Paweł Jędrzejewski: Nienawiść idzie na wybory

Zjawisko dominacji uczuć - zwłaszcza uczucia nienawiści - nad rozumem jest obecne wśród zwolenników każdego politycznego ugrupowania, jakkolwiek nawet antypisowski ekspert od nienawiści, prof. Bilewicz twierdzi na podstawie badań socjologicznych, że "nienawidzimy zwolenników PiS bardziej niż oni nas".
Nienawiść, wściekłość. Ilustracja poglądowa Paweł Jędrzejewski: Nienawiść idzie na wybory
Nienawiść, wściekłość. Ilustracja poglądowa / Pixabay.com

Ponura będzie ta kampania wyborcza i same wybory. Skończyła się przygnębiająca epoka głosowania na "mniejsze zło". I teraz może być już tylko gorzej, bo jednak głosowanie na mniejsze zło było opowiadanie się "za czymś/za kimś". Teraz już będzie głosowanie wyłącznie "przeciw". I tak ustawiona jest tegoroczna kampania wyborcza. Obie strony polityczne demonizują się nawzajem. Koalicja Obywatelska nie ma programu wyborczego. Na jej stronie internetowej jest jedynie stary program z roku 2019, który już raz wybory przegrał. Myślę, że większość wyborców zapytana o program wyborczy KO wymieni "odsunięcie PiS od władzy" i może jeszcze "babciowe". Gdy nie ma sposobu, żeby głosować na program partii opozycyjnej, bo nie istnieje, głosowanie będzie - pozornie - wyłącznie na konkretnych ludzi (kandydatów) i na partię, wedle emocji, jakie budzą w wyborcy. Piszę "pozornie", bo w rzeczywistości głosowanie będzie przeciwko innym ludziom i przeciwko tej innej partii. Całe wybory będą oparte na ogólnym i ogólnikowym haśle "przeciwko". Dowiadujemy się przy tym czegoś ważnego o dzisiejszym stanie polskiej świadomości, a pewnie nawet o naturze człowieka. Okazuje się bowiem, nie po raz pierwszy, że emocje negatywne są zarówno bardziej powszechne jak i głębsze, niż pozytywne. Po prostu ludzie mocniej nienawidzą, niż się utożsamiają lub tolerują, nie wspominając już o aprobowaniu lub lubieniu. Mocniej i z większym entuzjazmem się nie zgadzają, niż zgadzają. Dlatego apelować trzeba nie do rozumu, nie do racjonalnej oceny, jakie pomysły, jakie rozwiązania problemów mają konkurujące partie, ale apelować trzeba jedynie do emocji. I to wyłącznie do negatywnych emocji. Czyż to się nie dzieje? Oczywiście, że tak. Zjawisko dominacji uczuć - zwłaszcza uczucia wrogości - nad rozumem jest obecne wśród zwolenników każdego politycznego ugrupowania, jakkolwiek nawet antypisowski ekspert od nienawiści, prof. Bilewicz twierdzi na podstawie badań socjologicznych, że "nienawidzimy zwolenników PiS bardziej niż oni nas".

 

