w centrum światowej debaty o innowacjach", o czym ma świadczyć wizyta ministra Marcina Kulaska w Kioto i Osace podczas Światowej Wystawie EXPO 2025.
"Wizyta ministra Marcina Kulaska w Japonii stanowiła ważny krok w promocji polskiej nauki, edukacji i innowacyjnych technologii na arenie międzynarodowej. Od prezentacji polskiego dorobku na EXPO 2025 w Osace, przez rozmowy z japońskimi badaczami zajmującymi się robotyką i sztuczną inteligencją, po udział w globalnym forum nauki i technologii w Kioto – każda z tych inicjatyw potwierdziła rosnącą pozycję Polski w światowej debacie o innowacjach".
- czytamy na stronie ministerstwa.
Tydzień Noblowski.
— Tomasz Rożek (@RozekTom) October 6, 2025
Dlaczego Polacy nie dostają Nobla z nauk ścisłych? A niby jak mają dostawać przy takim finansowaniu nauki? Kilka godzin temu UMK podał, że największy radioteleskop w PL od przyszłego roku nie dostanie finansowania. Całych 600tys złotych… rocznie! pic.twitter.com/gkZ8Mxcy4Z
Teraz to się zdenerwowałem. Od przyszłego roku ma przestać działać największy radioteleskop w Europie Środkowej, mający 32 metry średnicy, znajdujący się w Obserwatorium Astronomicznym UMK w Piwnicach pod Toruniem.
— Sławomir Mentzen (@SlawomirMentzen) October 6, 2025
Wielokrotnie zwiedzałem Obserwatorium jako dziecko,… pic.twitter.com/nLSu2Jlj0n
