Co musisz wiedzieć?

• UOKiK uznał praktyki banków z grupy Pekao za systemowe naruszenie praw konsumentów.
• Wakacje kredytowe powinny obejmować pełne miesiące, niezależnie od dnia złożenia wniosku.
• Skracanie okresu zawieszenia przy jednoczesnym wydłużaniu kredytu mogło zwiększać całkowity koszt kredytu.
• Decyzje nie są prawomocne, ale banki muszą poinformować wszystkich poszkodowanych klientów.

Wysokość kar nałożonych przez prezesa UOKiK

Jak podał UOKiK w komunikacie, prezes urzędu Tomasz Chróstny nałożył karę na dwa banki z grupy Pekao: Bank Polska Kasa Opieki SA, w wysokości 117 mln 801 tys. zł, oraz na Pekao Bank Hipoteczny SA, w wysokości 1 mln 183 tys. 304 zł. Banki mają też poinformować o stwierdzonych naruszeniach każdego konsumenta, który został nimi dotknięty.

Obie decyzje prezesa UOKiK są nieprawomocne. Banki mogą odwołać się od nich do Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

Zarzuty: skracanie wakacji kredytowych i wydłużanie spłaty

Zdaniem urzędu obydwa banki skracały okres zawieszenia spłaty kredytu hipotecznego i nieproporcjonalnie wydłużały czas jego spłaty, narażając swoich klientów na podniesienie całkowitego kosztu kredytu.

Wakacje kredytowe – cele i obowiązujące przepisy

Jak podano, zgodnie z ustawą o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom od sierpnia 2022 r. do końca 2024 r. konsumenci mogli skorzystać z tzw. wakacji kredytowych, czyli zawieszenia spłaty maksymalnie 12 rat kredytu hipotecznego. Celem ustawy była pomoc kredytobiorcom w czasie, kiedy wysokie stopy procentowe spowodowały poważny wzrost wysokości rat kredytów hipotecznych.

Mechanizm naruszeń stosowany przez banki

Urząd wskazał, że obydwa banki z grupy Pekao nie dostosowały się do przepisów w czasie ich trwania. W sytuacji, kiedy konsument składał wniosek o wakacje kredytowe w ostatnim miesiącu kwartału, w którym przysługiwało zawieszenie opłacania składek, banki udzielały zawieszenia nie na pełny miesiąc, lecz od dnia złożenia wniosku do końca miesiąca. Dotyczyło to też sytuacji, gdy wniosek obejmował kilka miesięcy, w tym ostatni miesiąc kwartału.

Przykład wskazany przez UOKiK

Przykładowo: konsument, który 15 marca 2023 r. złożył wniosek o wakacje kredytowe, powinien uzyskać zawieszenie na cały miesiąc. Natomiast bank przyznał mu je na okres od 15 do 31 marca, czyli 17 dni – wskazał urząd. Dodał, że jednocześnie banki automatycznie wydłużały okres kredytowania o pełen miesiąc.

Skutki dla konsumentów

Oznaczało to, że konsumenci spłacali kredyt dłużej, niż wynikałoby to z faktycznego czasu zawieszenia, a to mogło podnosić całkowite koszty kredytu – w szczególności poprzez naliczone odsetki

– podkreślił UOKiK. Zdaniem urzędu działania obu banków miały charakter systemowy.

Zaniechanie praktyk przez banki

Jak wskazał urząd, kwestionowana praktyka obu banków ws. wydłużania okresu kredytowania została zaniechana z dniem 31 grudnia 2023 r., zaś w zakresie skracania okresu zawieszenia spłaty kredytu – z dniem 31 grudnia 2024 r.