Trzeba wskazać wroga

Gdy zapytano kiedyś chińskiego dyplomatę, co sądzi o Rewolucji Francuskiej, ten odpowiedział: „ Za mało czasu minęło. Za wcześnie na ocenę”. Ta anegdota ma ilustrować fakt, że licząca ponad pięć tysięcy lat cywilizacja chińska nie spieszy się z osądem przełomów historycznych, w przeciwieństwie do rozgorączkowanych Europejczyków. Jednak wśród zjawisk, które Oświecenie i Rewolucja Francuska rozpoczęły, są tak dobitne, tak wyraźne, że nie sposób zachować chińską wstrzemięźliwość w ocenach. Ustanowienie powszechnej demokracji, w której - pod hasłami Rewolucji Francuskiej - w wyborach głos mędrca jest równy głosowi głupca, a na jednego mędrca przypadają tysiące głupców, wypuściło z butelki dżina rządu mas. Stało się to po raz pierwszy w historii. Po stuletniej kotłowaninie dziewiętnastowiecznej, zobaczyliśmy jak masy stają się w XX wieku gotowe na przyjęcie ludobójczych ideologii - komunistycznej i nazistowskiej - oraz wcielających je w życie państw totalitarnych. Obie te ideologie udawały, że apelują do ludzkiego rozumu. Komunizm powoływał się na materializm dialektyczny, nazizm - na teorie rasowe i strywializowany darwinizm. Jednak rzeczywistym wspólnym mianownikiem tych obu ideologii było coś całkiem innego i nowego: odwoływanie się na masową skalę do negatywnych emocji. Masami da się manipulować tylko wtedy, gdy wskażemy im wroga. To okazało się sednem. Obie ideologie wskazywały wrogów i tym zdobywały serca milionów zwolenników. Obie wyrastały na nienawiści. Komunizm na nienawiści uzasadnionej klasowo (wybić wszystkich kapitalistów, burżujów, obszarników, bankierów i kułaków - niech zwycięży proletariat), a nazizm - rasowo (wybić wszystkich żydowskich, słowiańskich, murzyńskich podludzi lub nieludzi - niech zwycięży Aryjczyk). Teraz, w wieku XXI mamy inny, choć pokrewny problem. Świat Zachodu po doświadczeniach XX wieku, uzyskał (na jak długo?) pewną odporność na wirusa skrajnych ideologii, ale mechanizm polegający na tym, że wywoływanie i podsycanie negatywnych emocje jest kluczem do manipulacji i zwycięstw w polityce, pozostaje nadal aktualny. Stąd zjawisko spontanicznego, spektakularnego rozkwitu tzw. hejtu. Hejt rządzi, nie rozum. Wystarczy popatrzeć, co stało się z kolejną nadzieją utopijnych optymistów, czyli z Internetem. Miał być narzędziem powszechnego oświecenia, a stał się areną, na której miliony uprawiają z zapałem nienawiść.  

 

Ludzie kochają nienawidzić

Nienawiść staje się paliwem demokracji, a zatem polityki. Nieważne, kto jest mądry, kto głupi, kto ma dobre pomysły, a kto katastrofalne, kto ma w konkretnych sporach rację, a kto jej nie ma. Ważne jest tylko to, kogo ja - wyborca - nienawidzę. Tylko z tym uczuciem coraz częściej wyborca idzie na wybory. I przygnębiająca nowość: wcale się tego nie wstydzi. Nienawiść przestała być postrzegana jako coś wstydliwego. Duch czasu to duch "ośmiu gwiazdek", czyli ostentacyjnej, wyrażanej publicznie, bezwstydnej nienawiści. Dlatego w tylu społeczeństwach powstają zjawiska dzikiej, groźnej plemienności. Tak jest w Polsce i nie inaczej dzieje się np. w USA, gdzie nienawidzący Trumpa wybrali - z nienawiści do niego - pogubionego Bidena, który już wcześniej kilka razy przegrywał w prawyborach prezydenckich, czyli był kandydatem "spalonym". Gdyby wyborcy mieli głosować "za", Biden by nie wygrał. Popiera się kandydata "A" wyłącznie przeciwko kandydatowi "B". Czyli "A" zwycięża, bo głosują przeciwko "B". Ameryka jest podzielona jak nigdy wcześniej (od czasów wojny secesyjnej). W Polsce również zjawisko to w takim wymiarze i natężeniu dotąd było nieznane, a nowoczesne formy komunikacji (media społecznościowe) bardzo mu sprzyjają. Są wręcz jakby stworzone w tym celu. Żerują na tym także tradycyjne media. Wystarczy obejrzeć kilka programów informacyjnych i politycznych na najpopularniejszych w Polsce kanałach telewizyjnych - nieważne, których - żeby zobaczyć, czym żywi się "oglądalność". Zero poważnej rozmowy. Wyłącznie wzajemne szczucie.

