Krótki przewodnik po Europejskim filarze praw socjalnych, punkt 3: równość szans
Filar składa się z trzech komponentów podzielonych na szczegółowe punkty:
- Równe szanse i dostęp do zatrudnienia
- Uczciwe warunki pracy
- Ochrona socjalna i integracja społeczna
Poniżej prezentujemy uwagi, zawierające także komentarz naukowców, które mają przybliżyć członkom Związku wiedzę na temat poszczególnych punktów Filaru.
komponent: Równość szans i dostęp do zatrudnienia
3. Równość szans
Bez względu na płeć, rasę lub pochodzenie etniczne, religię lub światopogląd, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną każdy ma prawo do równego traktowania i równych szans w dziedzinie zatrudnienia, ochrony socjalnej, edukacji, a także dostępu do dóbr i usług dostępnych dla społeczeństwa. Należy wspierać równe szanse grup niedostatecznie reprezentowanych.
Filar częściowo wykracza poza obecny dorobek prawny Unii Europejskiej, rozszerzając ochronę przed dyskryminacją ze względu na religię lub przekonania, niepełnosprawność, wiek i orientację seksualną o obszary ochrony socjalnej, w tym zabezpieczenia społecznego i opieki zdrowotnej, kształcenia oraz dostępności do publicznie dostępnych towarów i usług. W ramach Filaru rozszerzono również zakaz dyskryminacji ze względu na płeć o obszar kształcenia, który nie jest objęty bieżącym dorobkiem prawnym.
Dr Marcin Wujczyk (Uniwersytet Jagielloński) wskazuje, że polskie regulacje mające na celu zagwarantowanie równości szans w zakresie zatrudnienia, ochrony socjalnej, kształcenia i dostępności do publicznie dostępnych towarów i usług bez względu na kryteria niedozwolonego różnicowania należy oceniać jako wystarczające. Zastrzeżenia budzi natomiast praktyka ich stosowania. Celowe wydaje się wprowadzenie programów edukacyjnych, które promowałyby równouprawnienia w poszczególnych dziedzinach życia społecznego. Rozważać można również zwiększenie kompetencji pełnomocnika rządu do spraw równego traktowania, tak by miał on możliwość szerszego inicjowania działań w celu eliminowania najbardziej typowych przypadków naruszenia zasady równości szans. Organ ten mógłby podjąć działania w zakresie stworzenie kodeksów dobrych praktyk, wskazujących na zasady zapewnienia równości szans w poszczególnych obszarach życia społecznego objętego filarem. Celowe może być również nadanie temu organowi uprawnienia do prowadzenia śledztw, które kończyłyby się, w razie zaistnienia takiej konieczności, nakazaniem wdrożenia planów naprawczych lub możliwością złożenia wniosku o wydanie przez sąd postanowienia o zabezpieczeniu w przypadku, gdy w jego ocenie podmiot kontrolowany zmierza do podjęcia działań sprzecznych z prawem.
Jak podkreśla dr Paweł Czarnecki (UKSW), przyjmując jako cel wdrożenie w Polsce punktu trzeciego Europejskiego filaru praw socjalnych, warto rozważyć nowelizację ustawy z dnia 3 grudnia 2010 r. o wdrożeniu niektórych przepisów Unii Europejskiej w zakresie równego traktowania. Ustawa ta opiera się na zróżnicowanym zakresie ochrony przed dyskryminacją w zależności od danej cechy chronionej – poszczególnych obszarów, w których dyskryminacja jest zakazana, dotyczą odrębne artykuły ustawy (art. 6, art. 7 i art. 8), każdy z nich zawiera przy tym inny katalog cech, ze względu na które nie można dyskryminować. W rezultacie zakres ochrony przed dyskryminacją ze względu na niektóre cechy jest szeroki (np. rasa i pochodzenie etniczne) ze względu na inne zaś wąski (np. wiek, religia, niepełnosprawność). W prosty sposób można ujednolicić zakres ochrony tak, aby był identyczny w odniesieniu do wszystkich podstaw dyskryminacji – taka idea wynika z punktu trzeciego Europejskiego filaru praw socjalnych.
Tutaj można przeczytać o drugim punkcie Filaru
bs