Świat nie przymyka oczu na nierozliczone zbrodnie, choć tym, którzy je popełnili, nie zawsze jest to na rękę. W globalny trend skutecznych żądań zwrotów zagrabionych dóbr kultury czy wypłaty zadośćuczynienia za popełnione zbrodnie mogła (i chciała – w poprzedniej kadencji rządu) wpisać się Polska, jednak proniemiecka polityka obecnego gabinetu raczej przychyla się do niemieckiej narracji, która po raz kolejny dała się usłyszeć podczas ostatniej wizyty prezydenta Niemiec Franka-Waltera Steinmeiera w Atenach. A jaka to narracja? Niemcy też były ofiarami nazistowskich zbrodni. Naprawdę!

Odwracanie pojęć, zacieranie śladów, snucie podejrzeń i rzucanie insynuacji – jednym słowem: wszystko, tylko nie fakty. Na tym polega ściganie wpływów rosyjskich w Polsce przez ekipę Donalda Tuska. Celem powołanej przez nią komisji nie jest dojście do prawdy, ale przykrycie jej tak grubą warstwą kłamstw i półprawd, by w przyszłości każda próba opisania, dokąd sięgają moskiewskie macki, była skazana na klęskę.

Ponad 70 milionów Amerykanów zdecydowało, że następnym prezydentem ich kraju będzie Donald Trump. Wyniki wyborów wskazują na pojawiające się nowe linie podziałów politycznych w Stanach Zjednoczonych. Wybór dokonany 5 listopada wyznaczy kurs dla kraju na najbliższe lata, ukształtuje politykę wewnętrzną oraz pozycję USA na arenie międzynarodowej. Dla Europy Zachodniej wybór Trumpa na prezydenta może oznaczać konieczność zredefiniowania kierunku swojej polityki, przede wszystkim w zakresie większych inwestycji we wspólną obronność w ramach NATO.

Kadencja 2001–2005 wydaje się dziś odległa bardziej, niż wynikałoby to z upływu czasu. Początkowo wręcz miażdżąca, a potem sypiąca się z miesiąca na miesiąc dominacja układu wywodzącego się z dawnej PRL, narastające konflikty między PSL a SLD, a później również w łonie samego SLD. „Zimna przyjaźń” między Leszkiem Millerem i Aleksandrem Kwaśniewskim. Pierwsze wielkie afery i komisje śledcze, a wraz z nimi – zdawałoby się nieuchronny – marsz nowych partii prawicowych po wspólną władzę. Stało się jednak inaczej, w 2015 roku realna walka toczyła się już między PiS a PO. Wtedy też pojawiły się przeciwstawione sobie hasła „Polski liberalnej” i „Polski solidarnej”. Podział ten trafił do przekonania wielu Polakom, czasem jednak zapominają o nim sami politycy.

Miało być rozliczanie przestępców z PiS, a skończyło się na relacji dwóch delikatnych kobiet, przeciw którym państwo użyło całej swojej siły, by je złamać i zmusić do uległości. Jednak Urszula Dubejko i Karolina Kucharska wyszły zwycięsko ze zderzenia z państwem walczącej demokracji.

Wybory parlamentarne w Gruzji wielu analityków porównuje do wojen w Wietnamie i Afganistanie, które dziesiątkowały tamtejszą ludność, choć tak naprawdę były próbą sił między Rosją Sowiecką i Stanami Zjednoczonymi, głównymi rozgrywającymi świata rozdartego żelazną kurtyną. Również teraz, choć bez karabinów, a jedynie przy pomocy urn wyborczych, toczyła się walka między światem zachodniej demokracji a odbudowującą sowieckie imperium Moskwą. Bitwę (choć nie wojnę) wygrała bezspornie Rosja, której cichy reprezentant, partia Gruzińskie Marzenie, uzyskał – niekoniecznie uczciwie – ponad 54-procentowe poparcie wyborców.

Kampania prezydencka w Polsce ruszy na dobre na początku 2025 roku, ale już dziś budzi silne emocje. Główne partie, mobilizując elektorat, wskazują na wysoką stawkę gry o prezydenturę.

Światła neonów zgasły. Amerykanie nie podnoszą już wysoko głów, coraz częściej spuszczają je wstydliwie. Stany Zjednoczone zaczęły za siebie przepraszać.

Bułgaria po raz kolejny zablokowała rozpoczęcie negocjacji akcesyjnych Macedonii Północnej z Unią Europejską (Macedonia Północna jest stowarzyszona z UE od 2001 roku, w 2005 roku uzyskała oficjalnie status państwa-kandydata, od 2020 roku państwo to jest członkiem NATO).

Większość amerykańskich pracowników pozytywnie odnosi się do związków zawodowych, postrzegając je jako klucz do poprawy warunków swojego życia. W obliczu rosnących zysków firm i wynagrodzeń ich kierownictwa pracownicy za oceanem doświadczają niskich płac, ograniczonych świadczeń i niepewnej przyszłości emerytalnej. Pomimo istniejących przepisów wiele firm stosuje praktyki mające na celu ograniczanie działalności związkowej. Wniesiony w tej kadencji Kongresu projekt ustawy PRO Act zakłada rozszerzenie prawa do organizacji związkowej pracowników. Zwolennicy tej inicjatywy ustawodawczej wskazują, że przepisy korzystnie wpłynęłyby na ich sytuację.