 

Czyje "nie" będzie większe?

Sprawa jest poważna. Wygląda na to, że kierowanie się nienawiścią jest główną i najautentyczniejszą cechą demokracji, a nadzieje, że w wyborach zwyciężają ci, którzy mają mądrzejsze propozycje programowe, to naiwna utopia. Wygrywać będą ci, którzy najlepiej wyrażają nasze najsilniejsze "nie". Czyli są to wybory, w których każdy wykrzyczy swoje "nie" i na koniec zwyciężą ci, którzy je najliczniej wykrzyczeli. Zresztą z tego powodu pytania referendalne skrojone są pod cztery "nie". "Nie" dla wyprzedaży, dla imigrantów, dla podwyższenia wieku emerytalnego i dla rozbiórki bariery na granicy. Ale to wcale nie koniec przepychanki pod hasłem "nie!", bo odpowiedzią opozycji na referendum jest jeszcze większe "NIE", czyli odmowa przyjęcia karty do głosowania. Przygnębiające. Bo o ile faktycznie nikt nie chce "wyprzedaży" państwowych przedsiębiorstw, o tyle kwestia wieku emerytalnego mogłaby być tematem do zastanowienia i dyskusji, ponieważ istnieją poważne za i przeciw. A tu opozycja mówi swoim wyborcom: "Żadnych dyskusji - nie brać kart! Bojkotować!". Czyli zdaniem "opozycji demokratycznej", demokracja to bojkot tak bardzo demokratycznego narzędzia, jakim jest referendum. Szaleństwo? Tak. Przedszkole? Oczywiście. Piaskownica? Jak najbardziej.

 

Dowalić przeciwnikowi Giertychem

Jeszcze wyraźniej manewrem z piaskownicy jest taki - jakże nieistotny - wyborczy detal, jak wystawienie "kontrowersyjnej" kandydatury Romana Giertycha w Świętokrzyskiem. Ma to sens wyłącznie jako pokazania środkowego palca Kaczyńskiemu, bo Giertych celuje we wrogości wobec tego polityka. Palec ten ma - oczywiście - symbolizować kolejne, wielkie "nie". Poza tym żadnego sensu nie ma.

Odbywa się to w beztroskim klimacie reggae. Tak, jakbyśmy byli wszyscy na jakiejś szczęśliwej wyspie pod palmami w odległym zakątku Karaibów. A przecież jest całkiem inaczej - u naszego sąsiada trwa wojna, co dzień giną ludzie, na naszej granicy z Białorusią przeprowadzane są prowokacje, sytuacja jest groźna, pod wpływem wojny na Ukrainie europejska polityka ulega wielkiemu przetasowaniu, w Stanach są za rok wybory, które mogą wiele zmienić. A w Polsce przed wyborami nie ma poważnego, mądrego sporu nie tylko na tematy krajowe, ale nawet na temat polityki zagranicznej, wizji przyszłości, roli Polski w Unii, naszych relacji z sąsiadami. Co zamiast tego? Cóż... największe emocje przedwyborcze mają budzić tak ewidentne bzdury, jak obecność Giertycha na liście kandydatów do sejmu. Logika w tym jest, ale jaka logika? Wyłącznie samozagłady. Logika ćmy lecącej w ogień. Liczy się tylko jedno: dowalić przeciwnikowi Giertychem. Farsa to, ale nie ma powodów do śmiechu.


 

POLECANE
Od lat 90' wokół Auschwitz dzieją się dziwne rzeczy gorące
Od lat 90' wokół Auschwitz dzieją się dziwne rzeczy

Już za miesiąc 14 czerwca mamy 85 rocznicę I-go Transportu Polaków do tworzonego właśnie KL Auschwitz w polskim, ale włączonym w 1939 r. do III Rzeszy Oświęcimiu.

Odkryto potężne złoża gazu na Morzu Czarnym z ostatniej chwili
Odkryto potężne złoża gazu na Morzu Czarnym

Odkryliśmy na Morzu Czarnym złoża gazu wynoszące 75 mld metrów sześciennych - poinformował w sobotę w Stambule prezydent Turcji Recep Tayyip Erdogan.

Nie żyje wybitna polska śpiewaczka Wiadomości
Nie żyje wybitna polska śpiewaczka

Zmarła prof. Jadwiga Rappé - jedna z najwybitniejszych polskich śpiewaczek, której niezwykły głos i charyzma uczyniły ją legendą scen muzycznych. Informację o śmierci artystki przekazała rodzina, podkreślając: „Pozostawiła po sobie bogate dziedzictwo - zarówno to muzyczne, jak i osobiste: męża, dzieci, wnuki oraz przyjaciół.”

IMGW wydał komunikat. Oto co nas czeka w najbliższym czasie Wiadomości
IMGW wydał komunikat. Oto co nas czeka w najbliższym czasie

Sobota i niedziela będą pochmurne i deszczowe, lokalnie mogą pojawić się burze z opadami drobnego gradu. W nocy z soboty na niedzielę na wschodzie i południu kraju wystąpią przymrozki - poinformował synoptyk IMGW Wiesław Winnicki.

Sprawa B’nai B’rith przeciwko ks. prof. Janowi Guzowi umorzona. Stowarzyszenie ma zwrócić koszty postępowania Wiadomości
Sprawa B’nai B’rith przeciwko ks. prof. Janowi Guzowi umorzona. Stowarzyszenie ma zwrócić koszty postępowania

Tuż przed ciszą wyborczą zapadła decyzja, która odbiła się szerokim echem. Sąd Rejonowy Warszawa-Śródmieście zdecydował o umorzeniu sprawy karnej przeciwko ks. prof. Tadeuszowi Guzowi. Sprawa została wniesiona przez Żydowskie Stowarzyszenie B’nai B’rith w formie subsydiarnego aktu oskarżenia, jednak sąd nie tylko odmówił przeprowadzenia postępowania dowodowego, ale także nałożył na oskarżycieli obowiązek zwrotu kosztów postępowania.

Popularny program znika z anteny Polsatu Wiadomości
Popularny program znika z anteny Polsatu

Widzowie porannego programu „Halo tu Polsat” będą musieli zrobić sobie przerwę od codziennych spotkań z ulubionymi prowadzącymi. Telewizja Polsat poinformowała, że śniadaniówka znika z anteny na kilka tygodni. Powodem są zaplanowane urlopy ekipy odpowiedzialnej za produkcję.

Trump zapowiedział rozmowy z Putinem i Zełenskim. Padła data z ostatniej chwili
Trump zapowiedział rozmowy z Putinem i Zełenskim. Padła data

Prezydent USA Donald Trump poinformował w sobotę, że w poniedziałek będzie rozmawiał przez telefon z rosyjskim przywódcą Władimirem Putinem, a następnie z szefem ukraińskiego państwa Wołodymyrem Zełenskim.

Tęsknimy bardzo. Justyna Kowalczyk-Tekieli opublikowała poruszający wpis Wiadomości
"Tęsknimy bardzo". Justyna Kowalczyk-Tekieli opublikowała poruszający wpis

17 maja 2025 roku mijają dokładnie dwa lata od śmierci Kacpra Tekielego, znanego alpinisty i prywatnie męża Justyny Kowalczyk-Tekieli. Tego dnia w mediach społecznościowych biegaczka opublikowała poruszający wpis, w którym upamiętniła swojego ukochanego.

Sprawa zaginionej 11-latki z Żor. Znamy zarzuty wobec podejrzanego mężczyzny pilne
Sprawa zaginionej 11-latki z Żor. Znamy zarzuty wobec podejrzanego mężczyzny

W piątek prokuratura przedstawiła 24-latkowi z Żor dwa zarzuty: zatrzymania, wbrew woli prawnego opiekuna, osoby małoletniej oraz dopuszczenia wobec pokrzywdzonej innej czynności seksualnej, za co grozi mu kara do 15 lat pozbawienia wolności.