„Zwycięstwo Trumpa może mieć takie skutki, jak dojście Hitlera do władzy” – ostrzega podczas dyskusji odbywającej się w Łodzi w ramach „Igrzysk wolności” Adam Michnik, przez lata cieszący się sławą autorytetu moralnego naczelny „Gazety Wyborczej”. Największa dziś chyba medialna potęga drugiej strony naszego politycznego uniwersum – Telewizja Republika – przeprowadza z Donaldem Trumpem ekskluzywny wywiad, a cała redakcja udekorowana jest symboliką jego kampanii. Te dwie skrajności dobrze oddają nastawienie polskich środowisk opiniotwórczych i świata polityki do tegorocznych wyborów w USA.

Rządząca koalicja straciła prawne oparcie w instytucjach Unii Europejskiej. Nie może już odwoływać się do wyroków TSUE czy orzeczeń Komisji Weneckiej w sprawie przywracania praworządności, gdyż obie te instytucje jednoznacznie uznały, że nie ma podstaw do kwestionowania statusu sędziów w Polsce. Oznacza to, że ekipa Donalda Tuska łamie wszelkie zasady praworządności nawet według prawa UE.

Już 5 listopada poznamy nowego prezydenta Stanów Zjednoczonych. Na to, czy Donald Trump wróci do Białego Domu, ogromny wpływ będzie miało to, ilu uda mu się pozyskać robotników i wyborców gorzej sytuowanych materialnie. W 2016 r. to właśnie przekonanie do siebie znacznej części klasy pracującej dało Trumpowi sensacyjne zwycięstwo. W USA, podobnie jak w wielu krajach Europy, narodowi populiści zbudowali się na odbieraniu głosów lewicy i krytyce liberalnego establishmentu. Teraz pierwszy raz to kandydat Republikanów na prezydenta może zwyciężyć wśród najmniej zarabiających. Część lewicy nie chce jednak dać za wygraną i próbuje kontratakować.

Ostatnie tygodnie pokazały, że globalnemu handlowi nie grozi zamrożenie – Zachód będzie handlował z Chinami, nawet jeśli dla jednej ze stron ów handel będzie nie do końca opłacalny. Od początku roku Chiny, Stany Zjednoczone i Unia Europejska wycelowały w siebie armaty – chodziło o groźbę nałożenia wysokich ceł na produkty produkowane przez dotychczasowych partnerów. Armaty wystrzeliły we wrześniu.

Sztaby Kamali Harris i Donalda Trumpa intensyfikują działania, aby zdobyć głosy Polonii, zwłaszcza w Pensylwanii, gdzie populacja Amerykanów polskiego pochodzenia wynosi ponad 800 tysięcy osób. Poparcie tej grupy może zadecydować o wyniku wyborów prezydenckich. Kamala Harris w trakcie debaty zwróciła uwagę na kwestie bezpieczeństwa Polski, a Trump planował wizytę w „Amerykańskiej Częstochowie”, czyli w sanktuarium Matki Boskiej w Doylestown w Pensylwanii. Udzielił również historycznego wywiadu Telewizji Republika. Polonia pozostaje jednak politycznie zróżnicowana, co sprawia, że trudno przewidzieć, kogo ostatecznie poprze w tym roku.

Narastające kryzysy – w państwie i koalicji – wymuszają na premierze eskalację przemocy. Do tej pory dotyczyła ona jedynie polityków PiS i osób z nim związanych, ale zatrzymanie i metody traktowania Janusza Palikota są sygnałem, że zagrożeni mogą czuć się także sojusznicy.

Mija rok od wyborów parlamentarnych, które przedstawiciele obu stron głównego sporu polskiej polityki uważali na najważniejsze od 4 czerwca 1989 r. I choć, zwłaszcza spadkobiercy Unii Wolności, określali tak również każde wcześniejsze głosowanie po 2015 r., tym razem można przyznać im rację.

Działania polityczne rządu wciąż skupione są na przejmowaniu kontroli nad kolejnymi obszarami państwa. Rządzący robią to często niezgodnie z prawem, szukając sztuczek ustrojowych albo kwestionując legitymizację instytucji państwowych. Coraz lepiej widoczny jest relatywizm instytucjonalny, który będzie skutkował poważnym kryzysem. Jego symptomy już widać.

Źle się stało, że lasy w Polsce stały się poligonem wojen kulturowych. Las to nie zabawka, decyzja o nim podjęta dzisiaj ma konsekwencje dla następnych pokoleń.

Stopa bezrobocia w Strefie Gazy osiągnęła porażający poziom 79,1%. Na Zachodnim Brzegu, który również został poważnie dotknięty kryzysem, bezrobocie osiągnęło 32%. Wśród tych, którzy nadal pracują, połowa doświadczyła skrócenia godzin pracy, a 2/3 otrzymało niższe wynagrodzenie niż zwykle.