Nowe doniesienia o księżnej Kate. Pałac Buckingham przerwał milczenie Wiadomości
Nowe doniesienia o księżnej Kate. Pałac Buckingham przerwał milczenie

James Middleton, brat księżnej Kate, po raz pierwszy publicznie odniósł się do trudnych chwil, jakie przeżyła jego siostra, gdy walczyła z nowotworem. W rozmowie z The Times opowiedział o emocjach, jakie towarzyszyły jego rodzinie w czasie choroby księżnej Walii.

REKLAMA

Paweł Jędrzejewski: Nienawiść idzie na wybory

Zjawisko dominacji uczuć - zwłaszcza uczucia nienawiści - nad rozumem jest obecne wśród zwolenników każdego politycznego ugrupowania, jakkolwiek nawet antypisowski ekspert od nienawiści, prof. Bilewicz twierdzi na podstawie badań socjologicznych, że "nienawidzimy zwolenników PiS bardziej niż oni nas".
Nienawiść, wściekłość. Ilustracja poglądowa Paweł Jędrzejewski: Nienawiść idzie na wybory
Nienawiść, wściekłość. Ilustracja poglądowa / Pixabay.com

Ponura będzie ta kampania wyborcza i same wybory. Skończyła się przygnębiająca epoka głosowania na "mniejsze zło". I teraz może być już tylko gorzej, bo jednak głosowanie na mniejsze zło było opowiadanie się "za czymś/za kimś". Teraz już będzie głosowanie wyłącznie "przeciw". I tak ustawiona jest tegoroczna kampania wyborcza. Obie strony polityczne demonizują się nawzajem. Koalicja Obywatelska nie ma programu wyborczego. Na jej stronie internetowej jest jedynie stary program z roku 2019, który już raz wybory przegrał. Myślę, że większość wyborców zapytana o program wyborczy KO wymieni "odsunięcie PiS od władzy" i może jeszcze "babciowe". Gdy nie ma sposobu, żeby głosować na program partii opozycyjnej, bo nie istnieje, głosowanie będzie - pozornie - wyłącznie na konkretnych ludzi (kandydatów) i na partię, wedle emocji, jakie budzą w wyborcy. Piszę "pozornie", bo w rzeczywistości głosowanie będzie przeciwko innym ludziom i przeciwko tej innej partii. Całe wybory będą oparte na ogólnym i ogólnikowym haśle "przeciwko". Dowiadujemy się przy tym czegoś ważnego o dzisiejszym stanie polskiej świadomości, a pewnie nawet o naturze człowieka. Okazuje się bowiem, nie po raz pierwszy, że emocje negatywne są zarówno bardziej powszechne jak i głębsze, niż pozytywne. Po prostu ludzie mocniej nienawidzą, niż się utożsamiają lub tolerują, nie wspominając już o aprobowaniu lub lubieniu. Mocniej i z większym entuzjazmem się nie zgadzają, niż zgadzają. Dlatego apelować trzeba nie do rozumu, nie do racjonalnej oceny, jakie pomysły, jakie rozwiązania problemów mają konkurujące partie, ale apelować trzeba jedynie do emocji. I to wyłącznie do negatywnych emocji. Czyż to się nie dzieje? Oczywiście, że tak. Zjawisko dominacji uczuć - zwłaszcza uczucia wrogości - nad rozumem jest obecne wśród zwolenników każdego politycznego ugrupowania, jakkolwiek nawet antypisowski ekspert od nienawiści, prof. Bilewicz twierdzi na podstawie badań socjologicznych, że "nienawidzimy zwolenników PiS bardziej niż oni nas".

 

Trzeba wskazać wroga

Gdy zapytano kiedyś chińskiego dyplomatę, co sądzi o Rewolucji Francuskiej, ten odpowiedział: „ Za mało czasu minęło. Za wcześnie na ocenę”. Ta anegdota ma ilustrować fakt, że licząca ponad pięć tysięcy lat cywilizacja chińska nie spieszy się z osądem przełomów historycznych, w przeciwieństwie do rozgorączkowanych Europejczyków. Jednak wśród zjawisk, które Oświecenie i Rewolucja Francuska rozpoczęły, są tak dobitne, tak wyraźne, że nie sposób zachować chińską wstrzemięźliwość w ocenach. Ustanowienie powszechnej demokracji, w której - pod hasłami Rewolucji Francuskiej - w wyborach głos mędrca jest równy głosowi głupca, a na jednego mędrca przypadają tysiące głupców, wypuściło z butelki dżina rządu mas. Stało się to po raz pierwszy w historii. Po stuletniej kotłowaninie dziewiętnastowiecznej, zobaczyliśmy jak masy stają się w XX wieku gotowe na przyjęcie ludobójczych ideologii - komunistycznej i nazistowskiej - oraz wcielających je w życie państw totalitarnych. Obie te ideologie udawały, że apelują do ludzkiego rozumu. Komunizm powoływał się na materializm dialektyczny, nazizm - na teorie rasowe i strywializowany darwinizm. Jednak rzeczywistym wspólnym mianownikiem tych obu ideologii było coś całkiem innego i nowego: odwoływanie się na masową skalę do negatywnych emocji. Masami da się manipulować tylko wtedy, gdy wskażemy im wroga. To okazało się sednem. Obie ideologie wskazywały wrogów i tym zdobywały serca milionów zwolenników. Obie wyrastały na nienawiści. Komunizm na nienawiści uzasadnionej klasowo (wybić wszystkich kapitalistów, burżujów, obszarników, bankierów i kułaków - niech zwycięży proletariat), a nazizm - rasowo (wybić wszystkich żydowskich, słowiańskich, murzyńskich podludzi lub nieludzi - niech zwycięży Aryjczyk). Teraz, w wieku XXI mamy inny, choć pokrewny problem. Świat Zachodu po doświadczeniach XX wieku, uzyskał (na jak długo?) pewną odporność na wirusa skrajnych ideologii, ale mechanizm polegający na tym, że wywoływanie i podsycanie negatywnych emocje jest kluczem do manipulacji i zwycięstw w polityce, pozostaje nadal aktualny. Stąd zjawisko spontanicznego, spektakularnego rozkwitu tzw. hejtu. Hejt rządzi, nie rozum. Wystarczy popatrzeć, co stało się z kolejną nadzieją utopijnych optymistów, czyli z Internetem. Miał być narzędziem powszechnego oświecenia, a stał się areną, na której miliony uprawiają z zapałem nienawiść.  

 

Ludzie kochają nienawidzić

Nienawiść staje się paliwem demokracji, a zatem polityki. Nieważne, kto jest mądry, kto głupi, kto ma dobre pomysły, a kto katastrofalne, kto ma w konkretnych sporach rację, a kto jej nie ma. Ważne jest tylko to, kogo ja - wyborca - nienawidzę. Tylko z tym uczuciem coraz częściej wyborca idzie na wybory. I przygnębiająca nowość: wcale się tego nie wstydzi. Nienawiść przestała być postrzegana jako coś wstydliwego. Duch czasu to duch "ośmiu gwiazdek", czyli ostentacyjnej, wyrażanej publicznie, bezwstydnej nienawiści. Dlatego w tylu społeczeństwach powstają zjawiska dzikiej, groźnej plemienności. Tak jest w Polsce i nie inaczej dzieje się np. w USA, gdzie nienawidzący Trumpa wybrali - z nienawiści do niego - pogubionego Bidena, który już wcześniej kilka razy przegrywał w prawyborach prezydenckich, czyli był kandydatem "spalonym". Gdyby wyborcy mieli głosować "za", Biden by nie wygrał. Popiera się kandydata "A" wyłącznie przeciwko kandydatowi "B". Czyli "A" zwycięża, bo głosują przeciwko "B". Ameryka jest podzielona jak nigdy wcześniej (od czasów wojny secesyjnej). W Polsce również zjawisko to w takim wymiarze i natężeniu dotąd było nieznane, a nowoczesne formy komunikacji (media społecznościowe) bardzo mu sprzyjają. Są wręcz jakby stworzone w tym celu. Żerują na tym także tradycyjne media. Wystarczy obejrzeć kilka programów informacyjnych i politycznych na najpopularniejszych w Polsce kanałach telewizyjnych - nieważne, których - żeby zobaczyć, czym żywi się "oglądalność". Zero poważnej rozmowy. Wyłącznie wzajemne szczucie.

 

Czyje "nie" będzie większe?

Sprawa jest poważna. Wygląda na to, że kierowanie się nienawiścią jest główną i najautentyczniejszą cechą demokracji, a nadzieje, że w wyborach zwyciężają ci, którzy mają mądrzejsze propozycje programowe, to naiwna utopia. Wygrywać będą ci, którzy najlepiej wyrażają nasze najsilniejsze "nie". Czyli są to wybory, w których każdy wykrzyczy swoje "nie" i na koniec zwyciężą ci, którzy je najliczniej wykrzyczeli. Zresztą z tego powodu pytania referendalne skrojone są pod cztery "nie". "Nie" dla wyprzedaży, dla imigrantów, dla podwyższenia wieku emerytalnego i dla rozbiórki bariery na granicy. Ale to wcale nie koniec przepychanki pod hasłem "nie!", bo odpowiedzią opozycji na referendum jest jeszcze większe "NIE", czyli odmowa przyjęcia karty do głosowania. Przygnębiające. Bo o ile faktycznie nikt nie chce "wyprzedaży" państwowych przedsiębiorstw, o tyle kwestia wieku emerytalnego mogłaby być tematem do zastanowienia i dyskusji, ponieważ istnieją poważne za i przeciw. A tu opozycja mówi swoim wyborcom: "Żadnych dyskusji - nie brać kart! Bojkotować!". Czyli zdaniem "opozycji demokratycznej", demokracja to bojkot tak bardzo demokratycznego narzędzia, jakim jest referendum. Szaleństwo? Tak. Przedszkole? Oczywiście. Piaskownica? Jak najbardziej.

 

Dowalić przeciwnikowi Giertychem

Jeszcze wyraźniej manewrem z piaskownicy jest taki - jakże nieistotny - wyborczy detal, jak wystawienie "kontrowersyjnej" kandydatury Romana Giertycha w Świętokrzyskiem. Ma to sens wyłącznie jako pokazania środkowego palca Kaczyńskiemu, bo Giertych celuje we wrogości wobec tego polityka. Palec ten ma - oczywiście - symbolizować kolejne, wielkie "nie". Poza tym żadnego sensu nie ma.

Odbywa się to w beztroskim klimacie reggae. Tak, jakbyśmy byli wszyscy na jakiejś szczęśliwej wyspie pod palmami w odległym zakątku Karaibów. A przecież jest całkiem inaczej - u naszego sąsiada trwa wojna, co dzień giną ludzie, na naszej granicy z Białorusią przeprowadzane są prowokacje, sytuacja jest groźna, pod wpływem wojny na Ukrainie europejska polityka ulega wielkiemu przetasowaniu, w Stanach są za rok wybory, które mogą wiele zmienić. A w Polsce przed wyborami nie ma poważnego, mądrego sporu nie tylko na tematy krajowe, ale nawet na temat polityki zagranicznej, wizji przyszłości, roli Polski w Unii, naszych relacji z sąsiadami. Co zamiast tego? Cóż... największe emocje przedwyborcze mają budzić tak ewidentne bzdury, jak obecność Giertycha na liście kandydatów do sejmu. Logika w tym jest, ale jaka logika? Wyłącznie samozagłady. Logika ćmy lecącej w ogień. Liczy się tylko jedno: dowalić przeciwnikowi Giertychem. Farsa to, ale nie ma powodów do śmiechu.



 

Polecane
Emerytury
Stażowe